Przyjrzyj się wodzie w tej szklance. Orzeźwiająca, nawadniająca i niezbędna do przeżycia. Ale przed wypiciem zastanów się, jak się upewnić, że nie zawiera chorobotwórczych organizmów i zanieczyszczeń? Jedna na dziesięć osób na świecie nie ma pewności, czy woda jest czysta i bezpieczna do spożycia. Dlaczego? Nieodpowiednie warunki sanitarne, słaba ochrona zasobów wody pitnej i niewłaściwa higiena często prowadzą do zanieczyszczenia wody ściekami lub odchodami. To stwarza idealne warunki do rozwoju groźnych bakterii, wirusów i pasożytów. A wpływ tych patogenów na zdrowie jest zatrważający. Biegunki spowodowane spożyciem wody są głównym powodem śmierci dzieci poniżej 5 roku życia na świecie. Według raportu ONZ z 2010 roku choroby zakaźne przenoszone przez wodę zabijają rocznie więcej ludzi niż wojny. Jednak poddanie wody odpowiednim procesom może być odpowiedzią na te zagrożenia. Zazwyczaj są to: sedymentacja, filtracja i dezynfekcja. Jak woda trafi już do oczyszczalni, jest gotowa do oczyszczania. Pierwszy etap - sedymentacja, wymaga po prostu czasu. Woda stoi niezmącona, co pozwala cięższym cząsteczkom opaść na dno. Ale często cząsteczki są po prostu zbyt małe by mogła je usunąć sama sedymentacja i trzeba je odfiltrować. Siłą grawitacji woda spływa przez warstwy piasku, którego porowatość wyłapuje pozostałe cząsteczki, przygotowując wodę do ostatniego etapu oczyszczania: dawki środka dezynfekującego. Chemikalia, głównie związki chloru i ozon, są mieszane po to, żeby zabić patogeny, zdezynfekować rury i kontenery. Chlor bardzo skutecznie niszczy, żyjące w wodzie drobnoustroje, ale jego użycie jest regulowane prawnie przez rząd, ze względu na potencjalnie szkodliwe działanie związków pochodnych. Jeśli podczas dezynfekcji nie jest zachowana równowaga chlorowa, mogą nastąpić inne reakcje chemiczne. Na przykład znaczny wzrost poziomu pochodnych chloru, takich jak trihalometany, może spowodować korozję rur i uwolnienie żelaza, miedzi i ołowiu do obiegu wody pitnej. Zanieczyszczenie wody z tych i innych źródeł, jak z procesu ługowania, wycieków chemicznych i spływania pestycydów mają związek z długofalowymi zagrożeniami dla zdrowia jak rak, choroby układu krążenia, choroby neurologiczne czy poronienia. Niestety dokładna analiza zagrożeń chemicznego zanieczyszczenia wody jest trudna. Wiadomo, że substancje dezynfekujące zwiększają poziom bezpieczeństwa, usuwając chorobotwórcze patogeny, eksperci jednak wciąż muszą określić pełen zakres wpływu chemicznego koktajlu w wodzie pitnej na zdrowie ludzkie. Jak stwierdzić, czy woda do której mamy dostęp w kranie lub z innych źródeł, nadaje się do picia? Po pierwsze zbyt duża mętność wody, śladowe ilości związków organicznych, lub nadmiar metali ciężkich jak arszenik, chrom lub ołów to znak, że woda nie jest zdatna do picia. Wielu z substancji zanieczyszczających jak ołów czy arszenik nie da się wykryć bez odpowiednich testów, ale pewne wskazówki, jak zmętnienie, brązowy lub żółtawy kolor, brzydki zapach czy wyraźny zapach chloru mogą wskazywać, że woda wymaga dalszych badań. Zestawy do badań wody dają jeszcze więcej możliwości i potwierdzają obecność wielu innych zanieczyszczeń i chemikaliów. Przy tylu rodzajach zanieczyszczeń są metody uzdatniania wody tuż przed użyciem, a nie u jej źródła. Uzdatnianie w momencie użycia jest już znane od tysięcy lat. Starożytni Egipcjanie usuwali z wody zanieczyszczenia, gotując ją na słońcu. A w starożytnej Grecji Hipokrates zaprojektował torebkę filtrującą z wody osady o niedobrym smaku. Dzisiaj uzdatnianie w momencie użycia to zazwyczaj jonizacja wody, żeby zmniejszyć zawartość minerałów. Wykorzystywany jest również proces adsorpcji, w którym porowaty materiał, zwany węglem aktywnym usuwa z wody zanieczyszczenia i inne chemiczne odpady. Choć nie jest to zawsze efektywne, długoterminowe wyjście, uzdatnianie w momencie użycia jest metodą wygodną, przenośną i łatwą w instalacji. A w regionach bez dostępu do oczyszczalni na wielką skalę lub gdzie woda ulega zanieczyszczeniu na dalszych etapach wędrówki, brak systemów oczyszczania nieraz decyduje o życiu i śmierci. Czysta woda pozostaje cennym i często niedostępnym dobrem. Prawie 800 milionów z nas wciąż nie ma do niej stałego dostępu. Na szczęście ciągły rozwój metod uzdatniania wody, na dużą i małą skalę, może złagodzić złe warunki. Wprowadzenie właściwych systemów uzdatniania tam, gdzie są potrzebne, i poświęcanie uwagi tym, które już istnieją, zaspokoi jedną z naszych najważniejszych ludzkich potrzeb.