WEBVTT

00:00:06.677 --> 00:00:08.401
Živimo u društvu

00:00:08.401 --> 00:00:10.336
opsednutom muzikom.

00:00:10.336 --> 00:00:12.323
Koristimo muziku za obožavanje,

00:00:12.323 --> 00:00:13.621
za pričanje priča,

00:00:13.621 --> 00:00:14.738
za slavlje,

00:00:14.738 --> 00:00:16.180
za rad,

00:00:16.180 --> 00:00:17.543
za vežbanje,

00:00:17.543 --> 00:00:19.514
za izjavljivanje ljubavi

00:00:19.514 --> 00:00:21.270
i ponekad, mržnje

00:00:21.270 --> 00:00:23.710
i možda najvažnije,

00:00:23.710 --> 00:00:25.453
za ples.

00:00:25.453 --> 00:00:27.380
I naravno, sami sviramo muziku

00:00:27.380 --> 00:00:30.021
jer je to prijatno.

00:00:30.021 --> 00:00:33.026
Hiljadama godina ranije,
u antičkoj Grčkoj,

00:00:33.026 --> 00:00:34.306
što se tiče muzike

00:00:34.306 --> 00:00:36.779
stvari se nisu mnogo razlikovale.

00:00:36.779 --> 00:00:39.020
Možda su imali lire i tunike

00:00:39.020 --> 00:00:41.261
umesto MP3 plejera i farmerki,

00:00:41.261 --> 00:00:43.182
ali stari Grci su bili
jednako opsednuti muzikom

00:00:43.182 --> 00:00:45.019
kao i mi danas.

00:00:45.019 --> 00:00:47.236
U stvari, muzika je bila
toliko važan deo

00:00:47.236 --> 00:00:48.686
društva u antičkoj Grčkoj

00:00:48.686 --> 00:00:51.718
da mi izgledamo dosadni
u poređenju sa njima.

00:00:51.718 --> 00:00:54.305
Da bismo stvarno razumeli
koliko je muzika bila

00:00:54.305 --> 00:00:55.686
sastavni deo života starih Grka,

00:00:55.686 --> 00:00:57.329
počnimo tako što ćemo se upoznati

00:00:57.329 --> 00:00:59.658
sa delom njihove mitologije.

00:00:59.658 --> 00:01:01.265
U starogrčkoj mitologiji

00:01:01.265 --> 00:01:03.543
verovalo se da je ljudska kreativnost

00:01:03.543 --> 00:01:05.929
rezultat božanske inspiracije

00:01:05.929 --> 00:01:08.963
koja potiče od grupe boginja
poznatih kao Muze.

00:01:08.963 --> 00:01:11.266
Dok su naučnici raspravljali
tokom godina

00:01:11.266 --> 00:01:14.308
da li ima 3 ili 13 Muza,

00:01:14.308 --> 00:01:17.315
standardni broj
prihvaćen danas je 9.

00:01:17.315 --> 00:01:19.960
Svaka Muza je zadužena
za posebnu

00:01:19.960 --> 00:01:21.714
oblast umetnosti

00:01:21.714 --> 00:01:23.464
u rasponu od pesme i plesa

00:01:23.464 --> 00:01:26.048
do istorije i astronomije.

00:01:26.048 --> 00:01:27.714
Možda izgleda čudno
svrstavati

00:01:27.714 --> 00:01:29.900
istoriju i astronomiju
u kreativna zanimanja,

00:01:29.900 --> 00:01:31.729
ali stari Grci su videli
ove discipline

00:01:31.729 --> 00:01:33.943
kao nešto više 
od prostih školskih predmeta.

00:01:33.943 --> 00:01:37.191
One su bile obeležja civilizacije

00:01:37.191 --> 00:01:38.681
koja je, u njihovim očima,

00:01:38.681 --> 00:01:40.847
bila prilično varvarski svet.

00:01:40.847 --> 00:01:42.909
Od obrazovane,
civilizovane osobe

00:01:42.909 --> 00:01:44.711
se očekivalo da bude vešta

00:01:44.711 --> 00:01:46.423
u svim aspektima
kreativne misli

00:01:46.423 --> 00:01:48.009
inspirisane Muzama

00:01:48.009 --> 00:01:49.057
i uobičajeni medijum

00:01:49.057 --> 00:01:50.529
kroz koji su se
ove discipline učile,

00:01:50.529 --> 00:01:51.274
proučavale

00:01:51.274 --> 00:01:52.297
i širile,

00:01:52.297 --> 00:01:54.520
bila je muzika.

00:01:54.520 --> 00:01:56.340
Nije slučajnost

00:01:56.340 --> 00:01:58.584
da je reč "Muza" veoma slična

00:01:58.584 --> 00:02:00.227
reči "muzika".

00:02:00.227 --> 00:02:02.320
Odatle ona vodi poreklo.

00:02:02.320 --> 00:02:04.148
Poezija, bilo ljubavna

00:02:04.148 --> 00:02:07.184
ili epska pesma
o heroju ubici zmajeva,

00:02:07.184 --> 00:02:09.692
pevala se uz muzičku pratnju.

00:02:09.692 --> 00:02:11.741
Ples i pevanje su, naravno,

00:02:11.741 --> 00:02:13.494
bili praćeni muzikom.

00:02:13.494 --> 00:02:15.602
Pozorište je uvek bilo

00:02:15.602 --> 00:02:18.036
kombinacija govorne reči
i muzike.

00:02:18.036 --> 00:02:20.749
Istorija se prepričavala kroz pesmu.

00:02:20.749 --> 00:02:22.296
Čak je i proučavanje astronomije

00:02:22.296 --> 00:02:24.038
bilo povezano
sa istim fizičkim principima

00:02:24.038 --> 00:02:25.383
kao muzička harmonija,

00:02:25.383 --> 00:02:27.553
kao što je verovanje
mnogih grčkih mislilaca

00:02:27.553 --> 00:02:29.602
da svaka planeta i zvezda

00:02:29.602 --> 00:02:31.305
proizvodi svoj jedinstveni zvuk

00:02:31.305 --> 00:02:32.757
dok putuje kosmosom

00:02:32.757 --> 00:02:35.105
vibrirajući kao ogromna
žica od gitare

00:02:35.105 --> 00:02:36.971
dugačka više svetlosnih godina.

00:02:36.971 --> 00:02:39.558
Ali muzika je,
osim obrazovanja

00:02:39.558 --> 00:02:41.141
prožimala i druge aspekte
njihovog života.

00:02:41.141 --> 00:02:42.639
Stari Grci su smatrali muziku

00:02:42.639 --> 00:02:44.439
osnovom za razumevanje

00:02:44.439 --> 00:02:46.479
ključne međupovezanosti

00:02:46.479 --> 00:02:48.857
svih stvari u svemiru.

00:02:48.857 --> 00:02:50.569
Ovaj koncept povezanosti

00:02:50.569 --> 00:02:51.940
je poznat kao harmonia

00:02:51.940 --> 00:02:54.515
i od toga smo dobili reč harmonija.

00:02:54.515 --> 00:02:56.580
Muzika se koristila kao oblik lečenja

00:02:56.580 --> 00:02:58.605
bolesti i fizičkih tegoba,

00:02:58.605 --> 00:03:01.804
kao neophodna pratnja
za sportska takmičenja

00:03:01.804 --> 00:03:03.702
i kao sredstvo za
usklađivanje radnika

00:03:03.702 --> 00:03:08.522
koji su kulučili na monotonim
ili ropskim poslovima.

00:03:08.522 --> 00:03:10.127
Jedna od najvažnijih primena muzike

00:03:10.127 --> 00:03:12.211
u društvu stare Grčke

00:03:12.211 --> 00:03:13.173
je bila u verovanju

00:03:13.173 --> 00:03:16.355
da muzika može da utiče
na etos (karakter) osobe.

00:03:16.355 --> 00:03:17.935
Etos, reč koju koristimo i danas,

00:03:17.935 --> 00:03:19.551
predstavlja nečija uverenja

00:03:19.551 --> 00:03:20.859
ili lični moral,

00:03:20.859 --> 00:03:22.307
način na koji se neko ponaša

00:03:22.307 --> 00:03:24.437
prema sebi i drugima.

00:03:24.437 --> 00:03:25.851
Grčki filozof Platon,

00:03:25.851 --> 00:03:27.105
jedan od najpoznatijih

00:03:27.105 --> 00:03:29.102
i najuticajnijih grčkih mislilaca
onog vremena,

00:03:29.102 --> 00:03:31.399
potvrdio je da muzika
direktno utiče

00:03:31.399 --> 00:03:33.328
na etos ljudi.

00:03:33.328 --> 00:03:34.520
Određene vrste muzike

00:03:34.520 --> 00:03:36.104
mogu da podstaknu čoveka na nasilje,

00:03:36.104 --> 00:03:38.024
dok druge mogu da ga smire

00:03:38.024 --> 00:03:40.791
do dobroćudne omamljenosti.

00:03:41.513 --> 00:03:42.880
Po Platonu

00:03:42.880 --> 00:03:44.629
samo specifične vrste muzike

00:03:44.629 --> 00:03:47.398
su korisne za etos ljudi.

00:03:47.398 --> 00:03:49.021
Trebalo bi samo slušati
muziku koja

00:03:49.021 --> 00:03:50.582
unapređuje inteligenciju,

00:03:50.582 --> 00:03:51.378
samodisciplinu

00:03:51.378 --> 00:03:52.517
i hrabrost,

00:03:52.517 --> 00:03:56.259
a sve druge vrste muzike
bi trebalo izbegavati.

00:03:56.259 --> 00:03:58.350
Takođe, Platon je žestoko osuđivao

00:03:58.350 --> 00:04:00.190
svaku muziku koja odstupa

00:04:00.190 --> 00:04:01.682
od utvrđenih muzičkih konvencija,

00:04:01.682 --> 00:04:03.160
plašeći se da bi to dovelo

00:04:03.160 --> 00:04:04.806
do degradacije

00:04:04.806 --> 00:04:06.603
civilizacijskih standarda,

00:04:06.603 --> 00:04:07.896
kvarenja omladine

00:04:07.896 --> 00:04:12.274
i konačno, do potpune anarhije.

00:04:12.274 --> 00:04:14.604
I dok Platonovi strahovi
mogu izgledati preterani,

00:04:14.604 --> 00:04:16.779
ovaj argument se pojavio
i u modernim vremenima

00:04:16.779 --> 00:04:17.938
da osudi muzičke trendove

00:04:17.938 --> 00:04:20.492
kao što su džez ili pank ili rep.

00:04:20.492 --> 00:04:21.999
Šta mislite da bi Platon rekao

00:04:21.999 --> 00:04:23.888
o muzici koju slušate?

00:04:23.888 --> 00:04:26.183
Da li je korisna za vaš etos

00:04:26.183 --> 00:04:27.615
ili će vas izopačiti

00:04:27.615 --> 00:04:30.801
u brbljivog, nemoralnog varvarina?