WEBVTT

00:00:00.474 --> 00:00:03.283
Chúng ta ai cũng quan tâm đến người khác.

00:00:03.283 --> 00:00:05.406
Ai cũng có mối quan hệ với người khác,

00:00:05.406 --> 00:00:06.998
ta quan tâm đến các mối quan hệ

00:00:06.998 --> 00:00:08.853
vì nhiều lý do khác nhau.

00:00:08.853 --> 00:00:10.865
Quan hệ tốt xấu,

00:00:10.865 --> 00:00:14.011
quan hệ phiền nhiễu, quan hệ bất định


00:00:14.011 --> 00:00:17.435
tôi sẽ trình bày về trọng tâm của

00:00:17.435 --> 00:00:20.738
tương tác con người 
trong các mối quan hệ này.

00:00:20.738 --> 00:00:23.074
Tôi sẽ lấy cảm hứng 
từ sự thật hiển nhiên là

00:00:23.074 --> 00:00:25.499
chúng ta ai cũng 
muốn tương giao với người khác.

00:00:25.499 --> 00:00:29.331
Nên tôi sẽ bỏ qua các thứ rườm rà,

00:00:29.331 --> 00:00:33.225
đi thẳng đến đối tượng đơn giản nhất

00:00:33.225 --> 00:00:37.375
và dẫn dắt bạn qua các bước nghiên cứu

00:00:37.375 --> 00:00:39.824
khoa học sơ bộ nhằm soi sáng điều diễn ra

00:00:39.824 --> 00:00:43.084
trong hai bộ não khi 
chúng tương tác với nhau.

NOTE Paragraph

00:00:44.104 --> 00:00:45.767
Nhưng trước hết tôi sẽ tiết lộ


00:00:45.767 --> 00:00:47.466
cách thức làm được điều đó.

00:00:47.466 --> 00:00:50.247
Cách đầu là ta có thể an tâm nghe trộm

00:00:50.247 --> 00:00:52.958
hoạt động của não bộ khoẻ mạnh.

00:00:52.958 --> 00:00:55.535
mà không cần đến dây nhợ, bức xạ rườm rà,

00:00:55.535 --> 00:00:58.398
hay xin phép nguyên nhân y tế nào. 
Chúng ta có thể

00:00:58.398 --> 00:01:01.525
đo sóng não vài người bạn hay hàng xóm.

00:01:01.525 --> 00:01:04.063
Trong lúc họ làm bài kiểm tra trí não,

00:01:04.063 --> 00:01:07.797
chúng tôi dùng phương pháp
"chụp ảnh cộng hưởng từ " (fMRI).

00:01:07.797 --> 00:01:10.122
Chắc bạn có biết đến
cách phát minh này ra đời.

00:01:10.122 --> 00:01:14.500
Để tôi giải thích cho bạn 
ngắn gọn trong 2 câu.

00:01:14.500 --> 00:01:17.984
Ai cũng biết máy MRIs rồi. 
MRIs dùng các vùng từ trường

00:01:17.984 --> 00:01:20.013
và sóng vô tuyến 
để cắt chụp ảnh não bộ

00:01:20.013 --> 00:01:22.374
hay đầu gối hay dạ dày của bạn,

00:01:22.374 --> 00:01:24.419
những hình ảnh đen trắng này bất động.

00:01:24.419 --> 00:01:26.740
Vào những năm 90, người ta đã khám phá ra

00:01:26.740 --> 00:01:29.399
chiếc máy này có thêm công dụng khác,


00:01:29.399 --> 00:01:31.745
công dụng ghi hình dòng máu chảy

00:01:31.745 --> 00:01:35.045
tạo thành từ hàng trăm ngàn 
tuyến máu độc lập trong não bộ.

00:01:35.045 --> 00:01:38.245
Sao phải ghi hình dòng máu? Đó là do

00:01:38.245 --> 00:01:42.077
mọi thay đổi trong hoạt động não bộ, 
những thứ giúp não bạn hoạt động,

00:01:42.077 --> 00:01:44.087
giúp các "phần mềm" chạy tốt trong não,

00:01:44.087 --> 00:01:46.576
có liên hệ mật thiết với 
thay đổi trong mạch máu.

00:01:46.576 --> 00:01:48.549
Những thước phim dòng máu này chính là

00:01:48.549 --> 00:01:50.888
đại diện cho mọi hoạt động của não bộ.

NOTE Paragraph

00:01:50.888 --> 00:01:53.922
Đây là một cuộc cách mạng 
trong ngành khoa học nhận thức.

00:01:53.922 --> 00:01:55.913
Trong bất cứ lĩnh vực nào, trí nhớ,

00:01:55.913 --> 00:01:58.054
sửa xe máy, suy nghĩ về mẹ vợ/chồng,

00:01:58.054 --> 00:02:01.769
bực bội với người khác, cảm xúc phản ứng,
và muôn vàn lĩnh vực khác,

NOTE Paragraph

00:02:01.769 --> 00:02:04.859
nếu muốn có bản đồ hoạt động của não ai

00:02:04.859 --> 00:02:08.241
chỉ việc đưa họ đi quay chụp MRI.

00:02:08.241 --> 00:02:11.090
Máy còn giai đoạn đầu,
nhiều mặt chưa hoàn thiện.

00:02:11.090 --> 00:02:13.658
Nhưng 20 năm trước,
ta chỉ có số không tròn trĩnh.

00:02:13.658 --> 00:02:16.017
Khi đó bạn không thể 
cứ thế mà đo não người sống được.

00:02:16.017 --> 00:02:18.175
Phát minh MRI là 
một cuộc cách mạng thật sự,

00:02:18.175 --> 00:02:21.323
mở đường cho các
cách thức thử nghiệm khoa học mới.

00:02:21.323 --> 00:02:25.083
Các nhà sinh học não bộ 
thử nghiệm trên nhiều đối tượng

00:02:25.083 --> 00:02:28.224
từ sâu đến thú gặm nhấm, đến ruồi giấm,...

00:02:28.224 --> 00:02:31.621
GIờ đây chúng ta có một 
bước tiến mới: con người.

00:02:31.621 --> 00:02:35.382
Giờ đây chúng ta có thể
nghiên cứu trực tiếp trên người,

00:02:35.382 --> 00:02:38.332
xây dựng phần mềm mô phỏng con người,

00:02:38.332 --> 00:02:41.167
bằng một số phép đo lường sinh học.

NOTE Paragraph

00:02:41.167 --> 00:02:45.054
Để tôi cho bạn một ví dụ về phép đo lường,

00:02:45.054 --> 00:02:47.731
phép đo thuộc về lĩnh vực gọi là định giá.

00:02:47.731 --> 00:02:49.866
Định giá ở đây đúng theo nghĩa đen nhé?

00:02:49.866 --> 00:02:52.670
Nếu bạn đi định giá 2 công ty chẳng hạn,

00:02:52.670 --> 00:02:55.406
bạn sẽ muốn biết cái nào có giá hơn.

00:02:55.406 --> 00:02:59.285
Các nền văn hoá đã 
tìm ra phương pháp cả nghìn năm trước.

00:02:59.285 --> 00:03:01.975
Giả dụ, làm sao để 
so sánh quả cam với kính chắn gió?

00:03:01.975 --> 00:03:04.331
Vâng, bạn không thể so sánh được.

00:03:04.331 --> 00:03:06.586
Chúng quá khác biệt.
Chúng không cùng bản chất.

00:03:06.586 --> 00:03:08.937
Thay vào đó, bạn chuyển
chúng sang đơn vị chung.

00:03:08.937 --> 00:03:11.643
rồi đo đạc căn theo đơn vị chung này.

00:03:11.643 --> 00:03:15.079
Vậy thì, não bộ cũng thế,

00:03:15.079 --> 00:03:17.567
và chúng ta đang dần tìm ra phần não

00:03:17.567 --> 00:03:19.704
có nhiệm vụ định giá,

00:03:19.704 --> 00:03:21.486
và một trong các bộ phận đó là

00:03:21.486 --> 00:03:24.968
hệ thống chuyển hoá tế bào trong thân não

00:03:24.968 --> 00:03:28.143
vận chuyển chất đô-pa-min đi khắp não.

00:03:28.143 --> 00:03:31.065
Nói chung, đó là một khám phá quan trọng

00:03:31.065 --> 00:03:34.272
đến nay ta chỉ mới
hiểu được một phần nhỏ

00:03:34.272 --> 00:03:35.382
nhưng khám phá đó quan trọng vì

00:03:35.382 --> 00:03:37.347
tế bào thân não là
nơ ron bị chết sớm

00:03:37.347 --> 00:03:39.193
bởi bệnh run chân tay Parkinson,

00:03:39.193 --> 00:03:42.495
và bởi mỗi lần lạm dụng thuốc.
Điều này cũng dễ hiểu.

00:03:42.495 --> 00:03:44.831
Phần thuốc thừa sẽ thâm nhập và biến đổi

00:03:44.831 --> 00:03:46.620
thế giới quan của ta, thay đổi cả


00:03:46.620 --> 00:03:49.819
cách ta chọn tiêu thụ thuốc bạn đang dùng,

00:03:49.819 --> 00:03:53.043
khiến bạn coi trọng 
thuốc đó hơn mọi thứ khác.

NOTE Paragraph

00:03:53.043 --> 00:03:55.354
Đấy là đặc điểm chính. 
Những nơ ron này cũng

00:03:55.354 --> 00:03:58.855
tham gia vào việc 
chúng ta đánh giá quan điểm trừu tượng,

00:03:58.855 --> 00:04:00.896
Tôi đưa lên đây một vài ví dụ

00:04:00.896 --> 00:04:03.616
về biểu tượng trừu tượng.

00:04:03.616 --> 00:04:06.305
Chúng ta có sức mạnh hành vi siêu nhiên,

00:04:06.305 --> 00:04:08.558
nhờ chất đô-pa-min trong não.

00:04:08.558 --> 00:04:12.247
Chúng ta có thể từ bỏ 
bản năng sống còn vì một ý nghĩ,

00:04:12.247 --> 00:04:16.252
một ý nghĩ đơn thuần. 
Không loài nào khác làm được.

00:04:16.252 --> 00:04:19.858
Năm 1997, giáo phái 
Cổng Thiên Đường tự tử hàng loạt

00:04:19.858 --> 00:04:23.123
vì họ tin rằng có một con tàu vũ trụ

00:04:23.123 --> 00:04:25.858
ẩn ở đuôi ngôi sao chổi Hale-Bopp

00:04:25.858 --> 00:04:30.130
đợi sẵn để mang họ đến tầm cao mới. 
Một sự kiện lịch sử bi thương.

00:04:30.130 --> 00:04:33.615
Hơn 2/3 trong số đó có bằng đại học.

00:04:33.615 --> 00:04:37.338
Ý tôi là những người này 
từ bỏ bản năng sống còn của mình

00:04:37.338 --> 00:04:41.284
bằng chính hệ thống sinh tồn của mình.

00:04:41.284 --> 00:04:44.246
Khả năng kiểm soát quá mạnh, phải không?

NOTE Paragraph

00:04:44.246 --> 00:04:46.335
Một điều mà tôi đã 
bỏ ra khỏi câu chuyện đó

00:04:46.335 --> 00:04:48.059
là điều hiển nhiên, 
cũng là trọng tâm

00:04:48.059 --> 00:04:51.018
bài diễn thuyết này,
đó là "những người khác".

00:04:51.018 --> 00:04:54.044
Hế thống định giá được sử dụng khi ta

00:04:54.044 --> 00:04:56.216
khi ta định giá 
tương tác với người khác.

00:04:56.216 --> 00:04:59.487
Chính chất Đô-pa-min gây ra sự nghiện,

00:04:59.487 --> 00:05:02.011
làm bạn tê cơ khi mắc bệnh Parkinson,

00:05:02.011 --> 00:05:05.088
nguyên nhân của nhiều rối loạn tâm lý,

00:05:05.088 --> 00:05:09.008
cũng như ảnh hưởng đến việc
đánh giá tương tác với người khác

00:05:09.008 --> 00:05:11.904
và gắn giá trị cho mỗi cử chỉ

00:05:11.904 --> 00:05:14.478
khi bạn tương tác với người khác.

NOTE Paragraph

00:05:14.478 --> 00:05:17.055
Tôi sẽ giải thích thế này.

00:05:17.055 --> 00:05:20.022
Bạn nắm trong tay
sức mạnh xử lý thông tin cực lớn

00:05:20.022 --> 00:05:22.646
đến nỗi bạn không để ý thấy.

NOTE Paragraph

00:05:22.646 --> 00:05:24.113
Một vài ví dụ khác nhé. 
Đây là một đứa bé.

00:05:24.113 --> 00:05:27.843
Bé mới ba tháng tuổi. 
Em biết ị nhưng không biết làm toán.

00:05:27.843 --> 00:05:31.196
Em là người thân của tôi. Ai đó
sẽ rất vui khi thấy bé trên màn hình.

00:05:31.196 --> 00:05:33.572
Bạn có thể bịt đi một mắt mà vẫn nhìn được

00:05:33.572 --> 00:05:36.327
nhờ mắt còn lại. Nhìn mắt này

00:05:36.327 --> 00:05:39.924
bé có vẻ tò mò, 
mắt kia lại có vẻ ngạc nhiên.

NOTE Paragraph

00:05:39.924 --> 00:05:43.103
Đây là một cặp đôi
đang cùng chia sẻ một khoảnh khắc.

00:05:43.103 --> 00:05:44.841
và chúng tôi thử cắt bớt

00:05:44.841 --> 00:05:47.428
mà vài mảnh của bức hình, bạn vẫn nhận ra

00:05:47.428 --> 00:05:49.932
niềm vui của mỗi người 
bọn họ diễn ra song song.

00:05:49.932 --> 00:05:53.125
Các phần khác của bức hình
cũng cho thấy là họ đang vui,

00:05:53.125 --> 00:05:54.630
nhìn mặt họ ta nhận ra rồi.

00:05:54.630 --> 00:05:58.133
Nếu bạn so với khuôn mặt bình thường, 
niểm vui ở đây không khác lắm.

NOTE Paragraph

00:05:58.133 --> 00:06:01.480
Đây lại là một cặp đôi khác.
Anh ta nhìn về phía ta

00:06:01.480 --> 00:06:04.368
còn cô gái rõ ràng là
đang nhìn anh ta với ánh mắt

00:06:04.368 --> 00:06:05.941
đầy tình yêu và sự ngưỡng mộ.

NOTE Paragraph

00:06:06.631 --> 00:06:10.266
Một cặp khác nữa. (Cười)

00:06:10.266 --> 00:06:15.416
Tình yêu và ngưỡng mộ 
ở bé bên trái không được rõ nhỉ. (cười)

00:06:15.416 --> 00:06:17.976
Thực ra, kia là cô chị, và bạn có thể đoán

00:06:17.976 --> 00:06:20.489
cậu bé đang nghĩ: 
"Hừ, chị cười tươi chụp hình,

00:06:20.489 --> 00:06:25.941
rồi lại cướp kẹo của em, 
rồi đấm em chứ gì." (Cười)

00:06:26.791 --> 00:06:28.487
Cậu bé sẽ giận tôi lắm.

NOTE Paragraph

00:06:28.487 --> 00:06:31.454
Vậy thì, điều này có nghĩa là gì?

00:06:31.454 --> 00:06:34.444
Chúng ta sở hữu
một nguồn năng lượng xử lý to lớn

00:06:34.444 --> 00:06:38.702
chôn sâu trong hệ thống đô-pa-min của não

00:06:38.702 --> 00:06:40.910
thúc đẩy bạn tìm
tình dục, thức ăn và muối.

00:06:40.910 --> 00:06:43.804
Nó giúp bạn sống. 
Nó cho bạn động lực,

00:06:43.804 --> 00:06:46.708
đem đến cho bạn năng lực hành vi,
mà chúng tôi gọi là siêu năng lực đó.

NOTE Paragraph

00:06:46.708 --> 00:06:50.362
Vậy làm sao ta có thể
sắp đặt các năng lực não bộ này

00:06:50.362 --> 00:06:53.320
vào môi trường 
tình huống giao tiếp để nghiên cứu?

00:06:53.320 --> 00:06:55.751
Câu trả lời ngắn gọn là xây dựng trò chơi.

00:06:55.751 --> 00:07:00.155
Trò chơi kinh tế.
Chúng tôi chia nhau tìm hiểu hai lĩnh vực.

00:07:00.155 --> 00:07:03.491
Một là kinh tế học thử nghiệm,
hai là kinh tế học hành vi.

00:07:03.491 --> 00:07:07.569
Chúng tôi bắt chước các trò chơi của họ,
rồi sửa lại theo ý mình.

00:07:07.569 --> 00:07:10.536
Đây là trò kiểu như vậy,
trò "tối hậu thư".

00:07:10.536 --> 00:07:13.951
Người Đỏ được đưa 
100 đô để chia chác với người Xanh.

00:07:13.951 --> 00:07:17.994
Giả dụ Đỏ lấy cho mình 70 đô,
đưa Xanh 30.

00:07:17.994 --> 00:07:20.190
Vậy là anh ta chia theo tỷ lệ 70-30.

00:07:20.190 --> 00:07:23.041
Người trung gian đưa Xanh 30 đô đó.

00:07:23.041 --> 00:07:26.047
Anh Xanh có hai lựa chọn. 
Hoặc anh nhận 30 đô đó,

00:07:26.047 --> 00:07:29.304
hoặc anh từ chối, 
thì cả hai đều không được tiền.

00:07:29.304 --> 00:07:32.696
Một nhà kinh tế học sẽ nghĩ, ừ thì,

00:07:32.696 --> 00:07:34.752
có tiền thì cứ nhận thôi.

00:07:34.752 --> 00:07:38.514
Thực ra người ta xử trí thế nào?
Người chơi không chia tiền tỷ lệ 80-20.

00:07:38.514 --> 00:07:42.038
Nửa số người sẽ nhận tiền, 
nửa kia từ chối.

00:07:42.038 --> 00:07:44.929
Tại sao vậy? Vì bạn bực bội.

00:07:44.929 --> 00:07:48.538
Bạn thấy bất công. 
Rõ ràng đây là cuộc chia chác bất công.

00:07:48.538 --> 00:07:51.242
Đây là kiểu trò chơi chúng tôi
đem đi thử nghiệm khắp thế giới.

00:07:51.242 --> 00:07:53.786
Tôi ví dụ thế để bạn nắm được.

00:07:53.786 --> 00:07:57.524
Những dạng trò chơi như thế này

00:07:57.524 --> 00:08:01.231
đòi hỏi bạn phải có 
khả năng nhận thức lớn.

00:08:01.231 --> 00:08:04.159
Bạn phải có nhận thức 
đối xử với người khác,

00:08:04.159 --> 00:08:07.372
có khả năng nhớ được mình đã làm gì,

00:08:07.372 --> 00:08:08.792
nhận thức hành vi nào 
đang xảy ra,

00:08:08.792 --> 00:08:12.142
và cập nhật nhận thức
hợp với tình huống mới

00:08:12.142 --> 00:08:15.114
và bạn phải có hành vi thú vị như thế này:

00:08:15.114 --> 00:08:17.711
bạn phải có khả năng phân tích ý nghĩ sâu.

00:08:17.711 --> 00:08:21.044
Tức là, bạn có thể đoán
người kia mong đợi điều gì ở bạn,

00:08:21.044 --> 00:08:23.998
và bạn phản ứng bằng hành vi
lên hình ảnh bạn trong họ.

00:08:23.998 --> 00:08:26.851
Như phỏng vấn xin việc vậy.
Bạn ngồi đối diện sếp,

00:08:26.851 --> 00:08:28.220
ông ta có ấn tượng 
nào đó về bạn trong đầu,

00:08:28.220 --> 00:08:30.971
bạn hành động để xử lý hình ảnh đó của bạn

00:08:30.971 --> 00:08:34.891
trong đầu sếp
thành ra hình ảnh bạn muốn có.

00:08:34.891 --> 00:08:38.276
Chúng ta không nhận ra
là ta rất giỏi xử lý hành vi.

00:08:38.276 --> 00:08:42.043
Và các cuộc thử nghiệm
tận dụng phần "không nhận ra" này.

NOTE Paragraph

00:08:42.043 --> 00:08:43.850
Qua thử nghiệm, chúng tôi nhận thấy

00:08:43.850 --> 00:08:46.181
trong giao tiếp xã hội,
con người như chim bạch yến.

00:08:46.181 --> 00:08:49.578
Chim bạch yến hay được dùng
để nhận biết hoá chất trong hầm mỏ.

00:08:49.578 --> 00:08:53.138
Nếu chất mêtan hoặc cácbon tăng lên,

00:08:53.138 --> 00:08:57.324
hoặc ôxy giảm, 
bọn chim sẽ bất tỉnh trước người.

00:08:57.324 --> 00:08:59.650
Chúng là hệ thống báo động sớm.

00:08:59.650 --> 00:09:02.630
"Này, ra khỏi hầm mỏ đi. 
Tình hình nguy hiểm lắm."

00:09:02.630 --> 00:09:05.584
Một số trò chơi có thể rất thô,

00:09:05.584 --> 00:09:08.574
có khi chỉ là 
người này trao đổi số với người kia,

00:09:08.574 --> 00:09:11.590
nhưng người tham gia thử nghiệm

00:09:11.590 --> 00:09:13.789
vẫn xử trí nhạy cảm như tình huống thật.

00:09:13.789 --> 00:09:16.478
Chúng tôi tận dụng điều này triệt để,

00:09:16.478 --> 00:09:19.034
và đã tận dụng với

00:09:19.034 --> 00:09:21.728
hàng ngàn người, có lẽ là

00:09:21.728 --> 00:09:23.293
khoảng năm, sáu nghìn người.

00:09:23.293 --> 00:09:26.747
Để là thử nghiệm sinh học 
thật sự cần nhiều hơn thế,

00:09:26.747 --> 00:09:27.961
nhiều hơn thế nhiều lần.

00:09:29.511 --> 00:09:32.695
Nhưng chúng tôi cũng 
nhận ra những điểm nổi bật,

00:09:32.695 --> 00:09:35.631
chuyển hoá chúng thành mô thức toán,

00:09:35.631 --> 00:09:38.320
và giải mã các mô thức để

00:09:38.320 --> 00:09:40.451
rút ra kết luận về 
trao đổi hành vi xã hội,

00:09:40.451 --> 00:09:43.764
từ đó tìm ra cách định giá hành vi

00:09:43.764 --> 00:09:47.083
mà các trò chơi 
kinh tế đem lại hiệu quả nhận thức.

00:09:47.083 --> 00:09:49.567
Chúng tôi có thể
đo lường hành vi trong trò chơi,

00:09:49.567 --> 00:09:52.520
Chúng tôi dùng số liệu 
đó để kết luận về hành vi chung.

NOTE Paragraph

00:09:52.520 --> 00:09:56.850
Điều này mới tuyệt. 
Sáu, bảy năm trước, chúng tôi

00:09:56.850 --> 00:09:59.400
tập hợp một nhóm tại Houston, Texas.

00:09:59.400 --> 00:10:01.914
Giờ nhóm lan đến bang Virginia và London.

00:10:01.914 --> 00:10:06.001
Chúng tôi viết phần mềm để nối
thiết bị cộng hưởng từ trường

00:10:06.001 --> 00:10:10.036
lên Internet. 
Chúng tôi có thể đưa một lần 6 máy,

00:10:10.036 --> 00:10:12.017
hiện tại 
chúng tôi tập trung 2 máy.

00:10:12.017 --> 00:10:15.075
Phần mềm sẽ chạy 
đồng thời các máy trên thế giới.

00:10:15.075 --> 00:10:18.244
Khi cho chạy các máy này và gắn với

00:10:18.244 --> 00:10:20.227
các trò chơi giao tiếp, 
chúng tôi có thể

00:10:20.227 --> 00:10:21.893
nghe lỏm hoạt động của hai bộ não.

00:10:21.893 --> 00:10:25.500
Thế là lần đầu tiên chúng tôi
không phải tính trung bình mỗi bộ não

00:10:25.500 --> 00:10:28.397
hay mỗi lẫn
gắn một người vào máy nữa.

00:10:28.397 --> 00:10:31.160
Chúng tôi có thể nghiên cứu hẳn một cặp,

00:10:31.160 --> 00:10:33.945
nghiên cứu người tương tác với người kia,

00:10:33.945 --> 00:10:36.509
bật công thức toán, là có thể phân tích

00:10:36.509 --> 00:10:39.024
vượt qua những nhận thức thông thường.

00:10:39.024 --> 00:10:41.756
Quan trọng hơn là, chúng tôi có thể

00:10:41.756 --> 00:10:45.093
đưa người có vấn đề tâm lý 
hoặc tổn thương não

00:10:45.093 --> 00:10:48.644
vào các tương tác xã hội thế này 
để nghiên cứu.

00:10:48.644 --> 00:10:50.994
Chúng tôi đã nỗ lực nghiên cứu như thế

00:10:50.994 --> 00:10:53.443
và cũng đạt được 
vài thành công về não phôi thai.

00:10:53.443 --> 00:10:56.255
Thành công đó rất có tương lai.

00:10:56.255 --> 00:10:58.815
Nhưng điều chúng tôi làm là chúng tôi

00:10:58.815 --> 00:11:02.837
đã mang đến định nghĩa mới bằng toán học,

00:11:02.837 --> 00:11:05.415
khác với cách
nghiên cứu bệnh tâm thần thông thường,

00:11:05.415 --> 00:11:07.482
nhận diện đặc điểm bệnh qua việc

00:11:07.482 --> 00:11:10.489
nghiên cứu hành vi người bằng máy.

00:11:10.489 --> 00:11:14.733
Chúng tôi tận dụng cặp vợ chồng
trong đó có một người bị trầm cảm,

00:11:14.733 --> 00:11:17.643
hoặc mắc chứng chứng 
tự kỷ ở mức độ nào đó,

00:11:17.643 --> 00:11:21.493
hoặc mắc chứng 
tăng động rối loạn tập trung.

00:11:21.493 --> 00:11:24.712
Họ là những chú chim bạch yến,

00:11:24.712 --> 00:11:27.356
phục vụ thử nghiệm 
khoa học bằng phương pháp

00:11:27.356 --> 00:11:29.826
toán học trên máy tính.

NOTE Paragraph

00:11:29.826 --> 00:11:31.957
Những ngày đầu, chúng tôi chia nhóm

00:11:31.957 --> 00:11:35.367
nghiên cứu ra khắp thế giới, như nhóm này.

00:11:35.367 --> 00:11:37.676
Điểm tập trung không có gì lạ

00:11:37.676 --> 00:11:40.565
là ở Roanoke, bang Virginia.

00:11:40.565 --> 00:11:44.614
Có điểm nữa ở London,
các nơi khác đang được sắp xếp.

00:11:44.614 --> 00:11:47.953
Mong tôi là chúng tôi
sẽ sớm đưa được dữ liệu lên mạng.

00:11:48.903 --> 00:11:50.516
Có nhiều vấn đề phức tạp


00:11:50.516 --> 00:11:53.510
trong việc công bố 
rộng rãi các dữ liệu này.

00:11:53.510 --> 00:11:55.357
Chúng tôi cũng 
nghiên cứu một phần nhỏ

00:11:55.357 --> 00:11:57.624
điều thú vị ở con người nói chung nữa,

00:11:57.624 --> 00:11:59.665
cho nên chúng tôi mời cả người hứng thú

00:11:59.665 --> 00:12:02.234
tìm hiểu về phần mềm đó, 
cũng như hướng dẫn

00:12:02.234 --> 00:12:04.453
để phát triển phần mềm tốt hơn.

NOTE Paragraph

00:12:04.453 --> 00:12:06.794
Tôi sẽ kết thúc bài nói 
bằng luận điểm như sau.

00:12:06.794 --> 00:12:08.736
Điều hay trong việc 
nghiên cứu hành vi nhận thức là

00:12:08.736 --> 00:12:12.468
dù chúng tôi bị hạn chế về thiết bị

00:12:12.468 --> 00:12:16.741
nên chưa theo dõi được
nhiều bộ não cùng một lúc,

00:12:17.301 --> 00:12:18.431
Sự thật là

00:12:18.431 --> 00:12:19.081
cả khi một mình,

00:12:19.081 --> 00:12:23.192
ta vẫn hoàn toàn là nhân tố xã hội.
TInh thần chúng ta không đơn độc,

00:12:23.192 --> 00:12:27.565
mà được tạo nên từ các nhân tố gắn liền

00:12:27.565 --> 00:12:31.513
sự sống với xã hội.
Tinh thần của chúng ta

00:12:31.513 --> 00:12:34.383
liên quan mật thiết đến người khác,

00:12:34.383 --> 00:12:35.924
thể hiện thông qua người khác.

00:12:35.924 --> 00:12:39.576
Vì vậy bạn thường không nhận ra

00:12:39.576 --> 00:12:42.264
con người mình cho đến khi
bạn nhìn nhận bản thân

00:12:42.264 --> 00:12:44.670
trong tương tác với 
người thân, với kẻ thù,

00:12:44.670 --> 00:12:46.915
người đối lập với bạn.

00:12:47.595 --> 00:12:50.991
Phần mềm dữ liệu của chúng tôi là bước đầu

00:12:50.991 --> 00:12:54.286
soi sáng điều tạo nên con người,
biến nó thành công cụ

00:12:54.286 --> 00:12:56.264
tìm hiểu về bệnh tâm thần.

00:12:56.264 --> 00:12:59.385
Cảm ơn các bạn đã lắng nghe. 
(Vỗ tay)

00:12:59.385 --> 00:13:02.474
(Vỗ tay)