WEBVTT

00:00:06.677 --> 00:00:08.401
Ζούμε σε μια κοινωνία

00:00:08.401 --> 00:00:10.336
που έχει εμμονές με τη μουσική.

00:00:10.336 --> 00:00:12.323
Χρησιμοποιούμε τη μουσική
για να λατρέψουμε,

00:00:12.323 --> 00:00:13.621
να πούμε ιστορίες,

00:00:13.621 --> 00:00:14.738
να γιορτάσουμε,

00:00:14.738 --> 00:00:16.180
να εργαστούμε,

00:00:16.180 --> 00:00:17.543
να κάνουμε γυμναστική,

00:00:17.543 --> 00:00:19.514
να δηλώσουμε την αγάπη μας

00:00:19.514 --> 00:00:21.270
και μερικές φορές το μίσος μας

00:00:21.270 --> 00:00:23.710
κι εύλογα πιο σημαντικό,

00:00:23.710 --> 00:00:25.453
για να χορέψουμε.

00:00:25.453 --> 00:00:27.380
Φυσικά, παίζουμε μουσική οι ίδιοι

00:00:27.380 --> 00:00:30.021
επειδή είναι κάτι ευχάριστο.

00:00:30.021 --> 00:00:33.026
Πριν από χιλιάδες χρόνια,
στην Αρχαία Ελλάδα,

00:00:33.026 --> 00:00:34.306
όταν επρόκειτο για τη μουσική,

00:00:34.306 --> 00:00:36.779
τα πράγματα δεν ήταν
και πολύ διαφορετικά.

00:00:36.779 --> 00:00:39.020
Ίσως είχαν λύρες και χιτώνες

00:00:39.020 --> 00:00:41.261
αντί για MP3 players
και τζιν παντελόνια,

00:00:41.261 --> 00:00:43.182
αλλά οι αρχαίοι Έλληνες
είχαν τόση εμμονή

00:00:43.182 --> 00:00:45.019
με τη μουσική όση
έχουμε κι εμείς σήμερα.

00:00:45.019 --> 00:00:47.236
Στην πραγματικότητα,
η μουσική ήταν τόσο σημαντικό κομμάτι

00:00:47.236 --> 00:00:48.686
της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας

00:00:48.686 --> 00:00:51.718
ώστε μας κάνει να φαινόμαστε
ανιαροί συγκριτικά.

00:00:51.718 --> 00:00:54.305
Για να κατανοήσουμε επακριβώς
πόσο ζωτική ήταν η μουσική

00:00:54.305 --> 00:00:55.686
για τους αρχαίους Έλληνες,

00:00:55.686 --> 00:00:57.329
ας εξοικειωθούμε, για αρχή,

00:00:57.329 --> 00:00:59.658
με ένα κομμάτι της μυθολογίας τους.

00:00:59.658 --> 00:01:01.265
Στην αρχαία ελληνική μυθολογία,

00:01:01.265 --> 00:01:03.543
πίστευαν ότι η ανθρώπινη δημιουργικότητα

00:01:03.543 --> 00:01:05.929
ήταν το αποτέλεσμα θείας έμπνευσης

00:01:05.929 --> 00:01:08.963
από μια ομάδα θεές,
γνωστές ως Μούσες.

00:01:08.963 --> 00:01:11.266
Ενώ οι μελετητές
όλα αυτά τα χρόνια υποστηρίζουν

00:01:11.266 --> 00:01:14.308
ότι υπάρχουν περίπου
ανάμεσα στις 3 και 13 Μούσες,

00:01:14.308 --> 00:01:17.315
ο κοινά αποδεκτός αριθμός σήμερα είναι 9.

00:01:17.315 --> 00:01:19.960
Κάθε μούσα επιβλέπει
τη δική της συγκεκριμένη περιοχή

00:01:19.960 --> 00:01:21.714
καλλιτεχνικής εμπειρογνωμοσύνης,

00:01:21.714 --> 00:01:23.464
που κυμαίνεται 
από το τραγούδι και τον χορό

00:01:23.464 --> 00:01:26.048
έως την ιστορία και την αστρονομία.

00:01:26.048 --> 00:01:27.714
Μπορεί να φαίνεται παράξενο
να κατηγοριοποιούμε

00:01:27.714 --> 00:01:29.900
την ιστορία και την αστρονομία
ως δημιουργικές ασχολίες,

00:01:29.900 --> 00:01:31.729
αλλά οι αρχαίοι Έλληνες
έβλεπαν αυτές τις επιστήμες

00:01:31.729 --> 00:01:33.943
ως κάτι παραπάνω
από απλά σχολικά μαθήματα.

00:01:33.943 --> 00:01:37.191
Αυτά ήταν τα κύρια
γνωρίσματα του πολιτισμού

00:01:37.191 --> 00:01:38.681
μέσα σε αυτό που, 
στα δικά τους μάτια,

00:01:38.681 --> 00:01:40.847
ήταν ένας αρκετά βάρβαρος κόσμος.

00:01:40.847 --> 00:01:42.909
Ένα άτομο μορφωμένο, πολιτισμένο

00:01:42.909 --> 00:01:44.711
αναμενόταν να είναι ικανό

00:01:44.711 --> 00:01:46.423
σε όλες τις πτυχές
της δημιουργικής σκέψης

00:01:46.423 --> 00:01:48.009
που ενέμπνεαν οι Μούσες,

00:01:48.009 --> 00:01:49.057
και το κοινό μέτρο

00:01:49.057 --> 00:01:50.529
μέσω του οποίου αυτοί
οι επιστημονικοί κλάδοι διδάσκονταν,

00:01:50.529 --> 00:01:51.274
μελετώνταν

00:01:51.274 --> 00:01:52.297
και διαδίδονταν

00:01:52.297 --> 00:01:54.520
ήταν η μουσική.

00:01:54.520 --> 00:01:56.340
Βλέπετε, δεν είναι τυχαίο

00:01:56.340 --> 00:01:58.584
ότι η λέξη μούσα είναι πολύ παρόμοια

00:01:58.584 --> 00:02:00.227
με τη λέξη μουσική.

00:02:00.227 --> 00:02:02.320
Από εκεί προέρχεται η λέξη.

00:02:02.320 --> 00:02:04.148
Η ποίηση, είτε πρόκειται
για ένα ποίημα αγάπης

00:02:04.148 --> 00:02:07.184
ή για ένα επικό ποίημα σχετικά
με έναν ήρωα δρακο-φονιά,

00:02:07.184 --> 00:02:09.692
τραγουδιόνταν με μουσική συνοδεία.

00:02:09.692 --> 00:02:11.741
Ο χορός και το τραγούδι, προφανώς,

00:02:11.741 --> 00:02:13.494
συνοδεύονταν από μουσική.

00:02:13.494 --> 00:02:15.602
Το θέατρο ήταν πάντα ένας συνδυασμός

00:02:15.602 --> 00:02:18.036
προφορικού λόγου και μουσικής.

00:02:18.036 --> 00:02:20.749
Η ιστορία εξιστορούνταν
μέσα από το τραγούδι.

00:02:20.749 --> 00:02:22.296
Ακόμη και η μελέτη της αστρονομίας

00:02:22.296 --> 00:02:24.038
συνδέονταν με τις ίδιες φυσικές αρχές

00:02:24.038 --> 00:02:25.383
ως μουσική αρμονία,

00:02:25.383 --> 00:02:27.553
όπως η πεποίθηση που επικρατούσε
ανάμεσα σε πολλούς Έλληνες στοχαστές

00:02:27.553 --> 00:02:29.602
ότι κάθε ένας απ' τους πλανήτες
και τ' αστέρια

00:02:29.602 --> 00:02:31.305
δημιουργούσαν το δικό τους μοναδικό ήχο

00:02:31.305 --> 00:02:32.757
καθώς ταξίδευαν μέσα από το σύμπαν,

00:02:32.757 --> 00:02:35.105
βουίζοντας σαν μια τεράστια χορδή κιθάρας

00:02:35.105 --> 00:02:36.971
μήκους ετών φωτός.

00:02:36.971 --> 00:02:39.558
Ωστόσο, η μουσική διαπότιζε
περισσότερες πτυχές της ζωής τους

00:02:39.558 --> 00:02:41.141
από ότι απλά την εκπαίδευση.

00:02:41.141 --> 00:02:42.639
Οι Αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τη μουσική

00:02:42.639 --> 00:02:44.439
ως τη βάση για κατανόηση

00:02:44.439 --> 00:02:46.479
της θεμελιώδους διασύνδεσης

00:02:46.479 --> 00:02:48.857
όλων των πραγμάτων στο σύμπαν.

00:02:48.857 --> 00:02:50.569
Αυτή η έννοια της σύνδεσης

00:02:50.569 --> 00:02:51.940
είναι γνωστή ως αρμονία

00:02:51.940 --> 00:02:54.515
κι από εκεί παίρνουμε τη λέξη harmony.

00:02:54.515 --> 00:02:56.580
Η μουσική χρησιμοποιόταν
ως μια μορφή ιατρικής

00:02:56.580 --> 00:02:58.605
για τη θεραπεία ασθενειών
και σωματικών ενοχλήσεων,

00:02:58.605 --> 00:03:01.804
ως μια συνοδεία ζωτικής σημασίας
σε αθλητικούς διαγωνισμούς

00:03:01.804 --> 00:03:03.702
κι ως ένα μέσο για να διατηρήσει
το ρυθμό των εργαζομένων

00:03:03.702 --> 00:03:08.522
καθώς αυτοί τραβούσαν κουπί
με μονότονες ή δευτερεύουσες αγγαρείες.

00:03:08.522 --> 00:03:10.127
Μία από τις πιο σημαντικές εφαρμογές

00:03:10.127 --> 00:03:12.211
μουσικής στην αρχαία ελληνική κοινωνία

00:03:12.211 --> 00:03:13.173
βρίσκεται στην πεποίθηση

00:03:13.173 --> 00:03:16.355
ότι η μουσική μπορεί να επηρεάσει
το ήθος ενός ατόμου.

00:03:16.355 --> 00:03:17.935
Μια λέξη που χρησιμοποιούμε
ακόμη και σήμερα,

00:03:17.935 --> 00:03:19.551
«ήθος» είναι οι κατευθυντήριες πεποιθήσεις
ενός ατόμου

00:03:19.551 --> 00:03:20.859
ή η προσωπική ηθική,

00:03:20.859 --> 00:03:22.307
ο τρόπος που συμπεριφέρεται κάποιος

00:03:22.307 --> 00:03:24.437
προς τον εαυτό του και τους άλλους.

00:03:24.437 --> 00:03:25.851
Ο Έλληνας φιλόσοφος Πλάτωνας,

00:03:25.851 --> 00:03:27.105
ένας από τους πιο διάσημους

00:03:27.105 --> 00:03:29.102
και σημαντικούς Έλληνες στοχαστές
της εποχής,

00:03:29.102 --> 00:03:31.399
υποστήριζε ότι η μουσική
είχε άμεση επίδραση

00:03:31.399 --> 00:03:33.328
στο ήθος ενός ατόμου.

00:03:33.328 --> 00:03:34.520
Κάποια είδη μουσικής

00:03:34.520 --> 00:03:36.104
μπορεί να υποκινούν ένα άτομο στη βία

00:03:36.104 --> 00:03:38.024
ενώ άλλα είδη θα μπορούσαν
να εξευμενίσουν ένα άτομο

00:03:38.024 --> 00:03:40.791
σε σημείο καλοήθους, ασυλλόγιστης
βαθιάς αποχαύνωσης.

00:03:41.513 --> 00:03:42.880
Κατά τον Πλάτωνα,

00:03:42.880 --> 00:03:44.629
μόνο πολύ συγκεκριμένα είδη μουσικής

00:03:44.629 --> 00:03:47.398
ήταν ευεργετικά για το ήθος ενός ατόμου.

00:03:47.398 --> 00:03:49.021
Κάποιος θα πρέπει να ακούει μόνο μουσική

00:03:49.021 --> 00:03:50.582
που προωθεί την ευφυΐα,

00:03:50.582 --> 00:03:51.378
την αυτοπειθαρχία,

00:03:51.378 --> 00:03:52.517
και το θάρρος

00:03:52.517 --> 00:03:56.259
κι όλα τα άλλα είδη της μουσικής,
πρέπει ν' αποφεύγονται.

00:03:56.259 --> 00:03:58.350
Επιπλέον, ο Πλάτων διακαώς αποδοκίμαζε

00:03:58.350 --> 00:04:00.190
οποιαδήποτε μουσική απέκλινε

00:04:00.190 --> 00:04:01.682
από τις καθιερωμένες μουσικές συμβάσεις,

00:04:01.682 --> 00:04:03.160
φοβούμενος ότι κάνοντας κάτι τέτοιο

00:04:03.160 --> 00:04:04.806
θα οδηγούσε στην υποβάθμιση

00:04:04.806 --> 00:04:06.603
των προτύπων του πολιτισμού,

00:04:06.603 --> 00:04:07.896
στη διαφθορά της νεολαίας,

00:04:07.896 --> 00:04:12.274
και τελικά στην πλήρη κι απόλυτη αναρχία.

00:04:12.274 --> 00:04:14.604
Ενώ οι φόβοι του Πλάτωνα
μπορεί να φαίνονται ακραίοι,

00:04:14.604 --> 00:04:16.779
αυτό το επιχείρημα
έχει εμφανιστεί στη σύγχρονη εποχή

00:04:16.779 --> 00:04:17.938
για να καταδικάσει μουσικές τάσεις

00:04:17.938 --> 00:04:20.492
όπως η τζαζ ή η πανκ ή η ραπ.

00:04:20.492 --> 00:04:21.999
Τι πιστεύετε ότι θα έλεγε ο Πλάτωνας

00:04:21.999 --> 00:04:23.888
για τη μουσική που ακούτε;

00:04:23.888 --> 00:04:26.183
Είναι χρήσιμη για το ήθος σας,

00:04:26.183 --> 00:04:27.615
ή θα σας καταντήσει

00:04:27.615 --> 00:04:30.801
έναν ασυνάρτητο, ανήθικο βάρβαρο;