[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:01.00,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Przez następne kilka minut porozmawiamy na temat energii.
Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:06.00,Default,,0000,0000,0000,,A będzie to urozmaicony wykład.
Dialogue: 0,0:00:06.00,0:00:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Opowiem wam na temat energii
Dialogue: 0,0:00:08.00,0:00:10.00,Default,,0000,0000,0000,,i najwygodniej rozpocząć od ropy naftowej.
Dialogue: 0,0:00:10.00,0:00:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Mój wykład będzie ogólnie o energii,
Dialogue: 0,0:00:12.00,0:00:14.00,Default,,0000,0000,0000,,ale zacznijmy od ropy.
Dialogue: 0,0:00:14.00,0:00:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Między innymi dlatego, że jest ona niezwykła.
Dialogue: 0,0:00:17.00,0:00:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Weź jakieś 8 atomów węgla,
Dialogue: 0,0:00:19.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,około 20 atomów wodoru,
Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:23.00,Default,,0000,0000,0000,,połącz je razem we właściwy sposób
Dialogue: 0,0:00:23.00,0:00:25.00,Default,,0000,0000,0000,,a otrzymasz ten cudowny płyn,
Dialogue: 0,0:00:25.00,0:00:27.00,Default,,0000,0000,0000,,wysokoenergetyczny i łatwy do przetworzenia
Dialogue: 0,0:00:27.00,0:00:30.00,Default,,0000,0000,0000,,w wiele różnych bardzo pożytecznych produktów i paliw.
Dialogue: 0,0:00:30.00,0:00:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Świetna rzecz.
Dialogue: 0,0:00:32.00,0:00:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak wiemy
Dialogue: 0,0:00:34.00,0:00:36.00,Default,,0000,0000,0000,,mamy potężne złoża tego surowca na świecie.
Dialogue: 0,0:00:36.00,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Mam tutaj mały podręczny globus,
Dialogue: 0,0:00:38.00,0:00:40.00,Default,,0000,0000,0000,,na którym wszystko jest zaznaczone.
Dialogue: 0,0:00:40.00,0:00:42.00,Default,,0000,0000,0000,,I większa mapa, abyście się mogli przyjrzeć.
Dialogue: 0,0:00:42.00,0:00:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale to jest wszystko. Wszystkie złoża ropy naftowej na świecie.
Dialogue: 0,0:00:44.00,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Geolodzy mają dość dobre pojęcie gdzie można znaleźć ropę.
Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Pozostało nam około 400 bilionów litrów
Dialogue: 0,0:00:49.00,0:00:51.00,Default,,0000,0000,0000,,ropy naftowej
Dialogue: 0,0:00:51.00,0:00:54.00,Default,,0000,0000,0000,,do wydobycia i przetworzenia.
Dialogue: 0,0:00:54.00,0:00:56.00,Default,,0000,0000,0000,,A więc, to jedna strona medalu,
Dialogue: 0,0:00:56.00,0:00:58.00,Default,,0000,0000,0000,,i moglibyśmy zakończyć w tym miejscu, mówiąc
Dialogue: 0,0:00:58.00,0:01:00.00,Default,,0000,0000,0000,,"Złoża ropy nigdy się nie wyczerpią,
Dialogue: 0,0:01:00.00,0:01:02.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ jest ich bardzo dużo."
Dialogue: 0,0:01:02.00,0:01:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale na tym historia się nie kończy.
Dialogue: 0,0:01:04.00,0:01:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak przy okazji, gdybyście nie czuli tej bliskości do ropy, powiem wam,
Dialogue: 0,0:01:07.00,0:01:10.00,Default,,0000,0000,0000,,że siedzimy w tym momencie na ropie. Tysiąc metrów pod nami
Dialogue: 0,0:01:10.00,0:01:13.00,Default,,0000,0000,0000,,znajduje się jedno z największych pól naftowych na świecie.
Dialogue: 0,0:01:13.00,0:01:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli chcecie, szczegóły przedstawię po prezentacji.
Dialogue: 0,0:01:16.00,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Reasumując informacje o ropie - jest jej bardzo dużo.
Dialogue: 0,0:01:19.00,0:01:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale co dalej z ropą? Jakie jest jej znaczenie w systemie energetycznym?
Dialogue: 0,0:01:24.00,0:01:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Pokażę wam szybką migawkę ze 150 lat historii ropy naftowej.
Dialogue: 0,0:01:27.00,0:01:29.00,Default,,0000,0000,0000,,A jest ona głównym składnikiem naszego systemu energetycznego
Dialogue: 0,0:01:29.00,0:01:32.00,Default,,0000,0000,0000,,przez ostanie 150 lat.
Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:35.00,Default,,0000,0000,0000,,I kolejny mały sekret, którym chciałbym się z Wami podzielić.
Dialogue: 0,0:01:36.00,0:01:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Przez ostanie 25 lat
Dialogue: 0,0:01:38.00,0:01:41.00,Default,,0000,0000,0000,,ropa naftowa gra coraz mniejszą rolę
Dialogue: 0,0:01:41.00,0:01:43.00,Default,,0000,0000,0000,,w globalnych systemach energetycznych.
Dialogue: 0,0:01:43.00,0:01:46.00,Default,,0000,0000,0000,,W 1985 roku ropa naftowa osiągnęła maksimum
Dialogue: 0,0:01:46.00,0:01:48.00,Default,,0000,0000,0000,,gdy z ropy naftowej produkowano 50% całej energii na świecie.
Dialogue: 0,0:01:48.00,0:01:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Obecnie jest to około 35%.
Dialogue: 0,0:01:50.00,0:01:52.00,Default,,0000,0000,0000,,I maleje.
Dialogue: 0,0:01:52.00,0:01:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Wierzę, że będzie nadal maleć.
Dialogue: 0,0:01:54.00,0:01:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Największe zużycie benzyny w USA miało miejsce 2007 roku
Dialogue: 0,0:01:56.00,0:01:58.00,Default,,0000,0000,0000,,i od tego czasu maleje.
Dialogue: 0,0:01:58.00,0:02:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc rola ropy naftowej maleje
Dialogue: 0,0:02:01.00,0:02:03.00,Default,,0000,0000,0000,,każdego roku.
Dialogue: 0,0:02:03.00,0:02:05.00,Default,,0000,0000,0000,,A zatem 25 lat temu,
Dialogue: 0,0:02:05.00,0:02:07.00,Default,,0000,0000,0000,,miało miejsce jej maksymalne zużycie,
Dialogue: 0,0:02:07.00,0:02:09.00,Default,,0000,0000,0000,,podobnie jak w latach 20-tych,
Dialogue: 0,0:02:09.00,0:02:11.00,Default,,0000,0000,0000,,maksimum przypadło dla zużycia węgla,
Dialogue: 0,0:02:11.00,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,a sto lat wcześniej
Dialogue: 0,0:02:13.00,0:02:15.00,Default,,0000,0000,0000,,swoje maksimum miało drewno.
Dialogue: 0,0:02:15.00,0:02:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Widzimy, więc ważny trend na drodze ewolucji systemów energetycznych.
Dialogue: 0,0:02:18.00,0:02:21.00,Default,,0000,0000,0000,,A jaki rodzaj paliwa zaczyna dominować w ostatnich latach?
Dialogue: 0,0:02:21.00,0:02:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Na pewno gaz ziemny,
Dialogue: 0,0:02:23.00,0:02:26.00,Default,,0000,0000,0000,,trochę energii z elektrowni jądrowych.
Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:28.00,Default,,0000,0000,0000,,A czego możemy się spodziewać w przyszłości?
Dialogue: 0,0:02:28.00,0:02:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że za kilka dziesięcioleci
Dialogue: 0,0:02:30.00,0:02:33.00,Default,,0000,0000,0000,,będziemy mieć maksimum dla gazu ziemnego
Dialogue: 0,0:02:33.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,a kolejne maksimum
Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:37.00,Default,,0000,0000,0000,,przypadnie dla źródeł odnawialnych.
Dialogue: 0,0:02:37.00,0:02:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Teraz kolej na kolejny, bardzo ważny
Dialogue: 0,0:02:39.00,0:02:41.00,Default,,0000,0000,0000,,aspekt tej historii.
Dialogue: 0,0:02:41.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie mam zamiaru udawać, że zużycie energii
Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:45.00,Default,,0000,0000,0000,,maleje. Wręcz przeciwnie - cały czas rośnie.
Dialogue: 0,0:02:45.00,0:02:47.00,Default,,0000,0000,0000,,To druga część historii.
Dialogue: 0,0:02:47.00,0:02:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Zaraz rozwinę ten temat.
Dialogue: 0,0:02:49.00,0:02:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale jest w tym bardzo ważne przesłanie.
Dialogue: 0,0:02:51.00,0:02:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Dwieście lat historii.
Dialogue: 0,0:02:53.00,0:02:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Od 200 lat staramy się wykorzystywać coraz mniej kopalin
Dialogue: 0,0:02:56.00,0:02:58.00,Default,,0000,0000,0000,,w naszym systemie energetycznym.
Dialogue: 0,0:02:58.00,0:03:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Systemy energetyczne na świecie
Dialogue: 0,0:03:00.00,0:03:02.00,Default,,0000,0000,0000,,stają się, z roku na rok
Dialogue: 0,0:03:02.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,z dekady na dekadę, z wieku na wiek
Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:07.00,Default,,0000,0000,0000,,coraz mniej zależne od kopalin.
Dialogue: 0,0:03:07.00,0:03:09.00,Default,,0000,0000,0000,,I tak zapowiada się nasza przyszłość.
Dialogue: 0,0:03:09.00,0:03:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Źródłami odnawialne, które rozwijamy dzisiaj
Dialogue: 0,0:03:11.00,0:03:13.00,Default,,0000,0000,0000,,osiągną być może poziom 30% źródeł energii,
Dialogue: 0,0:03:13.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,około roku 2050.
Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:17.00,Default,,0000,0000,0000,,I to mógłby być koniec tej historii --
Dialogue: 0,0:03:17.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,całkowite zastąpienie kopalin energią odnawialną --
Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,ale myślę, że to jeszcze nie koniec tej historii.
Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:23.00,Default,,0000,0000,0000,,I kolejna część tej historii --
Dialogue: 0,0:03:23.00,0:03:26.00,Default,,0000,0000,0000,,jest o tym jak to będzie w XXII wieku i później.
Dialogue: 0,0:03:26.00,0:03:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Jaka będzie przyszłość
Dialogue: 0,0:03:28.00,0:03:30.00,Default,,0000,0000,0000,,trwałych źródeł energii nie opartych na węglu?
Dialogue: 0,0:03:30.00,0:03:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Zabiorę Was w małą podróż.
Dialogue: 0,0:03:32.00,0:03:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Zacznijmy w centrum stanu Texas.
Dialogue: 0,0:03:34.00,0:03:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Oto kawałek wapienia.
Dialogue: 0,0:03:36.00,0:03:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Zabrałem go z Marble Falls w Teksasie.
Dialogue: 0,0:03:38.00,0:03:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Liczy sobie około 400 milionów lat.
Dialogue: 0,0:03:40.00,0:03:43.00,Default,,0000,0000,0000,,To tylko zwykły kawałek wapienia, nie ma w nim nic szczególnego.
Dialogue: 0,0:03:43.00,0:03:45.00,Default,,0000,0000,0000,,A tutaj mam kawałek kredy.
Dialogue: 0,0:03:45.00,0:03:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Zabrałem go z uczelni, jest trochę młodszy geologicznie
Dialogue: 0,0:03:48.00,0:03:50.00,Default,,0000,0000,0000,,i różni się zdecydowanie od wapienia. Widać to.
Dialogue: 0,0:03:50.00,0:03:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie udałoby się zbudować budynku z takiego budulca
Dialogue: 0,0:03:52.00,0:03:55.00,Default,,0000,0000,0000,,A z drugiej strony nie napisalibyście nic za pomocą tej skały na tablicy
Dialogue: 0,0:03:55.00,0:03:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak, różnią się znacznie od siebie, ale czy aż tak bardzo?
Dialogue: 0,0:03:57.00,0:03:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Przecież to ten sam związek chemiczny.
Dialogue: 0,0:03:59.00,0:04:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Węglan wapnia, węglan wapnia.
Dialogue: 0,0:04:02.00,0:04:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Co je różni - to sposób ułożenia cząsteczek.
Dialogue: 0,0:04:05.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli pomyślimy o tym dogłębnie
Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:11.00,Default,,0000,0000,0000,,opowieść stanie się bardzo interesująca.
Dialogue: 0,0:04:11.00,0:04:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Z wybrzeża Kalifornii pochodzi to.
Dialogue: 0,0:04:14.00,0:04:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest to muszla uchowca.
Dialogue: 0,0:04:16.00,0:04:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc, miliony tych stworzeń każdego roku
Dialogue: 0,0:04:18.00,0:04:20.00,Default,,0000,0000,0000,,tworzą takie muszle.
Dialogue: 0,0:04:20.00,0:04:22.00,Default,,0000,0000,0000,,A tak przy okazji - gdybyście na to jeszcze nie wpadli, to tak -
Dialogue: 0,0:04:22.00,0:04:24.00,Default,,0000,0000,0000,,to też jest węglan wapnia.
Dialogue: 0,0:04:24.00,0:04:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Ten sam materiał co to
Dialogue: 0,0:04:26.00,0:04:28.00,Default,,0000,0000,0000,,i dokładnie ten sam co to.
Dialogue: 0,0:04:28.00,0:04:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale jest mała różnica.
Dialogue: 0,0:04:30.00,0:04:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest tysiące razy,
Dialogue: 0,0:04:32.00,0:04:35.00,Default,,0000,0000,0000,,może 3000 razy twardsza niż to.
Dialogue: 0,0:04:35.00,0:04:38.00,Default,,0000,0000,0000,,A dlaczego? Ponieważ malutki uchowiec
Dialogue: 0,0:04:38.00,0:04:40.00,Default,,0000,0000,0000,,potrafi warstwami
Dialogue: 0,0:04:40.00,0:04:42.00,Default,,0000,0000,0000,,układać kryształy węglanu wapnia,
Dialogue: 0,0:04:42.00,0:04:44.00,Default,,0000,0000,0000,,tworząc tą piękną, mieniącą się barwami
Dialogue: 0,0:04:44.00,0:04:46.00,Default,,0000,0000,0000,,masę perłową.
Dialogue: 0,0:04:46.00,0:04:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Wyjątkowy i wyspecjalizowany materiał
Dialogue: 0,0:04:48.00,0:04:50.00,Default,,0000,0000,0000,,stworzony przez uchowca,
Dialogue: 0,0:04:50.00,0:04:52.00,Default,,0000,0000,0000,,miliony uchowców,
Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:54.00,Default,,0000,0000,0000,,cały czas, każdego dnia, każdego roku.
Dialogue: 0,0:04:54.00,0:04:56.00,Default,,0000,0000,0000,,To naprawdę niesamowite.
Dialogue: 0,0:04:56.00,0:04:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Skoro takie same - dlaczego różne?
Dialogue: 0,0:04:58.00,0:05:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Różni je sposób ułożenia cząsteczek.
Dialogue: 0,0:05:00.00,0:05:03.00,Default,,0000,0000,0000,,A więc, co to ma wspólnego z energią?
Dialogue: 0,0:05:03.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Mam tutaj kawałek węgla kamiennego.
Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Węgiel jak węgiel, ale moim zdaniem
Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:09.00,Default,,0000,0000,0000,,jest on równie fascynujący
Dialogue: 0,0:05:09.00,0:05:11.00,Default,,0000,0000,0000,,niczym ten kawałek kredy.
Dialogue: 0,0:05:12.00,0:05:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy mówimy o paliwach,
Dialogue: 0,0:05:14.00,0:05:16.00,Default,,0000,0000,0000,,nośnikach energii,
Dialogue: 0,0:05:16.00,0:05:18.00,Default,,0000,0000,0000,,nowych materiałach na baterie,
Dialogue: 0,0:05:18.00,0:05:20.00,Default,,0000,0000,0000,,czy ogniwach paliwowych
Dialogue: 0,0:05:20.00,0:05:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Natura nie buduje za każdym razem doskonałych materiałów,
Dialogue: 0,0:05:23.00,0:05:25.00,Default,,0000,0000,0000,,bo nie musi.
Dialogue: 0,0:05:25.00,0:05:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie musi, bo w odróżnieniu od muszli uchowca,
Dialogue: 0,0:05:28.00,0:05:31.00,Default,,0000,0000,0000,,przetrwanie gatunku nie jest zależne,
Dialogue: 0,0:05:31.00,0:05:33.00,Default,,0000,0000,0000,,od stworzenia takich materiałów,
Dialogue: 0,0:05:33.00,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,ale dziś może być inaczej.
Dialogue: 0,0:05:37.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Więc kiedy myślimy o przyszłości energii
Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,wyobraźmy sobie,
Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:44.00,Default,,0000,0000,0000,,jak by to było,
Dialogue: 0,0:05:44.00,0:05:46.00,Default,,0000,0000,0000,,gdybyśmy zamiast tego
Dialogue: 0,0:05:46.00,0:05:49.00,Default,,0000,0000,0000,,byli w stanie pozyskać energię równą tej,
Dialogue: 0,0:05:50.00,0:05:53.00,Default,,0000,0000,0000,,poprzez zwykłe przestawienie molekuł.
Dialogue: 0,0:05:54.00,0:05:56.00,Default,,0000,0000,0000,,I to jest moja historia.
Dialogue: 0,0:05:56.00,0:05:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Ropa nigdy się nie skończy.
Dialogue: 0,0:05:58.00,0:06:00.00,Default,,0000,0000,0000,,I to nie dlatego, że mamy jej pełno.
Dialogue: 0,0:06:00.00,0:06:03.00,Default,,0000,0000,0000,,I nie dlatego że zbudujemy gazylion farm wiatrowych.
Dialogue: 0,0:06:03.00,0:06:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale dlatego,
Dialogue: 0,0:06:06.00,0:06:08.00,Default,,0000,0000,0000,,że tysiące lat temu
Dialogue: 0,0:06:08.00,0:06:10.00,Default,,0000,0000,0000,,ludzie wymyślili idee
Dialogue: 0,0:06:10.00,0:06:12.00,Default,,0000,0000,0000,,mieli nowe pomysły, wynalazki, technologie.
Dialogue: 0,0:06:12.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,I era kamienia łupanego skończyła się
Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:17.00,Default,,0000,0000,0000,,nie dlatego, że zabrakło nam kamieni.
Dialogue: 0,0:06:17.00,0:06:19.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:06:19.00,0:06:22.00,Default,,0000,0000,0000,,To dzięki pomysłom, innowacjom, technologii
Dialogue: 0,0:06:22.00,0:06:25.00,Default,,0000,0000,0000,,era ropy naftowej skończy się na długo zanim nam jej zabraknie.
Dialogue: 0,0:06:25.00,0:06:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuje bardzo za uwagę.
Dialogue: 0,0:06:27.00,0:06:30.00,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)