WEBVTT

00:00:00.730 --> 00:00:04.208
Давид Биело: Па, Виктор,
со што се занимаваш во последно време?

NOTE Paragraph

00:00:05.042 --> 00:00:07.684
Виктор Весково: Тоа е дното на
Атлантскиот Океан,

00:00:07.708 --> 00:00:10.684
и изгледа како дете премногу
сум го читал Жил Верн,

00:00:10.708 --> 00:00:14.559
па последниве 4 години
предводев тим кој ја конструираше

00:00:14.583 --> 00:00:18.143
најнапредната нуркачка
направа на светот,

00:00:18.167 --> 00:00:20.809
и умеам лично
да управувам со неа.

00:00:20.833 --> 00:00:23.101
Ова беше декември минатата година,

00:00:23.125 --> 00:00:25.768
за прв пат -
дното на Атлантскиот Океан.

NOTE Paragraph

00:00:25.792 --> 00:00:27.726
ДБ: Никој пред тебе не го 
видел ова?

NOTE Paragraph

00:00:27.750 --> 00:00:29.476
Само ти.
ВВ: Не.

00:00:29.500 --> 00:00:30.893
Но сега и сите други.

NOTE Paragraph

00:00:30.917 --> 00:00:33.434
ДБ: Кој прави вакви работи?

00:00:33.458 --> 00:00:34.726
Па -

NOTE Paragraph

00:00:34.750 --> 00:00:38.476
ВВ: Мислам дека сите ги имаат видено 
напредоците во последниве 10-15 години.

00:00:38.500 --> 00:00:41.893
Имате еден куп луѓе што имаат
средства за истражување на вселената,

00:00:41.917 --> 00:00:44.268
како СпејсЕкс или Блу Ориџин

00:00:44.292 --> 00:00:45.559
тие луѓе.

00:00:45.583 --> 00:00:47.351
Ние одиме во спротивниот правец.

00:00:47.375 --> 00:00:48.643
Ова е прекрасна ера

00:00:48.667 --> 00:00:50.893
на индивидуалци кои ги
трошат своите ресурси

00:00:50.917 --> 00:00:53.268
да се развијат технологии
кои ќе нѐ носат на места

00:00:53.292 --> 00:00:55.101
што не биле истражени досега,

00:00:55.125 --> 00:00:56.976
а светските океани се -

00:00:57.000 --> 00:01:00.684
дури е клише да се каже,
тие се 70 % од целата планета,

00:01:00.708 --> 00:01:03.143
и од тоа, 95 % се неистражени.

00:01:03.167 --> 00:01:05.476
Па, преку експедицијава сакаме

00:01:05.500 --> 00:01:07.937
да конструираме и демонстрираме
подводно пловило

00:01:07.937 --> 00:01:10.545
кое може да оди до секоја точка
на дното на планетата

00:01:10.545 --> 00:01:14.708
за да ги истражи преостанатите 60 %
кои не се истражени.

NOTE Paragraph

00:01:14.868 --> 00:01:17.559
ДБ: Ти треба екстра алатка
за да го направиш тоа, така?

NOTE Paragraph

00:01:17.583 --> 00:01:18.851
ВВ: Точно.

00:01:18.875 --> 00:01:21.476
Алатката е подморницата
„Лимитинг фактор“.

00:01:21.500 --> 00:01:22.976
Тоа е модерно пловило

00:01:23.000 --> 00:01:25.454
носено од бродот за поддршка,
„Прешер драп“.

00:01:25.478 --> 00:01:28.268
Има титаниумска сфера за две
лица, дебела 90 мм,

00:01:28.292 --> 00:01:29.893
што ја одржува на една атмосфера,

00:01:29.917 --> 00:01:32.601
и може во повеќе наврати да нурнува

00:01:32.625 --> 00:01:35.143
до најдлабоката
точка на океанот.

NOTE Paragraph

00:01:35.167 --> 00:01:39.351
ДБ: Значи како СпејсЕкс
за истражување океани?

NOTE Paragraph

00:01:39.375 --> 00:01:41.976
ВВ: Да, налик на СпејсЕкс 
за истражување океани,

00:01:42.000 --> 00:01:43.684
но јас управувам со моите возила.

NOTE Paragraph

00:01:43.708 --> 00:01:45.559
(смеа)

NOTE Paragraph

00:01:45.583 --> 00:01:48.726
ДБ: Ќе го земеш со себе Илон или...?

NOTE Paragraph

00:01:48.750 --> 00:01:50.809
ВВ: Да, можам да земам некој долу.

00:01:50.833 --> 00:01:52.309
Па Илон, ако слушаш,

00:01:52.333 --> 00:01:55.184
ќе те повозам со моево
ако ти ме повозиш со твоето.

NOTE Paragraph

00:01:55.208 --> 00:01:57.000
(смеа)

NOTE Paragraph

00:01:58.125 --> 00:02:00.851
ДБ: Па, кажи ни како е таму долу.

00:02:00.875 --> 00:02:04.168
Зборуваме за место каде притисокот
е многу силен.

00:02:04.168 --> 00:02:07.080
Тоа е како да ја ставиш Ајфеловата 
кула врз прстот на ногата.

NOTE Paragraph

00:02:07.080 --> 00:02:08.213
ВВ: Посилен е и од тоа.

00:02:08.213 --> 00:02:09.518
Околу 16,000 паскали.

00:02:09.542 --> 00:02:11.934
Имаме титаниумска сфера

00:02:11.958 --> 00:02:14.987
која овозможува повторливо нурнување
до екстремни длабочини

00:02:14.987 --> 00:02:16.059
и испливување.

00:02:16.083 --> 00:02:17.559
Тоа досега не е направено.

00:02:17.583 --> 00:02:19.643
„Челинџер дип“ бил нурнат двапати,

00:02:19.667 --> 00:02:22.934
еднаш во 1960 и еднаш во 2012 г.,
од Џејмс Камерон.

00:02:22.958 --> 00:02:26.268
Тие се спуштија и се вратија горе.
Тоа беше експериментално пловило.

00:02:26.292 --> 00:02:28.768
Ова е првото комерцијално
одобрено подводно пловило

00:02:28.792 --> 00:02:32.018
кое може да оди горе-долу
илјадници пати со две лица,

00:02:32.042 --> 00:02:33.309
вклучувајќи научник.

00:02:33.333 --> 00:02:35.184
Горди сме што го однесовме долу

00:02:35.208 --> 00:02:37.393
Британецот кој има
нурнато најдлабоко

00:02:37.417 --> 00:02:40.393
пред 3 недели,
Др. Алан Џејмисон од универзитетот Њукасл.

00:02:40.417 --> 00:02:43.018
Тој беше долу со нас,
кај Јаванската бразда.

NOTE Paragraph

00:02:43.042 --> 00:02:47.934
ДБ: Па, не те плашат многу работи,
претпоставувам.

NOTE Paragraph

00:02:47.958 --> 00:02:50.059
ВВ: Па, многу е поинаку 
да се нурка.

00:02:50.083 --> 00:02:53.184
Ако си клаустрофобичен,
не би сакал да си во подморницата.

00:02:53.208 --> 00:02:54.559
Одиме прилично длабоко

00:02:54.583 --> 00:02:58.018
и мисиите траат од 8 до 9 часа
во затворен простор.

00:02:58.042 --> 00:03:00.518
Поразлично е од мојата
претходна кариера,

00:03:00.542 --> 00:03:03.184
искачување на планини,
каде имате отворен простор,

00:03:03.208 --> 00:03:05.018
каде ветрот дува
и е многу студено.

00:03:05.042 --> 00:03:07.268
Ова е обратно.
Ова е многу потехничко.

00:03:07.292 --> 00:03:10.257
Овде многу поважна е прецизноста при
употреба на инструментите

00:03:10.257 --> 00:03:12.143
и решавање на сите
евентуални проблеми.

00:03:12.167 --> 00:03:14.726
Но ако нешто тргне наопаку
во пловилото,

00:03:14.750 --> 00:03:16.143
нема да знаете.

NOTE Paragraph

00:03:16.167 --> 00:03:17.476
(смеа)

NOTE Paragraph

00:03:17.500 --> 00:03:19.976
ДБ: Сакаш да кажеш,
се плашиш од пукнатини.

NOTE Paragraph

00:03:20.000 --> 00:03:22.851
ВВ: Пукнатините не чинат,
но ако се случат,

00:03:22.875 --> 00:03:25.059
не е толку страшно.
Кога би било страшно,

00:03:25.083 --> 00:03:26.809
не би знаеле.

00:03:26.833 --> 00:03:29.684
Ни пожар во капсулата не чини.

00:03:29.708 --> 00:03:31.768
Всушност, ова е многу безбедно пловило.

00:03:31.792 --> 00:03:34.268
Јас не верувам
на многу работи во животот,

00:03:34.292 --> 00:03:36.265
но му верувам на титаниумот,
математиката,

00:03:36.265 --> 00:03:38.318
и верувам во анализа на конечни елементи,

00:03:38.318 --> 00:03:39.518
што е начин на утврдување

00:03:39.542 --> 00:03:41.601
дали работи како оваа
ќе ги преживеат

00:03:41.625 --> 00:03:43.768
овие неверојатни 
притисоци и услови.

NOTE Paragraph

00:03:43.792 --> 00:03:46.934
ДБ: А оваа сфера е совршено 
направена, така?

00:03:46.958 --> 00:03:48.934
Ова е навистина уникатно пловило.

NOTE Paragraph

00:03:48.958 --> 00:03:50.434
ВВ: Тоа е трикот -

00:03:50.458 --> 00:03:52.309
правење на титаниумска сфера

00:03:52.333 --> 00:03:55.476
прецизна во граници на 0.1%

00:03:55.500 --> 00:03:57.059
Титаниум е тежок метал за работа

00:03:57.083 --> 00:03:59.143
и многу луѓе 
не го разбираат,

00:03:59.167 --> 00:04:00.518
но ние имавме многу среќа.

00:04:00.542 --> 00:04:03.643
Нашиот извонреден тим успеа 
да направи речиси совршена сфера.

00:04:03.667 --> 00:04:06.101
Кога се подложува
нешто под притисок,

00:04:06.125 --> 00:04:08.588
тоа е најцврстата геометрија
што можете да ја имате.

00:04:08.588 --> 00:04:10.805
Кога сум во пловилото,
кога се затвора отворот,

00:04:10.805 --> 00:04:13.351
уверен сум дека ќе нурнам
и ќе се вратам назад.

NOTE Paragraph

00:04:13.375 --> 00:04:15.596
ДБ: Двапати проверуваш
дали отворот е затворен?

NOTE Paragraph

00:04:15.596 --> 00:04:18.067
ВВ: Има само две правила при
нуркање со подморница.

00:04:18.067 --> 00:04:20.114
Број еден: цврсто затвори го отворот.

00:04:20.114 --> 00:04:23.184
Број два: врати се на правилото број еден.

NOTE Paragraph

00:04:23.208 --> 00:04:26.601
ДБ: Значи, Атлантски Океан: поминато.

00:04:26.625 --> 00:04:28.393
Јужен Океан: поминато.

NOTE Paragraph

00:04:28.417 --> 00:04:30.893
ВВ: Никој нема нуркано 
во Јужниот Океан претходно.

00:04:30.917 --> 00:04:32.226
Знам и зошто.

00:04:32.250 --> 00:04:33.643
Навистина е непријателски.

00:04:33.667 --> 00:04:34.976
Времето е одвратно.

00:04:35.000 --> 00:04:37.226
Зборот „судир“ ми паѓа на памет.

00:04:37.250 --> 00:04:39.101
Но, и тоа го направивме, да.

NOTE Paragraph

00:04:39.125 --> 00:04:40.643
Мило ми е што заврши -
ДБ: Да -

NOTE Paragraph

00:04:40.667 --> 00:04:42.018
ВВ: Благодарам.

NOTE Paragraph

00:04:42.042 --> 00:04:43.184
(аплауз)

NOTE Paragraph

00:04:43.208 --> 00:04:45.101
ДБ: Како да јурите низ него.

00:04:45.125 --> 00:04:47.559
И сега Индискиот Океан,
како што спомна Кели.

NOTE Paragraph

00:04:47.583 --> 00:04:49.309
ВВ: Да, тоа беше пред три недели.

00:04:49.333 --> 00:04:51.934
Имавме доволно среќа
всушност да ја решиме мистеријата.

00:04:51.958 --> 00:04:53.893
Ако некој ме прашаше пред три недели,

00:04:53.917 --> 00:04:56.351
„Која е најдлабоката точка
во Индискиот Океан?" -

00:04:56.375 --> 00:04:57.643
никој не знаеше.

00:04:57.667 --> 00:04:58.976
Имаше двајца кандидати,

00:04:59.000 --> 00:05:01.643
еден кај Западна Австралија
и еден во Јаванската бразда.

00:05:01.667 --> 00:05:04.101
Имаме прекрасен брод
со извонреден сонар.

00:05:04.127 --> 00:05:07.684
Испративме сонди на дното
и проверивме.

00:05:07.708 --> 00:05:10.309
Всушност, се наоѓа во центарот
на Јаванската бразда,

00:05:10.333 --> 00:05:12.143
каде никој не помисли дека е.

00:05:12.167 --> 00:05:14.976
Секојпат кога ќе завршевме
со едно од главните нуркања,

00:05:15.000 --> 00:05:17.257
моравме да одиме 
на Википедија и да коригираме,

00:05:17.257 --> 00:05:18.643
затоа што беше неточно.

NOTE Paragraph

00:05:18.667 --> 00:05:20.309
(смеа)

NOTE Paragraph

00:05:20.333 --> 00:05:23.393
ДБ: Веројатно спуштањето трае подолго

00:05:23.417 --> 00:05:25.684
отколку престојот долу?

NOTE Paragraph

00:05:25.708 --> 00:05:28.601
VV: Не, ние долу остануваме
всушност доста долго.

00:05:28.625 --> 00:05:31.476
Во пловилото имам кислород за 4 дена.

00:05:31.500 --> 00:05:33.059
Ако сум долу 4 дена,

00:05:33.083 --> 00:05:35.893
и нешто тргне наопаку,
веројатно нема да го искористам.

00:05:35.917 --> 00:05:38.976
Спуштањето до најдлабокиот
дел на океанот трае околу 3 часа,

00:05:39.000 --> 00:05:41.309
па остануваме долу околу 3-4 часа

00:05:41.333 --> 00:05:42.917
и уште 3 часа
до површината.

00:05:42.917 --> 00:05:45.976
Не треба да се останува таму
повеќе од 10 или 11 часа.

NOTE Paragraph

00:05:46.023 --> 00:05:49.559
ДБ: Добро. Дното
на Индискиот Океан.

00:05:49.583 --> 00:05:53.851
Ова е нешто што никој,
освен ти, го нема видено.

NOTE Paragraph

00:05:53.875 --> 00:05:57.893
VV: Ова се слики
од една од нашите сонди.

00:05:57.917 --> 00:06:00.851
На дното десно можете
да видите „газриба“ -

00:06:00.875 --> 00:06:02.476
така всушност се вика.

NOTE Paragraph

00:06:02.500 --> 00:06:03.518
(смеа)

NOTE Paragraph

00:06:03.542 --> 00:06:06.339
Но од лево се гледа
суштество кое никогаш не било видено.

00:06:06.339 --> 00:06:10.184
Тоа е, всушност медуза што живее на дното
наречена трупест асцидијан,

00:06:10.208 --> 00:06:12.643
и ниедна не
изгледала вака порано.

00:06:12.667 --> 00:06:15.393
Всушност има мало дете
на дното на нејзиниот труп.

00:06:15.417 --> 00:06:17.559
Едноставно си отплива.

00:06:17.583 --> 00:06:20.059
При секое нуркање,

00:06:20.083 --> 00:06:22.726
иако сме само долу
само неколку часа,

00:06:22.750 --> 00:06:24.643
откриваме 3-4 нови видови,

00:06:24.667 --> 00:06:27.976
затоа што овие места
биле изолирани милијарди години

00:06:28.000 --> 00:06:31.351
и ниту еден човек досега
не било таму за да ги снима

00:06:31.375 --> 00:06:32.643
или зема примероци.

00:06:32.667 --> 00:06:34.518
Ова е извонредно за нас -

NOTE Paragraph

00:06:34.542 --> 00:06:36.893
(аплауз)

NOTE Paragraph

00:06:36.917 --> 00:06:38.226
Се надеваме -

00:06:38.250 --> 00:06:41.601
главната цел на нашата мисија
е да се направи оваа алатка.

00:06:41.625 --> 00:06:43.268
Оваа алатка е врата,

00:06:43.292 --> 00:06:44.601
затоа што со оваа алатка,

00:06:44.625 --> 00:06:46.809
ќе може да направиме 
и други такви

00:06:46.833 --> 00:06:49.184
и да ги однесеме научниците
долу на 1000 нуркања

00:06:49.208 --> 00:06:51.434
да ја отворат вратата на истражувањето

00:06:51.458 --> 00:06:54.518
и да најдат работи што
немавме поим дека постојат.

NOTE Paragraph

00:06:54.542 --> 00:06:59.434
ДБ: Повеќе луѓе биле
во вселената отколку на дното на океанот.

00:06:59.458 --> 00:07:01.101
Ти си еден од трите.

00:07:01.125 --> 00:07:04.018
Ќе го зголемиш тој број.

NOTE Paragraph

00:07:04.042 --> 00:07:07.309
ВВ: Да, три лица имаат нурнато
до дното на Тихиот океан.

00:07:07.333 --> 00:07:09.476
УСС Трст во 1960 година
со две лица.

00:07:09.500 --> 00:07:12.018
Џејмс Камерон во 2012 
со неговиот Дип Си Џелинџер -

00:07:12.042 --> 00:07:13.601
благодарам, Џим.

00:07:13.625 --> 00:07:15.590
Ова е технологија
од третата генерација.

00:07:15.590 --> 00:07:18.476
Ние не само што ќе одиме долу
за две недели,

00:07:18.500 --> 00:07:21.132
туку и ќе се обидеме да го сториме
тоа повеќепати.

00:07:21.537 --> 00:07:23.988
Ако успееме,
ќе ја докажеме технологијата

00:07:23.988 --> 00:07:27.476
и таа врата не само што ќе се отвори,
туку и ќе остане отворена.

NOTE Paragraph

00:07:27.500 --> 00:07:30.768
(аплауз)

NOTE Paragraph

00:07:30.792 --> 00:07:32.101
ДБ: Фантастично. Со среќа.

NOTE Paragraph

00:07:32.125 --> 00:07:33.976
ВВ: Благодарам многу.
ДБ: Благодарам.

NOTE Paragraph

00:07:34.000 --> 00:07:35.268
ВВ: Благодарам на сите.

NOTE Paragraph

00:07:35.292 --> 00:07:37.833
(аплауз)