1
00:00:00,875 --> 00:00:02,809
Çdo njëri prej nesh do humbim

2
00:00:02,833 --> 00:00:06,684
ose vetëm kemi humbur diçka që 
mbështetemi në çdo ditë

3
00:00:06,708 --> 00:00:09,518
Sigurisht po flas për çelësat.

4
00:00:09,542 --> 00:00:11,184
(E qeshur)

5
00:00:11,208 --> 00:00:12,476
Po bëj shaka.

6
00:00:12,500 --> 00:00:16,309
Në të vërtetë dua të flas për një prej
shqisave tona më të rëndësishme: shikimi.

7
00:00:16,333 --> 00:00:19,143
Çdo ditë humbim nga pak aftësi

8
00:00:19,167 --> 00:00:20,476
të rifokusojmë sytë tanë

9
00:00:20,500 --> 00:00:22,809
derisa nuk mund t'i rifokusojmë aspak.

10
00:00:22,833 --> 00:00:24,809
Këtë gjendje e quajmë presbyopia,

11
00:00:24,833 --> 00:00:27,351
dhe ndikon në dy miliardë
njerëz rreth botës.

12
00:00:27,375 --> 00:00:29,518
Po, thashë miliardë.

13
00:00:29,542 --> 00:00:31,268
Nëse s'ke dëgjuar për presbyopia,

14
00:00:31,292 --> 00:00:34,101
dhe je duke menduar,
"Ku janë këta dy miliardë njerëz?"

15
00:00:34,125 --> 00:00:36,226
ja një e dhënë para se t'i hyj detajeve.

16
00:00:36,250 --> 00:00:39,518
Është arsyeja pse njerëzit mbajnë
syze leximi ose lense bifokale.

17
00:00:39,542 --> 00:00:42,400
Do filloj duke përshkruar 
humbjen në aftësinë e rifokusimit

18
00:00:42,424 --> 00:00:43,934
që na çon deri tek presbyopia.

19
00:00:43,958 --> 00:00:46,184
Si një i sapolindur, ke pasur
aftësi për fokus.

20
00:00:46,208 --> 00:00:48,351
deri në gjashtë e gjysmë centimetra,

21
00:00:48,375 --> 00:00:49,643
nëse ke dashur.

22
00:00:49,667 --> 00:00:52,809
Rreth viteve të 20-ta, ti ke vetëm
gjysmën e asaj fuqie fokusimi.

23
00:00:52,833 --> 00:00:54,101
Rreth 10 centimetra,

24
00:00:54,125 --> 00:00:56,684
por mjaftueshëm afër 
për të mos vrejtur dallimin.

25
00:00:56,708 --> 00:00:57,976
Por vonë në vitet e 40-ta,

26
00:00:58,000 --> 00:01:00,351
më së shumti do fokusohesh
deri në 25 centimetra,

27
00:01:00,375 --> 00:01:01,643
ndoshta edhe më larg.

28
00:01:01,667 --> 00:01:03,768
Humbjet e fokusit
më larg se kjo pikë

29
00:01:03,792 --> 00:01:06,018
do ndikojnë në shikim të afërt
sikur në lexim,

30
00:01:06,042 --> 00:01:07,643
dhe kur do arrish moshën 60,

31
00:01:07,667 --> 00:01:10,018
asgjë rreth një metri nuk do jetë e qartë.

32
00:01:10,042 --> 00:01:12,309
Tani disa prej jush me siguri po mendoni,

33
00:01:12,333 --> 00:01:15,643
Duket keq por me siguri 
e ka fjalën në mënyrë figurative,

34
00:01:15,667 --> 00:01:19,101
vetëm për njerëzit që kanë presbyopia.

35
00:01:19,125 --> 00:01:23,559
Por jo, kur them ju,
e kam fjalën që secilin nga ju,

36
00:01:23,583 --> 00:01:26,809
do të jetë presbyopic nëse sjeni akoma.

37
00:01:26,833 --> 00:01:28,226
Tingëllon pak problematike.

38
00:01:28,250 --> 00:01:31,934
Dua t'ju kujtoj që presbyopia
ka qenë me ne gjithë historinë njerëzore

39
00:01:31,958 --> 00:01:34,768
dhe kemi bërë gjëra të ndryshme
për ta rregulluar.

40
00:01:34,792 --> 00:01:38,684
Për fillim, të paramendojmë
që je ulur në tavolinë duke lexuar.

41
00:01:38,708 --> 00:01:40,059
Nëse do ishe presbyopic,

42
00:01:40,083 --> 00:01:42,143
Do të dukej diçka si kjo.

43
00:01:42,167 --> 00:01:45,059
Çdo gjë afër, si revista,
do dukej turbullt.

44
00:01:45,083 --> 00:01:46,434
Shkojmë tek zgjidhjet.

45
00:01:46,458 --> 00:01:48,101
E para, syze leximi.

46
00:01:48,125 --> 00:01:50,184
Ato kanë lente me një fuqi të vetme fokale

47
00:01:50,208 --> 00:01:52,601
të akorduara që objektet afër
të vijnë në fokus.

48
00:01:52,625 --> 00:01:55,226
Por objektet larg janë jashtë fokusit,

49
00:01:55,250 --> 00:01:57,726
që do të thotë se vazhdimisht 
duhet t'i ndërrosh

50
00:01:57,750 --> 00:01:59,518
t'i vësh e t'i heqësh.

51
00:01:59,542 --> 00:02:00,809
Për ta zgjidhur këtë

52
00:02:00,833 --> 00:02:04,101
Benjamin Franklin ka shpikur,
siç ai i quan "spektaklet e dyfishta."

53
00:02:04,125 --> 00:02:06,226
Sot ne i quajmë ato bifokale,

54
00:02:06,250 --> 00:02:09,684
ato e lanë atë të shihte larg 
kur shikonte lart

55
00:02:09,708 --> 00:02:11,434
e të shihte afër kur shihte poshtë.

56
00:02:11,458 --> 00:02:14,434
Sot ne gjithashtu kemi lente progresive
të cilat largojnë vijën

57
00:02:14,458 --> 00:02:17,059
duke ndryshuar butë fuqinë fokale
nga lart e poshtë.

58
00:02:17,083 --> 00:02:18,518
Pjesa e keqe e kësaj

59
00:02:18,542 --> 00:02:21,143
është se humb fushë të shikimit
tek çdo distancë,

60
00:02:21,167 --> 00:02:23,768
sepse ndahet poshtë e lart si kështu.

61
00:02:23,792 --> 00:02:25,184
Për të parë pse është problem

62
00:02:25,208 --> 00:02:28,059
imagjino sikur je duke zbritur
poshtë një palë shkallë.

63
00:02:28,083 --> 00:02:31,684
Ti shikon poshtë për të
parë këmbën por është turbullt.

64
00:02:31,708 --> 00:02:33,101
Pse do ishte e turbullt?

65
00:02:33,125 --> 00:02:36,559
Epo, ti shikon poshtë
dhe është pjesa për afër e lentes,

66
00:02:36,583 --> 00:02:39,143
por shkalla tjetër e tejkalon dorën,

67
00:02:39,167 --> 00:02:41,268
e cila për sytë e tu numërohet si larg.

68
00:02:41,292 --> 00:02:44,184
Zgjidhja tjetër që dua të përmend 
është më pak e zakonshme

69
00:02:44,208 --> 00:02:46,601
por vjen në lente kontakte 
ose kirurgji LASIK,

70
00:02:46,625 --> 00:02:47,976
dhe quhet monovizion.

71
00:02:48,000 --> 00:02:50,518
Punon duke bërë syrin dominant 
të fokusohet larg

72
00:02:50,542 --> 00:02:52,143
dhe syrin tjetër afër.

73
00:02:52,167 --> 00:02:54,976
Truri yt punon duke i vendosur
bashkë në mënyre inteligjente

74
00:02:55,000 --> 00:02:56,976
pjesët më të mprehta të pamjes së syrit,

75
00:02:57,000 --> 00:02:59,375
por sytë shohin
gjëra lehtësisht të ndryshme,

76
00:02:59,375 --> 00:03:01,934
dhe ajo e vështirëson
gjykimin e distancës binokulare.

77
00:03:01,958 --> 00:03:03,351
Pra ku na len kjo?

78
00:03:03,375 --> 00:03:05,226
Kemi arritur shumë zgjidhje

79
00:03:05,250 --> 00:03:07,851
por asnjëra prej tyre nuk
e kthen rifokusimin natyral.

80
00:03:07,875 --> 00:03:09,934
Ato nuk lejojne që vetëm të shikosh diçka

81
00:03:09,958 --> 00:03:11,434
dhe të jetë në fokus.

82
00:03:11,458 --> 00:03:12,809
Por pse?

83
00:03:12,833 --> 00:03:14,101
Epo, për ta shpjeguar

84
00:03:14,125 --> 00:03:16,851
duhet të shohim
anatominë e syrit të njeriut.

85
00:03:16,875 --> 00:03:20,101
Pjesa e syrit që na lejon 
rifokusimin e distancave të ndryshme

86
00:03:20,125 --> 00:03:21,684
quhet lente crystalline.

87
00:03:21,708 --> 00:03:25,559
Ka muskuj që rrethojnë lentën dhe
mund ta deformojnë në forma të ndryshme,

88
00:03:25,583 --> 00:03:27,684
që gjithashtu ndërron fuqinë e fokusimit.

89
00:03:27,708 --> 00:03:30,184
Çfarë ndodh kur dikush bëhet presbyopic?

90
00:03:30,208 --> 00:03:32,434
Lentja crystalline ngurtësohet

91
00:03:32,458 --> 00:03:35,143
deri tek pika që nuk ndërron forma më.

92
00:03:35,167 --> 00:03:38,893
Tani, duke menduar për zgjidhjet
që përmenda më herët,

93
00:03:38,917 --> 00:03:42,643
mund të shohim që të gjitha
kanë diçka të përbashkët me njëra tjetrën

94
00:03:42,667 --> 00:03:44,143
por jo me sytë tanë,

95
00:03:44,167 --> 00:03:46,184
dhe kjo është që janë të gjitha statike.

96
00:03:46,208 --> 00:03:49,101
Është ekuivalente me një pirat
dhe këmbën e tij artificiale.

97
00:03:49,125 --> 00:03:52,268
Cila është optika ekuivalente 
me një këmbë moderne protezë?

98
00:03:52,292 --> 00:03:55,559
Dekadat e fundit kemi parë
zhvillim të shpejtë dhe kreativ

99
00:03:55,583 --> 00:03:58,268
e të quajturave
"lente fokusi të akorduara."

100
00:03:58,292 --> 00:03:59,976
Janë disa lloje.

101
00:04:00,000 --> 00:04:01,809
Lentet e zhvendosura mekanike Alvarez,

102
00:04:01,833 --> 00:04:03,268
lentet deformuese të lëngëta

103
00:04:03,292 --> 00:04:05,851
dhe lentet elektronike
të lëngta kristalore.

104
00:04:05,875 --> 00:04:07,684
Këto i kanë kompromiset tregtare,

105
00:04:07,708 --> 00:04:10,309
por pjesa e mirë është
eksperienca vizuale.

106
00:04:10,333 --> 00:04:13,601
Fushë e plotë shikimi që është i mprehtë 
në çdo distancë.

107
00:04:13,625 --> 00:04:15,768
Shkëlqyeshëm. 
Lentet që na duhet ekzistojnë.

108
00:04:15,792 --> 00:04:17,684
Problemi u zgjidh, apo jo?

109
00:04:17,708 --> 00:04:19,143
Jo kaq shpejt.

110
00:04:19,167 --> 00:04:22,143
Këto lente shtojnë komplikim në ekuacion.

111
00:04:22,167 --> 00:04:26,018
Këto lente nuk kanë si ta dinë 
çfarë distance duhet t'i fokusohen.

112
00:04:26,042 --> 00:04:27,351
Neve na duhen syzet

113
00:04:27,375 --> 00:04:29,934
që, kur shikon larg,
objektet e largëta janë mprehët,

114
00:04:29,958 --> 00:04:31,268
dhe kur shikon afër,

115
00:04:31,292 --> 00:04:33,726
objektet e afërta vijnë në fokus

116
00:04:33,750 --> 00:04:35,601
pa menduar për të.

117
00:04:35,625 --> 00:04:38,143
Çfarë kam punuar këto
vitet e fundit në Stanford

118
00:04:38,167 --> 00:04:40,768
është ndërtimi i kësaj inteligjence
rreth lenteve.

119
00:04:40,792 --> 00:04:44,393
Prototipi jonë huazon teknologji
nga sistemet virtuale të realitetit

120
00:04:44,417 --> 00:04:45,934
për distancë të fokusit.

121
00:04:45,958 --> 00:04:49,601
Kemi një ndjekës të syrit që tregon
në cilin drejtim janë fokusuar sytë tanë.

122
00:04:49,625 --> 00:04:52,434
Duke përdorur këto,
ne triangulojmë drejtimin e shikimit

123
00:04:52,458 --> 00:04:53,768
të gjejmë vlerën e fokusit.

124
00:04:53,792 --> 00:04:55,976
Për të rritur sigurinë,

125
00:04:56,000 --> 00:04:57,559
kemi shtuar sensor të distancës.

126
00:04:57,583 --> 00:04:59,976
Sensori është kamerë që shikon botën

127
00:05:00,000 --> 00:05:01,601
që njofton distancen e objekteve.

128
00:05:01,625 --> 00:05:04,601
Ne mund të përdorim drejtimin e shikimit
për vlerë të distancës

129
00:05:04,625 --> 00:05:05,893
për herë të dytë.

130
00:05:05,917 --> 00:05:07,893
Dhe i bashkojmë dy vlerat e distancës.

131
00:05:07,917 --> 00:05:10,393
dhe përditësojmë fuqinë 
e lenseve të fokusit.

132
00:05:10,417 --> 00:05:13,351
Hapi tjeter për ne ishte
testimi i pajisjes tek njerëzit.

133
00:05:13,375 --> 00:05:16,518
Kështuqe punësuam rreth 100 presybyopes
dhe e testuam pajisjen

134
00:05:16,542 --> 00:05:18,351
duke matur performancen e tyre.

135
00:05:18,375 --> 00:05:21,643
Çfarë pamë na bindi
që autofokalet janë e ardhmja.

136
00:05:21,667 --> 00:05:25,018
Pjesëmarrësit tanë mund të shihnin
më qartë dhe të fokusohen më shpejt

137
00:05:25,042 --> 00:05:28,059
dhe thanë që ishte një
eksperiencë më e lehtë dhe e mirë

138
00:05:28,083 --> 00:05:29,559
se sa ajo që kishin aktualisht.

139
00:05:29,583 --> 00:05:31,643
Më thjesht, kur vjen fjala te shikimi,

140
00:05:31,667 --> 00:05:34,893
autofokalet nuk bejne kompromis
si zgjidhjet statike që përdoren sot

141
00:05:34,917 --> 00:05:36,851
Por s'dua të veproj me shumë vetëbesim.

142
00:05:36,875 --> 00:05:39,601
Ka shumë punë që ka mbetur të bëjmë.

143
00:05:39,625 --> 00:05:41,893
Përshembull, syzet tona janë pak --

144
00:05:41,917 --> 00:05:42,934
(E qeshur)

145
00:05:42,958 --> 00:05:44,309
të rënda, ndoshta?

146
00:05:44,333 --> 00:05:47,684
Një arsye për këtë është 
që kemi përdorur komponente më të rënda

147
00:05:47,708 --> 00:05:50,518
që zakonisht përdoren
për punë hulumtimi ose industriale.

148
00:05:50,542 --> 00:05:52,809
Diçka tjetër është
që duhet të rindertojmë

149
00:05:52,833 --> 00:05:56,643
sepse algorithmet tona aktuale të syrit
nuk e kanë fuqinë që na duhet.

150
00:05:56,667 --> 00:05:57,976
Për të vazhduar më tutje,

151
00:05:58,000 --> 00:06:00,476
ndërsa po lëvizim nga një mjedis
hulumtimi e më tej,

152
00:06:00,500 --> 00:06:02,434
planifikojmë që autofokalet e së ardhmes

153
00:06:02,458 --> 00:06:05,018
të duken më shumë si syze normale.

154
00:06:05,042 --> 00:06:08,393
Që kjo të ndodhë,
duhet të përmirsojmë

155
00:06:08,417 --> 00:06:10,559
fuqinë e tyre për ndjekjen e syrit.

156
00:06:10,583 --> 00:06:14,768
Gjithashtu duhet të inkorporojmë lente
më të vogla dhe efikase.

157
00:06:14,792 --> 00:06:16,976
Edhe me këtë, me prototipet tona aktuale,

158
00:06:17,000 --> 00:06:19,726
kemi treguar që teknologjia
e këtyre lenteve të fokusit

159
00:06:19,750 --> 00:06:23,309
është e aftë t'iu kalojë formave
tradicionale të zgjidhjeve vizuale.

160
00:06:23,333 --> 00:06:24,976
Pra është vetëm çështje kohe.

161
00:06:25,000 --> 00:06:27,059
Është e qartë që në të ardhmen e afërt,

162
00:06:27,083 --> 00:06:30,143
në vend që të shqetësohemi 
se cilat lloje të syzeve t'i përdorim

163
00:06:30,167 --> 00:06:32,708
do të mund të fokusohemi
tek sendet me rëndësi.

164
00:06:33,667 --> 00:06:34,934
Faleminderit.

165
00:06:34,958 --> 00:06:36,583
(Duarttrokitje)