1
00:00:01,973 --> 00:00:06,535
Многумина знаат за аутизам.

2
00:00:07,570 --> 00:00:09,890
На пример, некои мислат дека

3
00:00:09,914 --> 00:00:14,440
аутистичните луѓе се мажи со светол тен

4
00:00:14,464 --> 00:00:16,519
кои зборуваат со монотон глас

5
00:00:16,543 --> 00:00:20,130
и постојано продолжуваат со истата тема.

6
00:00:21,258 --> 00:00:26,252
Некои мислат дека аутистичните луѓе 
не разликуваат добро и лошо,

7
00:00:26,276 --> 00:00:27,808
губат внимание

8
00:00:27,832 --> 00:00:31,832
и обично кажуваат погрешни
нешта во погрешно време.

9
00:00:31,856 --> 00:00:36,354
Некои мислат дека аутистичните 
луѓе се асоцијални

10
00:00:36,378 --> 00:00:38,417
и немаат смисла за хумор и емпатија.

11
00:00:39,679 --> 00:00:43,060
Ако се сложувате со ова што го реков,

12
00:00:43,084 --> 00:00:44,498
жал ми е што ќе ви речам,

13
00:00:44,522 --> 00:00:48,307
но ја немате вистинската
слика за аутизмот.

14
00:00:48,934 --> 00:00:50,084
Како знам?

15
00:00:50,744 --> 00:00:53,593
Бидејќи јас имам аутизам.

16
00:00:54,323 --> 00:00:59,437
Имам свои опсесии 
со нешта како електроника

17
00:00:59,461 --> 00:01:01,736
и јавен превоз,

18
00:01:01,760 --> 00:01:04,188
но тоа не ме дефинира.

19
00:01:04,553 --> 00:01:08,378
Секој од нас е различен 
и единствен на свој начин.

20
00:01:09,252 --> 00:01:12,839
Сепак, нема многу информации

21
00:01:12,863 --> 00:01:16,069
за тоа како изгледа аутизмот,

22
00:01:16,093 --> 00:01:19,458
па луѓето често користат
стереотипи.

23
00:01:19,831 --> 00:01:22,231
Ова најчесто го гледаме во медиумите.

24
00:01:22,712 --> 00:01:26,744
Најчестите стереотипи 
прикажани на медиумите

25
00:01:26,768 --> 00:01:28,910
се асоцијално однесување

26
00:01:28,934 --> 00:01:30,633
и недостиг на емпатија,

27
00:01:30,657 --> 00:01:33,164
па дури и бидувањето супер генијален.

28
00:01:35,687 --> 00:01:40,503
Непознавањето на аутизмот 
не застанува тука.

29
00:01:40,527 --> 00:01:44,125
Знаете дека некои луѓе се обидуваат 
да најдат лек за аутизам?

30
00:01:44,149 --> 00:01:46,752
Бидејќи на тоа гледаат 
како нешто негативно,

31
00:01:46,776 --> 00:01:48,291
како болест.

32
00:01:48,950 --> 00:01:51,410
Многумина се спротивставуваат на таа идеја

33
00:01:51,434 --> 00:01:55,990
и што се однесува на нас, 
ние сметаме дека аутизмот не е болест.

34
00:01:56,014 --> 00:02:00,188
Тоа е само еден поинаков начин 
на размислување и поглед кон светот.

35
00:02:00,679 --> 00:02:04,188
Нашиот ум функционира поинаку 
од умот на другите луѓе.

36
00:02:04,577 --> 00:02:07,926
Како да споредувате ИксБокс и Плејстејшн.

37
00:02:07,950 --> 00:02:11,490
И двете се моќни конзоли оспособени 
за различни програмирања.

38
00:02:12,292 --> 00:02:16,188
Но, ако ја ставите вашата ИксБокс 
игра на Плејстејшн,

39
00:02:16,212 --> 00:02:20,521
нема да функционира бидејќи Плејстејшн 
работи на друг принцип.

40
00:02:25,199 --> 00:02:26,588
Кога погледнувам во огледало,

41
00:02:26,612 --> 00:02:28,706
гледам некој кој размислува поинаку.

42
00:02:28,730 --> 00:02:30,603
Ах, истотака гледам и убава коса.

43
00:02:30,627 --> 00:02:32,665
(смеа)

44
00:02:32,689 --> 00:02:39,313
(аплауз)

45
00:02:39,337 --> 00:02:41,448
Но, прашањето е:

46
00:02:41,472 --> 00:02:44,805
дали навистина имам болест
ако само размислувам поинаку?

47
00:02:48,387 --> 00:02:53,061
Најголемиот проблем да се биде 
аутистичен во денешниот свет

48
00:02:53,085 --> 00:02:56,077
е тоа што светот не е изграден за нас.

49
00:02:56,101 --> 00:02:59,652
Постојат многу нешта
што можат да не` вознемират.

50
00:03:00,478 --> 00:03:02,057
На пример,

51
00:03:02,081 --> 00:03:07,355
нешто што ме вознемирува
цело време е гласната бучава,

52
00:03:07,379 --> 00:03:10,478
што значи никогаш не слушам 
многу гласна музика

53
00:03:10,502 --> 00:03:14,601
и не сум љубител на големи забави.

54
00:03:15,323 --> 00:03:18,762
Но, некои други луѓе со аутизам 
можат да се вознемират

55
00:03:18,786 --> 00:03:22,260
од други нешта, како силна 
светлина или остар мирис

56
00:03:22,284 --> 00:03:24,307
или лепливи смеси

57
00:03:24,950 --> 00:03:28,217
сите тие имаат потенцијал 
да создадат вознемиреност.

58
00:03:28,847 --> 00:03:34,299
Помислете на сите друштвени собири
на кои сте биле во минатото.

59
00:03:34,323 --> 00:03:36,257
Имаше гласна музика?

60
00:03:36,807 --> 00:03:39,394
Имаше силно осветлување?

61
00:03:39,800 --> 00:03:44,236
Се чувствуваа различните мириси
на храна истовремено?

62
00:03:44,260 --> 00:03:48,243
Разговараа многумина истовремено?

63
00:03:49,491 --> 00:03:51,959
Овие состојби може не ве
вознемируваат вас,

64
00:03:51,983 --> 00:03:54,855
но за некој со аутизам

65
00:03:54,879 --> 00:03:56,946
тие се навистина вознемирувачки.

66
00:03:57,522 --> 00:04:03,156
Во такви ситуации ние правиме 
така наречена автостимулација,

67
00:04:03,180 --> 00:04:06,230
нешто налик на повторливи 
движења или звуци

68
00:04:06,254 --> 00:04:11,822
или друг вид на гестикулација која 
не секогаш изгледа нормално.

69
00:04:12,853 --> 00:04:15,242
Некои луѓе мавтаат со рацете

70
00:04:15,266 --> 00:04:18,860
или испуштаат звуци или се вртат.

71
00:04:20,361 --> 00:04:23,479
Да, во основа, тоа е нашиот 
начин да се исклучиме.

72
00:04:24,559 --> 00:04:27,432
Честопати ни е потребно 
да се самостимулираме.

73
00:04:27,893 --> 00:04:31,043
Но, честопати го исмеваат тоа

74
00:04:31,067 --> 00:04:32,934
и мораме да го криеме.

75
00:04:33,900 --> 00:04:37,881
Кога сме приморани да ги криеме 
аутистичните карактеристики,

76
00:04:37,905 --> 00:04:39,239
тоа се нарекува маскирање.

77
00:04:41,460 --> 00:04:44,491
Некои луѓе се маскираат подобро од други.

78
00:04:44,501 --> 00:04:50,986
Некогаш толку добро се маскирам 
што не се забележува дека имам аутизам

79
00:04:50,986 --> 00:04:54,706
додека не се разоткријам.

80
00:04:56,320 --> 00:04:59,620
Но, на крајот од денот 
навистина е стресно.

81
00:04:59,644 --> 00:05:02,882
Дури и пишувањето 
на домашната работа навечер

82
00:05:02,906 --> 00:05:04,771
станува многу заморно.

83
00:05:05,839 --> 00:05:07,902
Некои луѓе мислат,

84
00:05:09,347 --> 00:05:11,434
поради нашата способност да се маскираме,

85
00:05:11,458 --> 00:05:13,592
дека тоа е лекот за аутизам.

86
00:05:13,991 --> 00:05:16,721
Меѓутоа, тоа само нè прави да се срамиме

87
00:05:16,745 --> 00:05:19,038
да ја покажеме нашата вистинска личност.

88
00:05:23,839 --> 00:05:28,950
Друг стереотип кој се поистоветува 
со аутизам

89
00:05:28,974 --> 00:05:31,441
е дека аутистичните луѓе немаат емпатија.

90
00:05:32,458 --> 00:05:34,497
Повторно, ова не е точно.

91
00:05:35,124 --> 00:05:37,258
Јас всушност имам многу емпатија.

92
00:05:37,601 --> 00:05:40,201
Само не умеам тоа да го покажам.

93
00:05:40,997 --> 00:05:43,152
Кога некој пријател се обидува да ми каже

94
00:05:43,176 --> 00:05:45,843
за тешкотиите низ кои минува,

95
00:05:45,867 --> 00:05:48,914
честопати не знам како да
го изразам мојот одговор.

96
00:05:49,271 --> 00:05:51,597
Затоа не покажувам толку емпатија

97
00:05:51,621 --> 00:05:54,080
како моите не-аутистични пријатели.

98
00:05:57,250 --> 00:06:01,324
Емоционалното изразување, 
без разлика во кој обем,

99
00:06:01,348 --> 00:06:03,190
претставува тешкотија за мене.

100
00:06:03,671 --> 00:06:06,403
Тоа е затоа што горам од внатре

101
00:06:06,427 --> 00:06:10,442
од секоја емоција која другите 
ја чувствуваат цело време.

102
00:06:11,188 --> 00:06:14,498
Иако, се разбира, не умеам 
да ја изразам како другите.

103
00:06:14,522 --> 00:06:19,052
Да речеме, на пример среќата,

104
00:06:19,076 --> 00:06:22,354
излегува како голем 
наплив на радосно збивтање,

105
00:06:22,378 --> 00:06:25,814
мавтање со рацете 
и гласно извикување „ухуууу“.

106
00:06:25,838 --> 00:06:27,377
(смеа)

107
00:06:28,125 --> 00:06:29,776
Додека вие само се смеете.

108
00:06:29,800 --> 00:06:32,126
(смеа)

109
00:06:33,569 --> 00:06:37,761
Без разлика дали добивам 
прекрасен роденски подарок

110
00:06:37,785 --> 00:06:43,111
или слушам трагична приказна на вестите,

111
00:06:43,135 --> 00:06:47,895
јас навистина не умеам 
да одговорам без наплив,

112
00:06:47,919 --> 00:06:52,906
и затоа се маскирам за да 
изгледам нормално.

113
00:06:53,990 --> 00:06:56,855
Моите внатрешни чувства се неограничени,

114
00:06:56,879 --> 00:07:01,136
но мојот ум ми дозволува да се изразувам 
во крајности или никако.

115
00:07:03,804 --> 00:07:05,836
Моите...

116
00:07:05,860 --> 00:07:09,517
не сум умешен со моите емоции

117
00:07:09,541 --> 00:07:12,569
и комуницирам на различен начин,

118
00:07:12,593 --> 00:07:17,815
и поради тоа ја имам дијагнозата
Аутистичен спектар на нарушувања.

119
00:07:18,514 --> 00:07:22,915
Дијагнозата ми помогна мене 
и на моите блиски

120
00:07:22,939 --> 00:07:26,447
да разбереме како функционира мојот ум.

121
00:07:27,511 --> 00:07:28,925
Во светот,

122
00:07:28,949 --> 00:07:31,564
приближно еден процент од населението

123
00:07:31,588 --> 00:07:35,164
има дијагноза на 
Аутистичен спектар на нарушувања.

124
00:07:35,188 --> 00:07:36,988
Овој број е во пораст.

125
00:07:37,760 --> 00:07:40,852
Но, сѐ уште сме во многу мал број.

126
00:07:41,217 --> 00:07:44,876
Има многу луѓе кои не нè гледаат
како еднакви

127
00:07:44,900 --> 00:07:46,209
со другите луѓе.

128
00:07:48,368 --> 00:07:50,122
Ова е моето семејство.

129
00:07:50,784 --> 00:07:53,580
Во моето семејство,

130
00:07:53,604 --> 00:07:57,823
има уште една аутистична личност.

131
00:07:58,411 --> 00:07:59,688
Мојата мајка.

132
00:07:59,712 --> 00:08:03,348
Да, и возрасни жени 
можат да бидат аутистични.

133
00:08:04,690 --> 00:08:08,261
Тако ми и брат ми немаат аутизам.

134
00:08:08,912 --> 00:08:13,212
Понекогаш ни е тешко да комуницираме

135
00:08:13,236 --> 00:08:14,386
меѓусебе.

136
00:08:15,045 --> 00:08:17,831
Понекогаш ќе речам, на пример,

137
00:08:17,855 --> 00:08:20,826
„ Железничката во Торонто, нели?“

138
00:08:20,850 --> 00:08:24,572
и мислам дека им помагам

139
00:08:24,596 --> 00:08:27,683
да запаметат одредени аспекти.

140
00:08:27,707 --> 00:08:32,617
Кога ќе се збунат, морам да им 
објаснам што мислам.

141
00:08:34,284 --> 00:08:37,807
Секогаш мораме да кажуваме нешта

142
00:08:37,831 --> 00:08:41,413
на различни начини за да разберат сите.

143
00:08:42,419 --> 00:08:43,862
Но, и покрај сево ова,

144
00:08:43,886 --> 00:08:47,686
се сакаме еден со друг и 
се почитуваме како еднакви.

145
00:08:48,188 --> 00:08:50,545
Во книгата „НевроПлемиња“,

146
00:08:50,569 --> 00:08:56,786
авторот С.Силберман вели дека 
аутизмот и другите ментални состојби

147
00:08:56,810 --> 00:08:59,730
треба да се сфатат како природни 
и човечки,

148
00:08:59,754 --> 00:09:02,609
како природен дел од човечкиот спектар,

149
00:09:02,633 --> 00:09:04,577
а не како дефект.

150
00:09:04,601 --> 00:09:07,910
Со ова целосно се согласувам.

151
00:09:08,903 --> 00:09:13,450
Ако аутизмот се сфати како 
дел од човечкиот спектар, тогаш светот

152
00:09:13,474 --> 00:09:20,069
ќе може да се дизајнира за да биде
подобар за аутистичните луѓе.

153
00:09:20,728 --> 00:09:23,450
Јас не се срамам од мојот аутизам.

154
00:09:24,188 --> 00:09:27,188
Можеби не размислувам како вас,

155
00:09:27,212 --> 00:09:28,887
може не се однесувам како вас,

156
00:09:28,911 --> 00:09:32,124
но јас сум човек и не сум болен.

157
00:09:33,730 --> 00:09:34,889
Ви благодарам!

158
00:09:34,913 --> 00:09:39,008
(аплауз)