Μόλις ενάμιση χιλιόμετρο μακριά από εδώ,
στην παλιά πόλη του Εδιμβούργου,
βρίσκεται το Πάνμιουρ Χάους.
Το Πάνμιουρ Χάους
ήταν η κατοικία του διεθνούς φήμης
Σκωτσέζου οικονομολόγου
Άνταμ Σμιθ.
Στο σημαντικό του έργο
«Ο Πλούτος των Εθνών»,
ο Άνταμ Σμιθ υποστήριζε
μεταξύ άλλων,
ότι η μέτρηση του πλούτου μιας χώρας
δεν ήταν μόνο τα αποθέματά της
σε χρυσό και ασήμι.
Ήταν το σύνολο της
σε παραγωγή και εμπόριο.
Φαντάζομαι ήταν ένας από τους πρώτους
ορισμούς αυτού που ξέρουμε σήμερα
ως ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, ΑΕΠ.
Τώρα, στα χρόνια που έχουν περάσει, φυσικά,
η μέτρηση της παραγωγής
και του εμπορίου, του ΑΕΠ,
έχει γίνει ακόμη πιο σημαντική,
στον βαθμό που σήμερα --
και δεν πιστεύω πως ο Άνταμ Σμιθ
είχε αυτήν την πρόθεση --
συχνά θεωρείται
ως η πιο σημαντική μέτρηση
όσον αφορά τη συνολική
επιτυχία μιας χώρας.
Και το επιχείρημα μου σήμερα είναι
πως ήρθε η ώρα όλο αυτό να αλλάξει.
Εννοώ, όλο αυτό που επιλέγουμε
να μετράει για μια χώρα.
Έχει πραγματική σημασία,
καθώς οδηγεί το πολιτικό επίκεντρο.
οδηγεί τη δημόσια δραστηριότητα.
Και ενάντια σε αυτό το πλαίσιο,
νομίζω πως οι περιορισμοί του ΑΕΠ
ως μέτρηση της επιτυχίας μιας χώρας
είναι υπερβολικά εμφανείς.
Ξέρετε, το ΑΕΠ μετράει την απόδοση
όλης τη δουλειάς μας,
αλλά δεν αναφέρεται στη φύση
αυτής της δουλειάς,
ούτε στο αν ήταν ικανοποιητική ή αξιόλογη.
Δίνει αξία, για παράδειγμα,
στην παράνομη χρήση ναρκωτικών,
αλλά όχι στην άμισθη φροντίδα.
Εκτιμά τη βραχυπρόθεσμη δραστηριότητα
που ενισχύει την οικονομία,
ακόμη κι αν αυτή είναι καταστροφική
για τη βιωσιμότητα
του πλανήτη μας μακροπρόθεσμα.
Αναλογιζόμενοι την περασμένη δεκαετία
της πολιτικής και οικονομικής αναταραχής,
των αναπτυσσόμενων ανισοτήτων,
και των προκλήσεων που πρέπει
να αντιμετωπίσουμε με το κλίμα,
την αυξανόμενη αυτοματοποίηση,
τον ολοένα και γηραιότερο πληθυσμό,
τότε πιστεύω πως η ανάγκη
για έναν πιο ευρύ προσδιορισμό
για το τι σημαίνει επιτυχία
για μια χώρα, για μια κοινωνία,
είναι όλο και πιο πολύ αδιάσειστη.
Και για αυτό το λόγο, η Σκωτία, το 2018,
προπορεύτηκε και πήρε την πρωτοβουλία
της ίδρυσης ενός νέου δικτύου
γνωστό ως η ομάδα Κυβερνήσεων
Οικονομικής Ευημερίας.
συγκεντρώνοντας ως ιδρυτικά μέλη
τη Σκωτία, την Ισλανδία
και τη Νέα Ζηλανδία, για εμφανείς λόγους.
Κάποιες φορές μας λένε τις ΣΙΝ χώρες,
παρόλο που το επίκεντρο μας
είναι το κοινό καλό.
Και σκοπός αυτής της ομάδας είναι
να αμφισβητήσει αυτό το επίκεντρο,
σχετικά με τις περιορισμένες
διαστάσεις του ΑΕΠ.
Λέγοντας όλα αυτά, ναι,
η οικονομική ανάπτυξη ενδιαφέρει --
είναι όντως σημαντική --
αλλά δεν είναι το μόνο που μετράει.
Και η ανάπτυξη του ΑΕΠ δε θα έπρεπε
να επιδιώκεται με οποιοδήποτε κόστος.
Στην πραγματικότητα,
το επιχείρημα αυτής της ομάδας
είναι ότι ο στόχος, ο σκοπός
της οικονομικής πολιτικής
θα έπρεπε να είναι η συλλογική ευημερία:
πόσο χαρούμενος και υγιής
είναι ένας πληθυσμός,
όχι μόνο πόσο πλούσιος είναι.
Και θα επιστρέψω στις πολιτικές
επιπτώσεις αυτού σε λιγάκι.
Αλλά πιστεύω πως ειδικά
στον κόσμο που ζούμε σήμερα,
έχει πολύ μεγαλύτερη απήχηση.
Βλέπετε, όταν επικεντρωνόμαστε
στην ευημερία,
ξεκινάμε μια συζήτηση
που προκαλεί μεγάλα
και στοιχειώδη ερωτήματα.
Τι είναι αυτό που πραγματικά
έχει σημασία στις ζωές μας;
Τι είναι αυτό που εκτιμάμε
στις κοινότητες που ζούμε;
Τι είδους χώρα, τι είδους κοινωνία,
θέλουμε στα αλήθεια να είμαστε;
Και όταν εμπλέκουμε τους ανθρώπους
σε αυτά τα ερωτήματα,
στο να απαντήσουμε αυτά τα ερωτήματα,
τότε πιστεύω πως έχουμε
καλύτερες πιθανότητες
να αντιμετωπίσουμε την αποξένωση
από την πολιτική καθώς και τη δυσαρέσκεια,
που κυριαρχούν σε τόσο πολλές χώρες,
σε ολόκληρο τον αναπτυγμένο κόσμο σήμερα.
Σε όρους πολιτικής, αυτό το ταξίδι
της Σκωτίας ξεκίνησε πίσω στο 2007,
όταν δημοσιεύσαμε το επονομαζόμενο
Εθνικό Πλαίσιο Απόδοσης,
και είδαμε το εύρος των δεικτών
με βάση τους οποίους υπολογίζουμε.
Και αυτοί οι δείκτες είναι τόσο ποικίλοι
όπως η ανισότητα του εισοδήματος,
η ευτυχία των παιδιών,
η πρόσβαση σε πράσινους χώρους,
η πρόσβαση σε στέγη.
Τίποτα από αυτά δεν αποτυπώνεται
στις στατιστικές του ΑΕΠ,
αλλά είναι όλα στοιχειώδη
για μια υγιή και χαρούμενη κοινωνία.
(Χειροκρότημα)
Κι αυτή η ευρύτερη προσέγγιση είναι
στην καρδιά της οικονομικής στρατηγικής,
όπου δίνουμε τόσο σημασία
στην αντιμετώπιση της ανισότητας,
όσο και στην οικονομική ανταγωνιστικότητα.
Δεσμευόμαστε προς μια δίκαιη εργασία,
βεβαιώνοντας πως είναι
ικανοποιητική και καλοπληρωμένη.
Είναι καθαρά δική μας απόφαση να ιδρύσουμε
μια Επιτροπή Δίκαιης Μετάβασης,
ανοίγοντας το δρόμο προς μια οικονομία
με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα.
Γνωρίζουμε από τους οικονομικούς
μετασχηματισμούς του παρελθόντος,
πως χωρίς προσοχή, υπάρχουν περισσότεροι
ηττημένοι παρά νικητές.
Και όσο αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις
της κλιματικής αλλαγής κι αυτοματοποίησης,
δεν πρέπει να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη.
Το έργο μας εδώ στη Σκωτία είναι,
νομίζω, αξιόλογο,
όμως έχουμε τόσα πολλά ακόμα
να μάθουμε από άλλες χώρες.
Ανέφερα, μόλις πριν λίγο, τα κράτη εταίροι
στο δίκτυο Ευημερίας:
την Ισλανδία και τη Νέα Ζηλανδία.
Αξίζει να σημειωθεί, και αφήνω σε εσάς
να κρίνετε κατά πόσο είναι σχετικό ή μη,
πως και οι τρεις αυτές χώρες διοικούνται
επί του παρόντος από γυναίκες.
(Χειροκρότημα)
Τα έργα τους είναι επίσης αξιόλογα.
Η Νέα Ζηλανδία, το 2019, δημοσίευσε
τον πρώτο της Προϋπολογισμό Ευημερίας,
με την ψυχική υγεία στο επίκεντρο της ·
Η Ισλανδία πρωτοπόρησε με ίση αμοιβή,
παιδική φροντίδα και πατρικά δικαιώματα --
πολιτικές που δε σου έρχονται
απευθείας στο μυαλό
μιλώντας για τη δημιουργία
μιας πλούσιας οικονομίας,
αλλά πολιτικές που είναι στοιχειώδεις
για μια υγιή οικονομία
και μια χαρούμενη κοινωνία.
Ξεκίνησα με τον Άνταμ Σμιθ
και τον «Πλούτο των Εθνών».
Στο προγενέστερο έργο του Άνταμ Σμιθ,
«Η Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων»,
το οποίο πιστεύω είναι εξίσου σημαντικό,
παρατήρησε ότι η αξία μιας κυβέρνησης
κρίνεται σε αναλογία
με το βαθμό στον οποίο
ο λαός της είναι χαρούμενος.
Θεωρώ πως αυτή είναι
μια καλή θεμελιώδης αρχή
για οποιαδήποτε χώρα επικεντρωμένη
στην προώθηση της ευημερίας.
Κανείς μας δεν έχει όλες τις απαντήσεις,
ούτε καν η Σκωτία,
η γενέτειρα του Άνταμ Σμιθ.
Αλλά στον κόσμο του σήμερα,
με την αυξανόμενη ανισότητα,
δυσαρέσκεια και αποξένωση,
είναι πιο σημαντικό από ποτέ,
να βρούμε τις απαντήσεις
σε αυτά τα ερωτήματα,
και να προωθήσουμε μια κοινωνία,
που έχει στο βάθος της, ευημερία
και όχι απλά πλούτο.
(Χειροκρότημα)
Βρίσκεστε αυτή τη στιγμή στην όμορφη,
ηλιόλουστη πρωτεύουσα...
(Γέλια)
της χώρας που οδήγησε
τον κόσμο στον Διαφωτισμό,
της χώρας που ώθησε τον κόσμο
στη βιομηχανική εποχή,
τη χώρα που αυτή τη στιγμή
βοηθά να οδηγηθεί ο κόσμος
στην εποχή του μειωμένου
αποτυπώματος άνθρακα.
Επιθυμώ και είμαι αποφασισμένη
πως η Σκωτία θα είναι επίσης η χώρα
που θα βοηθήσει να αλλάξουν επίκεντρο
οι χώρες και οι κυβερνήσεις παγκοσμίως
και να βάλουν την ευημερία
στην κορυφή όλων όσων κάνουμε.
Νομίζω το οφείλουμε σε αυτή τη γενιά.
Και σίγουρα πιστεύω
το οφείλουμε στην επόμενη
και σε όλες όσες ακολουθήσουν.
Κι αν το επιτύχουμε αυτό, οδηγημένοι
από τη χώρα του Διαφωτισμού,
τότε πιστεύω θα δημιουργήσουμε
μια καλύτερη, πιο υγιή, πιο δίκαιη,
και πιο χαρούμενη κοινωνία
εδώ στην πατρίδα.
Και παίζουμε το ρόλο μας στη Σκωτία,
χτίζοντας ένα πιο δίκαιο
και χαρούμενο κόσμο επίσης.
Σας ευχαριστώ πολύ.
(Χειροκρότημα)