1
00:00:06,677 --> 00:00:08,401
Żyjemy w społeczeństwie,

2
00:00:08,401 --> 00:00:10,336
które ma obsesję na punkcie muzyki.

3
00:00:10,336 --> 00:00:12,323
Przy muzyce modlimy się,

4
00:00:12,323 --> 00:00:13,621
opowiadamy historie,

5
00:00:13,621 --> 00:00:14,738
świętujemy,

6
00:00:14,738 --> 00:00:16,180
pracujemy,

7
00:00:16,180 --> 00:00:17,543
ćwiczymy,

8
00:00:17,543 --> 00:00:19,514
wyznajemy miłość,

9
00:00:19,514 --> 00:00:21,270
a czasem nienawiść,

10
00:00:21,270 --> 00:00:23,710
i, co zapewne najważniejsze,

11
00:00:23,710 --> 00:00:25,453
tańczymy.

12
00:00:25,453 --> 00:00:27,380
Oczywiście sami też tworzymy muzykę,

13
00:00:27,380 --> 00:00:30,021
bo to bardzo przyjemna rzecz.

14
00:00:30,021 --> 00:00:33,026
Tysiące lat temu, w starożytnej Grecji,

15
00:00:33,026 --> 00:00:34,306
jeżeli chodzi o muzykę,

16
00:00:34,306 --> 00:00:36,779
rzecz miała się bardzo podobnie.

17
00:00:36,779 --> 00:00:39,020
Może i mieli liry i tuniki,

18
00:00:39,020 --> 00:00:41,261
zamiast odtwarzaczy MP3 i dżinsów,

19
00:00:41,261 --> 00:00:43,182
ale starożytni Grecy lubili muzykę

20
00:00:43,182 --> 00:00:45,019
tak bardzo jak my dziś.

21
00:00:45,019 --> 00:00:47,236
Muzyka była tak ważną częścią

22
00:00:47,236 --> 00:00:48,686
greckiego społeczeństwa,

23
00:00:48,686 --> 00:00:51,718
że przy nich wychodzimy na nudziarzy.

24
00:00:51,718 --> 00:00:54,305
Aby dobrze zrozumieć znaczenie muzyki

25
00:00:54,305 --> 00:00:55,686
dla starożytnych Greków,

26
00:00:55,686 --> 00:00:57,329
zacznijmy od zapoznania się

27
00:00:57,329 --> 00:00:59,658
z fragmentem ich mitologii.

28
00:00:59,658 --> 00:01:01,265
W mitologii starożytnych Greków

29
00:01:01,265 --> 00:01:03,543
wierzono, że ludzka kreatywność

30
00:01:03,543 --> 00:01:05,929
to zasługa boskiego natchnienia

31
00:01:05,929 --> 00:01:08,963
zesłanego przez boginie nazywane Muzami.

32
00:01:08,963 --> 00:01:11,266
Przez lata uczeni kłócili się

33
00:01:11,266 --> 00:01:14,308
o liczbę istniejących muz.

34
00:01:14,308 --> 00:01:17,315
Dziś uznaje się, że było ich 9.

35
00:01:17,315 --> 00:01:19,960
Każda muza zajmowała się

36
00:01:19,960 --> 00:01:21,714
inną dziedziną sztuki,

37
00:01:21,714 --> 00:01:23,464
zaczynając od śpiewu i tańca,

38
00:01:23,464 --> 00:01:26,048
aż po historię i astronomię.

39
00:01:26,048 --> 00:01:27,714
Może wydawać się dziwne,

40
00:01:27,714 --> 00:01:29,900
że historię i astronomię uważano za sztukę,

41
00:01:29,900 --> 00:01:31,729
ale starożytni Grecy widzieli w nich więcej

42
00:01:31,729 --> 00:01:33,943
niż tylko szkolne przedmioty.

43
00:01:33,943 --> 00:01:37,191
Były nieodzowną cechą cywilizacji

44
00:01:37,191 --> 00:01:38,681
w świecie, który według nich,

45
00:01:38,681 --> 00:01:40,847
był barbarzyński.

46
00:01:40,847 --> 00:01:42,909
Od wykształconej, cywilizowanej osoby

47
00:01:42,909 --> 00:01:44,711
oczekiwano biegłości

48
00:01:44,711 --> 00:01:46,423
w każdej dziedzinie

49
00:01:46,423 --> 00:01:48,009
inspirowanej przez muzy.

50
00:01:48,009 --> 00:01:49,057
A środkiem, za pomocą którego

51
00:01:49,057 --> 00:01:50,529
tych dziedzin uczono,

52
00:01:50,529 --> 00:01:51,274
studiowano,

53
00:01:51,274 --> 00:01:52,297
a także rozpowszechniano,

54
00:01:52,297 --> 00:01:54,520
była muzyka.

55
00:01:54,520 --> 00:01:56,340
To nie przypadek,

56
00:01:56,340 --> 00:01:58,584
że słowo "muza" jest bardzo podobne

57
00:01:58,584 --> 00:02:00,227
do słowa "muzyka",

58
00:02:00,227 --> 00:02:02,320
ponieważ właśnie od niego pochodzi.

59
00:02:02,320 --> 00:02:04,148
Poezję, czy to miłosne liryki

60
00:02:04,148 --> 00:02:07,184
czy epicki poemat,

61
00:02:07,184 --> 00:02:09,692
śpiewano przy akompaniamencie muzyki.

62
00:02:09,692 --> 00:02:11,741
Przy tańcach i śpiewie

63
00:02:11,741 --> 00:02:13,494
oczywiście także obecna była muzyka.

64
00:02:13,494 --> 00:02:15,602
Teatr to od zawsze mieszkanka

65
00:02:15,602 --> 00:02:18,036
słowa mówionego i muzyki.

66
00:02:18,036 --> 00:02:20,749
Historii nauczano za pomocą pieśni.

67
00:02:20,749 --> 00:02:22,296
Nawet astronomia

68
00:02:22,296 --> 00:02:24,038
podlegała tym samym zasadom

69
00:02:24,038 --> 00:02:25,383
co muzyczna harmonia.

70
00:02:25,383 --> 00:02:27,553
Wielu greckich filozofów wierzyło,

71
00:02:27,553 --> 00:02:29,602
że każda planeta i gwiazda

72
00:02:29,602 --> 00:02:31,305
wydaje swój własny, wyjątkowy dźwięk

73
00:02:31,305 --> 00:02:32,757
podczas kosmicznej podróży,

74
00:02:32,757 --> 00:02:35,105
brzęcząc jak ogromna gitarowa struna

75
00:02:35,105 --> 00:02:36,971
o długości wielu lat świetlnych.

76
00:02:36,971 --> 00:02:39,558
Muzyka wpływała na więcej aspektów życia

77
00:02:39,558 --> 00:02:41,141
poza edukacją.

78
00:02:41,141 --> 00:02:42,639
Starożytni Grecy uważali muzykę

79
00:02:42,639 --> 00:02:44,439
za podstawę zrozumienia

80
00:02:44,439 --> 00:02:46,479
nierozerwalnego połączenia

81
00:02:46,479 --> 00:02:48,857
wszystkiego, co istnieje.

82
00:02:48,857 --> 00:02:50,569
Ta idea połączenia

83
00:02:50,569 --> 00:02:51,940
znana jest

84
00:02:51,940 --> 00:02:54,515
jako harmonia.

85
00:02:54,515 --> 00:02:56,580
Muzyka używana była jako lekarstwo,

86
00:02:56,580 --> 00:02:58,605
leczące choroby i dolegliwości,

87
00:02:58,605 --> 00:03:01,804
jako doping dla sportowców

88
00:03:01,804 --> 00:03:03,702
i pomagała utrzymać robotnikom rytm

89
00:03:03,702 --> 00:03:08,522
przy prostych i monotonnych czynnościach.

90
00:03:08,522 --> 00:03:10,127
Jedno z najważniejszych zastosowań muzyki

91
00:03:10,127 --> 00:03:12,211
w społeczeństwie starożytnych Greków

92
00:03:12,211 --> 00:03:13,173
można odszukać w przekonaniu,

93
00:03:13,173 --> 00:03:16,355
że muzyka ma wpływ na osobisty etos.

94
00:03:16,355 --> 00:03:17,935
Używamy tego słowa do dziś.

95
00:03:17,935 --> 00:03:19,551
Etos to kierujące kimś przekonania

96
00:03:19,551 --> 00:03:20,859
lub wewnętrzna etyka;

97
00:03:20,859 --> 00:03:22,307
sposób w jaki ktoś traktuje

98
00:03:22,307 --> 00:03:24,437
siebie i innych.

99
00:03:24,437 --> 00:03:25,851
Grecki filozof Platon,

100
00:03:25,851 --> 00:03:27,105
jeden z najbardziej znanych

101
00:03:27,105 --> 00:03:29,102
i wypływowych filozofów,

102
00:03:29,102 --> 00:03:31,399
twierdził, że muzyka ma bezpośredni wpływ

103
00:03:31,399 --> 00:03:33,328
na etos człowieka.

104
00:03:33,328 --> 00:03:34,520
Pewne rodzaje muzyki

105
00:03:34,520 --> 00:03:36,104
mogą zachęcać do przemocy,

106
00:03:36,104 --> 00:03:38,024
podczas gdy inne mogą uspokajać

107
00:03:38,024 --> 00:03:40,791
i wprowadzać w nieszkodliwe otępienie.

108
00:03:41,513 --> 00:03:42,880
Według Platona

109
00:03:42,880 --> 00:03:44,629
tylko niektóre rodzaje muzyki

110
00:03:44,629 --> 00:03:47,398
wpływają korzystnie na ludzki etos.

111
00:03:47,398 --> 00:03:49,021
Powinno się słuchać muzyki

112
00:03:49,021 --> 00:03:50,582
która rozwija inteligencję,

113
00:03:50,582 --> 00:03:51,378
samodyscyplinę

114
00:03:51,378 --> 00:03:52,517
i odwagę,

115
00:03:52,517 --> 00:03:56,259
a innych rodzajów należy unikać.

116
00:03:56,259 --> 00:03:58,350
W dodatku Platon gwałtownie potępiał

117
00:03:58,350 --> 00:04:00,190
każdy rodzaj muzyki,

118
00:04:00,190 --> 00:04:01,682
który odbiegał od ustalonych standardów.

119
00:04:01,682 --> 00:04:03,160
Obawiał się, że może to

120
00:04:03,160 --> 00:04:04,806
doprowadzić do upadku

121
00:04:04,806 --> 00:04:06,603
zasad cywilizacji,

122
00:04:06,603 --> 00:04:07,896
deprawacji młodzieży,

123
00:04:07,896 --> 00:04:12,274
a, w konsekwencji, do kompletnej anarchii.

124
00:04:12,274 --> 00:04:14,604
Obawy Platona mogą wydawać się przesadzone,

125
00:04:14,604 --> 00:04:16,780
ale takich argumentów użyto współcześnie,

126
00:04:16,780 --> 00:04:17,938
aby potępić takie gatunki muzyczne

127
00:04:17,938 --> 00:04:20,492
jak jazz, punk czy rap.

128
00:04:20,492 --> 00:04:21,999
Jak myślisz, co Platon powiedziałby

129
00:04:21,999 --> 00:04:23,888
o muzyce, której słuchasz?

130
00:04:23,888 --> 00:04:26,183
Czy wpływa ona korzystnie na twój etos?

131
00:04:26,183 --> 00:04:27,615
Czy raczej sprowadzi cię do poziomu

132
00:04:27,615 --> 00:04:30,801
bełkoczącego, niemoralnego barbarzyńcy?