WEBVTT

00:00:06.677 --> 00:00:08.401
We leven in een maatschappij

00:00:08.401 --> 00:00:10.336
die geobsedeerd is door muziek.

00:00:10.336 --> 00:00:12.323
We gebruiken muziek om te aanbidden,

00:00:12.323 --> 00:00:13.621
verhalen te vertellen,

00:00:13.621 --> 00:00:14.738
te vieren,

00:00:14.738 --> 00:00:16.180
te werken,

00:00:16.180 --> 00:00:17.543
te sporten,

00:00:17.543 --> 00:00:19.514
onze liefde te verklaren,

00:00:19.514 --> 00:00:21.270
en soms onze haat,

00:00:21.270 --> 00:00:23.710
en, misschien het belangrijkst,

00:00:23.710 --> 00:00:25.453
om te dansen.

00:00:25.453 --> 00:00:27.380
We spelen zelf ook muziek

00:00:27.380 --> 00:00:30.021
omdat dat een leuke bezigheid is.

00:00:30.021 --> 00:00:33.026
Duizenden jaren geleden, 
in het Oude Griekenland,

00:00:33.026 --> 00:00:34.306
zag het er voor de muziek

00:00:34.306 --> 00:00:36.779
nauwelijks anders uit.

00:00:36.779 --> 00:00:39.020
Ze hadden misschien een lier en een tuniek

00:00:39.020 --> 00:00:41.261
in plaats van een MP3-speler en een jeans,

00:00:41.261 --> 00:00:43.182
maar de Oude Grieken
waren net zo geobsedeerd

00:00:43.182 --> 00:00:45.019
door muziek als wij vandaag.

00:00:45.019 --> 00:00:47.236
Muziek was zo belangrijk

00:00:47.236 --> 00:00:48.686
voor de Oud-Griekse maatschappij

00:00:48.686 --> 00:00:51.718
dat wij er in vergelijking mak uitzien.

00:00:51.718 --> 00:00:55.948
Om de belangrijke rol van muziek
bij de Oud-Grieken te doorgronden,

00:00:55.948 --> 00:00:59.658
moeten we eerst
iets over hun mythologie leren.

00:00:59.658 --> 00:01:01.265
In de Oud-Griekse mythologie

00:01:01.265 --> 00:01:03.543
geloofden ze
dat de creativiteit van de mens

00:01:03.543 --> 00:01:05.929
het resultaat was
van goddelijke inspiratie

00:01:05.929 --> 00:01:08.963
vanwege een groep godinnen, 
de zogenaamde Muzen.

00:01:08.963 --> 00:01:11.266
Geleerden hebben in het verleden beweerd

00:01:11.266 --> 00:01:14.308
dat er tussen 3 en 13 Muzen zijn,

00:01:14.308 --> 00:01:17.315
maar tegenwoordig zegt men
dat het er 9 zijn.

00:01:17.315 --> 00:01:19.960
Elke Muze heerst over haar eigen domein

00:01:19.960 --> 00:01:21.714
van artistieke expertise,

00:01:21.714 --> 00:01:23.464
gaande van zang en dans

00:01:23.464 --> 00:01:26.048
tot geschiedenis en astronomie.

00:01:26.048 --> 00:01:29.864
Het lijkt misschien gek om geschiedenis 
en astronomie creatief te noemen,

00:01:29.900 --> 00:01:31.729
maar de Oude Grieken
zagen deze disciplines

00:01:31.729 --> 00:01:33.943
als meer dan louter schoolvakken.

00:01:33.943 --> 00:01:37.191
Het waren de bakens van de beschaving

00:01:37.191 --> 00:01:40.811
in een wereld die, in hun ogen, 
redelijk barbaars was.

00:01:40.847 --> 00:01:42.909
Een welopgevoed, beschaafd mens

00:01:42.909 --> 00:01:44.711
moest beslagen zijn

00:01:44.711 --> 00:01:46.423
in alle aspecten van creatief denken,

00:01:46.423 --> 00:01:48.009
geïnspireerd door de Muzes.

00:01:48.009 --> 00:01:50.447
Het medium waarlangs deze vakken 
werden onderwezen,

00:01:50.529 --> 00:01:52.244
bestudeerd en verspreid,

00:01:52.297 --> 00:01:54.520
was muziek.

00:01:54.520 --> 00:01:56.340
Het is geen toeval

00:01:56.340 --> 00:01:58.584
dat het woord Muze erg lijkt

00:01:58.584 --> 00:02:00.227
op het woord muziek.

00:02:00.227 --> 00:02:02.320
Daar komt het woord vandaan.

00:02:02.320 --> 00:02:04.148
Poëzie, of het nu een liefdesgedicht was

00:02:04.148 --> 00:02:07.184
of een episch gedicht over een 
drakendodende held,

00:02:07.184 --> 00:02:09.692
werd gezongen met muzikale begeleiding.

00:02:09.692 --> 00:02:13.481
Dans en zang werden uiteraard 
begeleid door muziek.

00:02:13.494 --> 00:02:15.602
Theater was altijd een combinatie

00:02:15.602 --> 00:02:18.036
van gesproken woord en muziek.

00:02:18.036 --> 00:02:20.749
Geschiedenis werd verteld via liederen.

00:02:20.749 --> 00:02:22.296
Zelfs de studie van de astronomie

00:02:22.296 --> 00:02:24.038
was verbonden
met dezelfde fysische principes

00:02:24.038 --> 00:02:25.383
als de harmonie van de muziek.

00:02:25.383 --> 00:02:27.553
Vele Griekse denkers geloofden

00:02:27.553 --> 00:02:29.602
dat alle planeten en sterren

00:02:29.602 --> 00:02:31.305
hun eigen unieke geluid maakten

00:02:31.305 --> 00:02:32.757
terwijl ze door de kosmos reisden

00:02:32.757 --> 00:02:35.105
en trilden als een enorme gitaarsnaar

00:02:35.105 --> 00:02:36.971
van lichtjaren lang.

00:02:36.971 --> 00:02:41.068
Maar muziek drong door tot meer aspecten
van hun leven dan alleen onderwijs.

00:02:41.141 --> 00:02:42.639
De Oude Grieken zagen muziek

00:02:42.639 --> 00:02:44.439
als de basis van een goed begrip

00:02:44.439 --> 00:02:46.479
van de fundamentele verbondenheid

00:02:46.479 --> 00:02:48.857
van alles in het universum.

00:02:48.857 --> 00:02:50.569
Dit begrip van verbondenheid

00:02:50.569 --> 00:02:51.940
staat bekend als harmonia,

00:02:51.940 --> 00:02:54.515
waar het woord 'harmonie' vandaan komt.

00:02:54.515 --> 00:02:56.580
Muziek was een soort medicijn

00:02:56.580 --> 00:02:58.605
tegen ziektes en fysieke ongemakken,

00:02:58.605 --> 00:03:01.804
een essentiële begeleiding 
bij sportwedstrijden

00:03:01.804 --> 00:03:03.702
en een middel om arbeiders

00:03:03.702 --> 00:03:08.522
in de pas te laten zwoegen 
op saaie slavenarbeid.

00:03:08.522 --> 00:03:10.127
Een van de belangrijkste toepassingen

00:03:10.127 --> 00:03:12.211
van muziek in de Oud-Griekse maatschappij

00:03:12.211 --> 00:03:16.233
is het geloof dat muziek 
het ethos van de mens kan beïnvloeden.

00:03:16.355 --> 00:03:17.935
We gebruiken dat woord nog steeds

00:03:17.935 --> 00:03:20.801
voor iemands richtinggevende opvattingen
of persoonlijke ethiek,

00:03:20.859 --> 00:03:24.287
de manier waarop je je gedraagt 
ten opzichte van jezelf en anderen.

00:03:24.437 --> 00:03:25.851
De Griekse filosoof Plato,

00:03:25.851 --> 00:03:29.482
een van de beroemdste en invloedrijkste 
Griekse denkers aller tijden,

00:03:29.482 --> 00:03:33.328
beweerde dat muziek een rechtstreeks 
effect had op het ethos van de mens.

00:03:33.328 --> 00:03:34.520
Bepaalde soorten muziek

00:03:34.520 --> 00:03:36.104
konden een mens tot geweld aanzetten

00:03:36.104 --> 00:03:38.024
terwijl andere hem konden bedaren

00:03:38.024 --> 00:03:41.491
tot onschadelijke, gedachteloze verdwazing.

00:03:41.513 --> 00:03:44.550
Volgens Plato waren enkel 
heel specifieke soorten muziek

00:03:44.629 --> 00:03:47.398
gunstig voor het ethos van de mens.

00:03:47.398 --> 00:03:50.501
Je moest alleen luisteren naar muziek 
die intelligentie bevordert,

00:03:50.582 --> 00:03:51.378
zelfdiscipline

00:03:51.378 --> 00:03:52.517
en moed.

00:03:52.517 --> 00:03:56.259
Alle andere soorten muziek 
moest je vermijden.

00:03:56.259 --> 00:03:58.350
Bovendien was Plato
een rabiaat tegenstander

00:03:58.350 --> 00:04:00.190
van muziek die afweek

00:04:00.190 --> 00:04:01.682
van de heersende muzikale conventies,

00:04:01.682 --> 00:04:04.690
want dat zou leiden 
tot een degradatie

00:04:04.806 --> 00:04:06.603
van het beschavingsniveau,

00:04:06.603 --> 00:04:07.896
het verderf van de jeugd

00:04:07.896 --> 00:04:12.274
en uiteindelijk volledige anarchie.

00:04:12.274 --> 00:04:14.604
Plato's vrees kan extreem lijken,

00:04:14.604 --> 00:04:16.779
maar dit argument duikt nog steeds op

00:04:16.779 --> 00:04:20.418
om muzikale trends te veroordelen 
zoals jazz, punk of rap.

00:04:20.492 --> 00:04:23.819
Wat denk je dat Plato zou zeggen 
over de muziek waar je naar luistert?

00:04:23.888 --> 00:04:26.183
Is ze goed voor je ethos

00:04:26.183 --> 00:04:27.615
of zal je erdoor ontaarden

00:04:27.615 --> 00:04:30.801
tot een brabbelende, amorele barbaar?