1
00:00:00,758 --> 00:00:05,001
2012an, Jara mezkitako minaretea
margotu nuenean

2
00:00:05,025 --> 00:00:07,956
nire Gabés herrian,
Tunisia hegoaldean,

3
00:00:07,980 --> 00:00:13,247
ez nuen inolaz ere uste graffitiak
horren arreta handia eman ahal zionik hiri bati.

4
00:00:13,271 --> 00:00:17,197
Hasieran, herriko pareta bat bilatzen
ari nintzen besterik gabe

5
00:00:17,221 --> 00:00:20,451
eta kontua da minaretea 1994an eraiki zela.

6
00:00:21,102 --> 00:00:25,719
18 urtez 57 metroko hormigoi zati hori
grisa izan zen.

7
00:00:26,617 --> 00:00:30,218
Imama lehen aldiz ezagutu nuenean
eta nire asmoa azaldu nionean,

8
00:00:30,242 --> 00:00:32,686
bere erreakzioa hau izan zen:
«Eskerrak azkenean etorri zaren»

9
00:00:32,691 --> 00:00:36,834
Urteak zeramatzan
paretan zerbait egingo zuen norbaiten zain.

10
00:00:37,422 --> 00:00:41,508
Imamaren alderik harrigarriena zera zen,
ez zidala deus eskatu --

11
00:00:41,532 --> 00:00:44,942
ez zirriborrorik,
ez zer idazteko asmoa nuen ere.

12
00:00:45,959 --> 00:00:48,832
Sortzen ditudan lan guztietan,
mezuak idazten ditut

13
00:00:48,856 --> 00:00:52,979
nire kaligraffiti estiloarekin --
kaligrafia eta graffitiaren arteko nahasketa.

14
00:00:53,622 --> 00:00:55,494
Zitak edo poesia erabiltzen ditut.

15
00:00:56,153 --> 00:00:59,200
Minaretearen kasuan,
mezkita batean jartzeko mezurik egokiena

16
00:00:59,200 --> 00:01:01,500
Koranekoa izan behar zuela uste nuen

17
00:01:01,524 --> 00:01:03,135
ahapaldi hau hartu nuen beraz:

18
00:01:03,159 --> 00:01:06,399
«Oh gizadia, gizon eta emakumeetatik
sortu zaitugu,

19
00:01:06,423 --> 00:01:09,838
eta jendea eta tribua egin dizkizugu,
elkar ezagutu dezazuen».

20
00:01:09,862 --> 00:01:13,179
Dei unibertsala zen bakeari,
tolerantziari eta onarpenari

21
00:01:13,203 --> 00:01:17,172
komunikabideetan normalean modu txarrean
irudikatzen den eremutik zetorrena.

22
00:01:17,661 --> 00:01:21,429
Harrituta gelditu nintzen
komunitatearen erreakzioa ikustean,

23
00:01:21,453 --> 00:01:25,760
eta nola sentitzen ziren harro
minaretea jasotzen ari zen atentzioaz

24
00:01:25,784 --> 00:01:28,489
munduko prentsan.

25
00:01:29,346 --> 00:01:31,514
Imamaren ustez, ez zen soilik margolana;

26
00:01:31,538 --> 00:01:33,403
hori baino askoz sakonagoa zen.

27
00:01:33,427 --> 00:01:36,864
Minaretea hiriko monumentu
bihurtuko zelako itxaropena zeukan,

28
00:01:36,888 --> 00:01:39,759
eta jendea erakarriko zuelakoa
Tunisiako toki ahaztu hartara.

29
00:01:40,759 --> 00:01:42,909
Mezuaren unibertsaltasuna,

30
00:01:42,933 --> 00:01:45,179
garaiko Tunisiako testuinguru politikoa,

31
00:01:45,203 --> 00:01:48,687
eta Korana graffiti moduan idatzi izana

32
00:01:48,711 --> 00:01:50,353
ez ziren gauza hutsalak.

33
00:01:50,377 --> 00:01:52,431
Komunitatea berriro elkartu zuten.

34
00:01:53,559 --> 00:01:56,573
Jendea, etorkizuneko belaunaldiak, batu

35
00:01:56,573 --> 00:01:59,573
kaligrafia arabiarraren bidez;

36
00:01:59,573 --> 00:02:01,058
hori da egiten dudana.

37
00:02:01,082 --> 00:02:04,087
Mezuak idaztea da nire artearen funtsa.

38
00:02:04,896 --> 00:02:08,047
Barregarria dena, berez, zera da,
arabiar hiztunak ere

39
00:02:08,071 --> 00:02:11,906
asko kontzentratu behar direla
idazten dudana deszifratzeko.

40
00:02:12,668 --> 00:02:15,605
Ez duzu esanahia jakin behar
pieza sentitzeko.

41
00:02:16,012 --> 00:02:19,733
Uste dut idazkera arabiarrak arima ukitzen duela
begietara iritsi aurretik.

42
00:02:19,757 --> 00:02:22,827
Itzuli behar ez den edertasuna dauka.

43
00:02:23,628 --> 00:02:25,906
Idazkera arabiarra edonori mintzatzen zaiolakoan nago;

44
00:02:25,930 --> 00:02:29,447
zuri, zuri, zuri, edonori,

45
00:02:29,471 --> 00:02:31,431
eta esanahia harrapatzen duzuenan,

46
00:02:31,431 --> 00:02:33,435
horri konektatuta sentitzen zara.

47
00:02:33,435 --> 00:02:35,782
Beti ziurtatzen dut idazten ditudan mezuak

48
00:02:35,806 --> 00:02:38,177
margotzen ari naizen tokiarentzat
egokiak direla,

49
00:02:38,201 --> 00:02:41,282
baita dimentsio unibertsala
daukaten mezuak izatea

50
00:02:41,306 --> 00:02:44,048
edonor konektatu ahal izateko.

51
00:02:44,699 --> 00:02:47,026
Frantzian, Parisen jaio eta hazi nintzen

52
00:02:47,050 --> 00:02:50,995
eta arabieraz idazten eta irakurtzen
ikasten hasi nintzen 18 urterekin.

53
00:02:51,560 --> 00:02:55,060
Orain arabieraz soilik idazten ditut mezuak.

54
00:02:55,084 --> 00:02:58,281
Hori oso garrantzitsua da niretzat,
eta, arrazoietako bat

55
00:02:58,305 --> 00:03:02,121
munduan zehar bizi izan ditudan erreakzioak dira.

56
00:03:03,700 --> 00:03:07,606
Rio de Janeiron, poema portugaldar hau itzuli nuen

57
00:03:07,630 --> 00:03:09,542
Gabriela Tôrres Barbosak

58
00:03:09,566 --> 00:03:12,946
faveletako behartsuen omenez idatzi zuena,

59
00:03:12,970 --> 00:03:14,938
eta, gero, zabaltzan margotu nuen.

60
00:03:15,367 --> 00:03:18,280
Komunitateak jakinmina zeukan nire lanaz,

61
00:03:18,304 --> 00:03:21,897
baina kaligrafiaren esanahia
azaldu bezain pronto,

62
00:03:21,921 --> 00:03:24,850
eskerrak eman zizkidaten,
piezarekin konektatu balute bezala.

63
00:03:26,723 --> 00:03:28,713
Hegoafrikan, Lurmutur Hirian,

64
00:03:28,737 --> 00:03:31,786
Philippiko biztanleek

65
00:03:31,810 --> 00:03:34,857
auzo pobreko hormigoi pareta bakarra
eskaini zidaten.

66
00:03:34,881 --> 00:03:37,254
Eskola bat zen, eta paretan idatzi nuen

67
00:03:37,278 --> 00:03:38,746
Nelson Mandelaren zita bat,

68
00:03:38,770 --> 00:03:41,433
zera zioena, «[arabieraz]»,

69
00:03:41,457 --> 00:03:44,140
«Ezinezkoa dirudi, egiten den arte».

70
00:03:44,489 --> 00:03:48,074
Orduan, gizon bat hurbildu zitzaidan galdtuz
«Aizu, zergatik ez duzu ingelesez idatzi?»

71
00:03:48,098 --> 00:03:52,193
eta nire erantzuna,
«Zure kezka legezkoa irudituko litzaidake

72
00:03:52,217 --> 00:03:53,801
zergatik ez dudan zulueraz idatzi
galdetuko bazenit».

73
00:03:54,912 --> 00:03:57,056
Parisen, behin, ekitaldi batean,

74
00:03:57,080 --> 00:04:00,986
pareta bat utzi zidan norbaitek margotzeko.

75
00:04:02,016 --> 00:04:04,373
Eta arabieraz margotzen ari nintzela
ikusi zuenean,

76
00:04:04,397 --> 00:04:08,421
erotu egin zen -- histeriko jarri zen --
eta pareta garbitzeko eskatu zidan.

77
00:04:08,445 --> 00:04:10,412
Oso haserre eta etsita nengoen.

78
00:04:10,436 --> 00:04:14,313
Baina aste bat geroago, ekitaldiaren antolatzaileak
bueltatzeko eskatu zidan,

79
00:04:14,337 --> 00:04:18,055
eta tipoaren etxearen parean
beste pareta bat zegoela esan zidan.

80
00:04:18,079 --> 00:04:19,231
Hortaz, tipoa --

81
00:04:19,255 --> 00:04:21,474
(Barreak)

82
00:04:21,498 --> 00:04:23,523
egunero ikustera behartuta zegoen.

83
00:04:23,547 --> 00:04:26,531
Hasieran, «[arabieraz]»
idaztekotan egon nintzen;

84
00:04:26,555 --> 00:04:28,546
«Hire muturrean», baina --

85
00:04:28,570 --> 00:04:30,913
(Barreak)

86
00:04:30,937 --> 00:04:34,596
Azkarragoa izatea erabaki nuen
eta «[arabieraz]» idatzi nuen;

87
00:04:34,620 --> 00:04:36,254
«Ireki bihotza».

88
00:04:37,095 --> 00:04:40,171
Izugarri harro nago nire kulturaz,

89
00:04:40,195 --> 00:04:45,710
eta horren enbaxadore izaten saiatzen naiz
nire artearen bidez.

90
00:04:45,734 --> 00:04:50,670
Eta espero dut guztiok ezagutzen ditugun estereotipoak
hausteko gai izatea,

91
00:04:50,694 --> 00:04:52,468
idazkera arabiarraren edertasunaz.

92
00:04:53,207 --> 00:04:58,655
Gaur egun, ez dut mezuaren itzulpena
idazten paretan.

93
00:04:59,148 --> 00:05:02,825
Ez dut kaligrafiaren poesia hautsi nahi,

94
00:05:02,849 --> 00:05:06,030
artea denez eta esanahia jakin gabe
antzeman daitekeenez gero,

95
00:05:06,054 --> 00:05:09,090
beste herrialdeetako musikaz
gozatu dezakezun heinean.

96
00:05:09,630 --> 00:05:13,405
Batzuek errefusatze
edo ate itxi bat bezala ikusten dute,

97
00:05:13,429 --> 00:05:15,898
baina nire ustez, gonbidapena da --

98
00:05:15,922 --> 00:05:19,201
nire hizkuntzara, nire kulturara
eta nire artera.

99
00:05:19,225 --> 00:05:20,383
Eskerrik asko.

100
00:05:20,407 --> 00:05:23,259
(Txaloak)