WEBVTT

00:00:00.809 --> 00:00:05.556
Harita üzerine çizgi çizmek gibi
basit bir eylemin

00:00:05.580 --> 00:00:08.452
dünyayı görüş ve deneyimleyişimizi
değiştirebilmesi,

00:00:09.714 --> 00:00:12.458
çizgiler ve sınırlar arasındaki 
o alanların

00:00:12.458 --> 00:00:14.556
mekânlar haline gelmesi
büyüleyici değil mi?

00:00:14.580 --> 00:00:19.260
Dillerin, yemeklerin, müziğin
ve farklı kültürlerden insanların

00:00:19.284 --> 00:00:22.408
bazen güzel bazen vahşiyane,

00:00:22.432 --> 00:00:27.712
zaman zaman oldukça gülünç biçimde 
rastlaştıkları yerler haline gelirler.

00:00:28.454 --> 00:00:31.165
Harita üzerine çekilen o çizgiler,

00:00:31.189 --> 00:00:33.636
aslında yeryüzünde iz oluşturabilir

00:00:33.660 --> 00:00:35.981
ve hafızamızda yaralar bırakabilirler.

NOTE Paragraph

00:00:36.669 --> 00:00:38.575
Sınırlara olan ilgim,

00:00:38.575 --> 00:00:42.081
sınırların mimarisini araştırdığım 
sırada oluştu.

00:00:43.040 --> 00:00:47.577
Amerika-Meksika sınır hattındaki 
birkaç proje üzerinde çalışıyor,

00:00:47.601 --> 00:00:51.125
yerden alınan topraktan
yapılmış binalar tasarlıyordum.

00:00:51.911 --> 00:00:55.484
Ayrıca, bu alana göçle geldiği 
söylenebilecek projeler üzerinde çalıştım.

00:00:55.508 --> 00:00:58.457
''Prada Marfa'' adında, sanatla mimari 
arasındaki sınırı aşan

00:00:58.457 --> 00:01:00.857
arazi sanatı heykeli,
bana mimarinin

00:01:00.881 --> 00:01:04.324
siyasal ve kültürel açıdan
oldukça karmaşık fikirlerin

00:01:04.348 --> 00:01:07.699
iletişimini sağlayabileceğini gösterdi.

00:01:07.723 --> 00:01:12.272
Mimarinin aynı zamanda 
hem eleştirel hem de ciddi olabileceğini,

NOTE Paragraph

00:01:12.296 --> 00:01:15.297
zengillik ile yoksulluk arasındaki 
farklılıkları,

00:01:15.321 --> 00:01:18.375
neyin yerli neyin yabancı olduğunu 
gösterebileceğini anlattı.

NOTE Paragraph

00:01:18.644 --> 00:01:22.065
Benim de sınır bölgelerinin mimarisine 
ilişkin arayışım sırasında

NOTE Paragraph

00:01:22.089 --> 00:01:23.788
aklımda bir soru oluştu.

00:01:23.812 --> 00:01:25.960
Bu duvar bir mimarlık eseri mi?

00:01:27.420 --> 00:01:31.674
Ben de düşüncelerimi 
ve duvarı ziyaretlerimi

00:01:31.674 --> 00:01:36.227
birtakım hatıralar yaratarak 
kaydetmeye başladım,

00:01:36.251 --> 00:01:39.720
bizlere duvarı inşa ettiğimiz dönemi
ve bunun o zamanlar

00:01:39.720 --> 00:01:43.068
ne kadar çılgın bir fikir olduğunu 
hatırlatması için.

00:01:44.112 --> 00:01:45.858
Sınır oyunları,

NOTE Paragraph

00:01:45.882 --> 00:01:47.405
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:01:47.429 --> 00:01:48.707
kartpostallar,

00:01:49.921 --> 00:01:52.945
içinde küçük mimari maketler 
olan kar küreleri,

00:01:53.913 --> 00:01:58.937
duvara karşı direncin hikâyesini
anlatan haritalar oluşturdum

00:01:58.961 --> 00:02:03.636
ve sınırın yarattığı problemin tasarım
sayesinde çözülebilmesi için

00:02:03.660 --> 00:02:05.516
yollar aramaya başladım.

NOTE Paragraph

00:02:06.777 --> 00:02:09.325
Yani, bu duvar mimari bir eser midir?

00:02:09.349 --> 00:02:11.626
Tabii ki tasarlanmış bir yapı olup

00:02:11.650 --> 00:02:15.332
FenceLab adlı bir araştırma 
tesisinde tasarlanmıştır.

00:02:15.356 --> 00:02:18.364
4.500 kilogramlık yüklerle
doldurulmuş araçları,

00:02:18.388 --> 00:02:20.357
geçirmezliğini test etmek adına

00:02:20.357 --> 00:02:22.642
saatte 64 km hızla 
duvarın üstüne sürmüşlerdi.

00:02:22.666 --> 00:02:25.924
Ancak diğer tarafta devam eden
karşıt bir araştırma vardı.

00:02:25.948 --> 00:02:29.777
Duvara götürülebilecek ve üzerinden
araçların geçmesine izin verecek

00:02:29.777 --> 00:02:32.270
taşınabilir bir köprünün tasarımı.

NOTE Paragraph

00:02:32.294 --> 00:02:34.265
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:34.289 --> 00:02:36.377
Her araştırma projesinde olduğu gibi

00:02:36.377 --> 00:02:38.900
başarılar ve başarısızlıklar var.

NOTE Paragraph

00:02:38.924 --> 00:02:40.281
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:40.305 --> 00:02:43.647
Bunlar Ortaçağ'dan kalma tepkiler,

00:02:43.671 --> 00:02:45.948
açılıp kapanan asma köprü mesela,

NOTE Paragraph

00:02:45.972 --> 00:02:50.906
çünkü duvar kendi başına mimarinin 
gizemli ve Ortaçağ'dan kalma bir formu.

00:02:51.613 --> 00:02:57.112
Birtakım kompleks sorunlara karşı 
fazla basit bir cevap.

00:02:57.136 --> 00:03:00.945
Birkaç Ortaçağ teknolojisi 
duvar süresince türemiş:

00:03:01.748 --> 00:03:04.748
duvarın üstünden marihuana
balyaları atan mancınıklar

NOTE Paragraph

00:03:04.772 --> 00:03:05.773
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:03:05.797 --> 00:03:09.438
veya duvarın üzerinden kokain ve eroin 
paketleri ateşleyen toplar.

00:03:10.286 --> 00:03:12.223
Ortaçağ zamanlarında

00:03:12.247 --> 00:03:14.635
hastalıklı, ölü bedenler

00:03:14.659 --> 00:03:18.706
bazen biyolojik silahların ilkel bir şekli
olarak duvarların üzerinden atılırdı

00:03:19.618 --> 00:03:22.914
ve bugün, insanların göçmenliğin 
bir şekli olarak

00:03:22.914 --> 00:03:28.123
duvarların üzerinden 
fırlatıldığı düşünülüyor.

00:03:29.053 --> 00:03:30.384
Gülünç bir düşünce.

00:03:31.204 --> 00:03:37.130
Ama şimdiye kadar duvarın üzerinden
Meksika'dan Amerika'ya atıldığı bilinen

00:03:37.154 --> 00:03:39.038
belgelenmiş tek kişi,

00:03:39.062 --> 00:03:41.172
bir Amerikan vatandaşıymış.

00:03:41.196 --> 00:03:46.846
Ona duvarın üzerinden,
60 metre yüksekten atılma izni verilmiş.

00:03:46.901 --> 00:03:48.973
Tabii, pasaportunu elinde
taşıması şartıyla

NOTE Paragraph

00:03:48.997 --> 00:03:50.980
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:03:51.004 --> 00:03:54.083
ve o karşı tarafta bulunan bir 
filenin içine güvenlice inmiş.

00:03:55.665 --> 00:04:00.116
Fikirlerimde mimar Hassan Fathy'nin 
bir sözünden ilham aldım.

00:04:00.140 --> 00:04:05.705
"Mimarlar duvarları değil, duvarların 
arasındaki alanları tasarlar." demişti.

00:04:06.356 --> 00:04:09.459
Yani, ben mimarların duvar tasarlaması
gerektiğini düşünmüyorum,

00:04:09.483 --> 00:04:12.505
ama aradaki o alanlara dikkat etmelerinin

00:04:12.505 --> 00:04:14.976
önemli ve zaruri olduğunu düşünüyorum.

00:04:15.000 --> 00:04:17.825
Mekânlar ve insanlar için,

00:04:17.825 --> 00:04:21.261
duvarın tehlikeye attığı alanları
tasarlamalılar.

NOTE Paragraph

00:04:22.769 --> 00:04:25.419
İnsanlar şimdiden gerekeni yapıyorlar

00:04:25.443 --> 00:04:30.323
ve duvarın amacı insanları ayırmak, 
birbirlerinden uzak tutmakken

00:04:30.347 --> 00:04:34.180
aslında onları dikkate değer şekillerde
bir araya getiriyor.

00:04:34.204 --> 00:04:37.625
İnsanlar sınırda iki uluslu yoga dersi
gibi etkinlikler düzenliyorlar,

00:04:37.649 --> 00:04:40.362
bölünen insanları bir araya getirmek için.

00:04:40.386 --> 00:04:42.167
Ben bu poza anıt pozu diyorum.

NOTE Paragraph

00:04:42.191 --> 00:04:43.426
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:04:44.388 --> 00:04:47.642
Daha önce hiç "duvarbol"u 
duymuş muydunuz?

NOTE Paragraph

00:04:47.666 --> 00:04:49.070
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:04:49.094 --> 00:04:54.958
Bu voleybolun sınır versiyonu
ve 1979'dan beri oynanıyor.

NOTE Paragraph

00:04:54.982 --> 00:04:56.396
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:04:56.420 --> 00:04:57.952
ABD-Meksika sınırı boyunca

00:04:57.976 --> 00:05:00.418
iki uluslu mirası kutlamak için.

00:05:00.442 --> 00:05:02.860
Bu akla ilginç sorular getiriyor, 
değil mi?

00:05:02.884 --> 00:05:04.995
Böyle bir oyun yasal mı?

00:05:06.017 --> 00:05:09.700
Duvarın üzerinden top atıp tutmak
yasa dışı ticaret midir?

NOTE Paragraph

00:05:09.724 --> 00:05:11.951
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:05:11.975 --> 00:05:15.178
Bu voleybolun güzelliği,

00:05:15.178 --> 00:05:19.306
duvarı sadece kumun üzerindeki 
bir çizgi haline getirmesi,

00:05:19.310 --> 00:05:23.453
her iki tarafın zihni, bedeni ve ruhu 
tarafından belirlenmiş bir çizgi.

00:05:24.406 --> 00:05:28.641
Ben asıl bu iki taraflı anlaşmaların

00:05:28.665 --> 00:05:31.842
bölen duvarı indirmek için 
gerektiğine inanıyorum.

NOTE Paragraph

00:05:32.715 --> 00:05:35.882
Şimdi, duvarın üzerinden
top atmak sorun değil

00:05:35.906 --> 00:05:38.303
ama duvarın üzeriden taş atılması

00:05:38.327 --> 00:05:41.209
Sınır Devriyesi araçlarına zarar verdi

00:05:41.209 --> 00:05:44.566
ve Sınır Devriyesi polisleri 
yaraladı,

00:05:44.590 --> 00:05:47.153
Amerika tarafından gelen 
karşılık ise şiddetli oldu.

00:05:47.177 --> 00:05:50.710
Sınır Devriyesindeki polislerin
duvardan ateş açması

00:05:50.734 --> 00:05:53.280
Meksika tarafından taş 
atan insanları öldürdü.

00:05:54.906 --> 00:05:57.280
Sınır Devriyesi'nden
gelen başka bir karşılık,

00:05:57.304 --> 00:06:00.768
kendileri ve araçlarını korumak için
beyzbol saha arkası çiti dikmekti.

00:06:01.519 --> 00:06:04.948
Bu saha arkası çitleri,
yeni duvarların yapımında kullanılan

00:06:04.972 --> 00:06:06.815
kalıcı bir özellik haline geldi.

00:06:07.339 --> 00:06:10.329
Ben de belki de voleybol gibi
beyzbol da sınırda olan

00:06:10.353 --> 00:06:14.558
kalıcı bir özellik olmalı diye 
düşünmeye başladım.

00:06:14.582 --> 00:06:16.912
Bu sayede duvarlar 
açılmaya başlayabilir,

00:06:16.936 --> 00:06:19.964
toplumların karşıya geçip 
oynamasına izin verebilir.

00:06:19.988 --> 00:06:21.631
Eğer sayı vuruşu yaparlarsa da

00:06:21.655 --> 00:06:25.719
belki bir Sınır Devriyesi polisi 
topu alıp diğer tarafa tekrar atabilir.

NOTE Paragraph

00:06:27.941 --> 00:06:31.966
Bir Sınır Devriyesi polisi sadece
birkaç metre ötedeki satıcıdan

00:06:31.990 --> 00:06:34.641
donmuş bir tatlı olan raspado alabilir

00:06:34.665 --> 00:06:37.235
ve duvar yoluyla para ve 
yemek takas edilir.

00:06:37.259 --> 00:06:41.582
Oldukça normal olan bu etkinlik, 
haritaya çizilmiş çizgi

00:06:41.582 --> 00:06:46.213
ve birkaç milimetre çelik yüzünden 
yasa dışı bir hale geliyor.

00:06:47.350 --> 00:06:50.054
Bu sahne bana bir deyişi hatırlattı.

00:06:50.078 --> 00:06:52.356
"Eğer ihtiyacın olandan daha 
fazlasına sahipsen

00:06:52.356 --> 00:06:54.922
uzun masalar yapmalısın, 
yüksek duvarlar değil."

00:06:54.946 --> 00:06:58.451
Bu yüzden ben bu hediyelik eşyayı, 
bölünme karşısında paylaşabileceğimiz

00:06:58.451 --> 00:07:00.498
yemekle sohbeti hatırlatması 
için yarattım.

00:07:01.767 --> 00:07:05.428
Bir salıncak, birinin girmesi ve 
karşı tarafa doğru sallanmasına izin verir

00:07:05.428 --> 00:07:07.854
ta ki yer çekimi onu ülkesine 
geri gönderene kadar.

NOTE Paragraph

00:07:08.841 --> 00:07:11.366
Sınır ve sınır duvarı

00:07:11.366 --> 00:07:15.595
bugünlerde bir tür politik bir 
tiyatro gibi düşünülüyor,

00:07:16.680 --> 00:07:19.983
yani belki biz de bu tiyatroya 
seyirci davet etmeliyiz.

00:07:20.007 --> 00:07:23.324
İnsanların oyuncu ve müzisyenlerle 
bir araya gelebilecekleri

00:07:23.688 --> 00:07:25.967
bu iki uluslu tiyatroya.

00:07:26.710 --> 00:07:29.947
Belki duvar, kocaman bir enstrümandan
başka bir şey değildir.

00:07:29.971 --> 00:07:32.637
Dünyanın en büyük ksilofonu 
ve biz bu duvarı

00:07:32.637 --> 00:07:35.500
kitlesel perküsyon hareketleriyle 
yıkabiliriz.

NOTE Paragraph

00:07:35.524 --> 00:07:37.439
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:07:38.492 --> 00:07:40.915
Ben kafamda iki uluslu 
kütüphaneyi canlandırdığımda

00:07:40.939 --> 00:07:44.130
insanların sınır üzerinden
kitap ve bilgi paylaşabileceği

00:07:44.154 --> 00:07:49.049
bir alan hayal etmek istedim.

00:07:49.073 --> 00:07:51.717
Duvarın kitap rafından başka bir şey 
olmadığı bir alan.

00:07:52.046 --> 00:07:55.364
Belki de Meksika ve ABD arasındaki

00:07:55.364 --> 00:07:58.299
karşılıklı ilişkiyi örnekleyebilecek 
en iyi yol

00:07:58.323 --> 00:08:01.021
bir tahterevalli hayal etmektir.

00:08:01.045 --> 00:08:06.850
Olanların karşı tarafta olacakları 
doğrudan etkileyeceği bir tahterevalli.

00:08:06.877 --> 00:08:08.890
Çünkü görüyorsunuz ki sınır kendi başına

00:08:08.914 --> 00:08:13.157
ABD-Meksika ilişkilerinde hem 
sembolik hem de gerçek bir dayanak noktası

00:08:13.181 --> 00:08:16.831
ve iki komşu arasına duvar dikmek 
bu ilişkileri yaralar.

NOTE Paragraph

00:08:18.047 --> 00:08:22.222
Muhtemelen, "İyi çitler, iyi komşular
yaratır." sözünü hatırlıyorsunuzdur.

00:08:22.246 --> 00:08:25.872
Bu genelde Robert Frost'un "Mending Wall"
şiirinin teması olarak düşünülür.

00:08:27.316 --> 00:08:31.451
Ama şiir aslında duvar dikme 
ihtiyacımızı sorgular.

00:08:32.171 --> 00:08:34.797
Aslında insan ilişkilerini 
onarmak hakkında.

00:08:35.787 --> 00:08:37.790
İlk dizesi en sevdiğim dize:

00:08:37.814 --> 00:08:40.083
"Duvarı sevmeyen bir şey var."

00:08:41.313 --> 00:08:43.741
Çünkü eğer bana göre açık olan 
bir şey varsa o da

00:08:43.765 --> 00:08:46.412
duvar tarafından belirlenen
iki taraf yok.

00:08:46.436 --> 00:08:48.367
Bu sadece bölünmüş bir arazi.

00:08:49.161 --> 00:08:51.060
Bir tarafta şöyle görünebilir.

00:08:51.084 --> 00:08:55.016
Bir adam arka bahçesinde bir duvar 
belirirken çimlerini biçiyor.

NOTE Paragraph

00:08:55.040 --> 00:08:57.640
Ama diğer tarafta şöyle görünebilir.

00:08:57.664 --> 00:09:00.877
Duvar bir kişinin evinin 
dördüncü duvarı.

00:09:01.465 --> 00:09:05.029
Ama gerçekte duvar insanların
hayatlarını kesiyor.

00:09:06.278 --> 00:09:09.227
Özel mülkümüzü,

00:09:09.251 --> 00:09:10.402
kamu arazilerimizi,

00:09:10.426 --> 00:09:12.581
Yerli Amerikalı topraklarımızı,
şehirlerimizi,

00:09:13.274 --> 00:09:14.424
bir üniversiteyi,

00:09:15.242 --> 00:09:16.392
mahallelerimizi kesiyor.

NOTE Paragraph

00:09:17.077 --> 00:09:18.905
Ben de çok merak ettim.

00:09:18.929 --> 00:09:21.635
Eğer duvar bir evi ortasından 
kesseydi ne olurdu?

00:09:22.789 --> 00:09:25.366
Zenginlikle fakirliğin farklılığını
hatırlıyor musunuz?

00:09:25.390 --> 00:09:28.327
Sağ tarafta El Paso, Texas'taki bir evin 
ortalama büyüklüğü,

00:09:28.351 --> 00:09:31.184
sol taraftaysa Juarez'deki bir evin
ortalama büyüklüğü.

00:09:31.794 --> 00:09:34.692
Burada duvar mutfak masasını
doğrudan ikiye bölüyor.

00:09:35.747 --> 00:09:38.516
Burada da duvar yatak odasında
yatağın üzerinden geçiyor.

00:09:39.699 --> 00:09:43.443
Çünkü ben duvarın sadece yerleri değil,

00:09:43.467 --> 00:09:46.171
insanları ve aileleri ayırdığını
anlatmak istedim.

00:09:46.195 --> 00:09:48.402
Duvarın talihsiz siyaseti

00:09:48.426 --> 00:09:52.002
bugün çocukları ailelerinden ayırıyor.

NOTE Paragraph

00:09:52.647 --> 00:09:55.432
Bu bilindik trafik işaretine 
aşina olabilirsiniz.

00:09:55.456 --> 00:09:57.230
Yerli bir eski asker

00:09:57.230 --> 00:10:00.898
ve Kaliforniya Ulaştırma Departmanı'nda 
çalışan bir grafik tasarımcı olan

00:10:00.922 --> 00:10:03.542
John Hood tarafından tasarlanmıştı.

00:10:04.366 --> 00:10:07.656
Ona, karayolunda mahsur kalan göçmenlerin

00:10:07.656 --> 00:10:10.581
yolun karşısına koşabileceği 
konusunda motorcuları uyaracak

00:10:10.605 --> 00:10:12.890 line:1
bir levha tasarlama görevi verilmişti.

00:10:14.041 --> 00:10:20.470 line:1
Hood, günümüzdeki göçmenleri Uzun Yürüyüş 
sırasındaki Navajo'lularla bağdaştırıyor.

00:10:21.778 --> 00:10:24.415
Bu gerçekten tasarım aktivizminin
mükemmel bir örneği.

00:10:25.796 --> 00:10:26.946
O çok dikkatliydi,

00:10:26.970 --> 00:10:30.607
mesela iki atkuyruğu olan 
küçük bir kızı kullanırken.

00:10:30.631 --> 00:10:34.909
Çünkü motorcuların en çok onunla
empati kurabileceğini düşündü.

00:10:34.933 --> 00:10:39.419
İnsan hakları lideri 
Cesar Chavez'in silüetini

00:10:39.443 --> 00:10:41.321
babanın başını yaratırken kullandı.

NOTE Paragraph

00:10:41.839 --> 00:10:45.516
Ben bu işaretin harikuladeliğini
kullanarak

00:10:45.540 --> 00:10:48.929
çocukların sınırda ailelerinden 
ayırılmalarına dikkat çekmek istedim.

00:10:48.953 --> 00:10:50.810
Çok basit bir harekette bulundum.

00:10:50.834 --> 00:10:53.119
Aileleri birbirleriyle yüz yüze getirdim.

00:10:53.583 --> 00:10:54.844
Bu son haftalarda

00:10:54.868 --> 00:10:57.956
o levhayı karayoluna tekrar getirme
şansı elde ettim.

00:10:57.980 --> 00:10:59.749
Bir hikâye anlatmak için,

00:10:59.773 --> 00:11:03.496
onarmamız gereken ilişkileri

00:11:03.520 --> 00:11:05.921
ve bölünmüş değil
yeniden birleşmiş devletleri

00:11:05.945 --> 00:11:08.984
tasarlamamız gerektiğini 
hatırlatan bir hikâye.

NOTE Paragraph

00:11:09.515 --> 00:11:10.666
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:11:10.690 --> 00:11:14.960
(Alkışlar)