WEBVTT

00:00:07.121 --> 00:00:08.769
สสารทั้งหมดรอบตัวคุณ

00:00:08.769 --> 00:00:10.395
ประกอบขึ้นมาจากหน่วยเล็กจิ๋ว

00:00:10.395 --> 00:00:12.146
ที่เรียกว่าโมเลกุล

00:00:12.146 --> 00:00:13.398
และโมเลกุลเองก็ประกอบ

00:00:13.398 --> 00:00:15.146
ขึ้นจากอะตอม

00:00:15.146 --> 00:00:16.980
โมเลกุลแยกสลายอยู่เรื่อย ๆ

00:00:16.980 --> 00:00:19.063
แล้วก็ก่อตัวเป็นโมเลกุลใหม่

00:00:19.063 --> 00:00:20.313
ในทางตรงกันข้าม

00:00:20.313 --> 00:00:22.248
อะตอมแทบทุกตัว ที่คุณเคยสัมผัส

00:00:22.248 --> 00:00:23.813
ตลอดช่วงชีวิตของคุณ

00:00:23.813 --> 00:00:25.417
อะตอมที่อยู่ในพื้นดิน ใต้เท้าคุณ

00:00:25.417 --> 00:00:27.419
ในอากาศที่คุณสูดหายใจ ในอาหารที่คุณกิน

00:00:27.419 --> 00:00:29.712
อะตอมที่รวมกันเป็นสิ่งมีชีวิต ทุกชีวิต รวมถึงคุณด้วย

00:00:29.712 --> 00:00:31.900
ดำรงอยู่มาแล้วหลายพันล้านปี

00:00:31.900 --> 00:00:34.882
ถูกสร้างขึ้น ในสถานที่ที่ต่างไปจากโลกเรามาก

00:00:34.882 --> 00:00:38.349
อะตอมมีที่มาที่ไปอย่างไร? ผมจะเล่าให้คุณฟัง

00:00:38.349 --> 00:00:39.933
เรื่องเริ่มขึ้นเมื่อ 14 พันล้านปีก่อน

00:00:39.933 --> 00:00:41.685
ด้วยเหตุการณ์ที่เราเรียกว่า บิ๊กแบง

00:00:41.685 --> 00:00:44.856
ซึ่งทำให้เกิดจักรวาล ที่มีแต่แก๊สล้วน ๆ

00:00:44.856 --> 00:00:46.896
ยังไม่มีดาวฤกษ์ ยังไม่มีดาวเคราะห์

00:00:46.896 --> 00:00:48.480
แก๊สที่มีก็เป็นแค่อะตอม

00:00:48.480 --> 00:00:50.479
ของธาตุที่เรียบง่ายที่สุด

00:00:50.479 --> 00:00:52.313
ประมาณ 75 เปอร์เซนต์เป็น ไฮโดรเจน

00:00:52.313 --> 00:00:54.396
และเกือบทั้งหมดที่เหลือเป็น ฮีเลียม

00:00:54.396 --> 00:00:57.314
ไม่มีธาตุพวก คาร์บอน ออกซิเจน หรือไนโตรเจน

00:00:57.314 --> 00:00:59.396
ไม่มีเหล็ก เงิน หรือทอง

00:00:59.396 --> 00:01:03.146
บางจุดมีแก๊สหนาแน่นกว่าจุดอื่นเล็กน้อย

00:01:03.165 --> 00:01:05.981
แรงดึงดูดจะยิ่งดูดให้จุดนั้น ๆ มีแก๊สสะสมมากขึ้น

00:01:05.981 --> 00:01:07.980
ซึ่งก็ยิ่งทำให้แรงดึงดูดมีมากขึ้นไปอีก

00:01:07.980 --> 00:01:10.670
แล้วดึงแก๊สมาเพิ่มอีก เช่นนี้ไปเรื่อย ๆ

00:01:10.670 --> 00:01:13.507
ท้ายที่สุด ก็เกิดลูกบอลแก๊สลูกใหญ่ขึ้น

00:01:13.507 --> 00:01:15.312
มันจะหดเล็กลงเพราะแรงดึงดูดของตัวเอง

00:01:15.312 --> 00:01:18.055
และส่งผลให้ภายในร้อนขึ้นด้วย

00:01:18.055 --> 00:01:19.645
ณ จุดนึง แกนลูกบอลนั้น

00:01:19.645 --> 00:01:22.147
ก็ร้อนพอ จนเกิดปฏิกิริยานิวเคลียร์ฟิวชั่นขึ้น

00:01:22.147 --> 00:01:24.896
อะตอมไฮโดรเจนชนและรวมตัวกันเป็นฮีเลียม

00:01:24.896 --> 00:01:27.063
พร้อมทั้งปลดปล่อยพลังงานออกมา

00:01:27.063 --> 00:01:30.564
มากพอที่จะต้านการหดตัวเนื่องจากแรงดึงดูด

00:01:30.564 --> 00:01:32.563
เมื่อพลังงานที่ผลักออก จากปฏิกิริยานิวเคลียร์

00:01:32.563 --> 00:01:35.113
เท่ากันกับแรงที่ดึงดูดให้แก๊สหดตัวเข้า

00:01:35.113 --> 00:01:37.063
สมดุลก็เกิดขึ้น

00:01:37.063 --> 00:01:39.369
และดาวฤกษ์ก็ได้ถือกำเนิดขึ้น

00:01:39.369 --> 00:01:40.367
ในช่วงชีวิตของดวงดาว

00:01:40.367 --> 00:01:42.480
ปฏิกิริยาฟิวชั่นในแกนของดาวขนาดมหึมา

00:01:42.480 --> 00:01:44.064
ไม่ได้ผลิตแค่ฮีเลียม

00:01:44.064 --> 00:01:46.206
แต่ยังมีคาร์บอน ออกซิเจน ไนโตรเจน

00:01:46.206 --> 00:01:50.125
และธาตุอื่น ๆ ในตารางธาตุทั้งหมด ไล่ไปจนถึงเหล็ก

00:01:50.125 --> 00:01:52.146
แต่ท้ายที่สุด เชื้อเพลิงภายในแกนจะหมดลง

00:01:52.146 --> 00:01:54.089
ทำให้ดาวทั้งดวงยุบตัว

00:01:54.089 --> 00:01:56.257
และก่อให้เกิดการระเบิดที่ทรงพลังอย่างน่าเหลือเชื่อ

00:01:56.257 --> 00:01:58.480
ที่เราเรียกว่า ซุปเปอร์โนวา

00:01:58.480 --> 00:01:59.595
ณ จุดนี้มีสองสิ่งที่ควรพูดถึง

00:01:59.595 --> 00:02:01.563
เกี่ยวกับการสร้างธาตุของซุปเปอร์โนวา

00:02:01.563 --> 00:02:04.310
อย่างแรก การระเบิดนั้นปล่อยพลังงานมหาศาลออกมา

00:02:04.310 --> 00:02:05.935
มากจนการฟิวชั่นรุนแรงกว่าปกติ

00:02:05.935 --> 00:02:08.564
ทำให้เกิดธาตุที่มีอะตอมหนักกว่าเหล็ก

00:02:08.564 --> 00:02:10.897
อย่างเงิน ทอง และยูเรเนียมขึ้นมา

00:02:10.897 --> 00:02:12.730
อย่างที่สอง ธาตุทั้งหมดที่ถูกสะสม

00:02:12.730 --> 00:02:14.145
อยู่ในแกนของดาวฤกษ์

00:02:14.145 --> 00:02:16.695
อย่างคาร์บอน ออกซิเจน ไนโตรเจน เหล็ก

00:02:16.695 --> 00:02:19.561
รวมไปถึงธาตุที่เกิดจากการระเบิดซุเปอร์โนวา

00:02:19.561 --> 00:02:21.981
จะถูกพ่นกระจายไปในอวกาศ

00:02:21.981 --> 00:02:24.397
ไปผสมปะปนกับแก๊สที่มีอยู่เดิม ณ จุดต่าง ๆ

00:02:24.397 --> 00:02:26.480
แล้วประวัติศาสตร์ก็ซ้ำรอยตัวเอง

00:02:26.480 --> 00:02:28.667
กลุ่มเมฆแก๊สตอนนี้มีธาตุอยู่หลายชนิด

00:02:28.667 --> 00:02:31.083
นอกเหนือจากไฮโดรเจนและฮีเลียมดั้งเดิม

00:02:31.083 --> 00:02:32.548
เกิดบริเวณที่ความหนาแน่นสูงขึ้น

00:02:32.548 --> 00:02:34.672
ซึ่งจะดึงดูดสสารเข้ามาเพิ่มอีก เช่นนี้ไปเรื่อย ๆ

00:02:34.672 --> 00:02:37.548
เช่นเดิม ดาวฤกษ์ดวงใหม่ก็จะก่อตัวขึ้น

00:02:37.548 --> 00:02:40.302
ดวงอาทิตย์ของเราเกิดขึ้นแบบนี้ ประมาณ 5 พันล้านปีก่อน

00:02:40.302 --> 00:02:42.231
แปลว่าในแก๊สที่ก่อตัวเป็นดวงอาทิตย์

00:02:42.231 --> 00:02:44.266
ได้เก็บสะสมธาตุต่าง ๆ มากมาย

00:02:44.266 --> 00:02:47.980
จากการระเบิดซุปเปอร์โนวา ตั้งแต่จักรวาลถือกำเนิด

00:02:47.980 --> 00:02:50.646
นั่นคือที่มาว่าธาตุต่าง ๆ มารวมอยู่ในดวงอาทิตย์ได้อย่างไร

00:02:50.646 --> 00:02:52.862
แต่ส่วนใหญ่ยังคงเป็นไฮโดรเจน 71 เปอร์เซนต์

00:02:52.862 --> 00:02:55.565
และที่เหลือเกือบทั้งหมดเป็นฮีเลียม 27 เปอร์เซนต์

00:02:55.565 --> 00:02:56.483
แต่ขอให้จำไว้ว่า

00:02:56.498 --> 00:02:57.813
ในขณะที่ดาวฤกษ์แรกเริ้มมีแต่

00:02:57.813 --> 00:02:59.647
ไฮโดรเจนและฮีเลียมล้วน ๆ

00:02:59.647 --> 00:03:01.481
แต่มีธาตุอื่น ๆ ในตารางธาตุ

00:03:01.481 --> 00:03:03.731
ถึงสองเปอร์เซนต์ในดวงอาทิตย์

00:03:03.731 --> 00:03:05.146
แล้วโลกล่ะ?

00:03:05.146 --> 00:03:07.997
ดาวเคราะห์เกิดขึ้นเป็นผลพวงจากการก่อตัวของดาวฤกษ์

00:03:07.997 --> 00:03:11.126
จากเมฆแก๊สกลุ่มเดียวกับที่ก่อเป็นดาวฤกษ์

00:03:11.126 --> 00:03:13.042
ดาวเคราะห์เล็ก ๆ อย่างโลก ไม่มีแรงดึงดูดพอ

00:03:13.042 --> 00:03:15.587
จะรั้งไฮโดรเจนหรือฮีเลียมไว้ได้มาก

00:03:15.587 --> 00:03:17.672
เพราะแก๊สทั้งสองเบามาก

00:03:17.672 --> 00:03:20.312
ดังนั้น ถึงแม้ว่าคาร์บอน ไนโตรเจน ออกซิเจน และธาตุอื่น ๆ

00:03:20.312 --> 00:03:23.731
จะมีอยู่แค่สองเปอร์เซนต์ ในกลุ่มเมฆแก๊สที่ก่อตัวเป็นโลก

00:03:23.731 --> 00:03:26.307
ธาตุหนักเหล่านี้ก็รวมตัวกันเป็นมวลหลักของโลก

00:03:26.307 --> 00:03:28.266
และทุกสิ่งบนโลก

00:03:28.266 --> 00:03:29.518
ลองคิดดู

00:03:29.518 --> 00:03:31.645
ยกเว้นไฮโดรเจนและฮีเลียมบางส่วน

00:03:31.645 --> 00:03:33.145
พื้นที่คุณเดิน

00:03:33.145 --> 00:03:35.230
อากาศที่คุณหายใจ

00:03:35.230 --> 00:03:36.813
ทุกสิ่งประกอบจากอะตอม

00:03:36.813 --> 00:03:38.731
ซึ่งถูกสร้างขึ้นในดวงดาว

00:03:38.731 --> 00:03:40.813
ตอนที่นักวิทยาศาสตร์ค้นพบเรื่องนี้

00:03:40.813 --> 00:03:42.731
เมื่อสมัยครึ่งแรกของศตวรรษที่ 20

00:03:42.731 --> 00:03:45.033
ฮาร์โลว์ แชปลี นักดาราศาสตร์ผู้โด่งดัง กล่าวไว้ว่า

00:03:45.033 --> 00:03:48.620
"เราเป็นพี่น้องกับก้อนหิน เป็นญาติกับก้อนเมฆ"