0:00:01.000,0:00:03.000
Sljedećih nekoliko minuta razgovarat ćemo o energiji.

0:00:03.000,0:00:06.000
Govor će biti ponešto raznovrstan.

0:00:06.000,0:00:08.000
Ispričat ću priču o energiji,

0:00:08.000,0:00:10.000
a nafta je prikladna kao početak.

0:00:10.000,0:00:12.000
Govor će biti o energiji u širem smislu,

0:00:12.000,0:00:14.000
ali dobro je početi s naftom.

0:00:14.000,0:00:17.000
Jedan od razloga za to je što je ona nešto izuzetno.

0:00:17.000,0:00:19.000
Uzmete osam atoma ugljika,

0:00:19.000,0:00:21.000
oko 20 vodikovih atoma,

0:00:21.000,0:00:23.000
spojite ih na pravi način

0:00:23.000,0:00:25.000
i dobijete tu čudesnu tekućinu

0:00:25.000,0:00:27.000
velike energetske gustoće koju je lako preraditi

0:00:27.000,0:00:30.000
u brojne korisne proizvode i goriva.

0:00:30.000,0:00:32.000
Nafta je sjajna.

0:00:32.000,0:00:34.000
Ima mnogo nafte

0:00:34.000,0:00:36.000
na svijetu.

0:00:36.000,0:00:38.000
Evo moje džepne karte

0:00:38.000,0:00:40.000
koja prikazuje sve lokacije.

0:00:40.000,0:00:42.000
Veću gledate vi.

0:00:42.000,0:00:44.000
Ali to je to. Ovo je svjetska nafta.

0:00:44.000,0:00:46.000
Geolozi imaju prilično dobru ideju gdje su nalazišta nafte.

0:00:46.000,0:00:49.000
Ima oko 100 bilijuna galona

0:00:49.000,0:00:51.000
sirove nafte

0:00:51.000,0:00:54.000
koju još nismo obradili i proizveli u svijetu.

0:00:54.000,0:00:56.000
To je samo jedna priča o nafti

0:00:56.000,0:00:58.000
i mogli bismo je tu završiti i reći,

0:00:58.000,0:01:00.000
"Pa, nafta će trajati zauvijek

0:01:00.000,0:01:02.000
jer je jednostavno ima mnogo."

0:01:02.000,0:01:04.000
Ali priča tu ne završava.

0:01:04.000,0:01:07.000
I, usput, ako mislite da ste jako daleko od nafte,

0:01:07.000,0:01:10.000
1000 metara dublje od mjesta gdje sjedite

0:01:10.000,0:01:13.000
nalazi se jedno od najvećih naftnih polja na svijetu.

0:01:13.000,0:01:16.000
Obratite mi se u vezi toga. Reći ću vam detalje ako vas zanima.

0:01:16.000,0:01:19.000
Dakle, to je jedna priča o nafti. Jednostavno je ima puno.

0:01:19.000,0:01:22.000
Ali što je s naftom? Koje je njeno mjesto u energetskom sustavu?

0:01:24.000,0:01:27.000
Evo malog prikaza 150 godina nafte.

0:01:27.000,0:01:29.000
Ona je dominantan element našeg energetskog sustava

0:01:29.000,0:01:32.000
tijekom većeg dijela tih 150 godina.

0:01:32.000,0:01:35.000
Ima još jedna mala tajna koju ću vam reći.

0:01:36.000,0:01:38.000
U posljednjih 25 godina,

0:01:38.000,0:01:41.000
nafta ima sve manju i manju ulogu

0:01:41.000,0:01:43.000
u svjetskom energetskom sustavu.

0:01:43.000,0:01:46.000
Imali smo naftni vrhunac 1985. godine,

0:01:46.000,0:01:48.000
kad je na naftu otpadalo 50 posto svjetske ponude energije.

0:01:48.000,0:01:50.000
Danas to iznosi oko 35 posto.

0:01:50.000,0:01:52.000
Smanjuje se

0:01:52.000,0:01:54.000
i vjerujem da će se nastaviti smanjivati.

0:01:54.000,0:01:56.000
Potrošnja benzina je u SAD - u vrhunac imala 2007.

0:01:56.000,0:01:58.000
i opada.

0:01:58.000,0:02:01.000
Znači, uloga nafte je sve manja

0:02:01.000,0:02:03.000
iz godine u godinu.

0:02:03.000,0:02:05.000
Dakle, prije 25 godina

0:02:05.000,0:02:07.000
imali smo vrhunac korištenja nafte

0:02:07.000,0:02:09.000
kao što smo u 1920-tima,

0:02:09.000,0:02:11.000
imali vrhunac korištenja ugljena,

0:02:11.000,0:02:13.000
a stotinu godina prije toga

0:02:13.000,0:02:15.000
vrhunac korištenja drveta.

0:02:15.000,0:02:18.000
Ovo je vrlo važna slika evolucije energetskih sustava.

0:02:18.000,0:02:21.000
A što kompenzira to smanjenje u posljednjih nekoliko desetljeća?

0:02:21.000,0:02:23.000
Pa, puno zemnog plina

0:02:23.000,0:02:26.000
i nešto nuklearne energije, za početak.

0:02:26.000,0:02:28.000
A što će biti u budućnosti?

0:02:28.000,0:02:30.000
Vjerujem da je za nekoliko desetljeća

0:02:30.000,0:02:33.000
pred nama vrhunac korištenja plina,

0:02:33.000,0:02:35.000
a nakon toga

0:02:35.000,0:02:37.000
vrhunac korištenja obnovljivih izvora.

0:02:37.000,0:02:39.000
Sada ću vam ispričati još jednu vrlo važnu

0:02:39.000,0:02:41.000
priču u vezi te slike.

0:02:41.000,0:02:43.000
Ne pokušavam se pretvarati da se ukupno korištenje energije

0:02:43.000,0:02:45.000
smanjuje, jer se povećava.

0:02:45.000,0:02:47.000
To je drugi dio priče. Javite mi se.

0:02:47.000,0:02:49.000
Dat ćemo vam detalje.

0:02:49.000,0:02:51.000
No, poruka je vrlo važna.

0:02:51.000,0:02:53.000
Evo 200 godina povijesti.

0:02:53.000,0:02:56.000
Tijekom 200 godina sustavno smo smanjivali udio ugljika

0:02:56.000,0:02:58.000
u našem energetskom sustavu.

0:02:58.000,0:03:00.000
Energetski sustavi u svijetu

0:03:00.000,0:03:02.000
progresivno, iz godine u godinu,

0:03:02.000,0:03:04.000
iz desetljeća u desetljeće, iz stoljeća u stoljeće,

0:03:04.000,0:03:07.000
postaju manje ugljično-intenzivni.

0:03:07.000,0:03:09.000
I to će se nastaviti u budućnosti

0:03:09.000,0:03:11.000
s obnovljivim izvorima koje danas razvijamo,

0:03:11.000,0:03:13.000
a čija će upotreba iznositi i do 30 posto primarne energije

0:03:13.000,0:03:15.000
do sredine stoljeća.

0:03:15.000,0:03:17.000
I to bi mogao biti kraj priče --

0:03:17.000,0:03:19.000
Odlično, samo sve zamijenimo s konvencionalnim obnovljivim izvorima --

0:03:19.000,0:03:21.000
no, mislim da ni tu nije kraj.

0:03:21.000,0:03:23.000
Pričamo sljedeći dio priče --

0:03:23.000,0:03:26.000
gledamo daleko unaprijed, recimo u godinu 2100. i kasnije.

0:03:26.000,0:03:28.000
Kakva je budućnost

0:03:28.000,0:03:30.000
istinski održive energije bez ugljika?

0:03:30.000,0:03:32.000
Moramo poći na kratak izlet.

0:03:32.000,0:03:34.000
Počet ćemo u središnjem Texasu.

0:03:34.000,0:03:36.000
Evo komada vapnenca.

0:03:36.000,0:03:38.000
Pronašao sam ga u blizini Marble Fallsa u Texasu.

0:03:38.000,0:03:40.000
Star je oko 400 milijuna godina.

0:03:40.000,0:03:43.000
Običan vapnenac, nema ničeg posebnog u njemu.

0:03:43.000,0:03:45.000
A ovo je kreda.

0:03:45.000,0:03:48.000
Ovo sam dobio na sveučilištu M.I.T. Nešto je mlađa.

0:03:48.000,0:03:50.000
I različita je od vapnenca. Vidite to.

0:03:50.000,0:03:52.000
Ne biste od ovoga gradili zgrade,

0:03:52.000,0:03:55.000
a ne biste držali predavanje i pokušali na ploči pisati s ovim.

0:03:55.000,0:03:57.000
Da, jako različito. Ne, nije različito.

0:03:57.000,0:03:59.000
Nije različito. To je ista stvar,

0:03:59.000,0:04:02.000
kalcij karbonat, kalcij karbonat.

0:04:02.000,0:04:05.000
Ono što je drugačije je način na koji su molekule povezane.

0:04:05.000,0:04:08.000
Ako mislite da je to zanimljivo,

0:04:08.000,0:04:11.000
sada priča postaje zaista zanimljiva.

0:04:11.000,0:04:14.000
Ovo se nalazi blizu kalifornijske obale.

0:04:14.000,0:04:16.000
Ovo je kućica morskog puža abalona.

0:04:16.000,0:04:18.000
Milijuni abalona svake godine

0:04:18.000,0:04:20.000
naprave ovakvu školjku.

0:04:20.000,0:04:22.000
O, usput, ako niste već pogodili,

0:04:22.000,0:04:24.000
ovo je kalcij karbonat.

0:04:24.000,0:04:26.000
To je ista tvar kao ovo

0:04:26.000,0:04:28.000
i kao ovo.

0:04:28.000,0:04:30.000
Ali nije isto; drugačije je.

0:04:30.000,0:04:32.000
Tisućama je puta,

0:04:32.000,0:04:35.000
možda 3.000 puta čvršća od ovoga.

0:04:35.000,0:04:38.000
Zašto? Zato što je mali abalon

0:04:38.000,0:04:40.000
u stanju polagati

0:04:40.000,0:04:42.000
kristale kalcij karbonata u slojevima,

0:04:42.000,0:04:44.000
i proizvesti ovu prelijepu, svjetlucavu

0:04:44.000,0:04:46.000
majku bisera.

0:04:46.000,0:04:48.000
Vrlo specijaliziran materijal

0:04:48.000,0:04:50.000
koji abalon sam sastavlja,

0:04:50.000,0:04:52.000
milijuni abalona,

0:04:52.000,0:04:54.000
neprekidno, svakoga dana, svake godine.

0:04:54.000,0:04:56.000
To je nevjerojatno.

0:04:56.000,0:04:58.000
Pa ipak, u čemu je razlika?

0:04:58.000,0:05:00.000
U tome kako su molekule povezane.

0:05:00.000,0:05:03.000
A kakve to veze ima s energijom?

0:05:03.000,0:05:05.000
Evo komada ugljena.

0:05:05.000,0:05:07.000
Ovaj ugljen

0:05:07.000,0:05:09.000
je otprilike onoliko uzbudljiv

0:05:09.000,0:05:11.000
koliko i ova kreda.

0:05:12.000,0:05:14.000
Govorili mi o gorivu,

0:05:14.000,0:05:16.000
ili prijenosnicima energije,

0:05:16.000,0:05:18.000
ili o novim materijalima za baterije

0:05:18.000,0:05:20.000
ili pogonskim stanicama,

0:05:20.000,0:05:23.000
priroda još nije stvorila te savršene materijale,

0:05:23.000,0:05:25.000
jer nije morala.

0:05:25.000,0:05:28.000
Nije morala budući da, za razliku od abalon školjke,

0:05:28.000,0:05:31.000
opstanak vrsta nije ovisio

0:05:31.000,0:05:33.000
o tim materijalima

0:05:33.000,0:05:36.000
sve do sada, kad bi moglo biti važno.

0:05:37.000,0:05:40.000
Pa kad razmišljamo o budućnosti energije,

0:05:40.000,0:05:42.000
zamislite

0:05:42.000,0:05:44.000
kako bi to bilo

0:05:44.000,0:05:46.000
kad bismo, umjesto ovoga,

0:05:46.000,0:05:49.000
mogli stvoriti energetski ekvivalent ovoga,

0:05:50.000,0:05:53.000
samo preslagivanjem molekula.

0:05:54.000,0:05:56.000
I to je moja priča.

0:05:56.000,0:05:58.000
Nafte nikada neće ponestati.

0:05:58.000,0:06:00.000
Ne zato što je imamo mnogo.

0:06:00.000,0:06:03.000
Ne zato što ćemo podići milijarde vjetrenjača.

0:06:03.000,0:06:06.000
Već zato što su ljudi,

0:06:06.000,0:06:08.000
prije više tisuća godina,

0:06:08.000,0:06:10.000
izumili ideje,

0:06:10.000,0:06:12.000
imali su ideje, inovacije, tehnologiju.

0:06:12.000,0:06:15.000
Kameno doba nije završilo

0:06:15.000,0:06:17.000
zato što je ponestalo kamenja.

0:06:17.000,0:06:19.000
(Smijeh)

0:06:19.000,0:06:22.000
Ideje, inovacije, tehnologija

0:06:22.000,0:06:25.000
okončat će eru nafte puno prije nego nam ponestane nafte.

0:06:25.000,0:06:27.000
Hvala vam lijepa.

0:06:27.000,0:06:30.000
(Pljesak)