0:00:01.207,0:00:03.250
Plum Village, Frankrijk

0:00:03.520,0:00:07.363
Zenmeester Thich Nhat Hanh[br]beantwoordt vragen.

0:00:34.902,0:00:38.694
Hoe voelt het als je dood bent?

0:00:53.466,0:00:59.415
Dus de vraag is:[br]"Na je dood, voel je dan nog iets?"

0:01:00.223,0:01:04.518
"Hoe voel je je als je dood bent?"

0:01:12.725,0:01:16.728
Dit is een heel goede, diepzinnige vraag.

0:01:19.398,0:01:29.457
Stel dat je aan een wolk in de lucht[br]dezelfde vraag zou stellen.

0:01:31.254,0:01:34.903
"Liefste wolkje, ik weet[br]dat je op een dag zal sterven."

0:01:36.399,0:01:38.749
"Je zal geen wolkje meer zijn."

0:01:40.405,0:01:46.648
"Dus hoe voel je je nu,[br]en hoe zal je je voelen na je dood?"

0:01:47.756,0:01:50.501
"Zal je nog iets voelen na je dood?"

0:01:51.980,0:01:53.239
Dat vragen we de wolk.

0:01:54.609,0:02:02.683
En als we aandachtig luisteren,[br]horen we misschien een antwoord.

0:02:05.298,0:02:08.182
Denk je dat een wolk[br]bang is om te sterven?

0:02:14.479,0:02:16.805
Je hangt daar te zweven in de lucht.

0:02:16.805,0:02:20.911
Maar je weet dat je op een dag[br]zal moeten verdwijnen.

0:02:22.151,0:02:24.129
Je moet sterven.

0:02:30.047,0:02:32.522
Hetzelfde geld voor een mens.

0:02:43.191,0:02:47.975
Dit is geen kindervraag,[br]maar een vraag voor filosofen!

0:02:52.550,0:02:55.849
En als het wolkje weet[br]hoe het moet mediteren

0:02:58.360,0:02:59.447
- wie weet? -

0:03:01.368,0:03:04.967
dan zal het erachter komen[br]dat het nooit kan sterven.

0:03:08.455,0:03:10.103
Het kan nooit sterven,

0:03:11.481,0:03:14.176
want 'sterven' betekent[br]dat je niets wordt.

0:03:15.794,0:03:18.419
Van 'iets' word je 'niets'.

0:03:18.862,0:03:22.163
Dat is wat we bedoelen met 'sterven'.

0:03:22.827,0:03:26.395
Je bent er en dan plots[br]ben je er niet meer.

0:03:26.976,0:03:28.242
Dat is 'sterven'.

0:03:28.611,0:03:31.836
Maar kan een wolk sterven?

0:03:34.626,0:03:36.957
Is het mogelijk dat een wolk niets wordt?

0:03:37.505,0:03:38.569
Nee!

0:03:38.887,0:03:44.398
Een wolk kan regen worden,[br]sneeuw, ijs of mist.

0:03:44.398,0:03:47.520
Maar een wolk kan nooit niets worden.

0:03:53.095,0:03:56.127
Dus de mens is ook zo.

0:03:57.067,0:04:02.246
Het lijkt dat we kunnen sterven,[br]maar eigenlijk kunnen we niet sterven.

0:04:02.530,0:04:08.779
We gaan altijd verder,[br]niet in deze vorm, maar in andere vormen.

0:04:11.750,0:04:13.734
Snap je dat?

0:04:14.337,0:04:16.768
In feite zitten er veel wolken in ons.

0:04:16.962,0:04:20.384
Elke dag drinken we een hoop wolk.

0:04:20.384,0:04:24.628
Hier is een wolk![br]Ik drink een wolk.

0:04:25.754,0:04:29.265
70 percent van mijn lichaam is wolk.

0:04:32.598,0:04:35.607
En als de wolk niet sterft,[br]dan ik ook niet!

0:04:36.551,0:04:38.188
Ik ga altijd verder!

0:04:40.262,0:04:43.699
Dus wanneer je een wolk bent,[br]voel je je als een wolk.

0:04:44.599,0:04:49.151
Maar wanneer je geen wolk meer bent,[br]kan je regen zijn en je als regen voelen.

0:04:52.882,0:05:00.961
Dus er zal nog gevoel zijn[br]nadat de wolk regen is geworden.

0:05:01.842,0:05:04.589
En wanneer dit lichaam[br]uit elkaar gevallen is,

0:05:04.589,0:05:07.336
voel je niet meer met dit lichaam,

0:05:07.336,0:05:10.193
maar je voelt met[br]andere lichamen die volgen.

0:05:14.384,0:05:17.626
Onthoud, sterven is onmogelijk!

0:05:18.416,0:05:20.663
Dat is de leer van de Boeddha.

0:05:22.627,0:05:26.437
Ook vele wetenschappers[br]zijn daarachter gekomen.

0:05:27.161,0:05:32.267
Er is een Franse wetenschapper die zegt:[br]'Niets wordt geboren, niets sterft.'

0:05:33.300,0:05:35.290
Zijn naam is Antoine...

0:05:39.360,0:05:43.640
Lavoisier,[br]Antoine-Laurent Lavoisier.

0:05:43.640,0:05:46.980
'Rien ne se crée. Rien ne se perd.'

0:05:46.980,0:05:50.725
Dat betekent:[br]'Niets wordt geboren, niets sterft.'

0:05:53.183,0:05:57.634
Dat is van toepassing op de wolk.[br]De wolk is nooit geboren.

0:05:59.387,0:06:05.485
We denken dat 'geboren worden' betekent[br]dat je uit het niets plots iets wordt.

0:06:06.468,0:06:09.243
Maar een wolk is niet[br]uit het niets gekomen.

0:06:10.444,0:06:15.058
Voor ze een wolk was,[br]was ze iets anders,

0:06:15.303,0:06:20.166
bijvoorbeeld het water in de oceaan[br]of de hitte van de zon.

0:06:20.937,0:06:24.508
Dus voor ze een wolk was,[br]is ze iets anders geweest.

0:06:24.508,0:06:26.576
Ze komt niet uit het niets.

0:06:27.339,0:06:33.003
Daarom weten we dat een wolk[br]onmogelijk geboren kan worden.

0:06:33.003,0:06:36.686
En een wolk kan onmogelijk sterven.

0:06:37.290,0:06:39.446
En een mens is ook zo.

0:06:39.536,0:06:41.956
Je komt niet uit het niets.

0:06:43.006,0:06:49.977
Op het moment dat je geboren werd,[br]was je er al.

0:06:51.173,0:06:58.000
Voordat je moeder zwanger van je werd,[br]bestond je al,

0:06:58.969,0:07:01.820
half in je vader[br]en half in je moeder.

0:07:03.183,0:07:07.617
En de helft van je vader kwam[br]de helft van je moeder tegen

0:07:07.617,0:07:11.499
en werd een kleine jij, héél klein.

0:07:12.331,0:07:17.580
Dus het moment van de bevruchting[br]is niet het begin, er is geen begin.

0:07:19.864,0:07:21.564
Er is geen einde.

0:07:25.918,0:07:30.650
Dus...

0:07:30.650,0:07:36.295
Jouw aard is zoals de aard van de wolk:[br]geen geboorte en geen dood.

0:07:36.295,0:07:37.796
Maak je geen zorgen.

0:07:39.210,0:07:41.082
En meditatie helpt ons om

0:07:41.082,0:07:44.004
de aard van geen geboorte[br]en geen dood te zien

0:07:44.004,0:07:48.486
en de angst voor de dood,[br]de angst voor niet-zijn te verwijderen.

0:07:50.327,0:07:53.498
Dit is een heel diepzinnige[br]les van de Boeddha.

0:07:53.498,0:07:56.733
En als je ouder wordt,[br]ga je door met mediteren

0:07:56.733,0:08:00.751
en dan zal je aan de aard van[br]geen geboorte en geen dood raken.

0:08:00.751,0:08:03.074
En je zal niet bang meer zijn.

0:08:06.332,0:08:10.322
En wetenschappers hebben[br]dezelfde waarheid al ontdekt.

0:08:12.182,0:08:17.980
Vanochtend was er een vraag in de bel:

0:08:17.980,0:08:20.884
'Wat denkt u van de oerknal?'

0:08:23.156,0:08:26.883
De oerknal is het begin van de wereld.

0:08:30.895,0:08:35.998
Maar in deze leer,[br]in deze beoefening, is er geen begin.

0:08:38.104,0:08:42.457
Als er een oerknal is,[br]dan zal er een 'eindkrak' zijn.

0:08:49.282,0:08:54.704
Dit is een heel interessant[br]meditatieonderwerp.

0:08:57.188,0:09:00.509
Men heeft de theorie[br]van de oerknal uitgevonden

0:09:00.509,0:09:07.671
omdat men de behoefte voelde[br]om uit te leggen hoe de wereld begon.

0:09:08.248,0:09:12.746
Maar als je raakt aan de waarheid[br]van geen begin en geen eind,

0:09:12.746,0:09:17.784
dan hoef je geen[br]zulke theorie te maken

0:09:17.784,0:09:19.346
om dat uit te leggen.

0:09:20.127,0:09:26.390
Want als je denkt dat er een oerknal is,[br]dan moet je geloven in een eindkrak.

0:09:28.129,0:09:34.799
En je doet de eerste wet van[br]de thermodynamica geweld aan.

0:09:36.581,0:09:43.815
Je doet de wet, 'niets wordt geboren[br]niets sterft,' geweld aan.

0:09:47.579,0:09:52.353
We moeten blijven mediteren[br]op dit onderwerp, het is zeer diepgaand.

0:09:52.948,0:09:58.263
Dus mijn antwoord is:[br]er is gevoel wanneer je een wolk bent,

0:09:58.263,0:10:01.709
er zal gevoel zijn wanneer[br]je regen bent geworden.

0:10:02.999,0:10:05.479
Er is gevoel wanneer we[br]dit lichaam hebben.

0:10:05.479,0:10:09.728
Er zal gevoel zijn nadat we[br]andere lichamen hebben aangenomen.

0:10:11.042,0:10:12.257
Ok?

0:10:14.606,0:10:16.563
Wat een vraag!

0:10:21.128,0:10:23.250
Verbinding, inspiratie & voeding.