WEBVTT 00:00:00.816 --> 00:00:03.388 Hepimiz doktorlara gideriz. 00:00:04.944 --> 00:00:09.282 Ayrıca istedikleri testlerin ve verdikleri reçetelerdeki ilaçların 00:00:09.306 --> 00:00:13.164 bize faydalı olacağı bulgularına 00:00:13.188 --> 00:00:16.363 dayanılarak hazırlandığına güvenir 00:00:16.387 --> 00:00:19.314 ve buna körü körüne inanarak yaparız. 00:00:20.338 --> 00:00:26.181 Fakat gerçek şu ki, bu herkes için her zaman geçerli değildir. 00:00:27.086 --> 00:00:28.381 Sizlere 00:00:28.405 --> 00:00:32.351 tıp biliminin geçtiğimiz yüzyıl boyunca yaptığı keşifler 00:00:32.375 --> 00:00:36.042 sadece nüfusun yarısını temel almıştır desem? NOTE Paragraph 00:00:36.066 --> 00:00:38.360 Ben bir acil servis doktoruyum. 00:00:38.749 --> 00:00:42.400 Acil yardıma hazır olmak üzerine eğitim aldım. 00:00:42.940 --> 00:00:47.389 Bu hayat kurtarma meselesi. Ne harika! 00:00:48.492 --> 00:00:51.652 Tamam birçok burnu akan ve ayak parmağını çarpıp incitenler var 00:00:51.676 --> 00:00:55.341 fakat acil servisin kapısından içeriye kim girerse girsin 00:00:55.365 --> 00:00:57.817 aynı testleri istiyoruz, 00:00:57.841 --> 00:00:59.975 aynı ilaçları yazıyoruz, 00:00:59.999 --> 00:01:04.401 biyolojik ya da toplumsal cinsiyetini hiç düşünmeden. 00:01:05.370 --> 00:01:06.624 Neden düşünecektik ki? 00:01:07.053 --> 00:01:10.794 Bize kadınlar ve erkekler arasında bazı farklılıklar olduğu hiç anlatılmadı. NOTE Paragraph 00:01:10.818 --> 00:01:15.377 Yeni bir "Devlet İzlenebilirlik" araştırması ilaçların %80 'inin 00:01:15.401 --> 00:01:17.552 kadınlar üzerindeki yan etkileri yüzünden 00:01:17.576 --> 00:01:19.969 piyasadan çekildiğini ortaya çıkardı. 00:01:21.080 --> 00:01:23.391 O zaman bunu bir dakika düşünelim. 00:01:23.415 --> 00:01:27.289 Neden bir ilacın kadınlara yan etkisi olduğunu 00:01:27.313 --> 00:01:30.599 satışa sunulduktan hemen sonra fark ediyoruz? 00:01:31.496 --> 00:01:37.156 Bir hapın bir fikir olmaktan çıkıp 00:01:37.180 --> 00:01:40.337 laboratuvar birimlerinde test edilmesi, 00:01:40.361 --> 00:01:42.329 hayvanlarda denenmesi, sonra 00:01:42.353 --> 00:01:44.480 insanlar üzerinde klinik deneyler yapılması, 00:01:44.504 --> 00:01:48.375 son olarak doktorunuzun size reçete olarak yazabilmesi için 00:01:48.399 --> 00:01:52.735 ruhsat onayı aşamasından geçmesinin yıllar aldığını biliyor musunuz? 00:01:54.170 --> 00:01:57.540 Bu aşamalardan geçerken harcanan milyonlar ve milyarlarca dolarlık 00:01:57.564 --> 00:01:59.946 bütçeden bahsetmiyorum bile. 00:02:01.597 --> 00:02:04.549 O zaman neden onaylandıktan sonra nüfusun yarısında 00:02:04.573 --> 00:02:09.024 kabul edilemez yan etkilerle karşılaşıyoruz? 00:02:11.163 --> 00:02:12.427 Neler oluyor? NOTE Paragraph 00:02:12.777 --> 00:02:16.881 Yani, laboratuvarlarda kullanılan hücrelerin 00:02:16.905 --> 00:02:18.835 eril hücreler olduğu ve 00:02:18.859 --> 00:02:22.261 hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalardaki hayvanların eril olduğu 00:02:22.285 --> 00:02:27.375 ve de klinik denemelerin yalnızca erkeklere uygulandığı ortaya çıkıyor. NOTE Paragraph 00:02:29.176 --> 00:02:34.530 Nasıl olur da erkek model tıbbi araştırmalarımızın taslağı olur? 00:02:34.554 --> 00:02:38.625 Medyada oldukça popüler olan bir örneğe bakalım; 00:02:38.649 --> 00:02:41.855 üstelik uyku ilacı Ambien ile ilgili. 00:02:41.879 --> 00:02:46.643 Ambien yirmi yıldan önce satışa sunulmuştur 00:02:46.667 --> 00:02:51.480 ve o zamandan beri ağırlıklı olarak kadınlar olmak üzere yüz milyonlarca 00:02:51.504 --> 00:02:55.952 reçete yazılmıştır çünkü kadınlar erkeklerden daha çok uyku bozukluğu çeker. 00:02:57.047 --> 00:02:59.223 Ancak geçtiğimiz yıl, 00:02:59.247 --> 00:03:02.671 Gıda ve İlaç Kurumu en azından kadınlar için dozu yarıya indirmeyi 00:03:02.695 --> 00:03:05.582 tavsiye etti, 00:03:05.606 --> 00:03:08.443 çünkü kadınların erkeklerden daha yavaş bir oranda 00:03:08.467 --> 00:03:11.380 ilacı metabolize ettiğini henüz fark ettiler, 00:03:11.404 --> 00:03:13.443 bu ise sabahları vücutlarında daha fazla 00:03:13.467 --> 00:03:16.661 aktif uyuşturucu maddeyle uyanmalarına sebep oluyor. 00:03:16.685 --> 00:03:20.615 Sonra uykulu uykulu direksiyonun başına geçiyorlar 00:03:20.639 --> 00:03:23.606 ve trafik kazası geçirme tehlikesi altında oluyorlar. 00:03:24.955 --> 00:03:28.899 Ben de bir acil servis doktoru olarak, 00:03:28.923 --> 00:03:33.716 eğer böyle bir araştırma yirmi yıl önce bu ilaç ilk çıktığında yapılsaydı 00:03:33.740 --> 00:03:36.546 ve ona göre hareket edilseydi 00:03:36.570 --> 00:03:40.022 yıllardır ilgilendiğim hastaların kaç tanesinin 00:03:40.046 --> 00:03:45.161 trafik kazasına karışmasının belki önüne geçilebilirdi 00:03:45.185 --> 00:03:47.193 diye düşünmeden edemiyorum. 00:03:49.089 --> 00:03:52.284 Başka nelerin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi gerekiyor? 00:03:53.197 --> 00:03:54.879 Kaçırdığımız başka neler var? NOTE Paragraph 00:03:57.555 --> 00:04:01.231 İkinci Dünya Savaşı pek çok şeyi değiştirdi, 00:04:01.255 --> 00:04:04.136 bunlardan biri insanları bilgilendirilmiş onayları olmadan 00:04:04.160 --> 00:04:08.500 tıbbi araştırmaların mağduru olmaktan koruma ihtiyacıydı. 00:04:09.467 --> 00:04:13.143 Böylelikle bazı gerekli açıklamalar ve kurallar düzenlendi 00:04:13.167 --> 00:04:18.189 ve bir bölümü kadınları doğurganlık yaşlarında 00:04:18.213 --> 00:04:21.164 herhangi bir tıbbi araştırmaya girmesinden koruma isteğiydi. 00:04:22.016 --> 00:04:26.579 Korkulan şuydu: Ya anne karnındaki bebeğe araştırma sırasında bir şey olursa? 00:04:27.366 --> 00:04:28.915 Sorumlu kim olacaktı? 00:04:29.999 --> 00:04:32.488 Bu yüzden zamanın bilim adamları 00:04:32.512 --> 00:04:35.128 bunu aslında bir gizli lütuf olarak gördü, 00:04:35.152 --> 00:04:40.365 çünkü kabul etmek gerekir ki erkeklerin vücudu oldukça homojendir. 00:04:40.867 --> 00:04:44.313 Sadece erkeklerden elde edilebilen net bilgiyi bozabilecek 00:04:44.337 --> 00:04:48.081 sürekli değişkenlik gösteren hormon düzeyleri yok. 00:04:49.210 --> 00:04:51.920 Daha kolay, daha ucuzdu. 00:04:53.651 --> 00:04:56.484 Ayrıca o zamanlarda 00:04:56.508 --> 00:05:00.733 kadınlar ve erkekler üreme organları dışında 00:05:00.757 --> 00:05:04.200 her yönden birbirine benzer olduğu gibi genel bir varsayım vardı. 00:05:05.211 --> 00:05:08.028 Böylece tıbbi araştırmaların 00:05:09.117 --> 00:05:12.633 erkekler üzerinde yapılmasına 00:05:12.657 --> 00:05:15.414 ve sonuçların sonra kadınlara uygulanmasına karar verildi. NOTE Paragraph 00:05:17.203 --> 00:05:20.744 Bu kadın sağlığı kavramında neye yol açtı? 00:05:20.768 --> 00:05:25.024 Kadın sağlığı üreme ile eş anlamlı oldu: 00:05:25.048 --> 00:05:29.593 göğüs, yumurtalık, rahim, gebelik. 00:05:30.355 --> 00:05:33.387 Bugün bizim tabirimizle "bikini tıbbı". 00:05:34.461 --> 00:05:37.105 Bu anlayış neredeyse 1980'lere kadar 00:05:37.129 --> 00:05:40.614 doktor topluluğu ve halk sağlığı planlayıcılarının 00:05:40.638 --> 00:05:44.779 kadınları tıbbi araştırma çalışmalarından çıkararak 00:05:44.803 --> 00:05:49.106 aslında onlara kötülük yaptıklarını 00:05:49.130 --> 00:05:52.619 fark etmelerine kadar böyle kaldı, 00:05:52.643 --> 00:05:54.975 çünkü üreme konusu dışında neredeyse 00:05:54.999 --> 00:05:57.563 kadın bir hastanın kendine özgü ihtiyaçlarına dair 00:05:57.587 --> 00:05:59.305 hiçbir şey bilmiyorlardı. NOTE Paragraph 00:06:00.999 --> 00:06:06.513 O zamandan bu yana kadınlar ve erkeklerin 00:06:06.537 --> 00:06:12.048 ne kadar farklı olduklarını gösteren çok kuvvetli kanıtlar ortaya çıktı. 00:06:17.297 --> 00:06:20.050 Bilirsiniz, tıpta bir deyim vardır: 00:06:20.074 --> 00:06:23.022 Çocuklar küçük yetişkin değildir. 00:06:24.810 --> 00:06:26.747 Bunu çocukların normal yetişkinlerden 00:06:26.771 --> 00:06:31.448 daha farklı bir psikolojiye sahip olduklarını hatırlamak için söyleriz 00:06:32.678 --> 00:06:37.635 ve bu yüzden de çocuk sağlığı tıbbı ortaya çıktı. 00:06:37.659 --> 00:06:43.905 Şimdilerde yaşamlarını geliştirmek için çocuklar üzerine araştırmalar yürütüyoruz. 00:06:45.039 --> 00:06:47.936 Biliyorum ki aynı şey kadınlar için de söylenebilir. 00:06:47.960 --> 00:06:53.021 Kadınlar göğüsleri ve tüpleri olan erkekler değildir. 00:06:54.561 --> 00:06:58.117 Halbuki aynı yoğunlukta araştırılmayı hak eden 00:06:58.141 --> 00:07:01.671 kendilerine has anatomi ve psikolojiye sahiplerdir. NOTE Paragraph 00:07:03.381 --> 00:07:06.312 Mesela örnek olarak kalp ve dolaşım sistemini ele alalım. 00:07:06.999 --> 00:07:10.706 Tıpta en çok çözülmeye çalışılan alandır, 00:07:10.730 --> 00:07:14.879 neden erkekler ve kadınların tamamen farklı kalp krizi geçirdiği görülüyor. 00:07:15.999 --> 00:07:21.089 Kalp hastalıkları hem erkekler hem de kadınlarda bir numaralı ölüm sebebidir, 00:07:21.113 --> 00:07:25.549 fakat erkeklerden daha çok kadınlar kalp krizi geçirdiği ilk yıl içerisinde ölüyor. 00:07:27.049 --> 00:07:31.063 Erkekler ezici bir göğüs sancısından şikayet eder, 00:07:31.087 --> 00:07:33.569 göğüslerine fil oturmuş gibidir. 00:07:34.455 --> 00:07:35.995 Buna tipikal deriz. 00:07:37.622 --> 00:07:40.712 Kadınlar da göğüs ağrısı çeker. 00:07:40.736 --> 00:07:47.433 Ancak erkeklerden daha çok kadınlar "sadece iyi hissetmedikleri" 00:07:48.898 --> 00:07:51.767 "yeteri kadar hava alamadıkları, son zamanlarda 00:07:51.791 --> 00:07:53.765 yorgun hissettikleri"nden yakınırlar. 00:07:55.000 --> 00:07:57.903 Bazı nedenlerden dolayı da buna atipikal deriz, 00:07:57.927 --> 00:08:01.854 bahsettiğim gibi kadınlar nüfusun yarısını oluştursa bile. NOTE Paragraph 00:08:03.537 --> 00:08:09.308 Peki bu farklılıkların birazını açıklamaya yardımcı olan bazı kanıtlar neler? 00:08:09.999 --> 00:08:12.530 Anatomiye bakarsak, 00:08:12.554 --> 00:08:18.569 kalbi çevreleyen kan damarları erkeklere kıyasla kadınlarda daha zayıftır 00:08:18.593 --> 00:08:23.073 ve bu kan damarlarının hastalık ortaya çıkarması 00:08:23.097 --> 00:08:25.152 erkeklere nazaran kadınlarda farklıdır. 00:08:25.875 --> 00:08:31.027 Bir kimsede kalp krizi riski olup olmadığını belirlemede yaptığımız test ise 00:08:31.051 --> 00:08:35.623 başlangıçta erkelerde planlanmış, test edilmiş ve tamamlanmıştı 00:08:35.647 --> 00:08:38.781 ve bu yüzden kadınlarınkini belirlemede o kadar iyi değildi. 00:08:40.305 --> 00:08:43.242 Sonra da ilaçları, aspirin gibi 00:08:43.266 --> 00:08:46.513 kullandığımız sıradan ilaçları düşünelim. 00:08:47.767 --> 00:08:52.294 Aspirini sağlıklı erkeklere kalp krizinden korumaya yardımcı olarak veririz, 00:08:52.318 --> 00:08:56.552 fakat aspirini sağlıklı bir kadına vermenizin aslında 00:08:56.576 --> 00:08:58.162 zararlı olduğunu biliyor musunuz? NOTE Paragraph 00:09:00.376 --> 00:09:02.758 Bu yaptığımız şey sadece 00:09:02.782 --> 00:09:05.534 yüzeyi kazıdığımızı anlatıyor. 00:09:07.145 --> 00:09:10.571 Acil tıp hızlı bir iştir. 00:09:11.563 --> 00:09:14.916 Hayat kurtarıcı tıp alanlarının kaçında, 00:09:14.940 --> 00:09:18.916 örneğin kanser ve felç gibi, 00:09:18.940 --> 00:09:23.073 kadınlar ve erkekler arasında kullandığımız önemli farklılıklar var? 00:09:24.252 --> 00:09:29.056 Ya da neden bazı insanların diğerlerinden daha çok 00:09:29.080 --> 00:09:31.265 burun akıntısı var, 00:09:31.289 --> 00:09:34.616 veya neden ayak başparmağını incitenlere verdiğimiz ağrı kesiciler 00:09:34.640 --> 00:09:37.845 bazısında işe yararken bazısında faydalı olmuyor? NOTE Paragraph 00:09:41.288 --> 00:09:46.518 Tıp Enstitüsü her bir hücrenin cinsiyeti olduğunu söylemiş. 00:09:47.820 --> 00:09:49.233 Bu ne anlama geliyor? 00:09:50.532 --> 00:09:52.930 Biyolojik cinsiyet DNA'dır. 00:09:52.954 --> 00:09:57.295 Toplumsal cinsiyet bir kişinin toplumda kendini nasıl gösterdiğidir. 00:09:57.883 --> 00:10:00.423 Bu ikisi her zaman eşleşmeyebilir, 00:10:00.447 --> 00:10:03.613 kendini karşı cins gibi hisseden nüfusumuzda görebildiğimiz gibi. 00:10:04.740 --> 00:10:09.655 Ancak şunu fark etmemiz önemlidir, hamile kaldığımızdan itibaren 00:10:09.679 --> 00:10:11.801 vücudumuzdaki her bir hücre 00:10:11.825 --> 00:10:15.126 deri, saç, kalp ve akciğerler 00:10:15.150 --> 00:10:18.437 kendimize ait DNA'mızı içerir 00:10:18.461 --> 00:10:22.212 ve bu DNA erkek ya da kadın, bay veya bayan olacağımızı belirleyen 00:10:22.236 --> 00:10:27.297 kromozomları içerir. NOTE Paragraph 00:10:28.400 --> 00:10:29.988 Burada resmedilmiş olan 00:10:30.012 --> 00:10:34.340 cinsiyet belirleyici kromozomların 00:10:34.364 --> 00:10:37.737 erkekseniz XY, kadınsanız XX , 00:10:37.761 --> 00:10:42.975 sadece yumurtalık ya da testisli doğacağınızı belirlediği 00:10:42.999 --> 00:10:46.740 ve bu organların ürettiği cinsiyet hormonlarının 00:10:46.764 --> 00:10:51.329 karşı cinste gördüğümüz farklılıklardan sorumlu olduğu düşünülürdü. 00:10:52.757 --> 00:10:57.591 Ancak şimdi bu teorinin yanlış olduğunu 00:10:57.615 --> 00:11:00.060 ya da en azından biraz eksik olduğunu biliyoruz. 00:11:00.084 --> 00:11:04.862 Neyse ki, Y kromozomu üzerine çalışan 00:11:04.886 --> 00:11:06.860 Whitehead Institute'den Doktor Page 00:11:06.884 --> 00:11:09.051 ve UCLA'dan Doktor Yang gibi bilim adamları, 00:11:09.075 --> 00:11:14.734 vücudumuzdaki her bir hücrede bulunan 00:11:14.758 --> 00:11:17.355 cinsiyet belirleyici kromozomların 00:11:17.379 --> 00:11:22.738 hayatımız boyunca aktif kalmaya devam ettiği 00:11:24.517 --> 00:11:28.092 ve ilaç dozajında gördüğümüz farklılıklardan 00:11:28.116 --> 00:11:30.331 sorumlu olabileceği ya da 00:11:30.355 --> 00:11:33.321 erkekler ve kadınlar arasında hastalıların hassasiyet ve 00:11:33.345 --> 00:11:36.861 şiddetinde neden farklılıklar olduğunu gösteren kanıtlar buldular. 00:11:39.032 --> 00:11:41.952 Bu yeni bilgi ezberleri bozdu, 00:11:45.425 --> 00:11:48.799 kanıtları bulmaya devam etmek de bu bilim adamlarının takdiridir 00:11:48.823 --> 00:11:52.976 ancak başuçlarındaki bu bilgiyi tercüme etmeye başlamak da 00:11:53.000 --> 00:11:55.999 klinik tedavi uzmanlarına bağlı. 00:11:57.168 --> 00:11:58.324 Bugünden tezi yok. 00:12:01.450 --> 00:12:04.474 Buna yardımcı olmak adına "Sex and Gender Women's Health 00:12:04.498 --> 00:12:07.481 Collaborative"adlı ulusal bir kurumun kurucu ortağıyım 00:12:07.505 --> 00:12:12.125 ve bu bilgilerin tümünü derslerde ve hasta bakımında kullanılabilmesi için 00:12:12.149 --> 00:12:13.554 topluyoruz. 00:12:14.380 --> 00:12:18.748 Ayrıca tıp eğitmenlerini bir araya getirmeye çalışıyoruz. 00:12:19.756 --> 00:12:21.224 Bu büyük bir iş. 00:12:22.162 --> 00:12:27.301 Başlangıcından bu yana tıp eğitiminin uyguladığı yöntemi değiştirmek. NOTE Paragraph 00:12:29.039 --> 00:12:30.882 Fakat onlara inanıyorum. 00:12:31.882 --> 00:12:37.479 Biliyorum ki cinsiyet objektifini güncel müfredata dahil etmenin 00:12:37.503 --> 00:12:39.225 önemini görecekler. 00:12:40.598 --> 00:12:45.216 Bu geleceğin sağlık hizmeti uzmanlarını eğitmek ile ilgili. 00:12:48.437 --> 00:12:49.588 Bölgesel bazda ise 00:12:49.612 --> 00:12:53.473 Brown Üniversitesi'nde bulunan Acil Tıp Departmanı'na bağlı 00:12:53.497 --> 00:12:55.217 "Sex and Gender 00:12:55.241 --> 00:12:57.851 in Emergency Medicine" bölümün eş kurucusuyum 00:12:57.875 --> 00:13:02.501 ve acil durumlarda erkekler ve kadınlar arasındaki farklılıkları 00:13:02.525 --> 00:13:04.683 belirlemek için araştırma yürütüyoruz, 00:13:04.707 --> 00:13:09.975 kalp krizi, felç, kan zehirlenmesi, madde bağımlılığı gibi durumlar, 00:13:09.999 --> 00:13:14.376 fakat, eğitimin de en önemlisi olduğuna inanıyoruz. NOTE Paragraph 00:13:15.304 --> 00:13:19.305 360 derecelik bir eğitim modeli oluşturduk. 00:13:19.329 --> 00:13:25.287 Doktorlar, hemşireler, öğrenciler ve hastalar için 00:13:25.311 --> 00:13:27.017 programlarımız var. 00:13:27.511 --> 00:13:31.569 Çünkü bu sadece sağlık hizmetleri öncülerine bırakılamaz. 00:13:32.315 --> 00:13:35.792 Hepimizin farklılık yaratmada bir rolü var. 00:13:36.650 --> 00:13:40.507 Fakat sizi uyarmalıyım ki bu kolay değil. 00:13:41.840 --> 00:13:43.432 Aslında zor bir şey. 00:13:45.146 --> 00:13:49.538 Öncelikli olarak tıp, sağlık ve araştırma hakkında 00:13:49.562 --> 00:13:52.559 düşünme şeklimizi değiştirmektir. 00:13:53.711 --> 00:13:56.847 Sağlık hizmetleri sistemiyle olan ilişkimizi değiştirmektir. 00:13:57.760 --> 00:14:00.648 Ancak geri dönmek yok. 00:14:01.339 --> 00:14:05.038 Şimdi sadece düzgün yapmadığımızı 00:14:05.062 --> 00:14:07.418 bilmeye yetecek kadarını biliyoruz. NOTE Paragraph 00:14:09.672 --> 00:14:11.990 Martin Luther King Jr. demiş ki; 00:14:12.014 --> 00:14:16.663 "Değişim kaçınılmazın çarkından rastgele çıkıp gelmez, 00:14:16.687 --> 00:14:18.861 ancak devamlı mücadeleden ortaya çıkar." NOTE Paragraph 00:14:20.314 --> 00:14:23.044 Değişime doğru ilk adım ise farkındalıktır. 00:14:24.116 --> 00:14:28.194 Bu sadece kadınlar için tıbbi tedaviyi ilerletmek değildir. 00:14:28.702 --> 00:14:33.661 Bu herkes için kişiselleştirilmiş, bireyselleştirilmiş sağlık hizmetleridir. 00:14:35.090 --> 00:14:41.192 Bu farkındalığın erkekler ve kadınların tıbbi tedavisini değiştirme gücü var. 00:14:42.827 --> 00:14:48.515 Şu andan itibaren, sizden istediğim doktorlarınıza aldığınız tedavilerin 00:14:48.539 --> 00:14:52.816 biyolojik ve toplumsal cinsiyetinize özel olup olmadığını sormanızdır. 00:14:54.246 --> 00:14:56.935 Cevabı bilemeyebilirler; 00:14:56.959 --> 00:14:58.125 şimdilik. 00:14:59.101 --> 00:15:02.963 Fakat iletişim başladı ve hep beraber öğrenebiliriz. 00:15:03.797 --> 00:15:08.174 Beni ve bu alandaki çalışma arkadaşlarımı hatırlayın, 00:15:08.198 --> 00:15:10.475 biyolojik ve toplumsal cinsiyetiniz önemlidir. NOTE Paragraph 00:15:11.379 --> 00:15:12.531 Teşekkürler. NOTE Paragraph 00:15:12.555 --> 00:15:16.999 (Alkışlar)