WEBVTT

00:00:00.500 --> 00:00:02.520
Riyaziyyatda ədədlərin

00:00:02.520 --> 00:00:06.034
yuvarlaqlaşdırılmağı ilə bağlı
bir çox misalla qarşılaşmışıq.

00:00:06.034 --> 00:00:07.450
Yuvarlaqlaşdırmadan niyə istifadə edilir?

00:00:07.450 --> 00:00:09.090
Hansı hallarda yuvarlaqlaşdırma 
istifadə edilə bilər?

00:00:09.090 --> 00:00:10.660
Bəzi misalların cavablarının təxmin 
edilməsində

00:00:10.660 --> 00:00:12.550
yuvarlaqlaşdırmadan istifadə edə bilərik.

00:00:12.550 --> 00:00:14.758
Hər hansı bir ölçünü təxmin tapmağa
çalışdıqda,

00:00:14.758 --> 00:00:17.721
cavabı bir qədər sadələşdirmək üçün
yuvarlaqlaşdırmadan

00:00:17.721 --> 00:00:18.220
istifadə edə bilərik.

00:00:18.220 --> 00:00:20.719
Yaxud dəqiq ölçünü bilmədikdə.

00:00:20.719 --> 00:00:23.260
Yuvarlaqlaşdırmanın nə demək olduğuna
nəzər salaq.

00:00:23.260 --> 00:00:27.680
36, 34, 35, 26 və 12 ədədlərini

00:00:27.680 --> 00:00:28.550
yuvarlaqlaşdırmalıyıq.

00:00:28.550 --> 00:00:31.650
Bunların hər birini ən yaxın
onluqlara yuvarlaqlaşdıraq.

00:00:31.650 --> 00:00:33.750
Bunun nə demək olduğunu izah edəcəm.

00:00:33.750 --> 00:00:36.080
Bu ədədlərin hər birinə ən yaxın

00:00:36.080 --> 00:00:39.940
10-un bölünəni olan ədədi tapmalıyıq.

00:00:39.940 --> 00:00:41.300
10-un bölünənləri hansılardır?

00:00:41.300 --> 00:00:43.750
10 vur 0 = 0, 
10 vur 1 = 10,

00:00:43.750 --> 00:00:48.695
10, 20, 30, 40, 50, 60 və s.

00:00:48.695 --> 00:00:50.320
Videonu dayandırın

00:00:50.320 --> 00:00:52.300
və 10-un bölünənlərindən bu

00:00:52.300 --> 00:00:54.130
ədədlərə ən yaxın olan ədədləri tapın.

00:00:54.130 --> 00:00:56.297
Bu haqda bir qədər düşünək.

00:00:56.297 --> 00:00:58.380
Bu misalı həll etmək üçün

00:00:58.380 --> 00:01:00.550
ədəd oxundan istifadə edə bilərik.

00:01:00.550 --> 00:01:02.590
Burada iki ədəd oxu çəkək.

00:01:02.590 --> 00:01:05.050
Burada bir neçə ədəd oxu var.

00:01:05.050 --> 00:01:06.940
Bu ədədlərin ədəd oxu üzərində harada

00:01:06.940 --> 00:01:09.350
yerləşdiyinə baxaq.

00:01:09.350 --> 00:01:11.710
İlk ədədimiz 36-dır,
bu ədəd

00:01:11.710 --> 00:01:13.410
ədəd oxu üzərində harada yerləşir?

00:01:13.410 --> 00:01:15.360
30 və 40 arasında.

00:01:15.360 --> 00:01:18.180
Bu kiçik mavi hissə 35-ə bərabərdir.

00:01:18.180 --> 00:01:21.440
36 bundan bir qədər artıqdır.

00:01:21.440 --> 00:01:25.490
36 təxmini burada olacaq.

00:01:25.490 --> 00:01:28.430
Bu hissəni bir qədər böyüdək.

00:01:28.430 --> 00:01:33.170
Bu 30, bu isə 40-dır.

00:01:33.170 --> 00:01:34.650
36 harada yerləşir?

00:01:34.650 --> 00:01:36.110
Bu, 35-ə bərabərdir.

00:01:36.110 --> 00:01:37.870
36 bundan bir qədər yuxarıdadır.

00:01:37.870 --> 00:01:41.700
36-nı burada qeyd edə bilərik.

00:01:41.700 --> 00:01:45.190
Bunu ən yaxın onluqlara yuvarlaqlaşdırsaq,

00:01:45.190 --> 00:01:48.740
hansı iki ehtimal alınar?

00:01:48.740 --> 00:01:54.230
36-nı yuxarıya yuvarlaqlaşdırsaq,

00:01:54.230 --> 00:01:58.000
cavabda 40 alınar.

00:01:58.000 --> 00:02:02.100
Yuxarıya yuvarlaqlaşdırdıqda 40 alınır,

00:02:02.100 --> 00:02:08.160
aşağıya yuvarlaqlaşdırdıqda isə cavabda 30 alınır.

00:02:08.160 --> 00:02:10.280
Bu ədədlərdən hansının verilən ədədə
daha yaxın olduğunu

00:02:10.280 --> 00:02:11.600
müəyyənləşdirməliyik.

00:02:11.600 --> 00:02:14.335
Bu sualın cavabını

00:02:14.335 --> 00:02:14.960
təxmini tapa bilərik.

00:02:14.960 --> 00:02:17.830
36 ədədi 40-dan 4 vahid məsafədədir,

00:02:17.830 --> 00:02:20.670
30-dan isə 6 vahid məsafədə yerləşir.
Deməli, 40 daha yaxındır.

00:02:20.670 --> 00:02:22.820
Bunu yuxarıya yuvarlaqlaşdırırıq.

00:02:22.820 --> 00:02:25.240
Cavabda 40 alınır.

00:02:25.240 --> 00:02:27.460
Ədədi yuxarıya yuvarlaqlaşdırdıq.

00:02:27.460 --> 00:02:29.540
Digər qiymətlərə də nəzər salaq.

00:02:29.540 --> 00:02:31.970
34-ü necə yuvarlaqlaşdıraq?

00:02:31.970 --> 00:02:34.126
Videonu dayandırın və cavabı
tapmağa çalışın.

00:02:34.126 --> 00:02:35.500
Bu ədədi aşağıya və yuxarıya

00:02:35.500 --> 00:02:38.040
yuvarlaqlaşdırdıqda hansı ədəd alındığını

00:02:38.040 --> 00:02:40.970
müəyyənləşdirməyə çalışaq.

00:02:40.970 --> 00:02:46.950
34 ədədini ədəd oxunda qeyd edək.

00:02:46.950 --> 00:02:52.220
34 təxmini burada yerləşir.

00:02:52.220 --> 00:02:54.170
Bizim iki variantımız var.

00:02:54.170 --> 00:02:57.060
34-ü yuvarlaqlaşdıraq.

00:02:57.060 --> 00:03:02.920
Eyni rəngdən istifadə edirik,
bunu yuxarıya yuvarlaqlaşdırdıqda 40 alınır,

00:03:02.920 --> 00:03:06.809
Aşağıya yuvarlaqlaşdırdıqda isə 30 alınır.

00:03:06.809 --> 00:03:08.100
Bunlardan hansı daha yaxındır?

00:03:08.100 --> 00:03:10.780
Bu, 30-dan 4 vahid, 40-dan 6 vahid 
məsafədədir.

00:03:10.780 --> 00:03:12.750
Bu, 30-a daha yaxındır.

00:03:12.750 --> 00:03:15.700
Odur ki, bu ədədi 30-a yuvarlaqlaşdırırıq.

00:03:19.750 --> 00:03:21.280
Cavabda 30 alınır.

00:03:21.280 --> 00:03:22.863
Burada yuxarıya yuvarlaqlaşdırdıqda

00:03:22.863 --> 00:03:26.280
onluqlar mərtəbəsində 3-dən 4 alınır,
yəni 30-dan 40 alınır.

00:03:26.280 --> 00:03:28.020
Aşağıya yuvarlaqlaşdırdıqda isə

00:03:28.020 --> 00:03:30.970
30-dan 20-yə enirik.

00:03:30.970 --> 00:03:33.210
30 34-dən kiçikdir.

00:03:33.210 --> 00:03:35.460
Bunu aşağıya yuvarlaqlaşdırdıqda,

00:03:35.460 --> 00:03:40.060
Ən yaxın onluqlara yuvarlaqlaşdırdığımızdan
təkliklər mərtəbəsində 0 yazılır.

00:03:40.060 --> 00:03:42.220
Davam edək.

00:03:42.220 --> 00:03:48.165
35 ədədini ən yaxın onluqlara yuvarlaqlaşdıraq.

00:03:48.165 --> 00:03:49.790
Misalı həll etməzdən əvvəl

00:03:49.790 --> 00:03:51.090
iki variant haqqında düşünək.

00:03:51.090 --> 00:03:52.256
Bunu artıq bilirik.

00:03:52.256 --> 00:03:54.450
35 təxmini buradadır.

00:03:54.450 --> 00:03:57.760
Ədəd oxunda 35-i qeyd edirik.

00:03:57.760 --> 00:03:59.200
Burada iki mümkün cavab var.

00:03:59.200 --> 00:04:07.270
35 yuxarıya yuvarlaqlaşdırıldıqda 40,
aşağıya yuvarlaqlaşdırıldıqda 30 alınır.

00:04:07.270 --> 00:04:10.430
Videonu dayandırın və cavabı tapmağa çalışın.

00:04:10.430 --> 00:04:12.600
Bu, bir qədər maraqlıdır,

00:04:12.600 --> 00:04:14.790
çünki bu ədəd bunların hər ikisindən
5 vahid məsafədə yerləşir.

00:04:14.790 --> 00:04:17.339
Bu, 40-dan da, 30-dan da
5 vahid məsafədə yerləşir.

00:04:17.339 --> 00:04:19.050
Odur ki, təkliklər mərtəbəsində

00:04:19.050 --> 00:04:21.380
5 yazılan ədədlərin yuvarlaqlaşdırılması
üçün

00:04:21.380 --> 00:04:23.710
riyaziyyatçıların qəbul etdiyi bir
qayda var.

00:04:23.710 --> 00:04:27.690
Təkliklər mərtəbəsində 5 və daha böyük rəqəm varsa,
yuxarıya yuvarlaqlaşdırırıq.

00:04:27.690 --> 00:04:28.730
Bu, sadəcə bir qaydadır.

00:04:28.730 --> 00:04:31.850
Təkliklər mərtəbəsində 5 və daha böyük rəqəm
olduğundan

00:04:31.850 --> 00:04:35.450
35 40-a yuvarlaqlaşdırılır.

00:04:35.450 --> 00:04:39.940
Təkliklər mərtəbəsində 6 var,
5-dən böyük olduğundan

00:04:39.940 --> 00:04:43.320
bunu yuxarıya yuvarlaqlaşdırırıq və 
cavabda 40 alınır.

00:04:43.320 --> 00:04:49.091
4 5-dən kiçik olduğundan
aşağıya yuvarlaqlaşdırdıq.

00:04:49.091 --> 00:04:50.590
Digər iki ədədi yuvarlaqlaşdırmaq üçün

00:04:50.590 --> 00:04:52.120
bu qaydadan istifadə edək.

00:04:52.120 --> 00:04:56.230
Məsələn 26 ədədinə nəzər salın.

00:04:56.230 --> 00:04:58.350
Burada hansı iki ehtimal var?

00:04:58.350 --> 00:05:00.370
26-dan böyük 10 bölünəni və

00:05:00.370 --> 00:05:03.810
26-dan kiçik 10 bölünəni hansıdır?

00:05:03.810 --> 00:05:08.460
26-dan böyük 10 bölünəni 30,

00:05:08.460 --> 00:05:12.400
26-dan kiçik 10 bölünəni isə 20-dir.

00:05:12.400 --> 00:05:14.030
Bunu yuxarıya yuvarlaqlaşdırsaq, 30,

00:05:14.030 --> 00:05:17.290
aşağıya yuvarlaqlaşdırsaq, 20 alınar.

00:05:17.290 --> 00:05:19.040
Ən yaxın onluqlara yuvarlaqlaşdırmaq üçün

00:05:19.040 --> 00:05:20.130
onluqlar mərtəbəsinə nəzər salırıq.

00:05:20.130 --> 00:05:20.980
Bu ədədi ən yaxın

00:05:20.980 --> 00:05:22.890
onluqlara yuvarlaqlaşdırmaq üçün

00:05:22.890 --> 00:05:24.500
təklilər mərtəbəsinə nəzər salaq.

00:05:24.500 --> 00:05:26.370
Təklilər mərtəbəsinə əsasən 
cavabı tapa bilərik.

00:05:26.370 --> 00:05:31.510
Bu, 5-dən böyükdür.

00:05:31.510 --> 00:05:34.410
Bu rəqəm 5-dən böyük olduğundan

00:05:34.410 --> 00:05:36.460
yuxarıya yuvarlaqlaşdırırıq.

00:05:36.460 --> 00:05:41.580
Odur ki, 26 ədədini yuvarlaqlaşdırdıqda
cavabda 30 alınır.

00:05:41.580 --> 00:05:44.060
12 ədədini necə yuvarlaqlaşdıra bilərik?

00:05:44.060 --> 00:05:46.480
Bu sualı cavablandırmağa çalışaq.

00:05:46.480 --> 00:05:49.750
12-dən böyük 10 bölünəninə nəzər salaq.

00:05:49.750 --> 00:05:51.810
Bunu yuxarıya yuvarlaqlaşdırdıqda
20 alınar.

00:05:51.810 --> 00:05:54.790
12 təxmini burada yerləşir.

00:05:54.790 --> 00:05:59.230
Bunu 20 və ya 10-a
yuvarlaqlaşdıra bilərik.

00:05:59.230 --> 00:06:01.430
Bunu ən yaxın onluqlara 
yuvarlaqlaşdırmaq üçün

00:06:01.430 --> 00:06:03.590
təkliklər mərtəbəsinə nəzər salmalıyıq.

00:06:03.590 --> 00:06:06.440
Burada təkliklər mərtəbəsində yerləşən
rəqəm

00:06:06.440 --> 00:06:09.090
5-dən kiçikdir.

00:06:09.090 --> 00:06:11.670
Odur ki, bunu aşağıya
yuvarlaqlaşdırırıq.

00:06:11.670 --> 00:06:13.670
Məntiqlidir, çünki alınan bu ədəd
20-yə nəzərən

00:06:13.670 --> 00:06:15.020
buna daha yaxındır.

00:06:15.020 --> 00:06:19.100
12 ədədini ən yaxın onluqlara
yuvarlaqlaşdırdıqda

00:06:19.100 --> 00:06:21.610
cavabda 10 alınır.