WEBVTT

00:00:00.197 --> 00:00:02.177
D variantına baxaq.

00:00:02.177 --> 00:00:04.837
İddiaya görə işığa məruz qalma genetik

00:00:04.837 --> 00:00:08.581
olaraq idarə olunan bioloji ritmə mane olur. 
Tədqiqatçıların fikrini yoxlamaq

00:00:08.581 --> 00:00:10.873
üçün bir qrup alim bioloji ritmə nəzarət

00:00:10.873 --> 00:00:12.972
edən genə malik olmayan mutant siçanlarla

00:00:12.972 --> 00:00:15.525
təcrübəni təkrarlamağı planlanlayırlar.

00:00:15.525 --> 00:00:17.903
İ12:Q12 və QQ şəraitində mutant siçanlarda

00:00:17.903 --> 00:00:21.374
müşahidə olunan fəaliyyət

00:00:21.374 --> 00:00:24.607
nümunəsini elə proqnozlaşdırın ki,

00:00:24.607 --> 00:00:27.494
bu da işığın genetik 
olaraq idarə olunan bioloji

00:00:27.494 --> 00:00:30.596
ritmə mane olduğu iddiasını dəstəkləsin.

00:00:30.596 --> 00:00:34.134
İndi bunları aşağıda yazaq.

00:00:34.134 --> 00:00:37.222
Mutant siçanları götürürük

00:00:37.222 --> 00:00:41.152
gəlin onları 2 yerə ayıraq,

00:00:41.152 --> 00:00:43.587
12 saat işıqda qalanlar, 12 saat işıq 12

00:00:43.587 --> 00:00:46.872
saat qaranlıqda qalanlar,

00:00:46.872 --> 00:00:50.152
davamlı olaraq qaranlıqda qalanlar.

00:00:50.152 --> 00:00:55.054
Bizim gözləntimiz nədir?

00:00:55.054 --> 00:00:56.870
Nəticədə nə alınacaq?

00:00:56.870 --> 00:00:59.155
Beləliklə, onlar müşahidə 
olunan fəaliyyəti proqnozlaşdırırlar.

00:00:59.155 --> 00:01:01.183
Mutant siçanlarda

00:01:01.183 --> 00:01:04.087
bioloji ritmə

00:01:04.087 --> 00:01:07.286
nəzarət edən 
genlər yoxdur.

00:01:07.286 --> 00:01:10.496
Onların bioloji ritmə nəzarət
edən modellərə

00:01:10.496 --> 00:01:13.119
ehtiyacları yoxdur, çünki onlar 
genetik təsir sayəsində lazım

00:01:13.119 --> 00:01:15.663
olanı ətraf mühitdən, işıqdan ,
qaranlıqdan alırlar.

NOTE Paragraph

00:01:15.663 --> 00:01:17.518
Bu gen siçanları işığa qarşı
həssas etmir,

00:01:17.518 --> 00:01:20.157
lakin onlar bunu anlamadılar.

00:01:20.157 --> 00:01:23.510
12 saat işıq, 12 saat qaranlıq vəziyyətində

00:01:23.510 --> 00:01:26.364
onların davranışları mutant olmayan

00:01:26.364 --> 00:01:30.982
siçanlarınkı ilə eyni olacaq.

00:01:32.082 --> 00:01:36.100
Aktivlik mutant olmayanlarda

00:01:36.100 --> 00:01:41.020
olduğu kimi olacaq,

00:01:41.020 --> 00:01:44.927
mutant olmayan siçanlar.

00:01:44.927 --> 00:01:49.890
12 saat işıqdakı

00:01:49.890 --> 00:01:54.468
hərəkətsizlikləri,

00:01:54.468 --> 00:01:59.442
12 saat

00:02:00.612 --> 00:02:04.591
qaranlıqdakı aktivlikləri.

00:02:04.591 --> 00:02:05.707
Elə məndə
bunu gözləyirdim.

00:02:05.707 --> 00:02:07.356
Onlar hələ də işığa

00:02:07.356 --> 00:02:08.394
və qaranlığa mutant

00:02:08.394 --> 00:02:10.119
olmayan siçanlar kimi 
reaksiya verirdilər.

00:02:10.119 --> 00:02:12.084
Bəs daima qaranlıqda qalanlar
barədə nə deyə bilərik?

00:02:12.084 --> 00:02:14.215
Mutant olmayan siçanlar, dedik ki,

00:02:14.215 --> 00:02:16.533
onlara 24 saatlıq sikl tətbiq edilir, amma

00:02:16.533 --> 00:02:18.994
onların hər sikldə 12 saatdan
bir qədər az

00:02:18.994 --> 00:02:23.350
müddətdə hərəkətsiz, aktiv,
hərəkətsiz, aktiv

00:02:23.350 --> 00:02:25.367
olduqları bir dövr var.

00:02:25.367 --> 00:02:28.149
Bu zaman onlar təqribən
9 ,10,11 saat aktiv,

00:02:28.149 --> 00:02:31.354
sonra 9,10,11 saat
hərəkətsiz olurlar.

00:02:31.354 --> 00:02:33.135
Bioloji ritmə nəzarət edən

00:02:33.135 --> 00:02:35.466
genlərə malik olmayan

00:02:35.466 --> 00:02:37.841
mutant siçanlar üçün

00:02:37.841 --> 00:02:39.409
bu təsadüfi, yəni

00:02:39.409 --> 00:02:40.486
daha çox

00:02:40.486 --> 00:02:43.090
dağınıq olacaq.

00:02:43.090 --> 00:02:47.353
Həddindən artıq

00:02:47.353 --> 00:02:51.491
dağınıq,

00:02:51.491 --> 00:02:54.779
dağınıq aktivlik,

00:02:54.779 --> 00:02:59.779
daha az

00:02:59.836 --> 00:03:03.370
davamedici

00:03:03.370 --> 00:03:05.610
olacaq.

00:03:05.610 --> 00:03:08.925
Başqa cür desək,

00:03:08.925 --> 00:03:12.036
az davamlı,

00:03:12.036 --> 00:03:16.289
qısa müddət ərzində

00:03:16.289 --> 00:03:20.912
davam edən aktivlik

00:03:20.912 --> 00:03:22.896
və hərəkətsizlik,

00:03:22.896 --> 00:03:25.165
aktivlik əyri xətt

00:03:25.165 --> 00:03:29.016
hərəkətsizlik.

00:03:29.016 --> 00:03:32.798
İndi isə E variantına baxırıq.

00:03:32.798 --> 00:03:35.652
Mənim mutant siçanlar üçün

00:03:35.652 --> 00:03:37.316
irəli sürdüyüm 
təxminlər bunlardır.

00:03:37.316 --> 00:03:39.664
Gəlin E variantına baxaq.

00:03:39.664 --> 00:03:42.172
Təbiətdə bəzi vəhşi quşlar üçün siçanlar
potensiallı

00:03:42.172 --> 00:03:46.109
şikardırlar.

00:03:46.109 --> 00:03:49.667
Quşlar və siçanlar arasında

00:03:49.667 --> 00:03:51.748
yırtıcı-şikar əlaqəsinin siçanlarda

00:03:51.748 --> 00:03:55.202
müşahidə olunan fəaliyyət nümunəsinin

00:03:55.202 --> 00:03:56.705
təkamülünə necə səbəb ola

00:03:56.705 --> 00:04:01.304
biləcəyini göstərən 2 
xüsusiyyət təsvir edin.

00:04:01.304 --> 00:04:06.304
Əgər quşlar gün ərzində aktivdirlərsə,

00:04:06.433 --> 00:04:11.174
onlar gün ərzində ov edirlərsə və əgər

00:04:11.174 --> 00:04:15.617
siçanda gün ərzində çox aktivdirsə,

00:04:15.617 --> 00:04:16.697
bu zaman şiçanın quş

00:04:16.697 --> 00:04:21.275
tərəfindən yeyilmə ehtimalı
daha yüksəkdir.

00:04:21.275 --> 00:04:25.052
Qısaca əgər bir

00:04:25.052 --> 00:04:29.337
siçan gün ərzində

00:04:29.337 --> 00:04:34.277
çox aktivdirsə ,

00:04:34.277 --> 00:04:38.536
onun gün ərzində

00:04:38.536 --> 00:04:42.510
yeyilmə

00:04:42.510 --> 00:04:44.398
ehtimalı da

00:04:44.398 --> 00:04:47.036
olduqca

00:04:47.036 --> 00:04:51.987
yüksəkdir.

00:04:53.548 --> 00:04:54.721
Düşünürəm ki, siçanın

00:04:54.721 --> 00:04:57.440
aktiv olduğu zaman yeyilmə ehtimalının

00:04:57.440 --> 00:04:59.761
artması təsvir edəcəyimiz

00:04:59.761 --> 00:05:02.009
xüsusiyyətlərdən biridir.

00:05:02.009 --> 00:05:03.969
Əgər yeyilmə ehtimalınız

00:05:03.969 --> 00:05:08.268
yüksələrsə, o zaman çoxalma
ehtimalınız azalar.

00:05:08.268 --> 00:05:11.350
Bunu böyük Ə hərfi ilə yazmalıydım.

00:05:11.350 --> 00:05:15.480
Əgər gün

00:05:17.260 --> 00:05:22.172
ərzində aktiv olan siçanın

00:05:22.172 --> 00:05:25.422
yeyilmə

00:05:25.422 --> 00:05:29.189
ehtimalı

00:05:29.189 --> 00:05:31.540
artarsa,

00:05:31.540 --> 00:05:35.755
onun

00:05:37.765 --> 00:05:40.727
çoxalma

00:05:40.727 --> 00:05:44.628
ehtimalı da

00:05:44.628 --> 00:05:46.728
bir o qədər

00:05:46.728 --> 00:05:49.393
azalmış olar.

00:05:49.393 --> 00:05:53.091
Ona görə də AP imtahanına

00:05:53.091 --> 00:05:55.220
girəcək şagirlər üçün

00:05:55.220 --> 00:05:56.435
daha ətraflı yazıram. Çünki onların

00:05:56.435 --> 00:05:58.920
necə yoxlayacalarını,
nəyi işarəyəcəklərini ,

00:05:58.920 --> 00:06:01.544
nəyə önəm verəcəklərini bilmirsiniz.

00:06:01.544 --> 00:06:04.646
Buna görədə çox diqqətli olun.

00:06:04.646 --> 00:06:06.852
Gün ərzində

00:06:06.852 --> 00:06:11.659
aktiv olan siçanlar

00:06:11.659 --> 00:06:16.110
əksinə gecə daha

00:06:16.110 --> 00:06:18.708
aktiv olmalıdırlar,

00:06:18.708 --> 00:06:21.348
çünki gecə onlar

00:06:21.348 --> 00:06:22.954
gündüzə nisbətən

00:06:22.954 --> 00:06:27.075
daha az ovlanacaqlar.

00:06:28.185 --> 00:06:31.972
Gündüz onlar vəhşi heyvanlar

00:06:31.972 --> 00:06:36.214
tərəfindən asanlıqla

00:06:36.214 --> 00:06:40.520
seçilirlər. Lakin axşam

00:06:41.370 --> 00:06:45.558
onların yeyilmə, ovlanma

00:06:45.558 --> 00:06:48.714
ehtimalı azalır.

00:06:48.714 --> 00:06:53.438
Nəhayət deyə bilərik ki,

00:06:53.438 --> 00:06:58.403
yeyilmə ehtimalı azaldığı üçün
onların

00:06:58.403 --> 00:07:02.535
çoxalma ehtimalı xeyli
artır. Budur bitirdik.