0:00:01.000,0:00:03.000
შემდეგი რამოდენიმე წუთის განმავლობაში ჩვენ ვისაუბრებთ ენერგიაზე.

0:00:03.000,0:00:06.000
და თემა საკმაოდ მრავალფეროვანი იქნება.

0:00:06.000,0:00:08.000
მე შევეცდები შევთხზა ისტორია ენერგიაზე,

0:00:08.000,0:00:10.000
და ეს გაგვიადვილდება, თუ ნავთობით დავიწყებთ.

0:00:10.000,0:00:12.000
ჩვენ ვისაუბრებთ ენერგიის შესახებ ზოგადად,

0:00:12.000,0:00:14.000
მაგრამ ნავთობით დაწყება უფრო ადვილია.

0:00:14.000,0:00:17.000
და ერთ-ერთი მიზეზი ის არის, რომ ეს არის შესანიშნავი ნივთიერება.

0:00:17.000,0:00:19.000
ავიღოთ 8 ნახშირბადის ატომი,

0:00:19.000,0:00:21.000
20 წყალბადის ატომი,

0:00:21.000,0:00:23.000
დავაწყოთ ისინი ერთად ზუსტად სწორი გზით

0:00:23.000,0:00:25.000
და მივიღებთ საოცარ სითხეს,

0:00:25.000,0:00:27.000
ის სავსეა ენერგიით, და ადვილად გადამუშავდება

0:00:27.000,0:00:30.000
სასარგებლო პროდუქტებად.

0:00:30.000,0:00:32.000
ეს შესანიშნავი ნივთიერებაა.

0:00:32.000,0:00:34.000
თუ ვისაუბრებთ ნავთობზე, ის დედამიწაზე საკმარისია.

0:00:34.000,0:00:36.000
[სლაიდი: ნავთობი არასდროს არ ამოიწურება]

0:00:36.000,0:00:38.000
ეს არის ჩემი ჯიბის რუკა

0:00:38.000,0:00:40.000
თუ სად არის ის განთავსებული.

0:00:40.000,0:00:42.000
აი, უფრო კარგად რომ დაინახოთ.

0:00:42.000,0:00:44.000
მაგრამ სულ ეს არის.

0:00:44.000,0:00:46.000
გეოლოგებმა იციან თუ სადაა ნავთობი.

0:00:46.000,0:00:49.000
ეს არის დაახლოებით 100 ტრილიონი გალონი

0:00:49.000,0:00:51.000
გადაუმუშავებელი ნავთობი

0:00:51.000,0:00:54.000
რაც დღეისთვის მოპოვებული არაა.

0:00:54.000,0:00:56.000
ეს მხოლოდ ერთი ისტორიაა ნავთობის შესახებ,

0:00:56.000,0:00:58.000
და აქ შეგვეძლო დაგვესრულებია და გვეთქვა, რომ

0:00:58.000,0:01:00.000
"ნავთობი მუდამ იქნება -

0:01:00.000,0:01:02.000
ის ხომ ძალიან ბევრია".

0:01:02.000,0:01:04.000
მაგრამ ამას მეორე მხარეც აქვს.

0:01:04.000,0:01:07.000
თუ თქვენ ფიქრობთ, რომ თქვენ ძალიან შორს ხართ ნავთობისგან,

0:01:07.000,0:01:10.000
1000 მეტრის სიღრმეში სადაც თქვენ ზიხართ

0:01:10.000,0:01:13.000
არის ნავთობის ერთ-ერთი უდიდესი საბადო მთელს მსოფლიოში.

0:01:13.000,0:01:16.000
თუ გინდათ რამოდენიმე დეტალს გაგაცნობთ.

0:01:16.000,0:01:19.000
ეს მხოლოდ ერთი ისტორიაა - ნავთობი ბევრია.

0:01:19.000,0:01:22.000
მგრამ რა ადგილი უკავია მას ენერგეტიკულ სისტემაში?

0:01:24.000,0:01:27.000
აქ არის ნავთობის სურათი 150 წლის განმავლობაში.

0:01:27.000,0:01:29.000
და ის დომინირებს მთელს ენერგეტიკულ სისტემაში

0:01:29.000,0:01:32.000
ამ 150 წლის განმავლობაში.

0:01:32.000,0:01:35.000
ახლა, აქ არის კიდევ ერთი პატარა საიდუმლო და მე ვაპირებ გითხრათ ის.

0:01:36.000,0:01:38.000
უკანასკნელი 25 წლის განმავლობაში,

0:01:38.000,0:01:41.000
ნავთობი სულ უფრო და უფრო ნაკლებ როლს თამაშობს

0:01:41.000,0:01:43.000
გლობალურ ენერგეტიკულ სისტემაში.

0:01:43.000,0:01:46.000
1985 წელს იყო ნავთობის მოპოვების პიკი,

0:01:46.000,0:01:48.000
როდესაც ნავთობის წილმა გლობალურ ენერგეტიკაში 50% შეადგინა.

0:01:48.000,0:01:50.000
ახლა ის დაახლოებით 35%-ა.

0:01:50.000,0:01:52.000
ნავთობის წილი ეცემა,

0:01:52.000,0:01:54.000
და მე მჯერა, რომ ის გააგრძელებს დაცემას.

0:01:54.000,0:01:56.000
2007 წელს აღინიშნებოდა ბენზინის მოხმარების პიკი ა.შ.შ-ში.

0:01:56.000,0:01:58.000
ახლა ის ეცემა.

0:01:58.000,0:02:01.000
ასე რომ, ნავთობი სულ უფრო ნაკლებ როლს თამაშობს

0:02:01.000,0:02:03.000
ყოველ წელს.

0:02:03.000,0:02:05.000
25 წლის წინ

0:02:05.000,0:02:07.000
იყო ნავთობის პიკი,

0:02:07.000,0:02:09.000
როგორც 1920 წელს,

0:02:09.000,0:02:11.000
იყო ქვანახშირის მოპოვების პიკი,

0:02:11.000,0:02:13.000
და კიდევ ასი წლის წინ,

0:02:13.000,0:02:15.000
იყო ხე-ტყის მასალის პიკი.

0:02:15.000,0:02:18.000
ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი სურათი, რომელიზეც ენერგეტიკული სისტემის ევოლუციაა ასახული.

0:02:18.000,0:02:21.000
რატომ დაიწყო ნავთობის წილმა დაცემა?

0:02:21.000,0:02:23.000
პირველ რიგში ბუნებრივი გაზის წყალობით,

0:02:23.000,0:02:26.000
და ასევე ბირთვული ენერგიის.

0:02:26.000,0:02:28.000
და რა იქნება მომავალში?

0:02:28.000,0:02:30.000
კარგი!, მე ვფიქრობ, რომ რამოდენიმე ათეული წლის შემდეგ

0:02:30.000,0:02:33.000
იქნება გაზის პიკი.

0:02:33.000,0:02:35.000
და მის შემდეგ,

0:02:35.000,0:02:37.000
აღდგენადი რესურსები.

0:02:37.000,0:02:39.000
ახლა მე თქვენ გეტყვით, პატარა თუმცა მნიშვნელოვან

0:02:39.000,0:02:41.000
ამბავს ამ სურათთან დაკავშირებით.

0:02:41.000,0:02:43.000
მე არ ვამბობ, რომ ენერგიის მოხმარება საერთო ჯამში

0:02:43.000,0:02:45.000
არ იზრდება.

0:02:45.000,0:02:47.000
არა, ის იზრდება.

0:02:47.000,0:02:49.000
კიდევ ერთ დეტალს გაგაცნობთ.

0:02:49.000,0:02:51.000
აქ არის ძალიან მნიშვნელოვანი გზავნილი.

0:02:51.000,0:02:53.000
ეს 200 წლის ისტორიაა.

0:02:53.000,0:02:56.000
და ამ 200 წლის მანძილზე, ჩვენ სისტემატურად ვანახლებდით

0:02:56.000,0:02:58.000
ჩვენს ენერგეტიკულ სისტემას.

0:02:58.000,0:03:00.000
მსოფლიოს ენერგეტიკული სისტემა

0:03:00.000,0:03:02.000
ხდება პროგრესული, წლიდან-წლამდე,

0:03:02.000,0:03:04.000
ათწლეულიდან ათწლეულამდე, საუკუნიდან საუკუნემდე,

0:03:04.000,0:03:07.000
და უფრო ნაკლები ნახრიროჟანგი გამოიყოფა.

0:03:07.000,0:03:09.000
და ეს გაგრძელდება მომავალშიც -

0:03:09.000,0:03:11.000
იმ განახლებადი რესურსების წყალობით რომლებსაც დღეს ჩვენ ვქმნით

0:03:11.000,0:03:13.000
ამ რესურსების მოხმარება მიაღწევს ჩვენი ენრეგიის მოხმარების 30%-ს

0:03:13.000,0:03:15.000
21-ე საუკუნის ნახევარში.

0:03:15.000,0:03:17.000
აქ შეგვეძლო საუბრის დამთავრება:

0:03:17.000,0:03:19.000
ყველაფერი გასაგებია - ყველა ჩვეულებრივი რესურსი ახლით ნაცვლდება.

0:03:19.000,0:03:21.000
მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ აქ რაღაც უცნაურობაა.

0:03:21.000,0:03:23.000
რომ გავიგოთ რა,

0:03:23.000,0:03:26.000
შევხედოთ შორეულ მომავალს, დავუშვათ 2100 წელს და შემდეგს.

0:03:26.000,0:03:28.000
იქნება მომავალი

0:03:28.000,0:03:30.000
მდგრადი? ნახშირბადის გარეშე?

0:03:30.000,0:03:32.000
კარგით, პატარა ექსკურსიას მოგიწყობთ.

0:03:32.000,0:03:34.000
და ცენტრალური ტეხასიდან დავიწყოთ.

0:03:34.000,0:03:36.000
იქ არის კირქვის მარაგი.

0:03:36.000,0:03:38.000
ეს მე Marble Falls-იდან ავიღე.

0:03:38.000,0:03:40.000
და ის დაახოებით 400 მილიონი წლისაა.

0:03:40.000,0:03:43.000
ის მხოლოდ კირქვაა. არაფერი განსაკუთრებული მასში არაა.

0:03:43.000,0:03:45.000
ახლა, ეს არის ცაცის ნატეხი.

0:03:45.000,0:03:48.000
მე ის მასაჩუჩესის ტექნოლოგურ უნივერსიტეტიდან წამოვიღე. ის ცოტათი ახალია.

0:03:48.000,0:03:50.000
და თქვენ ხედავთ, რომ ის კირქვისაგან განსხვავდება.

0:03:50.000,0:03:52.000
თქვენ შენობას ამ მასალიდან არ ააშენებთ,

0:03:52.000,0:03:55.000
და თქვენ ლექციის დროს არ დაიწყებთ დაფაზე ამით წერას.

0:03:55.000,0:03:57.000
კი, ისინი ძალიან განსხვავდებიან. მაგრამ! ისინი არ განსხვავდებიან.

0:03:57.000,0:03:59.000
ისინი არ არიან სხვადასხვა. ორივე ერთიდაიგივე მასალისგანაა,

0:03:59.000,0:04:02.000
კალციუმის კარბონატი, კალციუმის კარბონატი.

0:04:02.000,0:04:05.000
განსხვავება ისაა, თუ როგორ არიან მოლეკულები დალაგებული.

0:04:05.000,0:04:08.000
თუ თქვენ იფიქრეთ: " ეს ხომ შესანიშნავია".

0:04:08.000,0:04:11.000
მაგრამ, რასაც ახლა გეტყვით ის არის ნამდვილად შესანიშნავი.

0:04:11.000,0:04:14.000
ეს კალიფორნის სანაპიროდანაა.

0:04:14.000,0:04:16.000
ეს აბალონის მოლუსკის ნიჟარაა.

0:04:16.000,0:04:18.000
ყოველ წელს, მილიონობით აბალონი

0:04:18.000,0:04:20.000
ასეთ ნიჟარას ქმნის.

0:04:20.000,0:04:22.000
ალბათ, უკვე მიხვდით, რომ ეს

0:04:22.000,0:04:24.000
იგივე კალციუმის კარბონატია.

0:04:24.000,0:04:26.000
იგივე შემადგენლობა, რაც კირვა

0:04:26.000,0:04:28.000
და ცარცი.

0:04:28.000,0:04:30.000
მაგრამ ნივთი არაა ერთი და იგივე.

0:04:30.000,0:04:32.000
ნიჟარა ათასჯერ,

0:04:32.000,0:04:35.000
შეიძლება 3 ათასჯერ გამძლე იყოს ამაზე.

0:04:35.000,0:04:38.000
და რატომ? იმიტომ რომ მოლუსკი

0:04:38.000,0:04:40.000
კალციუმის კარბონატის კრისტალებს

0:04:40.000,0:04:42.000
ფენებად ალაგებს.

0:04:42.000,0:04:44.000
და წარმოიქმნება ეს შესანიშნავი

0:04:44.000,0:04:46.000
ნივთი.

0:04:46.000,0:04:48.000
ეს განსაკუთრებული მასალაა,

0:04:48.000,0:04:50.000
რომელსაც მილიონობით

0:04:50.000,0:04:52.000
მოლუსკი ქმნის

0:04:52.000,0:04:54.000
უფასოდ, ყოველ დღე, ყოველ წელს

0:04:54.000,0:04:56.000
ეს შესანიშნავი ნივთიერებაა.

0:04:56.000,0:04:58.000
მაინც ერთ და იგივე. რაშია განსხვავება?

0:04:58.000,0:05:00.000
მოლეკულების შეერთების გზებზე.

0:05:00.000,0:05:03.000
რა შუაშია ამასთან ენერგია?

0:05:03.000,0:05:05.000
აი ნახშირის ნატეხი.

0:05:05.000,0:05:07.000
ა მე გეტყვით, რომ ნახშირი ისევე

0:05:07.000,0:05:09.000
შესანიშნავი ნივთიერებაა,

0:05:09.000,0:05:11.000
როგორც ცარცი

0:05:12.000,0:05:14.000
და რადგანაც ჩვენ ვსაუბრობთ საწვავზე,

0:05:14.000,0:05:16.000
ან კარიერებზე,

0:05:16.000,0:05:18.000
ან სხვა რაიმე

0:05:18.000,0:05:20.000
საწვავის ტიპზე,

0:05:20.000,0:05:23.000
ბუნებას ისინი არასოდეს არ შეუქმნია,

0:05:23.000,0:05:25.000
რადგან ისინი უბრალოდ არ არის საჭირო.

0:05:25.000,0:05:28.000
ბუნებას ის არ სჭირდება, რადგან ამ მოლუსკის ნიჟარისგან განსხვავებით,

0:05:28.000,0:05:31.000
ამ სახის მასალის შექმნა არაფერს არ მოუტანდა

0:05:31.000,0:05:33.000
ბუნებას. ამ დრომდე,

0:05:33.000,0:05:36.000
მაგრამ ახლა, შეიძლება ძალიან შესცვალოს

0:05:37.000,0:05:40.000
და როდესაც მომავალზე იფირებთ,

0:05:40.000,0:05:42.000
წარმოიდგინეთ,

0:05:42.000,0:05:44.000
თუ როგორი იქნებოდა,

0:05:44.000,0:05:46.000
ჩვენ ამის (ნახშირის) მაგივრად

0:05:46.000,0:05:49.000
ამ ნიჟარას ენერგეტიკული ეკვივალენტი,

0:05:50.000,0:05:53.000
უბრალოდ მოლეკულების ამგვარად განლაგებით.

0:05:54.000,0:05:56.000
აი რა მინდა რომ თქვენ გაგაგებინოთ.

0:05:56.000,0:05:58.000
ნავთობი არასდროს არ დამთავრდება.

0:05:58.000,0:06:00.000
და არა იმიტომ, რომ ის ბევრია.

0:06:00.000,0:06:03.000
არამედ,

0:06:03.000,0:06:06.000
იმიტომ

0:06:06.000,0:06:08.000
რომ უკვე ათასი წლის წინ

0:06:08.000,0:06:10.000
ადამიანები იგონებდნენ რაღაცას

0:06:10.000,0:06:12.000
მათ ქონათ იდეები, ინოვაცია, ტექნოლოგია.

0:06:12.000,0:06:15.000
და ქვის ხანა დასრულდა,

0:06:15.000,0:06:17.000
არა იმიტომ რომ ქვა ამოიწურა.

0:06:17.000,0:06:19.000
(სიცილი)

0:06:19.000,0:06:22.000
იგივე იდეები, იგივე ტექნოლოგიოები

0:06:22.000,0:06:25.000
დაამტავრებს ნავთობის ერას, სანამ ის ამოიწურება.

0:06:25.000,0:06:27.000
დიდი მადლობა.

0:06:27.000,0:06:30.000
(აპლოდისმენტები)