WEBVTT

00:00:09.112 --> 00:00:13.152
Nawet po napisaniu jedenastu książek
i otrzymaniu kilku prestiżowych nagród

00:00:13.152 --> 00:00:15.491
Maya Angelou nie mogła
pozbyć się dręczącej myśli,

00:00:15.491 --> 00:00:19.685
że jej osiągnięcia
nie są w pełni zasłużone.

00:00:19.685 --> 00:00:22.592
Albert Einstein doświadczył
czegoś podobnego:

00:00:22.592 --> 00:00:25.966
nazywał siebie "mimowolnym oszustem",

00:00:25.966 --> 00:00:29.535
którego praca nie zasługiwała
na uwagę, jaką się cieszyła.

NOTE Paragraph

00:00:29.535 --> 00:00:33.374
Dokonania na miarę Angelou
czy Einsteina są rzadkością,

00:00:33.374 --> 00:00:36.404
ale poczucie popełnienia oszustwa
jest bardzo powszechne.

00:00:36.404 --> 00:00:38.408
Dlaczego tak wielu z nas myśli,

00:00:38.408 --> 00:00:40.594
że nie zasługujemy na swoje osiągnięcia,

00:00:40.594 --> 00:00:45.019
lub że nasze pomysły i umiejętności
nie są godne uwagi?

NOTE Paragraph

00:00:45.019 --> 00:00:48.401
Psycholog Pauline Rose Clance
była pierwszą badaczką

00:00:48.401 --> 00:00:50.925
tej bezzasadnej niepewności siebie.

00:00:50.925 --> 00:00:52.294
Pracując jako terapeutka,

00:00:52.294 --> 00:00:56.646
zauważyła, że wielu z jej
studiujących pacjentów

00:00:56.646 --> 00:00:58.461
mimo dobrych ocen

00:00:58.461 --> 00:01:01.778
ma poczucie, że nie zasługują
na swoje miejsce na uniwersytecie.

00:01:01.778 --> 00:01:05.021
Niektórzy nawet uważali, że zostali
przyjęci przez błąd w rekrutacji.

00:01:05.021 --> 00:01:07.205
Clance wiedziała,
że tym obawom brak podstaw,

00:01:07.205 --> 00:01:10.766
ale pamiętała, że sama czuła się tak
w szkole podyplomowej.

00:01:10.766 --> 00:01:14.470
Ona i jej pacjenci doświadczyli
czegoś, co ma wiele nazw:

00:01:14.470 --> 00:01:16.118
fenomen oszusta,

00:01:16.118 --> 00:01:17.662
poczucie oszustwa

00:01:17.662 --> 00:01:19.865
i syndrom oszusta.

NOTE Paragraph

00:01:19.865 --> 00:01:21.634
Pracując wspólnie z Suzanne Imes,

00:01:21.634 --> 00:01:26.616
Clance najpierw badała to zjawisko
u studentek i wykładowczyń.

00:01:26.616 --> 00:01:30.180
Badania wykazały w tej grupie
silne poczucie "oszustwa".

00:01:30.180 --> 00:01:31.645
Od czasu tego badania

00:01:31.645 --> 00:01:34.380
to samo zjawisko stwierdzono
niezależnie od płci,

00:01:34.380 --> 00:01:35.134
rasy,

00:01:35.134 --> 00:01:36.003
wieku

00:01:36.003 --> 00:01:38.370
i w wielu zawodach,

00:01:38.370 --> 00:01:41.419
chociaż może ono dominować
i nieproporcjonalnie wpływać

00:01:41.419 --> 00:01:44.759
na zmarginalizowane
i nieuprzywilejowane grupy.

00:01:44.759 --> 00:01:48.271
Nazywanie tego zjawiska syndromem
nie oddaje jego uniwersalności.

00:01:48.271 --> 00:01:51.276
To nie choroba czy wypaczenie

00:01:51.276 --> 00:01:53.864
i nie musi się wiązać z depresją,

00:01:53.864 --> 00:01:54.995
lękiem,

00:01:54.995 --> 00:01:56.536
czy brakiem pewności siebie.

NOTE Paragraph

00:01:56.536 --> 00:01:58.780
Skąd więc bierze się to
uczucie oszukiwania?

00:01:58.780 --> 00:02:01.194
Ludzie, którzy są uzdolnieni
lub odnoszą sukcesy,

00:02:01.194 --> 00:02:03.189
często myślą, że inni są tak samo zdolni.

00:02:03.189 --> 00:02:06.563
To może przerodzić się w poczucie,
że nie zasługują na uznanie

00:02:06.563 --> 00:02:08.596
i okazje bardziej niż inni.

00:02:08.596 --> 00:02:11.186
Tak jak doświadczyli tego
Angelou i Einstein,

00:02:11.186 --> 00:02:13.508
często nie ma progu osiągnięcia,

00:02:13.508 --> 00:02:15.531
który uśmierza to poczucie.

00:02:15.531 --> 00:02:20.357
Poczucie oszustwa nie ogranicza się
do wysoce uzdolnionych jednostek.

00:02:20.357 --> 00:02:24.370
Każdy jest podatny na fenomen
znany jako pluralistyczna ignorancja,

00:02:24.370 --> 00:02:26.896
gdzie każdy wątpi w siebie,

00:02:26.896 --> 00:02:29.029
ale sądzi, że jest w tym odosobniony,

00:02:29.029 --> 00:02:31.244
bo nikt inny się do tego nie przyznaje.

00:02:31.244 --> 00:02:34.973
Jako że trudno jest dowiedzieć się,
jak ciężko pracują nasi rówieśnicy,

00:02:34.973 --> 00:02:37.595
jaką trudność sprawiają im dane zadania,

00:02:37.595 --> 00:02:39.516
czy jak bardzo wątpią w siebie,

00:02:39.516 --> 00:02:42.972
nie ma prostego sposobu pozbycia się
poczucia, że jesteśmy mniej zdolni

00:02:42.972 --> 00:02:44.727
niż otoczenie.

00:02:44.727 --> 00:02:46.637
Silne uczucia oszukiwania

00:02:46.637 --> 00:02:49.092
mogą powstrzymywać
przed dzieleniem się pomysłami,

00:02:49.092 --> 00:02:52.656
czy ubieganiem się o posady czy programy,
które przyniosłyby sukces.

NOTE Paragraph

00:02:52.656 --> 00:02:54.112
Jak na razie

00:02:54.112 --> 00:02:56.611
najlepszym sposobem walki
z syndromem oszusta

00:02:56.611 --> 00:02:58.153
jest rozmowa o nim.

00:02:58.153 --> 00:03:00.226
Wielu ludzi nim dotkniętych

00:03:00.226 --> 00:03:02.557
boi się, że jeśli spytają
o swoje dokonania,

00:03:02.557 --> 00:03:04.128
ich obawy się potwierdzą.

00:03:04.128 --> 00:03:07.353
Nawet pokrzepiająca odpowiedź
często nie wystarczy,

00:03:07.353 --> 00:03:09.317
by uśmierzyć poczucie oszukiwania.

00:03:09.317 --> 00:03:10.347
Ale z drugiej strony

00:03:10.347 --> 00:03:14.425
usłyszenie od doradcy czy mentora,
że sami doświadczyli takich uczuć,

00:03:14.425 --> 00:03:16.116
może pomóc w pozbyciu się ich.

00:03:16.116 --> 00:03:18.193
Tak samo jest w przypadku rówieśników.

00:03:18.193 --> 00:03:20.717
Już sama wiedza o tym,
że te uczucia mają nazwę,

00:03:20.717 --> 00:03:22.700
może być ogromną ulgą.

00:03:22.700 --> 00:03:24.191
Kiedy już wiesz o tym zjawisku,

00:03:24.191 --> 00:03:26.616
możesz się zmierzyć z własnym,

00:03:26.616 --> 00:03:29.387
zbierając i wspominając pozytywne reakcje.

00:03:29.387 --> 00:03:32.380
Pewna badaczka winiąca siebie
za problemy laboratorium

00:03:32.380 --> 00:03:35.557
zaczęła dokumentować przyczyny
każdego niepowodzenia.

00:03:35.557 --> 00:03:38.160
W końcu uświadomiła sobie,
że większość problemów

00:03:38.160 --> 00:03:39.902
zachodziła przez awarie wyposażenia,

00:03:39.902 --> 00:03:42.150
i zaczęła uznawać
swoje własne kompetencje.

NOTE Paragraph

00:03:42.150 --> 00:03:45.201
Może nigdy nie uda nam się
zupełnie pozbyć się tych uczuć,

00:03:45.201 --> 00:03:49.553
ale można otwarcie rozmawiać o szkolnych
czy zawodowych wyzwaniach.

00:03:49.553 --> 00:03:53.330
Ze wzrostem wiedzy
o powszechności takich uczuć

00:03:53.330 --> 00:03:56.808
może łatwiej przyjdzie nam
szczere mówienie o uczuciach

00:03:56.808 --> 00:03:59.429
i zbudowanie pewności siebie
w paru prawdach:

00:03:59.429 --> 00:04:00.478
masz talent,

00:04:00.478 --> 00:04:01.408
jesteś zdolny

00:04:01.408 --> 00:04:02.520
i pasujesz tutaj.