0:00:09.112,0:00:13.152
Nawet po napisaniu jedenastu książek[br]i otrzymaniu kilku prestiżowych nagród

0:00:13.152,0:00:15.491
Maya Angelou nie mogła[br]pozbyć się dręczącej myśli,

0:00:15.491,0:00:19.685
że jej osiągnięcia[br]nie są w pełni zasłużone.

0:00:19.685,0:00:22.592
Albert Einstein doświadczył[br]czegoś podobnego:

0:00:22.592,0:00:25.966
nazywał siebie "mimowolnym oszustem",

0:00:25.966,0:00:29.535
którego praca nie zasługiwała[br]na uwagę, jaką się cieszyła.

0:00:29.535,0:00:33.374
Dokonania na miarę Angelou[br]czy Einsteina są rzadkością,

0:00:33.374,0:00:36.404
ale poczucie popełnienia oszustwa[br]jest bardzo powszechne.

0:00:36.404,0:00:38.408
Dlaczego tak wielu z nas myśli,

0:00:38.408,0:00:40.594
że nie zasługujemy na swoje osiągnięcia,

0:00:40.594,0:00:45.019
lub że nasze pomysły i umiejętności[br]nie są godne uwagi?

0:00:45.019,0:00:48.401
Psycholog Pauline Rose Clance[br]była pierwszą badaczką

0:00:48.401,0:00:50.925
tej bezzasadnej niepewności siebie.

0:00:50.925,0:00:52.294
Pracując jako terapeutka,

0:00:52.294,0:00:56.646
zauważyła, że wielu z jej[br]studiujących pacjentów

0:00:56.646,0:00:58.461
mimo dobrych ocen

0:00:58.461,0:01:01.778
ma poczucie, że nie zasługują[br]na swoje miejsce na uniwersytecie.

0:01:01.778,0:01:05.021
Niektórzy nawet uważali, że zostali[br]przyjęci przez błąd w rekrutacji.

0:01:05.021,0:01:07.205
Clance wiedziała,[br]że tym obawom brak podstaw,

0:01:07.205,0:01:10.766
ale pamiętała, że sama czuła się tak[br]w szkole podyplomowej.

0:01:10.766,0:01:14.470
Ona i jej pacjenci doświadczyli[br]czegoś, co ma wiele nazw:

0:01:14.470,0:01:16.118
fenomen oszusta,

0:01:16.118,0:01:17.662
poczucie oszustwa

0:01:17.662,0:01:19.865
i syndrom oszusta.

0:01:19.865,0:01:21.634
Pracując wspólnie z Suzanne Imes,

0:01:21.634,0:01:26.616
Clance najpierw badała to zjawisko[br]u studentek i wykładowczyń.

0:01:26.616,0:01:30.180
Badania wykazały w tej grupie[br]silne poczucie "oszustwa".

0:01:30.180,0:01:31.645
Od czasu tego badania

0:01:31.645,0:01:34.380
to samo zjawisko stwierdzono[br]niezależnie od płci,

0:01:34.380,0:01:35.134
rasy,

0:01:35.134,0:01:36.003
wieku

0:01:36.003,0:01:38.370
i w wielu zawodach,

0:01:38.370,0:01:41.419
chociaż może ono dominować[br]i nieproporcjonalnie wpływać

0:01:41.419,0:01:44.759
na zmarginalizowane[br]i nieuprzywilejowane grupy.

0:01:44.759,0:01:48.271
Nazywanie tego zjawiska syndromem[br]nie oddaje jego uniwersalności.

0:01:48.271,0:01:51.276
To nie choroba czy wypaczenie

0:01:51.276,0:01:53.864
i nie musi się wiązać z depresją,

0:01:53.864,0:01:54.995
lękiem,

0:01:54.995,0:01:56.536
czy brakiem pewności siebie.

0:01:56.536,0:01:58.780
Skąd więc bierze się to[br]uczucie oszukiwania?

0:01:58.780,0:02:01.194
Ludzie, którzy są uzdolnieni[br]lub odnoszą sukcesy,

0:02:01.194,0:02:03.189
często myślą, że inni są tak samo zdolni.

0:02:03.189,0:02:06.563
To może przerodzić się w poczucie,[br]że nie zasługują na uznanie

0:02:06.563,0:02:08.596
i okazje bardziej niż inni.

0:02:08.596,0:02:11.186
Tak jak doświadczyli tego[br]Angelou i Einstein,

0:02:11.186,0:02:13.508
często nie ma progu osiągnięcia,

0:02:13.508,0:02:15.531
który uśmierza to poczucie.

0:02:15.531,0:02:20.357
Poczucie oszustwa nie ogranicza się[br]do wysoce uzdolnionych jednostek.

0:02:20.357,0:02:24.370
Każdy jest podatny na fenomen[br]znany jako pluralistyczna ignorancja,

0:02:24.370,0:02:26.896
gdzie każdy wątpi w siebie,

0:02:26.896,0:02:29.029
ale sądzi, że jest w tym odosobniony,

0:02:29.029,0:02:31.244
bo nikt inny się do tego nie przyznaje.

0:02:31.244,0:02:34.973
Jako że trudno jest dowiedzieć się,[br]jak ciężko pracują nasi rówieśnicy,

0:02:34.973,0:02:37.595
jaką trudność sprawiają im dane zadania,

0:02:37.595,0:02:39.516
czy jak bardzo wątpią w siebie,

0:02:39.516,0:02:42.972
nie ma prostego sposobu pozbycia się[br]poczucia, że jesteśmy mniej zdolni

0:02:42.972,0:02:44.727
niż otoczenie.

0:02:44.727,0:02:46.637
Silne uczucia oszukiwania

0:02:46.637,0:02:49.092
mogą powstrzymywać[br]przed dzieleniem się pomysłami,

0:02:49.092,0:02:52.656
czy ubieganiem się o posady czy programy,[br]które przyniosłyby sukces.

0:02:52.656,0:02:54.112
Jak na razie

0:02:54.112,0:02:56.611
najlepszym sposobem walki[br]z syndromem oszusta

0:02:56.611,0:02:58.153
jest rozmowa o nim.

0:02:58.153,0:03:00.226
Wielu ludzi nim dotkniętych

0:03:00.226,0:03:02.557
boi się, że jeśli spytają[br]o swoje dokonania,

0:03:02.557,0:03:04.128
ich obawy się potwierdzą.

0:03:04.128,0:03:07.353
Nawet pokrzepiająca odpowiedź[br]często nie wystarczy,

0:03:07.353,0:03:09.317
by uśmierzyć poczucie oszukiwania.

0:03:09.317,0:03:10.347
Ale z drugiej strony

0:03:10.347,0:03:14.425
usłyszenie od doradcy czy mentora,[br]że sami doświadczyli takich uczuć,

0:03:14.425,0:03:16.116
może pomóc w pozbyciu się ich.

0:03:16.116,0:03:18.193
Tak samo jest w przypadku rówieśników.

0:03:18.193,0:03:20.717
Już sama wiedza o tym,[br]że te uczucia mają nazwę,

0:03:20.717,0:03:22.700
może być ogromną ulgą.

0:03:22.700,0:03:24.191
Kiedy już wiesz o tym zjawisku,

0:03:24.191,0:03:26.616
możesz się zmierzyć z własnym,

0:03:26.616,0:03:29.387
zbierając i wspominając pozytywne reakcje.

0:03:29.387,0:03:32.380
Pewna badaczka winiąca siebie[br]za problemy laboratorium

0:03:32.380,0:03:35.557
zaczęła dokumentować przyczyny[br]każdego niepowodzenia.

0:03:35.557,0:03:38.160
W końcu uświadomiła sobie,[br]że większość problemów

0:03:38.160,0:03:39.902
zachodziła przez awarie wyposażenia,

0:03:39.902,0:03:42.150
i zaczęła uznawać[br]swoje własne kompetencje.

0:03:42.150,0:03:45.201
Może nigdy nie uda nam się[br]zupełnie pozbyć się tych uczuć,

0:03:45.201,0:03:49.553
ale można otwarcie rozmawiać o szkolnych[br]czy zawodowych wyzwaniach.

0:03:49.553,0:03:53.330
Ze wzrostem wiedzy[br]o powszechności takich uczuć

0:03:53.330,0:03:56.808
może łatwiej przyjdzie nam[br]szczere mówienie o uczuciach

0:03:56.808,0:03:59.429
i zbudowanie pewności siebie[br]w paru prawdach:

0:03:59.429,0:04:00.478
masz talent,

0:04:00.478,0:04:01.408
jesteś zdolny

0:04:01.408,0:04:02.520
i pasujesz tutaj.