WEBVTT 00:00:00.772 --> 00:00:03.145 Son videomuzu, Böyük İsgəndərin 00:00:03.145 --> 00:00:06.369 burada gördüyünüz xəritənin bir çoxunu 00:00:06.369 --> 00:00:10.029 necə ələ keçirdiyi ilə bitirmişdik. 00:00:10.029 --> 00:00:14.336 Xüsusilə də, Yunanıstan və İrandan keçərək 00:00:14.336 --> 00:00:18.503 Yaxın Şərq və Hindistan sərhədlərinə çatmışdır. 00:00:19.677 --> 00:00:22.264 Bundan əlavə O, Misiri də, fəth etmişdi. 00:00:22.264 --> 00:00:24.566 Çox qısa bir həyatı olduğunu bilirsiniz və 00:00:24.566 --> 00:00:27.887 ölümündən sonra imperatorluğu bölünmüşdü. 00:00:27.887 --> 00:00:31.221 Lakin Aralıq dənizinin digər hissələrində 00:00:31.221 --> 00:00:34.301 böyüyən başqa güclərdə var idi. Bunların 00:00:34.301 --> 00:00:38.877 çox qismi Romalılar idi və Roma, Makedoniyali İsgəndərin vaxtından 00:00:38.877 --> 00:00:42.616 bir neçə yüz il əvvəl qurulmuş olsa da, 00:00:42.616 --> 00:00:46.154 o zamana qədər Romalılar 00:00:46.154 --> 00:00:49.234 indiki İtaliya yarımadası adlandırdığımız 00:00:49.234 --> 00:00:51.134 ərazini fəth etirdilər. 00:00:51.134 --> 00:00:55.301 Bundan əlavə, Şimali Afrika sahillərində-Karfagendə 00:00:56.726 --> 00:00:58.829 formalaşan bir güc daha var idi. 00:00:58.829 --> 00:01:02.746 Karfagen əvvəllər Finikiya məskəni idi. 00:01:04.309 --> 00:01:07.266 Finikiyalılar fonetik əlifbamızla 00:01:07.266 --> 00:01:09.940 məşhurdur. Finikiyalılar müasir Livan və 00:01:09.940 --> 00:01:14.033 Suriya ərazisində yerləşirdilər və ticarət ilə məşğul idilər 00:01:14.033 --> 00:01:16.605 sonra isə onlar bütün Aralıq dənizində məskunlaşmağa başladılar. 00:01:16.605 --> 00:01:20.772 Karfagenin gücü və sivilizasiyası 00:01:21.844 --> 00:01:24.475 o zamanda olduqca vacib bir hadisə idi. 00:01:24.475 --> 00:01:26.646 Təsəvvür edin ki, bir-birinə yaxın iki güc 00:01:26.646 --> 00:01:28.470 var, onlar eyni maraqları güdmək və ya 00:01:28.470 --> 00:01:31.119 eyni torpaqları fəth etmək istəyə bilərlər 00:01:31.119 --> 00:01:32.995 ya da, bir-birlərinə təhlükə kimi 00:01:32.995 --> 00:01:35.277 baxaraq, müharibə edə bilərlər. 00:01:35.277 --> 00:01:38.517 Bu, Roma və Karfagen üçün də, keçərli idi 00:01:38.517 --> 00:01:40.297 və onların etdiyi müharibələr 00:01:40.297 --> 00:01:42.928 Pun Müharibələri adlanırdı bu müharibələr 00:01:42.928 --> 00:01:45.261 e.ə 265 və e.ə 146-cı illər arasında olmuşdur. 00:01:50.518 --> 00:01:53.101 Pun müharibələri. 00:01:54.615 --> 00:01:57.238 Bu müharibələr haqda çox video çəkəcəyik, 00:01:57.238 --> 00:02:00.694 bunlar Hannibalın Romaya hücum etmək üçün 00:02:00.694 --> 00:02:05.220 Alp dağlarından keçərək filləri götürdüyü müharibələrdir. 00:02:05.220 --> 00:02:08.461 Biz bunu kiçik qrafikimizdə görə bilirik. 00:02:08.461 --> 00:02:11.914 Karfagen və Roma arasındakı Pun müharibələri. 00:02:11.914 --> 00:02:16.234 Aydın olması üçün, Karfageni təmsil edən 00:02:16.234 --> 00:02:19.590 kiçik bənövşəyi rəngi zaman qrafikimizdə 00:02:19.590 --> 00:02:22.421 görə bilərsiniz. 00:02:22.421 --> 00:02:24.345 - 00:02:24.345 --> 00:02:26.345 Və bura da, Romadır. 00:02:26.345 --> 00:02:30.260 Sonda Roma qələbə qazanır və 00:02:30.260 --> 00:02:34.454 Karfageni darmadağın edir və beləcə 00:02:34.454 --> 00:02:38.621 Roma daha da, güclü hala gəlir. 00:02:39.493 --> 00:02:43.143 Artıq Aralıq dənizindəki güc 00:02:43.143 --> 00:02:45.185 çox çox irəliyə getmişdi. 00:02:45.185 --> 00:02:48.594 Və Roma bir respublika idi. 00:02:48.594 --> 00:02:50.957 Respublikadan danışarkən, bir növ 00:02:50.957 --> 00:02:55.124 təmsilçilikdən danışırıq, lakin bu, günümüzdə düşünə biləcəyimiz 00:02:56.326 --> 00:02:58.575 misal üçün: haqların qorunması kimi 00:02:58.575 --> 00:03:02.649 bir təmsilçilik forması deyil. 00:03:02.649 --> 00:03:05.564 Yəni Günümüzdəki təmsilçilik kimi deyildi. 00:03:05.564 --> 00:03:10.384 Lakin e.ə birinci yüzilliyin ortalarına 00:03:10.384 --> 00:03:13.206 gəldikdə, uğurlu bir Roma generalı var idi. 00:03:13.206 --> 00:03:16.207 Bəlkə də, eşitmisiniz o, Yuli Sezar idi. 00:03:16.207 --> 00:03:19.252 O, Romanın hakimiyyətini ələ keçirə bildi 00:03:19.252 --> 00:03:22.626 və Romanın diktatoru olmağı bacardı. 00:03:22.626 --> 00:03:26.209 Hakimiyyətə gəldikdə Respublikanı bitirdi 00:03:27.731 --> 00:03:29.105 və bir çox islahatlar keçirdi. 00:03:29.105 --> 00:03:30.835 O, təqvimi yenidən qurmağa başladı, 00:03:30.835 --> 00:03:33.252 öz adına uyğun İyul ayını yaradır 00:03:33.252 --> 00:03:38.033 öldürülməsindən sonra isə övladlığa götürdüyü oğlu Avqust 00:03:38.033 --> 00:03:39.502 hakimiyyəti ələ alır. 00:03:39.502 --> 00:03:43.511 Avqust Romanın ilk gerçək imperatoru olaraq 00:03:43.511 --> 00:03:47.288 qəbul edilir və o da, özünə bir ay olaraq, 00:03:47.288 --> 00:03:51.179 Avqust ayını yaradır. 00:03:51.179 --> 00:03:54.165 Təqribi eyni vaxtlarda başqa çox önəmli 00:03:54.165 --> 00:03:57.229 bir fiqur ortaya çıxır, bu İsadır 00:03:57.229 --> 00:04:01.237 dində önəmli bir rol daşıdığı bizlərə məlumdur, 00:04:01.237 --> 00:04:03.439 lakin onun tarix üzərində də, böyük bir rolu vardır. 00:04:03.439 --> 00:04:05.869 Hətta onun sözləri bir dinin əsasını 00:04:05.869 --> 00:04:07.930 təşkil edir. 00:04:07.930 --> 00:04:11.053 Burada deyə bilərik ki, 00:04:11.053 --> 00:04:14.125 eramızdan əvvəl dünyəvi xronologiya, yəni 00:04:14.125 --> 00:04:16.025 eramızdan əvvəl və ya bizim era 00:04:16.025 --> 00:04:20.006 ümumi dövrə aiddir. Bu videonun 00:04:20.006 --> 00:04:23.231 hazırlandığı il eramızın 2016-cı ilidir. 00:04:23.231 --> 00:04:25.907 Bunlar hamısı bir təqvimin versiyalarıdır 00:04:25.907 --> 00:04:27.929 və İsanın doğumuna və ya ona yaxın bir 00:04:27.929 --> 00:04:30.277 zaman əsasında qurulub. 00:04:30.277 --> 00:04:32.839 Burada, "eramızdan əvvəl" yerinə, "Məsihdən əvvəl" (Milad təqvimi), 00:04:32.839 --> 00:04:37.660 "bizim era" yerinə isə Rəbbimizin ili (R.İ) deyilir. 00:04:37.660 --> 00:04:40.855 Bunuda qeyd etmək lazımdır ki, insanlar 00:04:40.855 --> 00:04:42.995 İsanın həyatı haqqında və 00:04:42.995 --> 00:04:44.980 müqəddəs torpaq Nazaret və Yerusəlim 00:04:44.980 --> 00:04:47.721 haqqında başqa şeylər düşünə bilərlər, 00:04:47.721 --> 00:04:50.697 lakin bunu bilməlisiz ki, 00:04:50.697 --> 00:04:54.053 İsa Roma imperatorluğunun bir parçası 00:04:54.053 --> 00:04:56.419 olaraq, doğuldu, böyüdü və öldü. 00:04:56.419 --> 00:04:59.821 Əslində doğulduğu zaman eramızdan əvvəl 00:04:59.821 --> 00:05:03.598 sıfır deyildi, biz onun eramızdan əvvəl 00:05:03.598 --> 00:05:06.681 dörd və ya ona çox yaxın olduğunu düşünürük. 00:05:07.731 --> 00:05:11.215 Beləliklə o, Avqustun dövründə doğuldu və 00:05:11.215 --> 00:05:15.047 ilk Roma imperatrolarının bəziləri kimi 00:05:15.047 --> 00:05:18.178 Tiberinin dövründə öldü. 00:05:18.178 --> 00:05:20.339 Beləcə köhnə sivilizasiyaya aid 00:05:20.339 --> 00:05:23.018 ümumi bir baxış əldə etmiş olduq. 00:05:23.018 --> 00:05:25.353 Sonrakı bir neçə videolarda 00:05:25.353 --> 00:05:28.536 daha da, dərinlərə enəcəyik 00:05:28.536 --> 00:05:30.606 və bu mövzuların hər birini 00:05:30.606 --> 00:05:33.684 həm zaman həm də, məkan baxımından. 00:05:33.684 --> 00:05:36.871 detallarına qədər örgənəcəyik.