WEBVTT

00:00:06.677 --> 00:00:08.401
Żyjemy w społeczeństwie,

00:00:08.401 --> 00:00:10.336
które ma obsesję na punkcie muzyki.

00:00:10.336 --> 00:00:12.323
Przy muzyce modlimy się,

00:00:12.323 --> 00:00:13.621
opowiadamy historie,

00:00:13.621 --> 00:00:14.738
świętujemy,

00:00:14.738 --> 00:00:16.180
pracujemy,

00:00:16.180 --> 00:00:17.543
ćwiczymy,

00:00:17.543 --> 00:00:19.514
wyznajemy miłość,

00:00:19.514 --> 00:00:21.270
a czasem nienawiść,

00:00:21.270 --> 00:00:23.710
i, co zapewne najważniejsze,

00:00:23.710 --> 00:00:25.453
tańczymy.

00:00:25.453 --> 00:00:27.380
Oczywiście sami też tworzymy muzykę,

00:00:27.380 --> 00:00:30.021
bo to bardzo przyjemna rzecz.

00:00:30.021 --> 00:00:33.026
Tysiące lat temu, w starożytnej Grecji,

00:00:33.026 --> 00:00:34.306
jeżeli chodzi o muzykę,

00:00:34.306 --> 00:00:36.779
rzecz miała się bardzo podobnie.

00:00:36.779 --> 00:00:39.020
Może i mieli liry i tuniki,

00:00:39.020 --> 00:00:41.261
zamiast odtwarzaczy MP3 i dżinsów,

00:00:41.261 --> 00:00:43.182
ale starożytni Grecy lubili muzykę

00:00:43.182 --> 00:00:45.019
tak bardzo jak my dziś.

00:00:45.019 --> 00:00:47.236
Muzyka była tak ważną częścią

00:00:47.236 --> 00:00:48.686
greckiego społeczeństwa,

00:00:48.686 --> 00:00:51.718
że przy nich wychodzimy na nudziarzy.

00:00:51.718 --> 00:00:54.305
Aby dobrze zrozumieć znaczenie muzyki

00:00:54.305 --> 00:00:55.686
dla starożytnych Greków,

00:00:55.686 --> 00:00:57.329
zacznijmy od zapoznania się

00:00:57.329 --> 00:00:59.658
z fragmentem ich mitologii.

00:00:59.658 --> 00:01:01.265
W mitologii starożytnych Greków

00:01:01.265 --> 00:01:03.543
wierzono, że ludzka kreatywność

00:01:03.543 --> 00:01:05.929
to zasługa boskiego natchnienia

00:01:05.929 --> 00:01:08.963
zesłanego przez boginie nazywane Muzami.

00:01:08.963 --> 00:01:11.266
Przez lata uczeni kłócili się

00:01:11.266 --> 00:01:14.308
o liczbę istniejących muz.

00:01:14.308 --> 00:01:17.315
Dziś uznaje się, że było ich 9.

00:01:17.315 --> 00:01:19.960
Każda muza zajmowała się

00:01:19.960 --> 00:01:21.714
inną dziedziną sztuki,

00:01:21.714 --> 00:01:23.464
zaczynając od śpiewu i tańca,

00:01:23.464 --> 00:01:26.048
aż po historię i astronomię.

00:01:26.048 --> 00:01:27.714
Może wydawać się dziwne,

00:01:27.714 --> 00:01:29.900
że historię i astronomię uważano za sztukę,

00:01:29.900 --> 00:01:31.729
ale starożytni Grecy widzieli w nich więcej

NOTE Paragraph

00:01:31.729 --> 00:01:33.943
niż tylko szkolne przedmioty.

00:01:33.943 --> 00:01:37.191
Były nieodzowną cechą cywilizacji

00:01:37.191 --> 00:01:38.681
w świecie, który według nich,

00:01:38.681 --> 00:01:40.847
był barbarzyński.

00:01:40.847 --> 00:01:42.909
Od wykształconej, cywilizowanej osoby

00:01:42.909 --> 00:01:44.711
oczekiwano biegłości

00:01:44.711 --> 00:01:46.423
w każdej dziedzinie

00:01:46.423 --> 00:01:48.009
inspirowanej przez muzy.

00:01:48.009 --> 00:01:49.057
A środkiem, za pomocą którego

00:01:49.057 --> 00:01:50.529
tych dziedzin uczono,

00:01:50.529 --> 00:01:51.274
studiowano,

00:01:51.274 --> 00:01:52.297
a także rozpowszechniano,

00:01:52.297 --> 00:01:54.520
była muzyka.

00:01:54.520 --> 00:01:56.340
To nie przypadek,

00:01:56.340 --> 00:01:58.584
że słowo "muza" jest bardzo podobne

00:01:58.584 --> 00:02:00.227
do słowa "muzyka",

00:02:00.227 --> 00:02:02.320
ponieważ właśnie od niego pochodzi.

00:02:02.320 --> 00:02:04.148
Poezję, czy to miłosne liryki

00:02:04.148 --> 00:02:07.184
czy epicki poemat,

00:02:07.184 --> 00:02:09.692
śpiewano przy akompaniamencie muzyki.

00:02:09.692 --> 00:02:11.741
Przy tańcach i śpiewie

00:02:11.741 --> 00:02:13.494
oczywiście także obecna była muzyka.

00:02:13.494 --> 00:02:15.602
Teatr to od zawsze mieszkanka

00:02:15.602 --> 00:02:18.036
słowa mówionego i muzyki.

00:02:18.036 --> 00:02:20.749
Historii nauczano za pomocą pieśni.

00:02:20.749 --> 00:02:22.296
Nawet astronomia

00:02:22.296 --> 00:02:24.038
podlegała tym samym zasadom

00:02:24.038 --> 00:02:25.383
co muzyczna harmonia.

00:02:25.383 --> 00:02:27.553
Wielu greckich filozofów wierzyło,

00:02:27.553 --> 00:02:29.602
że każda planeta i gwiazda

00:02:29.602 --> 00:02:31.305
wydaje swój własny, wyjątkowy dźwięk

00:02:31.305 --> 00:02:32.757
podczas kosmicznej podróży,

00:02:32.757 --> 00:02:35.105
brzęcząc jak ogromna gitarowa struna

00:02:35.105 --> 00:02:36.971
o długości wielu lat świetlnych.

00:02:36.971 --> 00:02:39.558
Muzyka wpływała na więcej aspektów życia

00:02:39.558 --> 00:02:41.141
poza edukacją.

00:02:41.141 --> 00:02:42.639
Starożytni Grecy uważali muzykę

00:02:42.639 --> 00:02:44.439
za podstawę zrozumienia

00:02:44.439 --> 00:02:46.479
nierozerwalnego połączenia

00:02:46.479 --> 00:02:48.857
wszystkiego, co istnieje.

00:02:48.857 --> 00:02:50.569
Ta idea połączenia

00:02:50.569 --> 00:02:51.940
znana jest

00:02:51.940 --> 00:02:54.515
jako harmonia.

00:02:54.515 --> 00:02:56.580
Muzyka używana była jako lekarstwo,

00:02:56.580 --> 00:02:58.605
leczące choroby i dolegliwości,

00:02:58.605 --> 00:03:01.804
jako doping dla sportowców

00:03:01.804 --> 00:03:03.702
i pomagała utrzymać robotnikom rytm

00:03:03.702 --> 00:03:08.522
przy prostych i monotonnych czynnościach.

00:03:08.522 --> 00:03:10.127
Jedno z najważniejszych zastosowań muzyki

00:03:10.127 --> 00:03:12.211
w społeczeństwie starożytnych Greków

00:03:12.211 --> 00:03:13.173
można odszukać w przekonaniu,

00:03:13.173 --> 00:03:16.355
że muzyka ma wpływ na osobisty etos.

00:03:16.355 --> 00:03:17.935
Używamy tego słowa do dziś.

00:03:17.935 --> 00:03:19.551
Etos to kierujące kimś przekonania

00:03:19.551 --> 00:03:20.859
lub wewnętrzna etyka;

00:03:20.859 --> 00:03:22.307
sposób w jaki ktoś traktuje

00:03:22.307 --> 00:03:24.437
siebie i innych.

00:03:24.437 --> 00:03:25.851
Grecki filozof Platon,

00:03:25.851 --> 00:03:27.105
jeden z najbardziej znanych

00:03:27.105 --> 00:03:29.102
i wypływowych filozofów,

00:03:29.102 --> 00:03:31.399
twierdził, że muzyka ma bezpośredni wpływ

00:03:31.399 --> 00:03:33.328
na etos człowieka.

00:03:33.328 --> 00:03:34.520
Pewne rodzaje muzyki

00:03:34.520 --> 00:03:36.104
mogą zachęcać do przemocy,

00:03:36.104 --> 00:03:38.024
podczas gdy inne mogą uspokajać

00:03:38.024 --> 00:03:40.791
i wprowadzać w nieszkodliwe otępienie.

00:03:41.513 --> 00:03:42.880
Według Platona

00:03:42.880 --> 00:03:44.629
tylko niektóre rodzaje muzyki

00:03:44.629 --> 00:03:47.398
wpływają korzystnie na ludzki etos.

00:03:47.398 --> 00:03:49.021
Powinno się słuchać muzyki

00:03:49.021 --> 00:03:50.582
która rozwija inteligencję,

00:03:50.582 --> 00:03:51.378
samodyscyplinę

00:03:51.378 --> 00:03:52.517
i odwagę,

00:03:52.517 --> 00:03:56.259
a innych rodzajów należy unikać.

00:03:56.259 --> 00:03:58.350
W dodatku Platon gwałtownie potępiał

00:03:58.350 --> 00:04:00.190
każdy rodzaj muzyki,

00:04:00.190 --> 00:04:01.682
który odbiegał od ustalonych standardów.

00:04:01.682 --> 00:04:03.160
Obawiał się, że może to

00:04:03.160 --> 00:04:04.806
doprowadzić do upadku

00:04:04.806 --> 00:04:06.603
zasad cywilizacji,

00:04:06.603 --> 00:04:07.896
deprawacji młodzieży,

00:04:07.896 --> 00:04:12.274
a, w konsekwencji, do kompletnej anarchii.

00:04:12.274 --> 00:04:14.604
Obawy Platona mogą wydawać się przesadzone,

00:04:14.604 --> 00:04:16.780
ale takich argumentów użyto współcześnie,

00:04:16.780 --> 00:04:17.938
aby potępić takie gatunki muzyczne

00:04:17.938 --> 00:04:20.492
jak jazz, punk czy rap.

00:04:20.492 --> 00:04:21.999
Jak myślisz, co Platon powiedziałby

00:04:21.999 --> 00:04:23.888
o muzyce, której słuchasz?

00:04:23.888 --> 00:04:26.183
Czy wpływa ona korzystnie na twój etos?

00:04:26.183 --> 00:04:27.615
Czy raczej sprowadzi cię do poziomu

00:04:27.615 --> 00:04:30.801
bełkoczącego, niemoralnego barbarzyńcy?