0:00:00.560,0:00:03.719
قەت بیستووتانە کەسێک بڵێت[br]شیری دایک بێبەرامبەرە؟

0:00:05.266,0:00:06.416
(پێکەنین)

0:00:06.440,0:00:08.656
بەڵێ جێی پێکەنینە،

0:00:08.680,0:00:13.760
چونکە بێبەرامبەرە ئەگەر کات و[br]وزەی ژنان بەرز نەنرخێنین.

0:00:15.120,0:00:19.696
هەر دایکێک بێت دەتوانێت[br]پێتبڵێت چەندێک کات و وزەی دەوێت

0:00:19.720,0:00:21.656
بۆ بەشلەکردنی لەشی --

0:00:21.680,0:00:24.216
بۆ تواندنەوەی خۆی --

0:00:24.240,0:00:25.816
(پێکەنین)

0:00:25.840,0:00:28.720
کاتێک خواردن دەدات بەم گۆشتخۆرە[br]بچووکە بەنرخە.

0:00:29.120,0:00:31.336
(پێکەنین)

0:00:31.360,0:00:33.680
شیر هۆکاری خواردنی شیردەرەکانە بە مژین.

0:00:35.400,0:00:37.296
لە زانکۆی ویلایەتەی ئەریزۆنا،

0:00:37.320,0:00:39.256
لە تاقیگەیەکی شیردا،

0:00:39.280,0:00:42.056
سەیری پێکهاتەی شیری دایکم کرد

0:00:42.080,0:00:45.056
بۆ تێگەشتن لە ئاڵۆزییەکەی و

0:00:45.080,0:00:47.480
چۆن کار دەکاتە سەر گەشەکردنی منداڵەکە.

0:00:48.720,0:00:51.080
گرنگترین شت کە فێریبووم

0:00:51.800,0:00:56.920
ئەوەبوو کارێکی پێویست ناکەین[br]بۆ پشتیوانی کردنی دایکان و منداڵان.

0:00:57.720,0:00:59.896
کاتێکیش دایکان و منداڵان نائومێد دەکەین،

0:00:59.920,0:01:03.280
هەموو ئەوانە نائومێد ئەکەین[br]کە دایکان و مناڵانیان خۆش دەوێت:

0:01:04.080,0:01:07.256
باوکەکان، هاوەڵەکان، نەنک و باپیر،[br]پوورەکان،

0:01:07.280,0:01:11.360
هاوڕێکان و ناسیاوەکانی[br]تۆڕی کۆمەڵایەتی مرۆڤ دروست دەکەن.

0:01:12.480,0:01:17.216
کاتی ئەوەیە واز لە چارەسەرە سادە و[br]درووشمە سادەکان بهێنین و

0:01:17.240,0:01:19.030
بە وردی کار لەسەر[br]وردەکارییەکان بکەین.

0:01:20.200,0:01:21.776
من زۆر خۆشبەخت بووم

0:01:21.800,0:01:25.456
زۆر زوو توانیم پەنجە بخەمە[br]سەر ئەو وردەکارییانە،

0:01:25.480,0:01:27.520
لە یەکەم چاوپێکەوتنمدا[br]لەگەڵ ڕۆژنامەنوسێک

0:01:28.560,0:01:29.856
کاتێک لێی پرسیم،

0:01:29.880,0:01:33.160
"دایک ئەبێت هەتا چەندێک[br]شیری خۆی بدات بە منداڵەکەی؟"

0:01:36.040,0:01:39.920
ئەو وشەی "دەبێت"ە بوو کە[br]وەڵامی لێ بڕیم،

0:01:40.640,0:01:44.960
چونکە قەت بە ژنێک ناڵێم[br]کە چی بە لەشی خۆی بکات.

0:01:46.800,0:01:48.576
منداڵەکان بۆیە دەمێننەوە و گەشە دەکەن

0:01:48.600,0:01:53.256
چونکە شیری دایک خواردن، و[br]دەرمان و ئاماژەیە بۆیان.

0:01:53.280,0:01:54.496
بۆ شیرەخۆرە بچووکەکان،

0:01:54.520,0:01:56.456
شیری دایک خواردنی تەواوە

0:01:56.480,0:01:59.056
کە هەموو پێکهاتە پێویستەکان[br]بۆ لەشیان دابین دەکات،

0:01:59.080,0:02:00.456
گەشە بە مێشکیان دەدات و

0:02:00.480,0:02:02.640
وزەیە بۆ هەموو چالاکییەکانیان.

0:02:03.360,0:02:05.776
شیری دایک خواردنیش دەدات[br]بەو میکرۆبانەی

0:02:05.800,0:02:08.240
لە ڕاڕەوی هەرسی[br]منداڵەکەدایە.

0:02:08.840,0:02:10.536
دایکان تەنیا بۆ دوو کەس نان ناخۆن،

0:02:10.560,0:02:12.720
نان بۆ دوو کەس و بۆ ترلیۆنەها دەخۆن.

0:02:14.560,0:02:18.000
شیر پێکهاتەکانی بەرگری دابین دەکات[br]کە شەڕ لەگەڵ مشەخۆرەکان دەکەن و

0:02:19.000,0:02:24.000
ئەو هۆرمۆنانەش دابین دەکات[br]کە ئاماژەیە بۆ لەشی مناڵەکە.

0:02:24.800,0:02:26.296
بەڵام لەم دەیانەی دواتردا،

0:02:26.320,0:02:28.456
وامان لێهات بە کەم سەیری[br]شیری دایک بکەین.

0:02:28.480,0:02:31.456
چیتر شتەکان بە ڕوونی نابینین.

0:02:31.480,0:02:36.616
وامان لێهاتووە سەیری شیر بکەین وەک[br]شتێکی بە ستاندارد کراو، ڕێکخراو، پاکژکراو،

0:02:36.640,0:02:39.810
لە قتوو نراو، کراو بە پاودەر،[br]تام خۆشکراو، و بە ئامێر درووستکراو.

0:02:40.680,0:02:42.856
دەستبەرداری شیری میهرەبانی مرۆڤ بووین و

0:02:42.880,0:02:44.920
وامان کردووە شتی تر[br]گرنگ بێت بەلامانەوە.

0:02:46.560,0:02:48.296
لە پەیمانگای نەتەوەیی تەندروستی

0:02:48.320,0:02:49.936
لە واشینگتنی پایتەخت

0:02:49.960,0:02:51.800
کتێبخانەی نەتەوەیی پزیشکی لێیە،

0:02:52.520,0:02:55.256
کە ٢٥ ملیۆن نوسراوی تێدایە --

0:02:55.280,0:02:59.520
متمانەی مێشک بە زانستی ژیان و[br]توێژینەوەی پزیشکی زیندەوەری.

0:03:00.080,0:03:03.456
دەتوانین وشە بەکاربهێنین[br]بۆ گەڕان بەناو داتا بەیسەکەماندا و

0:03:03.480,0:03:04.736
کاتێک ئەوە دەکەین،

0:03:04.760,0:03:07.840
دەبینین نزیکەی ملیۆنێک نوسراو[br]هەیە لەسەر دووگیانی،

0:03:08.640,0:03:12.000
بەڵام زۆر کەمتر هەیە لەسەر[br]شیری دایک و شیردان.

0:03:12.840,0:03:16.840
کاتێک نزیک دەبینەوە لە ژمارەی ئەو[br]نوسراوانەی لە شیری دایک دەکۆڵێتەوە،

0:03:17.480,0:03:21.976
دەبینین لەسەر قاوە، و شەراب و[br]تەماتە زیاتر دەزانین.

0:03:22.000,0:03:23.200
(پێکەنین)

0:03:24.520,0:03:28.216
دوو هێندەی شیری دایک لەسەر[br]ڕەپنەبوون دەزانین.

0:03:28.240,0:03:29.760
(پێکەنین)

0:03:31.950,0:03:34.816
من ناڵێم پێویست ناکات زانیاریمان[br]لەسەر ئەو شتانە هەبێت --

0:03:34.840,0:03:37.536
من زانام، پێم وایە پێویستە[br]لەسەر هەموو شتێک بزانین.

0:03:37.560,0:03:39.896
بەڵام زانینی کەمتر --

0:03:39.920,0:03:41.696
(پێکەنین)

0:03:41.720,0:03:43.016
لەسەر شیری دایک --

0:03:43.040,0:03:45.816
یەکەم شلەمەنی کە شیردەری[br]بێچوو پێی دەژی--

0:03:45.840,0:03:47.200
دەبێت توڕەمان بکات.

0:03:47.960,0:03:52.456
لە سەرانسەری جیهاندا، لە دە ژن نۆیان [br]بەلایەنی کەمەوە لە ژیانیان منداڵێکی دەبێت.

0:03:52.480,0:03:56.936
واتا ساڵانە نزیکەی ١٣٠ ملیۆن مناڵ[br]لەدایک دەبن.

0:03:56.960,0:04:00.080
ئەم دایک و مناڵانە شایەنی ئەوەن[br]باشترین زانستیان پێشکەش بکرێت.

0:04:01.080,0:04:04.736
توێژینەوەکانی ئەم دواییە نیشانیداوە[br]شیر نەک تەنیا گەشە بە لەش دەدات،

0:04:04.760,0:04:08.000
وزەیەکیشە بۆ لەش و وێنەی [br]پەرەسەندنی مێشک و دەماریش دەکێشێت.

0:04:08.800,0:04:11.816
ساڵی ٢٠١٥، توێژەرەوەکان ئەوەیان دۆزییەوە

0:04:11.840,0:04:14.816
کە تێکەڵەی شیری دایک و[br]لیکی منداڵ --

0:04:14.840,0:04:16.896
بەدیاریکراوی، لیکی منداڵ --

0:04:16.920,0:04:20.736
کارلێکێکی کیمیایی دروست دەکات و[br]هایدرۆجین پیرۆکساید دروست دەکات

0:04:20.760,0:04:22.520
کە بەکتریای ستاف و سالمۆنێلا دەکوژێت.

0:04:23.880,0:04:26.056
و لە مرۆڤ و شیردەرەکانی تریشەوە،

0:04:26.080,0:04:29.496
خەریکە لەوە تێدەگەین کە[br]پێکهاتەی زیندەیی شیر،

0:04:29.520,0:04:32.640
دەکرێت جیاوازی هەبێت کاتێک[br]بەرهەم دەهێنرێت بۆ کوڕ یان کچ،

0:04:33.560,0:04:37.176
کاتێک پەنا دەبەین بۆ شیری بەخشەر[br]لە یەکەی چاودێری وردی تازە لەدایکبووان،

0:04:37.200,0:04:39.176
یان شیری قتوی کۆگاکان،

0:04:39.200,0:04:41.520
وەک جلێکە بۆ بەری هەموو کەس ببێت.

0:04:41.960,0:04:46.216
بیر لەوە ناکەینەوە کە چۆن دەکرێت[br]کوڕ و کچ ڕێژەی گەشەکردنیان جیابێت،

0:04:46.240,0:04:47.456
یان بەشێوەیەکی جیابێت، و

0:04:47.480,0:04:49.200
لەوانەیە شیری دایکیش بەشێک بێت لەوە.

0:04:50.200,0:04:52.136
دایکان پەیامەکەیان پێگەشت و

0:04:52.160,0:04:55.576
زۆرینەی دایکان بەنیازن[br]شیری خۆیان بدەن،

0:04:55.600,0:04:58.440
بەڵام زۆرێک ناگەن بە[br]ئامانجی شیردانەکەی دایان ناوە.

0:04:59.520,0:05:01.616
ئەوە هەڵەی خۆیان نییە؛

0:05:01.640,0:05:03.080
هەڵەی ئێمەیە.

0:05:03.760,0:05:08.336
هەتا دێت کێشەی تەندروستی باو وەک[br]قەڵەوی، کێشەی هۆرمۆنات،

0:05:08.336,0:05:10.210
نەشتەرگەری منداڵبوون و[br]منداڵبونی پێشوەخت

0:05:10.210,0:05:12.600
دەکرێت هەموویان بایۆلۆجی[br]شیردان تێک بدەن.

0:05:13.280,0:05:17.000
زۆر ژنیش زانیاری پزیشکی[br]پێویستیان نییە.

0:05:17.520,0:05:18.896
بیست و پێنج ساڵ لەمەوبەر،

0:05:18.920,0:05:22.576
ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی و[br]یونیسێف چەند پێوەرێکیان دانا

0:05:22.576,0:05:25.510
بۆ نەخۆشخانەکان بۆ ئەوەی [br]بە دۆستی تازە لەدایکبووان دابنرێن--

0:05:25.510,0:05:29.216
کە ئاستی پێویستی پشتیوانی دابین بکات[br]بۆ نزیکبوونەوەی دایک و تازە لەدایک بوو و

0:05:29.240,0:05:30.560
شیرپێدانی مناڵەکە.

0:05:31.480,0:05:34.856
لەم ڕۆژەدا، لە ویلایەتە یەکگرتووەکان[br]لە پێنج منداڵ یەکێکیان

0:05:34.880,0:05:37.040
لە نەخۆشخانەیەکی منداڵ دۆستدا[br]لەدایک دەبن.

0:05:39.200,0:05:40.456
ئەمە کێشەیە،

0:05:40.480,0:05:43.336
چونکە دایکان لەو ماوەیەدا[br]چەندین کێشەیان دەبێت

0:05:43.360,0:05:47.416
لە خولەکەکان، کاتژمێرەکان، ڕۆژەکان و[br]هەفتەکانی ماوەی شیرداندا.

0:05:47.440,0:05:49.936
دەکرێت کێشەیان هەبێت لەگەڵ ئەوەی[br]مناڵەکەیان فێری شیری خۆیان بکەن،

0:05:49.960,0:05:51.176
ئازارەکەی توشی دەبن،

0:05:51.200,0:05:52.416
دەردانی شیرەکە و

0:05:52.440,0:05:53.920
پێدانی شیری پێویست.

0:05:55.000,0:05:59.496
دایکان شایەنی ئەوەن لەلایەن [br]ستافێکی پزیشکییەوە زانیاریان پێبدرێت

0:05:59.520,0:06:01.720
کە لەم پرۆسانە تێبگەن.

0:06:02.480,0:06:06.000
دایکەکانی دووچاری ئەو[br]کێشانە دەبنەوە قسەم لەگەڵ دەکەن،

0:06:06.880,0:06:09.280
بە گریانەوە قسە دەکەن،

0:06:11.400,0:06:12.600
"ئەمە سوودی نییە.

0:06:13.240,0:06:15.896
ئەبێ بەشێوەیەکی سرووشتی[br]بتوانم ئەمە بکەم.

0:06:15.920,0:06:17.160
بۆچی سوودی نییە؟"

0:06:18.240,0:06:21.080
تەنیا لەبەر ئەوەش کە شتێک[br]بەشێکە لە پەرەسەندمان وەک مرۆڤ

0:06:21.840,0:06:24.800
واتای ئەوە نییە ئاسان بێت یان[br]یەکسەر بتوانین باشبین تێیدا.

0:06:25.560,0:06:28.216
دەزانن چیتر بەشێکە لە[br]پەرەسەندنی مرۆڤ؟

0:06:28.240,0:06:30.520
(پێکەنین)

0:06:32.200,0:06:33.496
سێکسکردن.

0:06:33.520,0:06:36.456
کەسیش چاوەڕێی ئەوە ناکات یەکسەر[br]باشبین تێیدا.

0:06:36.480,0:06:38.640
(پێکەنین)

0:06:39.480,0:06:44.016
پزیشکان کاتێک دەتوانن چاودێرییەکی [br]تەندروستی گونجاو پێشکەش بکەن

0:06:44.040,0:06:46.056
کاتێک لە فێربوونی بەردەوامدا بن

0:06:46.080,0:06:49.340
دەربارەی ئەوەی باشترین شێوە چییە [br]بۆ هاندان و فێرکردنی چۆنێتی شیردان.

0:06:49.840,0:06:52.056
بۆ ئەوەی ئەو فێربوونە[br]بەردەوامەشیان هەبێت،

0:06:52.080,0:06:54.216
پێویستمان بە توێژینەوەی بەردەوام و نوێیە

0:06:54.240,0:06:57.736
لە زانستەکانی ژیانیش و[br]زانستە کۆمەڵایەتییەکانیشدا،

0:06:57.760,0:06:59.456
چونکە پێویستە ئەوە بزانین

0:06:59.480,0:07:00.760
کە زۆر جار

0:07:01.640,0:07:05.056
خوورپەی پێشتر و خراپحاڵی بوون

0:07:05.080,0:07:08.600
دەکەوێتە نێوان تازە دایکەکە و[br]پزیشکەکەیەوە.

0:07:09.680,0:07:11.280
لەشیش سیاسییە.

0:07:12.760,0:07:16.456
ئەگەر پشتیوانیمان بۆ شیردان[br]فرەلایەنە نەبێت،

0:07:16.480,0:07:18.360
وەک پێویست باش نییە.

0:07:19.120,0:07:22.096
بۆ دایکەکانیشی کە پێویستە[br]بچنەوە سەر کارەکانیان،

0:07:22.120,0:07:27.136
لەبەر ئەوەی هەندێک وڵاتی وەک ئەمریکا[br]موچە نایەن لەکاتی مۆڵەتی دایکایەتیدا،

0:07:27.160,0:07:31.320
پێویستە دوای چەند ڕۆژێک لە [br]منداڵبوونیان بچنەوە سەر کارەکەیان.

0:07:32.400,0:07:35.736
چۆن تەندروستی دایک و مناڵ[br]باشتر بکەین

0:07:35.760,0:07:39.096
تەنیا بە پەیام دەربارەی[br]شیری دایک بۆ دایکان

0:07:39.120,0:07:41.896
بێ دابینکردنی پشتیوانی[br]دامەزراوەیی

0:07:41.920,0:07:44.576
کە کارئاسانی بکات بۆ بەهێزکردنی[br]پەیوەندی دایک و مناڵەکە

0:07:44.600,0:07:46.040
بۆ پشتیوانیکردنی شیرپێدان؟

0:07:46.680,0:07:48.680
وەڵامەکە ئەوەیە: ناتوانین ئەوە بکەین.

0:07:51.000,0:07:53.456
من قسە لەگەڵ ئێوە دەکەم، یاسادانەرەکان، و

0:07:53.480,0:07:55.416
دەنگدەرەکانی هەلیاندەبژێرن.

0:07:55.440,0:08:00.136
قسە لەگەڵ ئێوە دەکەم، ئیش دروستکەرەکان و[br]یەکەکانی ڕێکەوتنی نێوان خاوەنکار و کارمەند

0:08:00.160,0:08:02.320
و کرێکارەکان و خاوەن پشکەکان.

0:08:03.360,0:08:07.296
هەموومان بەستراوینەتەوە بە[br]تەندروستی گشتی کۆمەڵگەکەمانەوە، و

0:08:07.320,0:08:10.280
هەموومان ڕۆڵێکمان هەیە[br]لە باشتر کردنیدا.

0:08:11.200,0:08:14.280
شیری دایک بەشێکی باشترکردنی[br]تەندروستی مرۆڤەکانە.

0:08:15.000,0:08:19.016
لە یەکەی چاودێری وردی تازە لەدایکبوان،[br]کاتێک مناڵان پێشوەخت یان نەخۆش یان

0:08:19.040,0:08:22.920
بە زامداری لەدایک دەبن، شیر یان پێکهاتەی [br]چالاکی زیندەیی شیر دەکرێت زۆر گرنگ بێت.

0:08:23.150,0:08:24.776
ژینگەکان، یان سیستمە ژینگەییەکان،

0:08:24.800,0:08:28.016
یان کۆمەڵگەکانی مەترسی نەخۆشییە[br]درمەکان تێیدا زۆرە،

0:08:28.040,0:08:30.496
شیری دایک دەکرێت پاراستنی[br]باش دابین بکات.

0:08:30.520,0:08:34.135
کاتێک گێژەڵۆکە و زەمین لەرزەی[br]لەناکاو ڕوودەدات،

0:08:34.159,0:08:35.655
کاتێک کارەبا دەکوژێتەوە،

0:08:35.679,0:08:37.655
کاتێک ئاوی پاک بەردەست نابێت،

0:08:37.679,0:08:40.480
شیری دایک دەتوانێت[br]خواردن و تەڕایی بدات بە مناڵەکە.

0:08:42.360,0:08:45.056
هەروەها لە ڕوانگەی کارەساتە[br]مرۆییەکانیشەوە،

0:08:45.080,0:08:47.750
وەک ئەو دایکە سووریانەی لە[br]ناوچەکانی جەنگ ڕایان دەکرد،

0:08:48.240,0:08:53.760
بچووکترین قەترە شیر دەکرێت[br]مناڵەکە لە گەورەترین مەترسییەکان بپارێزێت.

0:08:55.480,0:09:00.216
بەڵام تێگەشتن لە شیری دایک تەنیا[br]ئەوە نییە پەیامەکە بگەیەنی بە دایکان و

0:09:00.240,0:09:01.760
یاسا دەرکەرەکان.

0:09:02.080,0:09:05.176
هەروەها پێویستە لە گرنگی[br]شیری دایکیش تێبگەین

0:09:05.200,0:09:07.976
بۆ ئەوەی بتوانین شیری[br]قتوی باشتریش ئامادە بکەین

0:09:08.000,0:09:11.800
بۆ دایکەکانی ناتوانن شیری خۆیان بدەن[br]یان شیری خۆیان نادەن لەبەر هەر هۆکارێک.

0:09:12.440,0:09:14.256
هەموومان دەتوانین کارێکی باشتر بکەین

0:09:14.280,0:09:17.576
لە پشتیوانیکردنی فرەچەشنی[br]ئەو دایکانەی مناڵ بەخێو دەکەن

0:09:17.600,0:09:19.320
فرەچەشنی شێوازەکانیان.

0:09:20.680,0:09:22.536
لەکاتێکدا ژنان لە جیهاندا[br]لە ململانێدان

0:09:22.560,0:09:26.216
بۆ گەشتن بە یەکسانی سیاسی،[br]کۆمەڵایەتی و ئابووری،

0:09:26.240,0:09:28.776
پێویستە دووبارە وێنەی[br]دایکایەتی بکێشینەوە

0:09:28.800,0:09:34.016
نەک وەک کرۆکی ناوەڕاستی[br]بوونمان وەک ژنان،

0:09:34.040,0:09:38.520
بەڵکو یەکێک لەو شتە زۆرانەی[br]کە ژنان باشترینن تێیدا.

0:09:39.080,0:09:40.280
کاتی ئەوەیە.

0:09:41.040,0:09:46.443
(چەپڵەلێدان)