1
00:00:00,500 --> 00:00:02,520
Riyaziyyatda ədədlərin

2
00:00:02,520 --> 00:00:06,034
yuvarlaqlaşdırılmağı ilə bağlı
bir çox misalla qarşılaşmışıq.

3
00:00:06,034 --> 00:00:07,450
Yuvarlaqlaşdırmadan niyə istifadə edilir?

4
00:00:07,450 --> 00:00:09,090
Hansı hallarda yuvarlaqlaşdırma 
istifadə edilə bilər?

5
00:00:09,090 --> 00:00:10,660
Bəzi misalların cavablarının təxmin 
edilməsində

6
00:00:10,660 --> 00:00:12,550
yuvarlaqlaşdırmadan istifadə edə bilərik.

7
00:00:12,550 --> 00:00:14,758
Hər hansı bir ölçünü təxmini tapmağa
çalışdıqda,

8
00:00:14,758 --> 00:00:17,721
cavabı bir qədər sadələşdirmək üçün
yuvarlaqlaşdırmadan

9
00:00:17,721 --> 00:00:18,220
istifadə edə bilərik.

10
00:00:18,220 --> 00:00:20,719
Yaxud dəqiq ölçünü bilmədikdə.

11
00:00:20,719 --> 00:00:23,260
Yuvarlaqlaşdırmanın nə demək olduğuna
nəzər salaq.

12
00:00:23,260 --> 00:00:27,680
36, 34, 35, 26 və 12 ədədlərini

13
00:00:27,680 --> 00:00:28,550
yuvarlaqlaşdırmalıyıq.

14
00:00:28,550 --> 00:00:31,650
Bunların hər birini ən yaxın
onluqlara yuvarlaqlaşdıraq.

15
00:00:31,650 --> 00:00:33,750
Bunun nə demək olduğunu izah edəcəm.

16
00:00:33,750 --> 00:00:36,080
Bu ədədlərin hər birinə ən yaxın

17
00:00:36,080 --> 00:00:39,940
10-un bölünəni olan ədədi tapmalıyıq.

18
00:00:39,940 --> 00:00:41,300
10-un bölünənləri hansılardır?

19
00:00:41,300 --> 00:00:43,750
10 vur 0 = 0, 
10 vur 1 = 10,

20
00:00:43,750 --> 00:00:48,695
10, 20, 30, 40, 50, 60 və s.

21
00:00:48,695 --> 00:00:50,320
Videonu dayandırın

22
00:00:50,320 --> 00:00:52,300
və 10-un bölünənlərindən bu

23
00:00:52,300 --> 00:00:54,130
ədədlərə ən yaxın olan ədədləri tapın.

24
00:00:54,130 --> 00:00:56,297
Bu haqda bir qədər düşünək.

25
00:00:56,297 --> 00:00:58,380
Bu misalı həll etmək üçün

26
00:00:58,380 --> 00:01:00,550
ədəd oxundan istifadə edə bilərik.

27
00:01:00,550 --> 00:01:02,590
Burada iki ədəd oxu çəkək.

28
00:01:02,590 --> 00:01:05,050
Burada bir neçə ədəd oxu var.

29
00:01:05,050 --> 00:01:06,940
Bu ədədlərin ədəd oxu üzərində harada

30
00:01:06,940 --> 00:01:09,350
yerləşdiyinə baxaq.

31
00:01:09,350 --> 00:01:11,710
İlk ədədimiz 36-dır,
bu ədəd

32
00:01:11,710 --> 00:01:13,410
ədəd oxu üzərində harada yerləşir?

33
00:01:13,410 --> 00:01:15,360
30 və 40 arasında.

34
00:01:15,360 --> 00:01:18,180
Bu kiçik mavi hissə 35-ə bərabərdir.

35
00:01:18,180 --> 00:01:21,440
36 bundan bir qədər artıqdır.

36
00:01:21,440 --> 00:01:25,490
36 təxmini burada olacaq.

37
00:01:25,490 --> 00:01:28,430
Bu hissəni bir qədər böyüdək.

38
00:01:28,430 --> 00:01:33,170
Bu 30, bu isə 40-dır.

39
00:01:33,170 --> 00:01:34,650
36 harada yerləşir?

40
00:01:34,650 --> 00:01:36,110
Bu, 35-ə bərabərdir.

41
00:01:36,110 --> 00:01:37,870
36 bundan bir qədər yuxarıdadır.

42
00:01:37,870 --> 00:01:41,700
36-nı burada qeyd edə bilərik.

43
00:01:41,700 --> 00:01:45,190
Bunu ən yaxın onluqlara yuvarlaqlaşdırsaq,

44
00:01:45,190 --> 00:01:48,740
hansı iki ehtimal alınar?

45
00:01:48,740 --> 00:01:54,230
36-nı yuxarıya yuvarlaqlaşdırsaq,

46
00:01:54,230 --> 00:01:58,000
cavabda 40 alınar.

47
00:01:58,000 --> 00:02:02,100
Yuxarıya yuvarlaqlaşdırdıqda 40 alınır,

48
00:02:02,100 --> 00:02:08,160
aşağıya yuvarlaqlaşdırdıqda isə cavabda 30 alınır.

49
00:02:08,160 --> 00:02:10,280
Bu ədədlərdən hansının verilən ədədə
daha yaxın olduğunu

50
00:02:10,280 --> 00:02:11,600
müəyyənləşdirməliyik.

51
00:02:11,600 --> 00:02:14,335
Bu sualın cavabını

52
00:02:14,335 --> 00:02:14,960
təxmini tapa bilərik.

53
00:02:14,960 --> 00:02:17,830
36 ədədi 40-dan 4 vahid məsafədədir,

54
00:02:17,830 --> 00:02:20,670
30-dan isə 6 vahid məsafədə yerləşir.
Deməli, 40 daha yaxındır.

55
00:02:20,670 --> 00:02:22,820
Bunu yuxarıya yuvarlaqlaşdırırıq.

56
00:02:22,820 --> 00:02:25,240
Cavabda 40 alınır.

57
00:02:25,240 --> 00:02:27,460
Ədədi yuxarıya yuvarlaqlaşdırdıq.

58
00:02:27,460 --> 00:02:29,540
Digər qiymətlərə də nəzər salaq.

59
00:02:29,540 --> 00:02:31,970
34-ü necə yuvarlaqlaşdıraq?

60
00:02:31,970 --> 00:02:34,126
Videonu dayandırın və cavabı
tapmağa çalışın.

61
00:02:34,126 --> 00:02:35,500
Bu ədədi aşağıya və yuxarıya

62
00:02:35,500 --> 00:02:38,040
yuvarlaqlaşdırdıqda hansı ədəd alındığını

63
00:02:38,040 --> 00:02:40,970
müəyyənləşdirməyə çalışaq.

64
00:02:40,970 --> 00:02:46,950
34 ədədini ədəd oxunda qeyd edək.

65
00:02:46,950 --> 00:02:52,220
34 təxmini burada yerləşir.

66
00:02:52,220 --> 00:02:54,170
Bizim iki variantımız var.

67
00:02:54,170 --> 00:02:57,060
34-ü yuvarlaqlaşdıraq.

68
00:02:57,060 --> 00:03:02,920
Eyni rəngdən istifadə edirik,
bunu yuxarıya yuvarlaqlaşdırdıqda 40 alınır,

69
00:03:02,920 --> 00:03:06,809
Aşağıya yuvarlaqlaşdırdıqda isə 30 alınır.

70
00:03:06,809 --> 00:03:08,100
Bunlardan hansı daha yaxındır?

71
00:03:08,100 --> 00:03:10,780
Bu, 30-dan 4 vahid, 40-dan 6 vahid 
məsafədədir.

72
00:03:10,780 --> 00:03:12,750
Bu, 30-a daha yaxındır.

73
00:03:12,750 --> 00:03:15,700
Odur ki, bu ədədi 30-a yuvarlaqlaşdırırıq.

74
00:03:19,750 --> 00:03:21,280
Cavabda 30 alınır.

75
00:03:21,280 --> 00:03:22,863
Burada yuxarıya yuvarlaqlaşdırdıqda

76
00:03:22,863 --> 00:03:26,280
onluqlar mərtəbəsində 3-dən 4 alınır,
yəni 30-dan 40 alınır.

77
00:03:26,280 --> 00:03:28,020
Aşağıya yuvarlaqlaşdırdıqda isə

78
00:03:28,020 --> 00:03:30,970
30-dan 20-yə enirik.

79
00:03:30,970 --> 00:03:33,210
30 34-dən kiçikdir.

80
00:03:33,210 --> 00:03:35,460
Bunu aşağıya yuvarlaqlaşdırdıqda,

81
00:03:35,460 --> 00:03:40,060
Ən yaxın onluqlara yuvarlaqlaşdırdığımızdan
təkliklər mərtəbəsində 0 yazılır.

82
00:03:40,060 --> 00:03:42,220
Davam edək.

83
00:03:42,220 --> 00:03:48,165
35 ədədini ən yaxın onluqlara yuvarlaqlaşdıraq.

84
00:03:48,165 --> 00:03:49,790
Misalı həll etməzdən əvvəl

85
00:03:49,790 --> 00:03:51,090
iki variant haqqında düşünək.

86
00:03:51,090 --> 00:03:52,256
Bunu artıq bilirik.

87
00:03:52,256 --> 00:03:54,450
35 təxmini buradadır.

88
00:03:54,450 --> 00:03:57,760
Ədəd oxunda 35-i qeyd edirik.

89
00:03:57,760 --> 00:03:59,200
Burada iki mümkün cavab var.

90
00:03:59,200 --> 00:04:07,270
35 yuxarıya yuvarlaqlaşdırıldıqda 40,
aşağıya yuvarlaqlaşdırıldıqda 30 alınır.

91
00:04:07,270 --> 00:04:10,430
Videonu dayandırın və cavabı tapmağa çalışın.

92
00:04:10,430 --> 00:04:12,600
Bu, bir qədər maraqlıdır,

93
00:04:12,600 --> 00:04:14,790
çünki bu ədəd bunların hər ikisindən
5 vahid məsafədə yerləşir.

94
00:04:14,790 --> 00:04:17,339
Bu, 40-dan da, 30-dan da
5 vahid məsafədə yerləşir.

95
00:04:17,339 --> 00:04:19,050
Odur ki, təkliklər mərtəbəsində

96
00:04:19,050 --> 00:04:21,380
5 yazılan ədədlərin yuvarlaqlaşdırılması
üçün

97
00:04:21,380 --> 00:04:23,710
riyaziyyatçıların qəbul etdiyi bir
qayda var.

98
00:04:23,710 --> 00:04:27,690
Təkliklər mərtəbəsində 5 və daha böyük rəqəm varsa,
yuxarıya yuvarlaqlaşdırırıq.

99
00:04:27,690 --> 00:04:28,730
Bu, sadəcə bir qaydadır.

100
00:04:28,730 --> 00:04:31,850
Təkliklər mərtəbəsində 5 və daha böyük rəqəm
olduğundan

101
00:04:31,850 --> 00:04:35,450
35 40-a yuvarlaqlaşdırılır.

102
00:04:35,450 --> 00:04:39,940
Təkliklər mərtəbəsində 6 var,
5-dən böyük olduğundan

103
00:04:39,940 --> 00:04:43,320
bunu yuxarıya yuvarlaqlaşdırırıq və 
cavabda 40 alınır.

104
00:04:43,320 --> 00:04:49,091
4 5-dən kiçik olduğundan
aşağıya yuvarlaqlaşdırdıq.

105
00:04:49,091 --> 00:04:50,590
Digər iki ədədi yuvarlaqlaşdırmaq üçün

106
00:04:50,590 --> 00:04:52,120
bu qaydadan istifadə edək.

107
00:04:52,120 --> 00:04:56,230
Məsələn, 26 ədədinə nəzər salın.

108
00:04:56,230 --> 00:04:58,350
Burada hansı iki ehtimal var?

109
00:04:58,350 --> 00:05:00,370
26-dan böyük 10 bölünəni və

110
00:05:00,370 --> 00:05:03,810
26-dan kiçik 10 bölünəni hansıdır?

111
00:05:03,810 --> 00:05:08,460
26-dan böyük 10 bölünəni 30,

112
00:05:08,460 --> 00:05:12,400
26-dan kiçik 10 bölünəni isə 20-dir.

113
00:05:12,400 --> 00:05:14,030
Bunu yuxarıya yuvarlaqlaşdırsaq, 30,

114
00:05:14,030 --> 00:05:17,290
aşağıya yuvarlaqlaşdırsaq, 20 alınar.

115
00:05:17,290 --> 00:05:19,040
Ən yaxın onluqlara yuvarlaqlaşdırmaq üçün

116
00:05:19,040 --> 00:05:20,130
onluqlar mərtəbəsinə nəzər salırıq.

117
00:05:20,130 --> 00:05:20,980
Bu ədədi ən yaxın

118
00:05:20,980 --> 00:05:22,890
onluqlara yuvarlaqlaşdırmaq üçün

119
00:05:22,890 --> 00:05:24,500
təkliklər mərtəbəsinə nəzər salaq.

120
00:05:24,500 --> 00:05:26,370
Təklilər mərtəbəsinə əsasən 
cavabı tapa bilərik.

121
00:05:26,370 --> 00:05:31,510
Bu, 5-dən böyükdür.

122
00:05:31,510 --> 00:05:34,410
Bu rəqəm 5-dən böyük olduğundan

123
00:05:34,410 --> 00:05:36,460
yuxarıya yuvarlaqlaşdırırıq.

124
00:05:36,460 --> 00:05:41,580
Odur ki, 26 ədədini yuvarlaqlaşdırdıqda
cavabda 30 alınır.

125
00:05:41,580 --> 00:05:44,060
12 ədədini necə yuvarlaqlaşdıra bilərik?

126
00:05:44,060 --> 00:05:46,480
Bu sualı cavablandırmağa çalışaq.

127
00:05:46,480 --> 00:05:49,750
12-dən böyük 10 bölünəninə nəzər salaq.

128
00:05:49,750 --> 00:05:51,810
Bunu yuxarıya yuvarlaqlaşdırdıqda
20 alınar.

129
00:05:51,810 --> 00:05:54,790
12 təxmini burada yerləşir.

130
00:05:54,790 --> 00:05:59,230
Bunu 20 və ya 10-a
yuvarlaqlaşdıra bilərik.

131
00:05:59,230 --> 00:06:01,430
Bunu ən yaxın onluqlara 
yuvarlaqlaşdırmaq üçün

132
00:06:01,430 --> 00:06:03,590
təkliklər mərtəbəsinə nəzər salmalıyıq.

133
00:06:03,590 --> 00:06:06,440
Burada təkliklər mərtəbəsində yerləşən
rəqəm

134
00:06:06,440 --> 00:06:09,090
5-dən kiçikdir.

135
00:06:09,090 --> 00:06:11,670
Odur ki, bunu aşağıya
yuvarlaqlaşdırırıq.

136
00:06:11,670 --> 00:06:13,670
Məntiqlidir, çünki alınan bu ədəd
20-yə nəzərən

137
00:06:13,670 --> 00:06:15,020
buna daha yaxındır.

138
00:06:15,020 --> 00:06:19,100
12 ədədini ən yaxın onluqlara
yuvarlaqlaşdırdıqda

139
00:06:19,100 --> 00:06:21,610
cavabda 10 alınır.