1
00:00:00,730 --> 00:00:04,208
David Biello: Peki Victor, neler yaptın?

2
00:00:05,042 --> 00:00:07,684
Victor Vescovo:
Burası Atlantik Okyanusu'nun dibi

3
00:00:07,708 --> 00:00:10,684
ve sanırım gençken
çok fazla Jules Verne okumuşum,

4
00:00:10,708 --> 00:00:14,559
böylece son dört yıldır gezegendeki
en gelişmiş ve en derine dalabilen

5
00:00:14,583 --> 00:00:18,143
denizaltıyı tasarlayıp
inşa eden ekibe liderlik ettim,

6
00:00:18,167 --> 00:00:20,809
üstelik bu denizaltıyı
kullanabiliyorum da.

7
00:00:20,833 --> 00:00:23,101
Bu, geçen sene Aralık ayında biz,

8
00:00:23,125 --> 00:00:25,768
ilk kez -- Atlantik Okyanusu'nun dibi.

9
00:00:25,792 --> 00:00:27,756
DB: Bunu daha önce
kimse görmedi, öyle mi?

10
00:00:27,756 --> 00:00:29,476
Sadece sen gördün.
VV: Hayır.

11
00:00:29,500 --> 00:00:30,893
Tabii, şimdi herkes.

12
00:00:30,917 --> 00:00:33,434
DB: Bunu kim yapar?

13
00:00:33,458 --> 00:00:34,726
Yani --

14
00:00:34,750 --> 00:00:38,476
VV: Bence herkes son 10-15 sene içindeki
gelişimin farkındadır.

15
00:00:38,500 --> 00:00:41,893
Dış uzayı keşfedebilecek araçları olan 
bir sürü insan var,

16
00:00:41,917 --> 00:00:44,632
mesela SpaceX ya da Blue Origin --

17
00:00:44,632 --> 00:00:46,685
ve biz farklı bir yöne yol alıyoruz.

18
00:00:46,685 --> 00:00:50,418
Şahısların, kaynaklarını bizi daha önce
keşfedilmemiş yerlere götürecek

19
00:00:50,418 --> 00:00:54,514
teknolojiyi geliştirmek için harcadıkları
harika bir çağdayız.

20
00:00:55,125 --> 00:00:56,976
Ve dünyadaki okyanuslar...

21
00:00:57,000 --> 00:01:00,684
neredeyse klişe ama
tüm gezegenimizin yüzde 70'i

22
00:01:00,708 --> 00:01:03,143
ve bunun yüzde 95'i keşfedilmemiş.

23
00:01:03,167 --> 00:01:05,500
Bizim de bu keşifle
yapmaya çalıştığımız şey,

24
00:01:05,500 --> 00:01:07,413
bir denizaltı inşa ederek

25
00:01:07,413 --> 00:01:10,577
onun gezegenin en dibinde
her bir noktaya gidebileceğini kanıtlamak

26
00:01:10,577 --> 00:01:14,612
ve böylece bu gezegenin
hâlâ keşfedilmemiş yüzde 60'ını keşfetmek.

27
00:01:15,208 --> 00:01:17,599
DB: Bunun için bayağı iyi
bir alet gerek, değil mi?

28
00:01:17,599 --> 00:01:18,851
VV: Doğru.

29
00:01:18,875 --> 00:01:21,476
Bu araç tabii ki denizaltı,
Limiting Factor.

30
00:01:21,500 --> 00:01:22,976
Teknoloji harikası bir araç

31
00:01:23,000 --> 00:01:25,634
ve destek gemisi Pressure Drop
tarafından destekleniyor.

32
00:01:25,634 --> 00:01:28,352
90 mm kalınlığında iki kişilik
titanyum bir katmana sahip,

33
00:01:28,352 --> 00:01:29,893
bu onu bir atmosferde tutuyor

34
00:01:29,917 --> 00:01:35,167
ve okyanusun en derin noktasına
defalarca dalabilicek güce sahip.

35
00:01:35,167 --> 00:01:39,351
DB: Yani okyanusu keşfeden
SpaceX gibi bir şey?

36
00:01:39,375 --> 00:01:41,976
Evet, okyanus keşfeden SpaceX gibi

37
00:01:42,000 --> 00:01:43,874
ama ben kendi aracımı kendim sürüyorum.

38
00:01:43,874 --> 00:01:45,559
(Gülme sesleri)

39
00:01:45,583 --> 00:01:48,726
Elon'u alacak mısın yoksa?

40
00:01:48,750 --> 00:01:50,809
VV: Evet, herhangi bir kişiyi alabilirim.

41
00:01:50,833 --> 00:01:52,309
Elon, şu an bunu izliyorsan

42
00:01:52,333 --> 00:01:55,184
eğer seninkilere beni bindirirsen 
ben de seni bindiririm.

43
00:01:55,208 --> 00:01:57,000
(Gülme sesleri)

44
00:01:58,125 --> 00:02:00,851
DB: Bize aşağısının
nasıl bir yer olduğunu anlatsana.

45
00:02:00,875 --> 00:02:04,268
Basıncın öyle yoğun olduğu
bir yerden bahsediyoruz ki

46
00:02:04,292 --> 00:02:06,726
Eyfel Kulesi'ni
ayak parmağına koymak gibi.

47
00:02:06,750 --> 00:02:08,059
VV: Ondan daha fazla.

48
00:02:08,083 --> 00:02:09,518
Yaklaşık 1000 atm.

49
00:02:09,542 --> 00:02:11,934
Olay şu ki bizim,
bizi ekstrem derinliklere

50
00:02:11,958 --> 00:02:15,734
defalarca kez inip çıkmamızı
sağlayan titanyum bir katmanımız var.

51
00:02:16,083 --> 00:02:17,559
Bu daha önce hiç yapılmadı.

52
00:02:17,583 --> 00:02:19,643
The Challenger Deep,
1960 ve 2012 yıllarında

53
00:02:19,667 --> 00:02:22,934
James Cameron tarafından
iki kez daldırıldı.

54
00:02:22,958 --> 00:02:26,268
Aşağı indi ve yukarı geri çıktı,
bunlar deneysel gemilerdi.

55
00:02:26,292 --> 00:02:28,768
Bu, bir bilim insanı dahil iki kişiyle

56
00:02:28,792 --> 00:02:33,140
binlerce kez dalıp çıkabilen ticari 
sertifikalı ilk denizaltı.

57
00:02:33,213 --> 00:02:35,184
Şunu da söylemekten gurur duyuyorum ki

58
00:02:35,208 --> 00:02:37,983
sadece üç hafta önce
tarihte en derine dalan ilk İngiliz,

59
00:02:37,983 --> 00:02:40,393
Newcastle Üniversite'sinden
Dr. Alan Jamieson

60
00:02:40,417 --> 00:02:43,018
Java Trench'te bizimle aşağıdaydı.

61
00:02:43,042 --> 00:02:47,934
DB: O zaman tahmin ediyorum,
çok fazla şey seni korkutmuyor.

62
00:02:47,958 --> 00:02:50,059
VV: Dalmak çok daha farklı bir şey.

63
00:02:50,083 --> 00:02:53,184
Eğer klostrofobikseniz
denizaltının içinde olmak istemezsiniz.

64
00:02:53,208 --> 00:02:54,819
Oldukça uzun bir mesafe gidiyoruz

65
00:02:54,819 --> 00:02:58,018
ve görevler genel olarak
kapalı bir alanda 8 ile 9 saat sürüyor.

66
00:02:58,042 --> 00:03:00,518
Daha önceki kariyerimden epey farklı,

67
00:03:00,542 --> 00:03:03,184
dağcılıktan bahsediyorum,
açık alanlardasınız,

68
00:03:03,208 --> 00:03:05,018
rüzgâr şiddetli ve hava çok soğuk.

69
00:03:05,042 --> 00:03:07,268
Bu tam tersi, çok daha teknik.

70
00:03:07,292 --> 00:03:09,893
Bu daha çok kullandığınız
aletlerdeki hassasiyetle

71
00:03:09,917 --> 00:03:12,143
ve çıkabilecek sorunları çözmekle alakalı.

72
00:03:12,167 --> 00:03:14,726
Ama denizaltında bir şey
gerçekten ters giderse

73
00:03:14,750 --> 00:03:16,143
bunu bilemezsiniz.

74
00:03:16,167 --> 00:03:17,476
(Gülme sesleri)

75
00:03:17,500 --> 00:03:19,976
DB: Yani sızıntılardan
korktuğunu söylüyorsun.

76
00:03:20,000 --> 00:03:22,851
VV: Sızıntılar iyi değil
ama eğer olan şey bir sızıntıysa

77
00:03:22,875 --> 00:03:25,059
o kadar kötü değil
çünkü o kadar kötü olsaydı

78
00:03:25,083 --> 00:03:26,809
yine bilemezdiniz. Ama --

79
00:03:26,833 --> 00:03:29,684
Ateş çıkması da pek iyi bir şey değil

80
00:03:29,708 --> 00:03:31,768
ama gerçekten çok güvenli bir denizaltı.

81
00:03:31,792 --> 00:03:34,268
Söylemek isterim ki hayatımda
çok fazla şeye güvenmem

82
00:03:34,292 --> 00:03:36,101
ama titanyuma güvenirim, matematiğe,

83
00:03:36,125 --> 00:03:38,184
sonlu eleman analizine güvenirim

84
00:03:38,208 --> 00:03:39,518
ki bunlar sayesinde

85
00:03:39,542 --> 00:03:43,581
bu gibi şeylerin olağanüstü basınç
ve koşulları dayanıklılığını görüyorsunuz.

86
00:03:43,792 --> 00:03:46,934
DB: Ve bu küre kusursuz işlendi, değil mi?

87
00:03:46,958 --> 00:03:48,934
Gerçekten eşsiz bir gemi.

88
00:03:48,958 --> 00:03:50,434
VV: Zor olan aslında oydu --

89
00:03:50,458 --> 00:03:55,419
Makinenin %99'u kadar benzeyen bir
titanyum küresi yapmak.

90
00:03:55,430 --> 00:03:57,173
Titanyum, çalışılması zor bir metal

91
00:03:57,173 --> 00:03:59,143
çoğu kişi nasıl çalışılacağını anlayamadı

92
00:03:59,167 --> 00:04:00,518
ama biz çok şanslıydık.

93
00:04:00,542 --> 00:04:03,643
Olağanüstü ekibimiz
neredeyse kusursuz küreyi yapabildi

94
00:04:03,667 --> 00:04:06,101
ki bir şeyi basınca tabi tuttuğunuzda

95
00:04:06,125 --> 00:04:08,184
en güçlü geometriyi elde edebilirsiniz.

96
00:04:08,208 --> 00:04:10,601
Denizaltıya girdiğimde
ve o kapak kapandığında

97
00:04:10,625 --> 00:04:12,701
aşağı inip
yukarı geri çıkacağımdan eminim.

98
00:04:12,725 --> 00:04:15,676
DB: Bu da iki kez kontrol ettiğiniz şey 
kapağın kapalı olması.

99
00:04:15,697 --> 00:04:17,971
VV: Denizaltıyla dalmanın
sadece iki kuralı var.

100
00:04:17,971 --> 00:04:19,674
Birincisi kapağı güvenli kapamak. 


101
00:04:19,698 --> 00:04:21,674
İkincisi ise birinci kuralı tekrar etmek.

102
00:04:22,858 --> 00:04:26,251
DB: Tamam o zaman,
Atlantik Okyanusu: Tamam.

103
00:04:26,625 --> 00:04:28,393
Güney Okyanusu: Tamam.

104
00:04:28,417 --> 00:04:30,893
VV: Daha önce kimse
Güney Okyanusu'na dalmadı.

105
00:04:30,917 --> 00:04:32,226
Sebebini biliyorum.

106
00:04:32,250 --> 00:04:33,643
Koşulların orada çok zor.

107
00:04:33,667 --> 00:04:34,976
Hava çok kötü.

108
00:04:35,000 --> 00:04:37,226
Çarpışma kelimesi akla geliyor.

109
00:04:37,250 --> 00:04:39,101
Ama evet, oraya daldık.

110
00:04:39,125 --> 00:04:40,643
Bittiğine sevindim.
DB: Evet --

111
00:04:40,667 --> 00:04:42,018
VV: Teşekkürler

112
00:04:42,042 --> 00:04:43,184
(Alkışlar)

113
00:04:43,208 --> 00:04:45,101
DB: Yarışıyor gibisiniz.

114
00:04:45,125 --> 00:04:47,559
Şimdi de Kelly'nin bahsettiği
Hint Okyanusu.

115
00:04:47,583 --> 00:04:49,309
VV: Evet, o üç hafta önceydi.

116
00:04:49,333 --> 00:04:51,934
Gizemi çözme konusunda şanslıydık.

117
00:04:51,958 --> 00:04:53,893
Biri üç hafta önce bana şunu sorsaydı,

118
00:04:53,917 --> 00:04:56,351
"Hint Okyanusu'nun en derin 
noktası neresi?"

119
00:04:56,375 --> 00:04:57,643
bunu kimse cevaplayamazdı.

120
00:04:57,667 --> 00:04:58,976
İki aday vardı.

121
00:04:59,000 --> 00:05:01,643
Biri Batı Avustralya,
diğeri ise Java Trench.

122
00:05:01,667 --> 00:05:04,101
Çok iyi bir sonarı olan
harika bir gemimiz var.

123
00:05:04,125 --> 00:05:05,393
İkisini de işaretledik.

124
00:05:05,417 --> 00:05:07,684
Keşif araçlarını aşağı gönderdik
ve doğruladık.

125
00:05:07,708 --> 00:05:10,309
Aslında Java Trench'in orta bölgesinde,

126
00:05:10,333 --> 00:05:12,143
ki kimse orada olduğunu düşünmemişti.

127
00:05:12,167 --> 00:05:15,076
Aslında büyük dalışlarımızdan
birini her gerçekleştirdiğimizde

128
00:05:15,086 --> 00:05:17,349
Vikipedi'ye girip değiştirmek
zorunda kalıyoruz.

129
00:05:17,349 --> 00:05:18,861
Çünkü tamamen yanlış.

130
00:05:18,861 --> 00:05:20,227
(Gülme sesleri)

131
00:05:20,333 --> 00:05:22,673
DB: Muhtemelen oraya dalmak

132
00:05:22,673 --> 00:05:25,684
orada harcayabildiğiniz zamandan
daha çok vakit alıyor değil mi?

133
00:05:25,708 --> 00:05:28,601
VV: Hayır, aslında bayağı
vakit geçiriyoruz.

134
00:05:28,625 --> 00:05:31,476
Kabinde dört gün yetecek kadar 
oksijen desteğim var.

135
00:05:31,500 --> 00:05:33,059
Eğer dört gün boyunca oradaysam

136
00:05:33,083 --> 00:05:35,893
ve bir şeyler çok kötü gittiyse
muhtemelen kullanmayacağım

137
00:05:35,917 --> 00:05:38,976
ama okyanusun en derinine inmek
genelde üç saat civarı sürüyor

138
00:05:39,000 --> 00:05:41,309
ve sonra genelde 3 veya 4 saat
aşağıda kalıyoruz

139
00:05:41,333 --> 00:05:42,893
ve sonra üç saat de yukarı.

140
00:05:42,917 --> 00:05:45,296
Yani orada 10-11 saatten fazla
kalmak istemezsiniz.

141
00:05:45,296 --> 00:05:46,605
Dar gelmeye başlayabiliyor.

142
00:05:46,605 --> 00:05:48,831
DB: Tamam, o zaman işte 
Hint Okyanusu'nun dibi

143
00:05:48,831 --> 00:05:53,099
ve bu senin dışında başka kimsenin 
görmediği bir şey.

144
00:05:53,875 --> 00:05:57,303
VV: Bu fotoğraf aslında
keşif araçlarımızdan birinin.

145
00:05:57,303 --> 00:06:00,851
Sağ altta güçlü bir assfish 
görebilirsiniz --

146
00:06:00,875 --> 00:06:02,476
gerçekten adı böyle.

147
00:06:02,500 --> 00:06:03,518
(Gülme sesleri)

148
00:06:03,542 --> 00:06:06,934
Ama sol tarafta daha önce görülmemiş
bir canlıyı görebilirsiniz.

149
00:06:06,958 --> 00:06:10,184
Bu aslında dikenli ascedian denen, 
yer altında yaşayan denizanası

150
00:06:10,208 --> 00:06:12,643
ve hiçbiri daha önce böyle görünmemişti.

151
00:06:12,667 --> 00:06:15,393
Dikenin altında
küçük bir yavrusu var aslında

152
00:06:15,417 --> 00:06:17,559
ve karşıya doğru güzelce kaymıştı.

153
00:06:17,583 --> 00:06:20,059
Bugüne kadar gittiğimiz her dalışta,

154
00:06:20,083 --> 00:06:22,726
birkaç saat kalsak bile,

155
00:06:22,750 --> 00:06:24,643
üç veya dört yeni tür keşfettik

156
00:06:24,667 --> 00:06:27,976
çünkü bu yerler milyarlarca yıldır
görülmemiş yerler

157
00:06:28,000 --> 00:06:31,351
bugüne kadar hiç kimse
aşağı inip onları kayda almadı

158
00:06:31,375 --> 00:06:32,643
ya da örnekler almadı.

159
00:06:32,667 --> 00:06:34,518
Ve bu bizim için olağanüstü --

160
00:06:34,542 --> 00:06:36,893
(Alkışlar)

161
00:06:36,917 --> 00:06:38,226
Umduğumuz şey --

162
00:06:38,250 --> 00:06:41,601
görevimizin asıl amacı
bu aleti inşa etmek.

163
00:06:41,625 --> 00:06:43,268
Bu alet bir kapı

164
00:06:43,292 --> 00:06:44,601
çünkü bu aletle,

165
00:06:44,625 --> 00:06:46,968
daha çoklarını yapabileceğiz

166
00:06:46,968 --> 00:06:49,185
ve bilim insanlarını
binlerce defa daldırıp

167
00:06:49,205 --> 00:06:51,408
keşif kapılarını açmalarını

168
00:06:51,452 --> 00:06:54,719
ve varlığından bile haberdar olmadığımız
şeyler bulabilecekler.

169
00:06:54,727 --> 00:06:59,002
DB: Yani insanlar denizin dibinden çok
uzaya gittiler.

170
00:06:59,412 --> 00:07:00,725
Sen üçünden birisin.

171
00:07:00,931 --> 00:07:03,171
Bu sayıyı arttıracaksın.
Bu şansı vereceksin.

172
00:07:03,630 --> 00:07:06,110
VV: Evet, üç kişi
Pasifik Okyanusu'nun dibine daldı.

173
00:07:06,218 --> 00:07:08,878
İki kişiyle 1960'da USS Trieste

174
00:07:09,098 --> 00:07:11,757
2012'de Deep Sea Challenger'ı ile 
James Cameron --

175
00:07:11,802 --> 00:07:13,399
teşekkürler Jim, güzel denizaltı.

176
00:07:13,465 --> 00:07:15,131
Bu 3. jenerasyon bir teknoloji.

177
00:07:15,425 --> 00:07:18,003
Sadece aşağı inmeyi değil,
aslında iki hafta içinde

178
00:07:18,003 --> 00:07:19,773
birkaç kez dalıp çıkmayı deneyeceğiz

179
00:07:19,773 --> 00:07:21,383
ki bu daha hiç denenmedi.

180
00:07:22,208 --> 00:07:24,848
Eğer bunu yapabilirsek
teknolojiyi kanıtlamış olacağız

181
00:07:24,868 --> 00:07:27,230
ve o kapı açılmakla kalmayacak,
hep açık kalacak.

182
00:07:27,310 --> 00:07:28,650
(Alkışlar)

183
00:07:30,794 --> 00:07:31,893
DB: Harika, bol şans.

184
00:07:31,893 --> 00:07:34,051
VV: Çok teşekkürler. 
DB: Ben teşekkür ederim.

185
00:07:34,051 --> 00:07:35,561
VV: Hepinize teşekkürler.

186
00:07:35,561 --> 00:07:37,292
(Alkışlar)