1
00:00:08,064 --> 00:00:10,611
Hãy nhìn vào nước trong ly này.

2
00:00:10,611 --> 00:00:14,355
Sảng khoái, đã khát và vô cùng quan trọng
đối với sự sống còn của bạn.

3
00:00:14,355 --> 00:00:15,929
Nhưng trước khi bạn uống một ngụm,

4
00:00:15,929 --> 00:00:20,796
làm sao bạn biết được nước trong ly 
không có vi sinh vật gây bệnh

5
00:00:20,796 --> 00:00:22,589
hay là chất gây ô nhiễm?

6
00:00:22,589 --> 00:00:25,591
Một trong mười người trên thế giới
không thể biết chắc chắn

7
00:00:25,591 --> 00:00:28,431
rằng nước của họ có sạch và 
an toàn để uống hay không.

8
00:00:28,431 --> 00:00:31,386
Tại sao lại như vậy?

9
00:00:31,386 --> 00:00:32,806
Hệ thống lọc khuẩn không tốt,

10
00:00:32,806 --> 00:00:34,916
yếu kém trong khâu bảo vệ 
nguồn nước uống,

11
00:00:34,916 --> 00:00:36,655
và vệ sinh không đúng cách

12
00:00:36,655 --> 00:00:40,377
thường tạo ra nước thải và
nước nhiễm bẩn bởi phân.

13
00:00:40,377 --> 00:00:43,198
Đó là môi trường lý tưởng cho 
sự sinh trưởng của vi khuẩn,

14
00:00:43,198 --> 00:00:44,258
vi rút

15
00:00:44,258 --> 00:00:45,989
và kí sinh trùng.

16
00:00:45,989 --> 00:00:49,078
Và hậu quả của những mầm bệnh này
là rất sửng sốt.

17
00:00:49,078 --> 00:00:52,904
Tiêu chảy vì nước uống không an toàn là một 
trong các nguyên nhân gây tử vong hàng đầu

18
00:00:52,904 --> 00:00:56,187
trên khắp thế giới ở những trẻ dưới 5 tuổi.

19
00:00:56,187 --> 00:00:58,588
Và dựa trên bản báo cáo của LHQ năm 2010,

20
00:00:58,588 --> 00:01:05,739
bệnh gây bởi vi sinh vật lây qua nước uống 
giết nhiều người mỗi năm hơn chiến tranh.

21
00:01:05,739 --> 00:01:09,808
Tuy nhiên, các quy trình xử lý đúng đắn
có thể giải viết các mối đe dọa này.

22
00:01:09,808 --> 00:01:11,538
Chúng thường có ba phần:

23
00:01:11,538 --> 00:01:12,607
lắng,

24
00:01:12,607 --> 00:01:13,739
lọc,

25
00:01:13,739 --> 00:01:15,329
và khử trùng.

26
00:01:15,329 --> 00:01:17,857
Một khi nước đã được lấy mẫu
ở cơ sở xử lý,

27
00:01:17,857 --> 00:01:19,598
nó sẵn sàng để tẩy sạch.

28
00:01:19,598 --> 00:01:23,139
Bước đầu tiên, lắng, chỉ tốn thời gian.

29
00:01:23,139 --> 00:01:28,339
Nước được để yên đó, cho phép 
các hạt nặng chìm xuống đáy.

30
00:01:28,339 --> 00:01:31,040
Tuy nhiên, thường thì các hạt quá nhỏ

31
00:01:31,040 --> 00:01:33,244
để loại bỏ bởi một mình quá trình lắng

32
00:01:33,244 --> 00:01:35,189
và vì thế cần phải được lọc.

33
00:01:35,189 --> 00:01:38,379
Trọng lực kéo nước xuống qua những lớp cát

34
00:01:38,379 --> 00:01:41,250
để các hạt còn sót lại bị giữ
ở những lỗ rỗng của lớp cát,

35
00:01:41,250 --> 00:01:43,750
chuẩn bị nước cho bước xử lý cuối cùng,

36
00:01:43,750 --> 00:01:45,811
một liều thuốc khử trùng.

37
00:01:45,811 --> 00:01:49,087
Các hóa chất, chủ yếu ở dạng clo và ozon,

38
00:01:49,087 --> 00:01:51,750
được trộn lẫn vào để giết đi các mầm bệnh

39
00:01:51,750 --> 00:01:55,279
và để khử trùng các ống nước và 
các hệ thống lưu trữ.

40
00:01:55,279 --> 00:01:59,112
Chất clo rất hiệu quả trong việc tiêu diệt
các sinh vật sống trong nước,

41
00:01:59,112 --> 00:02:01,482
nhưng công dụng của nó vẫn bị
tiết chế bởi chính phủ

42
00:02:01,482 --> 00:02:04,801
vì nó có thể tạo ra sản phẩm phụ hóa học
mang nguy hiểm tiềm tàng.

43
00:02:04,801 --> 00:02:09,040
Và nếu sự mất cân bằng của clo xảy ra
trong quá trình khử trùng,

44
00:02:09,040 --> 00:02:11,660
nó có thể kích hoạt 
các phản ứng hóa học khác.

45
00:02:11,660 --> 00:02:14,603
Ví dụ như các mức của sản phẩm phụ clo,

46
00:02:14,603 --> 00:02:18,881
như hợp chất tri-halo-metan, có thể 
tăng vọt, dẫn đến sự ăn mòn ống nước

47
00:02:18,881 --> 00:02:25,492
và sự thải ra chất sắt, đồng và chì
vào nước uống.

48
00:02:25,492 --> 00:02:27,892
Sự ô nhiễm nước từ những nguồn này và
nguồn khác

49
00:02:27,892 --> 00:02:29,042
bao gồm sự rửa trôi,

50
00:02:29,042 --> 00:02:30,392
tràn chất hóa học,

51
00:02:30,392 --> 00:02:31,592
và sự chảy ròng,

52
00:02:31,592 --> 00:02:33,814
đã dẫn đến các ảnh hưởng sức khỏe lâu dài,

53
00:02:33,814 --> 00:02:34,620
như ung thư,

54
00:02:34,620 --> 00:02:37,343
các bệnh về tim mạch và thần kinh,

55
00:02:37,343 --> 00:02:39,493
và sẩy thai.

56
00:02:39,493 --> 00:02:41,704
Không may thay, phân tích chính xác rủi ro

57
00:02:41,704 --> 00:02:45,091
của nước bị ô nhiễm bởi hóa chất 
thì khó.

58
00:02:45,091 --> 00:02:47,651
Trong khi rõ ràng là các chất khử trùng
giúp ta an toàn hơn

59
00:02:47,651 --> 00:02:49,954
bằng cách loại bỏ các mầm mống gây bệnh,

60
00:02:49,954 --> 00:02:52,234
các chuyên gia chưa xác định được
phạm vi tối đa

61
00:02:52,234 --> 00:02:55,035
mà hỗn hợp hóa chất trong nước uống
của chúng ta

62
00:02:55,035 --> 00:02:58,013
thực sự tác động đến sức khỏe con người
như thế nào.

63
00:02:58,013 --> 00:03:01,566
Vậy thì làm thế nào bạn biết nguồn nước
mà bạn tiếp cận được,

64
00:03:01,566 --> 00:03:03,585
dù là từ vòi nước hay từ đâu đi chăng nữa,

65
00:03:03,585 --> 00:03:05,365
là có thể uống được?

66
00:03:05,365 --> 00:03:07,185
Trước hết, nước quá đục,

67
00:03:07,185 --> 00:03:08,935
có dấu vết của các hợp chất hữu cơ,

68
00:03:08,935 --> 00:03:13,776
hay những kim loại có mật độ cao như asen,
crom, hay chì,

69
00:03:13,776 --> 00:03:17,215
có nghĩa là nước không thích hợp để uống.

70
00:03:17,215 --> 00:03:19,805
Nhiều chất gây ô nhiễm, như chì hay asen,

71
00:03:19,805 --> 00:03:21,867
sẽ không thể thấy rõ nếu không kiểm nghiệm,

72
00:03:21,867 --> 00:03:23,805
nhưng vài manh mối, như mức độ đục,

73
00:03:23,805 --> 00:03:25,816
ngả màu nâu hay vàng,

74
00:03:25,816 --> 00:03:27,073
mùi hôi,

75
00:03:27,073 --> 00:03:29,687
hay mùi clo quá nồng

76
00:03:29,687 --> 00:03:32,518
có thể chỉ rằng cần phải kiểm tra sâu hơn.

77
00:03:32,518 --> 00:03:34,666
Bộ kiểm tra nước có thể tiến thêm bước nữa

78
00:03:34,666 --> 00:03:39,887
và xác nhận sự hiện diện của nhiều chất
gây ô nhiễm và chất hóa học khác nhau.

79
00:03:39,887 --> 00:03:41,520
Với nhiều loại chất gây ô nhiễm,

80
00:03:41,520 --> 00:03:45,941
có cách xử lý nước ở nơi nó được sử dụng
thay vì ở gần tại nguồn nước đó.

81
00:03:45,941 --> 00:03:50,127
Kĩ thuật xử lí ngay tại lúc dùng
thực ra đã có từ hàng ngàn năm nay.

82
00:03:50,127 --> 00:03:55,598
Người Ai Cập Cổ Đại đun sôi để loại bỏ các
chất ô nhiễm hữu cơ với sức nóng mặt trời.

83
00:03:55,598 --> 00:03:58,522
Và ở Hy Lạp Cổ Đại, ông Hippocrates
đã thiết kế một cái túi

84
00:03:58,522 --> 00:04:02,287
để loại bỏ những cặn bả có mùi vị tệ
khỏi nước.

85
00:04:02,287 --> 00:04:05,857
Ngày nay, các quá trình xử lý 
ngay lúc dùng thường bao gồm cả sự ion hóa

86
00:04:05,857 --> 00:04:07,579
để hạ thấp hàm lượng chất khoáng.

87
00:04:07,579 --> 00:04:10,389
Chúng cũng dùng sự lọc hấp thụ,

88
00:04:10,389 --> 00:04:13,347
nơi mà một vật liệu có nhiều lỗ
gọi là than hoạt tính

89
00:04:13,347 --> 00:04:17,870
lọc nước để loại bỏ các chất gây ô nhiễm
và các sản phẩm phụ hóa học.

90
00:04:17,870 --> 00:04:20,819
Dù nó không phải lúc nào cũng là
giải pháp lâu dài hiệu quả,

91
00:04:20,819 --> 00:04:25,499
hệ thống xử lý tại lúc dùng này có thể
mang đi, dễ cài đặt và có thể thích nghi.

92
00:04:25,499 --> 00:04:28,698
Và ở nhiều vùng không có các hệ thống
quy mô lớn,

93
00:04:28,698 --> 00:04:32,131
hay ở nơi mà nước bị ô nhiễm nhiều hơn
khi được vận chuyển,

94
00:04:32,131 --> 00:04:36,569
những hệ thống xử lý tại lúc dùng này
mang ý nghĩa sống còn.

95
00:04:36,569 --> 00:04:40,099
Nước sạch vẫn còn là một loại hàng hóa
quý giá và hiếm có.

96
00:04:40,099 --> 00:04:44,982
Có gần 800 triệu người không thể
tiếp cận được nó.

97
00:04:44,982 --> 00:04:48,061
Tin vui là sự sự phát triển liên tục
trong việc xử lý nước,

98
00:04:48,061 --> 00:04:50,301
ở cả 2 quy mô lớn và nhỏ,

99
00:04:50,301 --> 00:04:52,811
có thể làm giảm bớt những hoàn cảnh
không an toàn.

100
00:04:52,811 --> 00:04:55,111
Cài đặt các hệ thống phù hợp ở
những nơi cần chúng

101
00:04:55,111 --> 00:04:58,489
và giám sát kĩ những cái đã được
cài đặt

102
00:04:58,489 --> 00:05:01,870
sẽ thỏa mản một trong các nhu cầu
căn bản nhất của nhân loại.