WEBVTT

00:00:00.816 --> 00:00:03.388
Svi mi idemo kod lekara

00:00:04.944 --> 00:00:09.282
i to činimo sa poverenjem i slepom verom

00:00:09.306 --> 00:00:13.164
da su testovi koje oni naručuju
i lekovi koje prepisuju

00:00:13.188 --> 00:00:16.363
zasnovani na dokazima -

00:00:16.387 --> 00:00:19.314
dokazima koji su predviđeni
da nam pomognu.

00:00:20.338 --> 00:00:26.181
Međutim, u stvarnosti,
to nije uvek bio slučaj za svakog.

00:00:27.086 --> 00:00:28.381
Šta ako vam kažem

00:00:28.405 --> 00:00:32.351
da je ono što je medicinska nauka otkrila
tokom proteklog veka

00:00:32.375 --> 00:00:36.042
zasnovano na svega polovini populacije?

NOTE Paragraph

00:00:36.066 --> 00:00:38.360
Ja sam doktor urgentne medicine.

00:00:38.749 --> 00:00:42.400
Obučena sam da budem pripremljena
u slučaju medicinske hitnosti.

00:00:42.940 --> 00:00:47.389
Radi se o spašavanju života.
Zar to nije kul?

00:00:48.492 --> 00:00:51.652
Okej, ima mnogo kijavica
i ozleda na nožnim prstima,

00:00:51.676 --> 00:00:55.341
ali bez obzira na to ko ušeta
kroz vrata hitne službe,

00:00:55.365 --> 00:00:57.817
zatražimo iste testove,

00:00:57.841 --> 00:00:59.975
prepisujemo iste lekove,

00:00:59.999 --> 00:01:04.401
a da nikada ne razmišljamo
o polu ili rodu naših pacijenata.

00:01:05.370 --> 00:01:06.624
Zašto bismo?

00:01:07.053 --> 00:01:10.794
Nikada nas nisu učili da postoje
ikakve razlike između muškaraca i žena.

NOTE Paragraph

00:01:10.818 --> 00:01:15.377
Nedavna studija odgovornosti vlade
je pokazala da je 80 odsto lekova

00:01:15.401 --> 00:01:17.552
povučeno sa tržišta

00:01:17.576 --> 00:01:19.969
zbog neželjenih dejstava na žene.

00:01:21.080 --> 00:01:23.391
Hajde da razmislimo o tome na minut.

00:01:23.415 --> 00:01:27.289
Zašto otkrivamo neželjena dejstva na žene

00:01:27.313 --> 00:01:30.599
tek nakon što je lek pušten na tržište?

00:01:31.496 --> 00:01:37.156
Da li znate da su potrebne godine
da bi lek prešao put od ideje

00:01:37.180 --> 00:01:40.337
do testiranja na ćelijama u laboratoriji,

00:01:40.361 --> 00:01:42.329
do studija na životinjama,

00:01:42.353 --> 00:01:44.480
do kliničkih ispitivanja na ljudima,

00:01:44.504 --> 00:01:48.375
da bi konačno prošao
kroz regulacioni proces odobravanja,

00:01:48.399 --> 00:01:52.735
da bi bio na raspolaganju doktoru
da vam ga prepiše?

00:01:54.170 --> 00:01:57.540
Da ne pominjemo finansiranje
od miliona i milijardi dolara

00:01:57.564 --> 00:01:59.946
koje je potrebno da prođe kroz taj proces.

00:02:01.597 --> 00:02:04.549
Pa zašto otkrivamo
neprihvatljive nuspojave

00:02:04.573 --> 00:02:09.024
kod polovine populacije
nakon što se prošlo kroz sve to?

00:02:11.163 --> 00:02:12.427
Šta se dešava?

NOTE Paragraph

00:02:12.777 --> 00:02:16.881
Pa, ispostavilo se da su ćelije
koje su korišćene u toj laboratoriji

00:02:16.905 --> 00:02:18.835
muške ćelije,

00:02:18.859 --> 00:02:22.261
a životinje korišćene
u životinjskim studijama su mužjaci,

00:02:22.285 --> 00:02:27.375
a klinička ispitivanja se sprovode
skoro isključivo na muškarcima.

NOTE Paragraph

00:02:29.176 --> 00:02:34.530
Kako to da je muški model postao
naš okvir za medicinska istraživanja?

00:02:34.554 --> 00:02:38.625
Hajde da pogledamo primer
koji je popularizovan u medijima,

00:02:38.649 --> 00:02:41.855
a radi se o Ambienu,
pomoćnom sredstvu za uspavljivanje.

00:02:41.879 --> 00:02:46.643
Ambien je pušten na tržište
pre više od 20 godina

00:02:46.667 --> 00:02:51.480
i od tada su napisane
stotine miliona recepata,

00:02:51.504 --> 00:02:55.952
naročito ženama, jer žene više pate
od poremećaja sna nego muškarci.

00:02:57.047 --> 00:02:59.223
Međutim, prošle godine,

00:02:59.247 --> 00:03:02.671
Uprava za hranu i lekove je preporučila
smanjivanje doze upola

00:03:02.695 --> 00:03:05.582
samo za žene,

00:03:05.606 --> 00:03:08.443
jer su upravo shvatili
da žene metabolišu lek

00:03:08.467 --> 00:03:11.380
sporije od muškaraca,

00:03:11.404 --> 00:03:13.443
što uzrokuje da se probude ujutru

00:03:13.467 --> 00:03:16.661
sa više aktivnog leka u svom sistemu.

00:03:16.685 --> 00:03:20.615
Tada su pospane, a sednu da voze

00:03:20.639 --> 00:03:23.606
i u riziku su od saobraćajnih nesreća.

00:03:24.955 --> 00:03:28.899
Ne mogu da ne pomislim,
kao lekar za hitne slučajeve,

00:03:28.923 --> 00:03:33.716
koliko je mojih pacijenata
o kojima sam brinula svih ovih godina

00:03:33.740 --> 00:03:36.546
bilo u nesrećama u motornom vozilu

00:03:36.570 --> 00:03:40.022
koje su mogle biti sprečene

00:03:40.046 --> 00:03:43.765
da je ovakva analiza sprovedena
i da se postupalo u skladu sa njom

00:03:43.765 --> 00:03:47.193
pre 20 godina,
kada je lek pušten u prodaju.

00:03:49.089 --> 00:03:52.284
Koliko još stvari treba analizirati
kroz polne razlike?

00:03:53.197 --> 00:03:54.879
Šta još propuštamo?

NOTE Paragraph

00:03:57.555 --> 00:04:01.231
Drugi svetski rat je promenio mnogo toga,

00:04:01.255 --> 00:04:05.106
a doneo je i potrebu da se ljudi zaštite
da ne bi postali žrtve

00:04:05.106 --> 00:04:08.500
medicinskih istraživanja
bez davanja informacija i saglasnosti.

00:04:09.467 --> 00:04:13.143
Stoga su preko potrebne smernice
ili pravila postavljeni na svoje mesto,

00:04:13.167 --> 00:04:18.189
a deo toga je bila želja
da se zaštite žene u plodnim godinama

00:04:18.213 --> 00:04:21.164
od uključivanja u bilo kakve studije
medicinskih ispitivanja.

00:04:22.016 --> 00:04:26.579
Postojao je strah: šta ako se nešto dogodi
fetusu za vreme studije?

00:04:27.366 --> 00:04:28.915
Ko bi bio odgovoran?

00:04:29.999 --> 00:04:32.488
Tako su naučnici u tom trenutku pomislili

00:04:32.512 --> 00:04:35.128
da je ovo bila sreća u nesreći,

00:04:35.152 --> 00:04:40.365
jer, budimo realni - tela muškaraca
su prilično homogena.

00:04:40.867 --> 00:04:45.333
Kod njih ne postoji stalno fluktuiranje
nivoa hormona, koje može da poremeti

00:04:45.333 --> 00:04:48.081
čiste podatke koje mogu da dobiju
ako imaju samo muškarce.

00:04:49.210 --> 00:04:51.920
Bilo je lakše. Bilo je jeftinije.

00:04:53.501 --> 00:04:56.484
Da ne napominjem da je u ovo vreme
postojala opšta pretpostavka

00:04:56.508 --> 00:05:00.733
da su muškarci i žene
jednaki u svakom pogledu,

00:05:00.757 --> 00:05:04.200
izuzev njihovih reproduktivnih organa
i polnih hormona.

00:05:05.211 --> 00:05:08.028
Tako je odlučeno:

00:05:09.117 --> 00:05:12.633
medicinska istraživanja su sprovođena
na muškarcima,

00:05:12.657 --> 00:05:15.414
a rezultati su
kasnije primenjivani na ženama.

NOTE Paragraph

00:05:17.203 --> 00:05:20.744
Šta je ovo učinilo
sa poimanjem zdravlja žena?

00:05:20.768 --> 00:05:25.024
Zdravlje žena je postalo sinonim
za reprodukciju:

00:05:25.048 --> 00:05:29.593
grudi, jajnici, materica, trudnoća.

00:05:30.355 --> 00:05:33.387
To je termin o kome sada govorimo
kao o „bikini medicini“.

00:05:34.461 --> 00:05:37.105
To je ostalo tako otprilike do '80-ih,

00:05:37.129 --> 00:05:40.614
kada je ovaj koncept dovela u pitanje
medicinska zajednica

00:05:40.638 --> 00:05:44.779
i donosioci odluka u javnom zdravstvu
kada su shvatili da smo ženama,

00:05:44.803 --> 00:05:49.106
isključujući ih
iz svih medicinskih istraživanja,

00:05:49.130 --> 00:05:52.619
učinili medveđu uslugu,

00:05:52.643 --> 00:05:54.975
time da se osim reproduktivnih problema

00:05:54.999 --> 00:05:57.563
praktično ništa nije znalo
o jedinstvenim potrebama

00:05:57.587 --> 00:05:59.305
ženskih pacijenata.

NOTE Paragraph

00:06:00.999 --> 00:06:06.513
Od tada, ogroman broj dokaza
je izašao na videlo

00:06:06.537 --> 00:06:12.048
koji nam pokazuju koliko su muškarci
i žene različiti u svakom pogledu.

00:06:17.297 --> 00:06:20.050
Znate, imamo ovu izreku u medicini:

00:06:20.074 --> 00:06:23.022
deca nisu samo mali odrasli.

00:06:24.810 --> 00:06:28.157
To kažemo da bismo se podsetili
da deca zapravo imaju

00:06:28.157 --> 00:06:31.448
različitu fiziologiju
od normalnih odraslih osoba.

00:06:32.678 --> 00:06:37.635
Zbog toga je medicinska specijalizacija
pedijatrije izašla na svetlost dana

00:06:37.659 --> 00:06:43.905
i sada sprovodimo istraživanja na deci
kako bismo poboljšali njihove živote.

00:06:45.039 --> 00:06:47.936
Znam da isto to može da se kaže za žene.

00:06:47.960 --> 00:06:53.021
Žene nisu samo muškarci
sa grudima i jajovodima,

00:06:54.561 --> 00:06:58.117
već imaju i sopstvenu
anatomiju i fiziologiju

00:06:58.141 --> 00:07:01.671
koja zaslužuje da se izučava
istim intenzitetom.

NOTE Paragraph

00:07:03.381 --> 00:07:06.312
Uzmimo kardiovaskularni sistem, na primer.

00:07:06.999 --> 00:07:10.706
Ova oblast medicine je najviše uradila
pokušavajući da otkrije

00:07:10.730 --> 00:07:14.879
zašto se čini da muškarci i žene imaju
potpuno različite srčane udare.

00:07:15.999 --> 00:07:21.089
Srčana oboljenja su ubica broj jedan
i za muškarce i za žene,

00:07:21.113 --> 00:07:25.549
ali više žena nego muškaraca umire u toku
prve godine od dobijanja srčanog udara.

00:07:27.049 --> 00:07:31.063
Muškarci se žale
na pritiskajući bol u grudima,

00:07:31.087 --> 00:07:33.569
kao da im slon sedi na grudima,

00:07:34.455 --> 00:07:35.995
a to nazivamo tipičnim.

00:07:37.622 --> 00:07:40.712
Žene takođe imaju bolove u grudima.

00:07:40.736 --> 00:07:45.538
Međutim, više žena
nego muškaraca požaliće se

00:07:45.538 --> 00:07:51.751
da se „ne osećaju baš najbolje“,
da „ne mogu da uhvate dovoljno vazduha“,

00:07:51.751 --> 00:07:53.835
da su „baš umorne u poslednje vreme“.

00:07:55.000 --> 00:07:57.903
Iz nekog razloga to nazivamo atipičnim,

00:07:57.927 --> 00:08:01.854
iako, kao što sam pomenula,
žene sačinjavaju polovinu populacije.

NOTE Paragraph

00:08:03.537 --> 00:08:09.308
Dakle, koji su dokazi koji mogu poslužiti
u objašnjenju nekih od ovih razlika?

00:08:09.999 --> 00:08:12.530
Ako pogledamo anatomiju,

00:08:12.554 --> 00:08:18.569
krvni sudovi koji okružuju srce su manji
kod žena u poređenju sa muškarcima,

00:08:18.593 --> 00:08:23.073
a način na koji ti krvni sudovi
razvijaju oboljenje se razlikuje

00:08:23.097 --> 00:08:25.152
kod žena u poređenju sa muškarcima.

00:08:25.875 --> 00:08:28.051
A testovi koje koristimo
da bismo ustanovili

00:08:28.051 --> 00:08:31.051
da li je neko pod rizikom
od srčanog udara,

00:08:31.051 --> 00:08:35.623
pa, oni su prvobitno osmišljeni,
testirani i usavršeni na muškarcima,

00:08:35.647 --> 00:08:38.781
tako da nisu toliko dobri
u utvrđivanju toga kod žena.

00:08:40.305 --> 00:08:43.242
Zatim, ako razmišljamo o lekovima -

00:08:43.266 --> 00:08:46.513
uobičajenim lekovima koje koristimo,
kao što je aspirin.

00:08:47.767 --> 00:08:49.528
Dajemo aspirin zdravim muškarcima

00:08:49.528 --> 00:08:52.318
da bismo im pomogli
u sprečavanju da dobiju srčani udar,

00:08:52.318 --> 00:08:56.552
ali da li ste znali da je,
ako date aspirin zdravoj ženi,

00:08:56.576 --> 00:08:58.162
to zapravo štetno?

NOTE Paragraph

00:09:00.376 --> 00:09:02.758
Ovo nam naprosto govori

00:09:02.782 --> 00:09:05.534
da smo tek zagrebali površinu.

00:09:07.145 --> 00:09:10.571
Urgentna medicina je posao
koji se radi brzim tempom.

00:09:11.563 --> 00:09:14.916
U koliko oblasti medicine
od životnog značaja,

00:09:14.940 --> 00:09:18.916
kao što su rak i šlog,

00:09:18.940 --> 00:09:21.252
postoje značajne razlike
između muškaraca i žena

00:09:21.262 --> 00:09:23.612
koje možemo iskoristiti?

00:09:24.252 --> 00:09:29.759
Ili čak, zašto neki ljudi
dobijaju kijavicu češće od drugih,

00:09:29.759 --> 00:09:34.616
ili zašto lekovi za bolove koje dajemo
za ozleđene prste na nogama

00:09:34.640 --> 00:09:37.845
deluju kod nekih, a kod drugih ne?

NOTE Paragraph

00:09:41.288 --> 00:09:46.518
Institut za medicinu kaže
da svaka ćeija ima pol.

00:09:47.820 --> 00:09:49.233
Šta to znači?

00:09:50.532 --> 00:09:52.930
Pol je DNK.

00:09:52.954 --> 00:09:56.811
Rod je kako se neko predstavlja u društvu,

00:09:57.883 --> 00:10:00.423
a ta dva se ne poklapaju uvek,

00:10:00.447 --> 00:10:03.613
kao što možemo videti
kod transrodne populacije.

00:10:04.740 --> 00:10:09.655
Ipak, važno je shvatiti da,
od trenutka začeća,

00:10:09.679 --> 00:10:11.801
svaka ćelija u našem telu -

00:10:11.825 --> 00:10:15.126
koža, kosa, srce i pluća -

00:10:15.150 --> 00:10:18.437
sadrži našu sopstvenu jedinstvenu DNK,

00:10:18.461 --> 00:10:22.212
a ta DNK sadrži hromozome koji određuju

00:10:22.236 --> 00:10:27.297
da li ćemo postati muško ili žensko,
muškarac ili žena.

NOTE Paragraph

00:10:28.400 --> 00:10:29.988
Nekada je smatrano

00:10:30.012 --> 00:10:34.340
da ti hromozomi koji određuju pol
prikazani na slici ovde -

00:10:34.364 --> 00:10:37.737
XY ako ste muško, XX ako ste žensko -

00:10:37.761 --> 00:10:42.975
određuju samo da li ćete biti rođeni
sa jajnicima ili testisima

00:10:42.999 --> 00:10:46.740
i da su polni hormoni
koje ti organi proizvode

00:10:46.764 --> 00:10:51.329
odgovorni za razlike
koje vidimo kod suprotnog pola.

00:10:52.757 --> 00:10:57.591
Sada znamo da je ta teorija pogrešna -

00:10:57.615 --> 00:11:00.060
ili makar da je nepotpuna.

00:11:00.084 --> 00:11:04.862
Na sreću, naučnici poput dr Pejdža
sa Vajthed Instituta,

00:11:04.886 --> 00:11:06.714
koji radi sa Y hromozomom,

00:11:06.714 --> 00:11:09.201
i dr Janga sa Univerziteta Kalifornije,
Los Anđeles,

00:11:09.201 --> 00:11:14.734
pronašli su dokaz koji nam govori
da ti hromozomi koji određuju pol

00:11:14.758 --> 00:11:17.355
koji postoje u svakoj ćeliji u našem telu

00:11:17.379 --> 00:11:20.857
ostaju aktivni celog našeg života

00:11:24.517 --> 00:11:28.092
i moguće je da su odgovorni
za razlike koje vidimo

00:11:28.116 --> 00:11:30.331
u doziranju lekova,

00:11:30.355 --> 00:11:33.321
ili za to što postoje razlike
između muškaraca i žena

00:11:33.345 --> 00:11:36.861
u pogledu podložnosti bolestima
i težini bolesti.

00:11:39.032 --> 00:11:41.952
Ovo novo saznanje preokreće stvari,

00:11:45.425 --> 00:11:48.799
i na tim naučnicima je da nastave
da pronalaze te dokaze,

00:11:48.823 --> 00:11:52.976
ali je na kliničarima da počnu
sa prenošenjem tih podataka

00:11:53.000 --> 00:11:55.999
na bolničku postelju, danas.

00:11:57.168 --> 00:11:58.324
Upravo sada.

00:12:01.450 --> 00:12:04.474
Da bih pomogla u tome, ja sam suosnivač
nacionalne organizacije

00:12:04.498 --> 00:12:07.481
pod nazivom Polna i rodna saradnja
za zdravlje žena,

00:12:07.505 --> 00:12:12.125
i mi prikupljamo sve te podatke
tako da budu dostupni za podučavanje

00:12:12.149 --> 00:12:13.554
i za negu pacijenata.

00:12:14.380 --> 00:12:18.748
I radimo na tome da okupimo
medicinske edukatore za jednim stolom.

00:12:19.756 --> 00:12:21.224
To je veliki posao.

00:12:22.162 --> 00:12:27.301
Ovo menja način na koji se sprovodi
medicinska obuka još od njenog početka.

NOTE Paragraph

00:12:29.039 --> 00:12:30.882
Ipak, ja verujem u njih.

00:12:31.882 --> 00:12:37.479
Znam da će videti vrednost
uključivanja rodne perspektive

00:12:37.503 --> 00:12:39.225
u aktuelni nastavni program.

00:12:40.598 --> 00:12:45.216
Radi se o ispravnoj obuci
budućih zdravstvenih radnika.

00:12:48.437 --> 00:12:49.588
A regionalno,

00:12:49.612 --> 00:12:53.473
ja sam suosnivač jedinice
u okviru Odeljenja urgentne medicine

00:12:53.497 --> 00:12:55.217
ovde na Univerzitetu Braun,

00:12:55.241 --> 00:12:57.851
pod imenom Pol i rod u urgentnoj medicini,

00:12:57.875 --> 00:13:02.501
i mi sprovodimo istraživanja da bismo
ustanovili razlike između muškaraca i žena

00:13:02.525 --> 00:13:04.683
u hitnim situacijama,

00:13:04.707 --> 00:13:09.975
kao što su srčana oboljenja,
šlog, sepsa, zloupotreba supstanci,

00:13:09.999 --> 00:13:14.376
ali takođe verujemo
da je obrazovanje od najvećeg značaja.

NOTE Paragraph

00:13:15.304 --> 00:13:19.305
Napravili smo model obrazovanja
od 360 stepeni.

00:13:19.329 --> 00:13:25.287
Imamo programe za doktore,
bolničare, studente

00:13:25.311 --> 00:13:27.017
i pacijente.

00:13:27.511 --> 00:13:31.569
Jer ovo ne može samo da se prepusti
liderima zdravstvene zaštite.

00:13:32.315 --> 00:13:35.792
Svi imamo ulogu u donošenju promena.

00:13:36.650 --> 00:13:40.507
Ipak, moram da vas upozorim:
ovo nije lako.

00:13:41.840 --> 00:13:43.432
U stvari, teško je.

00:13:45.146 --> 00:13:49.538
To je u suštini menjanje načina
na koji razmišljamo o medicini,

00:13:49.562 --> 00:13:52.559
zdravlju i istraživanju.

00:13:53.711 --> 00:13:56.847
To je promena našeg odnosa
sa sistemom zdravstvene zaštite.

00:13:57.760 --> 00:14:00.648
No, nema povratka.

00:14:01.339 --> 00:14:05.038
Sada znamo tek toliko

00:14:05.062 --> 00:14:07.418
da znamo da nismo radili kako treba.

NOTE Paragraph

00:14:09.672 --> 00:14:11.990
Martin Luter King mlađi je rekao:

00:14:12.014 --> 00:14:16.663
„Promena se neće dokotrljati
na točkovima neizbežnosti,

00:14:16.687 --> 00:14:18.861
već kroz neprekidnu borbu.“

NOTE Paragraph

00:14:20.314 --> 00:14:23.044
A prvi korak ka promeni je svesnost.

00:14:24.116 --> 00:14:28.194
Ovde se ne radi samo
o poboljšanju medicinske nege za žene.

00:14:28.702 --> 00:14:30.710
Radi se o personalizovanoj,

00:14:30.710 --> 00:14:35.090
individualizovanoj
zdravstvenoj zaštiti za sve.

00:14:35.090 --> 00:14:41.192
Ova svest ima moć da transformiše
medicinsku negu za muškarce i žene

00:14:42.827 --> 00:14:46.514
i hoću da od sada pitate svoje lekare

00:14:48.539 --> 00:14:52.816
da li je lečenje koje dobijate
specifično namenjeno vašem polu i rodu.


00:14:54.246 --> 00:14:56.935
Možda ne znaju odgovor -

00:14:56.959 --> 00:14:58.125
još.

00:14:59.101 --> 00:15:02.963
No, razgovori su otpočeli
i zajedno možemo da učimo.

00:15:03.797 --> 00:15:08.174
Upamtite, za mene
i moje kolege u ovom polju,

00:15:08.198 --> 00:15:10.475
vaš pol i rod su bitni.

NOTE Paragraph

00:15:11.379 --> 00:15:12.531
Hvala.

NOTE Paragraph

00:15:12.555 --> 00:15:16.999
(Aplauz)