WEBVTT

00:00:07.934 --> 00:00:10.611
Przyjrzyj się wodzie w tej szklance.

00:00:10.611 --> 00:00:14.355
Orzeźwiająca, nawadniająca
i niezbędna do przeżycia.

00:00:14.355 --> 00:00:16.389
Ale przed wypiciem zastanów się,

00:00:16.389 --> 00:00:19.136
jak się upewnić, że nie zawiera

00:00:19.136 --> 00:00:21.060
chorobotwórczych organizmów

NOTE Paragraph

00:00:21.060 --> 00:00:22.389
i zanieczyszczeń?

00:00:22.519 --> 00:00:25.461
Jedna na dziesięć osób na świecie
nie ma pewności,

00:00:25.461 --> 00:00:28.221
czy woda jest czysta 
i bezpieczna do spożycia.

00:00:28.221 --> 00:00:29.546
Dlaczego?

00:00:31.166 --> 00:00:33.006
Nieodpowiednie warunki sanitarne,

00:00:33.006 --> 00:00:35.116
słaba ochrona zasobów wody pitnej

00:00:35.116 --> 00:00:36.685
i niewłaściwa higiena

00:00:36.685 --> 00:00:39.777
często prowadzą do zanieczyszczenia
wody ściekami lub odchodami.

00:00:40.297 --> 00:00:43.238
To stwarza idealne warunki
do rozwoju groźnych bakterii,

00:00:43.238 --> 00:00:44.398
wirusów

00:00:44.398 --> 00:00:45.489
i pasożytów.

00:00:46.179 --> 00:00:48.878
A wpływ tych patogenów
na zdrowie jest zatrważający.

00:00:48.918 --> 00:00:52.794
Biegunki spowodowane spożyciem wody
są głównym powodem śmierci

00:00:52.794 --> 00:00:56.047
dzieci poniżej 5 roku życia na świecie.

00:00:56.047 --> 00:00:58.588
Według raportu ONZ z 2010 roku

00:00:58.598 --> 00:01:03.615
choroby zakaźne przenoszone przez wodę
zabijają rocznie więcej ludzi niż wojny.

00:01:05.655 --> 00:01:07.844
Jednak poddanie wody odpowiednim procesom

00:01:07.844 --> 00:01:09.764
może być odpowiedzią na te zagrożenia.

00:01:09.804 --> 00:01:11.263
Zazwyczaj są to:

00:01:11.263 --> 00:01:12.533
sedymentacja,

00:01:12.533 --> 00:01:13.633
filtracja

00:01:13.633 --> 00:01:14.753
i dezynfekcja.

00:01:15.183 --> 00:01:17.898
Jak woda trafi już do oczyszczalni,

00:01:17.898 --> 00:01:19.287
jest gotowa do oczyszczania.

00:01:19.287 --> 00:01:22.579
Pierwszy etap - sedymentacja,
wymaga po prostu czasu.

00:01:23.099 --> 00:01:27.639
Woda stoi niezmącona, co pozwala
cięższym cząsteczkom opaść na dno.

00:01:28.339 --> 00:01:31.207
Ale często cząsteczki są
po prostu zbyt małe

00:01:31.207 --> 00:01:33.088
by mogła je usunąć sama sedymentacja

00:01:33.088 --> 00:01:35.119
i trzeba je odfiltrować.

00:01:35.544 --> 00:01:38.284
Siłą grawitacji woda spływa
przez warstwy piasku,

00:01:38.284 --> 00:01:40.685
którego porowatość wyłapuje
pozostałe cząsteczki,

00:01:40.685 --> 00:01:43.729
przygotowując wodę do ostatniego
etapu oczyszczania:

00:01:43.729 --> 00:01:45.429
dawki środka dezynfekującego.

00:01:45.769 --> 00:01:48.984
Chemikalia, głównie związki chloru i ozon,

00:01:48.984 --> 00:01:51.489
są mieszane po to, żeby zabić patogeny,

00:01:51.489 --> 00:01:54.820
zdezynfekować rury i kontenery.

00:01:55.070 --> 00:01:59.243
Chlor bardzo skutecznie niszczy,
żyjące w wodzie drobnoustroje,

00:01:59.243 --> 00:02:01.834
ale jego użycie jest
regulowane prawnie przez rząd,

00:02:01.834 --> 00:02:05.090
ze względu na potencjalnie szkodliwe
działanie związków pochodnych.

00:02:05.090 --> 00:02:08.940
Jeśli podczas dezynfekcji nie jest
zachowana równowaga chlorowa,

00:02:08.950 --> 00:02:11.369
mogą nastąpić inne reakcje chemiczne.

00:02:12.069 --> 00:02:14.552
Na przykład znaczny wzrost
poziomu pochodnych chloru,

00:02:14.552 --> 00:02:17.502
takich jak trihalometany,
może spowodować korozję rur

00:02:17.512 --> 00:02:23.411
i uwolnienie żelaza, miedzi
i ołowiu do obiegu wody pitnej.

00:02:25.101 --> 00:02:27.920
Zanieczyszczenie wody
z tych i innych źródeł,

00:02:27.920 --> 00:02:29.171
jak z procesu ługowania,

00:02:29.171 --> 00:02:31.621
wycieków chemicznych
i spływania pestycydów

00:02:31.621 --> 00:02:34.622
mają związek z długofalowymi
zagrożeniami dla zdrowia jak rak,

00:02:34.672 --> 00:02:37.742
choroby układu krążenia,
choroby neurologiczne

00:02:37.742 --> 00:02:39.512
czy poronienia.

00:02:39.662 --> 00:02:42.102
Niestety dokładna analiza zagrożeń

00:02:42.102 --> 00:02:44.734
chemicznego zanieczyszczenia
wody jest trudna.

00:02:44.964 --> 00:02:48.250
Wiadomo, że substancje dezynfekujące
zwiększają poziom bezpieczeństwa,

00:02:48.250 --> 00:02:49.893
usuwając chorobotwórcze patogeny,

00:02:49.893 --> 00:02:52.563
eksperci jednak wciąż muszą
określić pełen zakres

00:02:52.573 --> 00:02:56.324
wpływu chemicznego koktajlu
w wodzie pitnej

00:02:56.364 --> 00:02:57.571
na zdrowie ludzkie.

00:02:58.511 --> 00:03:01.702
Jak stwierdzić, czy woda
do której mamy dostęp

00:03:01.702 --> 00:03:03.635
w kranie lub z innych źródeł,

00:03:03.635 --> 00:03:04.855
nadaje się do picia?

00:03:05.345 --> 00:03:07.565
Po pierwsze zbyt duża mętność wody,

00:03:07.565 --> 00:03:09.353
śladowe ilości związków organicznych,

00:03:09.353 --> 00:03:13.876
lub nadmiar metali ciężkich
jak arszenik, chrom lub ołów

00:03:13.876 --> 00:03:16.685
to znak, że woda nie jest zdatna do picia.

00:03:16.795 --> 00:03:19.925
Wielu z substancji zanieczyszczających
jak ołów czy arszenik

00:03:19.925 --> 00:03:22.025
nie da się wykryć bez odpowiednich testów,

00:03:22.025 --> 00:03:24.115
ale pewne wskazówki, jak zmętnienie,

00:03:24.115 --> 00:03:25.456
brązowy lub żółtawy kolor,

00:03:25.456 --> 00:03:26.995
brzydki zapach

00:03:26.995 --> 00:03:29.245
czy wyraźny zapach chloru

00:03:29.245 --> 00:03:32.127
mogą wskazywać, że woda
wymaga dalszych badań.

00:03:32.267 --> 00:03:34.815
Zestawy do badań wody
dają jeszcze więcej możliwości

00:03:34.815 --> 00:03:39.026
i potwierdzają obecność wielu innych
zanieczyszczeń i chemikaliów.

00:03:39.516 --> 00:03:41.551
Przy tylu rodzajach zanieczyszczeń

00:03:41.551 --> 00:03:46.135
są metody uzdatniania wody
tuż przed użyciem, a nie u jej źródła.

00:03:46.255 --> 00:03:49.996
Uzdatnianie w momencie użycia
jest już znane od tysięcy lat.

00:03:50.466 --> 00:03:55.216
Starożytni Egipcjanie usuwali z wody
zanieczyszczenia, gotując ją na słońcu.

00:03:55.706 --> 00:03:58.617
A w starożytnej Grecji Hipokrates
zaprojektował torebkę

00:03:58.617 --> 00:04:01.820
filtrującą z wody osady o niedobrym smaku.

00:04:02.250 --> 00:04:05.751
Dzisiaj uzdatnianie w momencie użycia
to zazwyczaj jonizacja wody,

00:04:05.751 --> 00:04:07.787
żeby zmniejszyć zawartość minerałów.

00:04:07.787 --> 00:04:10.498
Wykorzystywany jest
również proces adsorpcji,

00:04:10.498 --> 00:04:13.502
w którym porowaty materiał,
zwany węglem aktywnym

00:04:13.502 --> 00:04:17.377
usuwa z wody zanieczyszczenia
i inne chemiczne odpady.

00:04:17.727 --> 00:04:20.807
Choć nie jest to zawsze efektywne,
długoterminowe wyjście,

00:04:20.827 --> 00:04:25.449
uzdatnianie w momencie użycia jest metodą
wygodną, przenośną i łatwą w instalacji.

00:04:25.629 --> 00:04:28.879
A w regionach bez dostępu
do oczyszczalni na wielką skalę

00:04:28.879 --> 00:04:32.367
lub gdzie woda ulega zanieczyszczeniu
na dalszych etapach wędrówki,

00:04:32.367 --> 00:04:35.700
brak systemów oczyszczania
nieraz decyduje o życiu i śmierci.

00:04:36.590 --> 00:04:39.829
Czysta woda pozostaje cennym
i często niedostępnym dobrem.

00:04:39.969 --> 00:04:44.459
Prawie 800 milionów z nas
wciąż nie ma do niej stałego dostępu.

00:04:44.929 --> 00:04:48.168
Na szczęście ciągły rozwój
metod uzdatniania wody,

00:04:48.168 --> 00:04:50.421
na dużą i małą skalę,

00:04:50.421 --> 00:04:53.029
może złagodzić złe warunki.

00:04:53.039 --> 00:04:56.289
Wprowadzenie właściwych systemów
uzdatniania tam, gdzie są potrzebne,

00:04:56.289 --> 00:04:58.452
i poświęcanie uwagi
tym, które już istnieją,

00:04:58.472 --> 00:05:01.891
zaspokoi jedną z naszych
najważniejszych ludzkich potrzeb.