WEBVTT

00:00:06.756 --> 00:00:09.109
ကျုပ်တို့ စကြ၀ဠာကြီး
ဘယ်တုန်းက ဘယ်လို ပေါ်လာခဲ့လဲ။

00:00:09.109 --> 00:00:11.215
ဒီပုံစံမျိုး ဘယ်လိုများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့လဲ။

00:00:11.215 --> 00:00:12.890
ဘယ်လိုများ အဆုံးသတ်သွားမလဲ။

00:00:12.890 --> 00:00:14.691
လူသားတွေက သူတို့ ပေါ်ထွန်းလာခဲ့ကြတဲ့

00:00:14.691 --> 00:00:18.225
အချိန်ကတည်းက ဒီမေးခွန်းတွေကို ဆွေးနွေး
လာခဲ့ကြပေမဲ့ သဘောမတူနိုင်ခဲ့ကြပါ။

00:00:18.229 --> 00:00:22.228
ယနေ့ခေတ်မှာ အာကာသဗေဒပညာရှင်တွေက
အဖြေတွေရှာကြံဖို့ ကြိုးပမ်းအားထုတ်နေကြတယ်။

00:00:22.228 --> 00:00:27.209
ဒီလိုနက်နဲတဲ့ မေးခွန်းတွေကို တစ်ဦးဦးက
ပြီးပြည့်စုံစွာ ဖြေပေးမှာ မျှော်လင့်မရပါ။

00:00:27.209 --> 00:00:31.533
ပြီးတော့ စကြ၀ဠာလို ကြီးမားပြီး အများစုကို
ကျွန်ုပ်တို့ ရောက်ဘူးကြမှာ မဟုတ်တဲ့

00:00:31.533 --> 00:00:34.194
နေရာတွေကို စူးစမ်း လေ့လာရေးကိစ္စ
ဘယ်လိုများ လုပ်နိုင်မလဲ။

00:00:34.194 --> 00:00:35.974
အဖြေဟာ အလင်းရောင်ပါ။

00:00:35.974 --> 00:00:38.118
အလှမ်းဝေးတဲ့ စကြ၀ဠာရဲ့ ဒေသတွေမှ
အလင်းရောင်ဟာ

00:00:38.118 --> 00:00:40.483
ကျုပ်တို့ထံ ရောက်ဖို့ 
နှစ်ဘီလီယံချီ ကြာပေမဲ့၊

00:00:40.483 --> 00:00:44.139
၎င်းက သူမတူထူးခြားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်
ခြောက်မျိုး ယူဆောင်လာရာ၊ ပေါင်းလိုက်ရင်

00:00:44.139 --> 00:00:47.019
၎င်းတို့ကို ဖွေရှာတတ်တဲ့
နက္ခတပညာရှင်တွေ ဩချကြရမယ့်

00:00:47.019 --> 00:00:49.302
အချက်အလက်များစွာကို 
ဖွင့်ချပြပေးနိုင်မှာပါ။

00:00:49.302 --> 00:00:52.327
နေရောင်ကို သက်တန့်အဖြစ်
ခွဲခြမ်းထုတ်ယူနိုင်သလို

00:00:52.327 --> 00:00:55.830
အလှမ်းဝေးတဲ့ အရာတွေမှ အလင်းရောင်ကို
ခွဲခြမ်းလိုက်ရင် ၎င်းရဲ့ ဇစ်မြစ်အလိုက်

00:00:55.830 --> 00:00:58.311
ကွဲပြားတဲ့ အရောင်တွဲပုံစံတွေကို
ဖွင့်ထုတ်ပြပေးပါမယ်။

00:00:58.311 --> 00:01:02.186
ထူးခြားကြတဲ့ အဲဒီအလင်း ဘားကုဒ်က
၀တ္ထုတစ်ခုရဲ့ ဖွဲ့စည်းမှုကို သာမက

00:01:02.186 --> 00:01:06.040
၎င်း၌ ပါဝင်တဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေရဲ့
အပူချိန်နဲ့ ဖိအားကိုပါ ဖော်ပြပေးနိုင်တယ်။

00:01:06.040 --> 00:01:09.054
အလင်းရောင်ထံမှ ကျုပ်တို့ ရှာတွေ့နိုင်တာ 
ဒီထက်တောင် ပိုပါတယ်။

00:01:09.054 --> 00:01:12.034
အကယ်၍ သင် ရထားစင်္ကြံပေါ်မှာ ရပ်ခဲ့ဖူးရင်၊
သတိ ပြုမိခဲ့မှာက

00:01:12.034 --> 00:01:14.651
ရထား အသံဟာ ၎င်းရဲ့လားရာအရပ်ပေါ်
မူတည်ကာ သံစဉ်ဟာ သင့်ထံ

00:01:14.651 --> 00:01:16.802
ချည်းကပ်လာချိန် တဖြည်းဖြည်း
မြင့်လာပြီး၊

00:01:16.802 --> 00:01:19.674
ဝေးရာသို့ ထွက်သွားချိန်မှာ တဖြည်းဖြည်း
နိမ့်ဆင်းသွားတာကိုပါ။

00:01:19.674 --> 00:01:23.237
ဒါက ရထားလတ်မှတ်ရောင်းက အလုပ်သစ်
အတွက် လေ့ကျင့်နေလို့တော့ မဟုတ်ပါ။

00:01:23.237 --> 00:01:26.453
အမှန်တော့ ဒါဟာ Doppler effect ဆိုတဲ့
သက်ရောက်မှု ကြောင့်ပါ။

00:01:26.453 --> 00:01:29.905
ချည်းကပ်လာတဲ့ အရာထံမှ 
အသံလှိုင်းတွေက ဖိသိပ်ခံကြရပြီး

00:01:29.905 --> 00:01:33.040
ဝေးရာသို့ ထွက်သွားတဲ့ အရာထံမှ
အဲဒီလှိုင်းတွေဟာ ဆွဲဆန့်ခံရကြလို့ပါ။

00:01:33.040 --> 00:01:35.899
ဒါပေမဲ့၊ အဲဒါက နက္ခတဗေဒသမားတွေနဲ့
ဘယ်လိုများ ပတ်သတ်နိုင်သလဲ။

00:01:35.899 --> 00:01:40.865
အသံဟာ လေဟာကို ဖြတ်မသွားနိုင်လို့ အာကာသမှာ
သင်ဟာ ကိုယ့်အော်သံကိုတောင် မကြားနိုင်ပါ။

00:01:40.865 --> 00:01:45.974
ဒါပေမဲ့ Doppler effect က မြန်လွန်းစွာ ရွေ့
လျားနေတဲ့ အရာရဲ့ အလင်းနဲ့လည်း ဆိုင်ပါတယ်။

00:01:45.974 --> 00:01:48.191
အကယ်၍ ကျုပ်တို့ထံ လာနေရင် ပိုတိုတဲ့

00:01:48.191 --> 00:01:50.603
လှိုင်းအလျားကြောင့် အလင်းရောင်ကို
ပိုပြာလာစေမယ်။

00:01:50.603 --> 00:01:52.877
ထိုစဉ် ဝေးရာကို ရွေ့နေတဲ့ အရာမှ
အလင်းရောင်က

00:01:52.877 --> 00:01:55.655
အနီဘက်ယိမ်းလျက် လှိုင်းအလျား
ပိုရှည်သွားပါလိမ့်မယ်။

00:01:55.655 --> 00:01:59.068
ဒီတော့ အဝေးကြည့် မှန်ပြောင်းနဲ့ 
ရှုမှတ်နိုင်တဲ့ အရာဝတ္ထုမှ အလင်းရဲ့

00:01:59.068 --> 00:02:02.551
ဒေါ့ပလာ ရွေ့လျားမှုအရအရ၊ ကျုပ်တို့ဟာ
အဲဒါကို ဘာနဲ့လုပ်ထားသလဲ၊

00:02:02.551 --> 00:02:06.068
၎င်းရဲ့ အပူချိန်က ဘာလောက်လဲ၊ ၎င်းအပေါ်
ကျရောက်နေတဲ့ ဖိအားကို သိနိုင်သလို၊

00:02:06.068 --> 00:02:09.464
ဒါက ရွေ့လျားနေမနေ၊ ရွေ့လျားနေရင်
ဘယ်ကို ဘယ်လောက် လျင်မြန်စွာ သိနိုင်တယ်။

00:02:09.464 --> 00:02:13.253
အဲဒီလို ခြောက်ခုသော အလင်းရဲ့ တိုင်းတာမှု
တွေ၊ အလင်းရောင်ရဲ့ အချက်ခြောက်ချက်လို

00:02:13.253 --> 00:02:16.153
စကြ၀ဠာရဲ့သမိုင်းကို 
ဖော်ထုတ် ပြသပေးကြပါတယ်။

00:02:16.153 --> 00:02:20.759
အလှမ်းဝေးတဲ့ ကြယ်စုတွေထံမှ အလင်းရောင်ကို
ပထမဆုံး လေ့လာခဲ့သူက Edwin Hubble ဖြစ်ပြီး

00:02:20.759 --> 00:02:23.586
သူမြင်တွေ့ရတဲ့ အလင်းရောင်ဟာ
အနီဘက်ကို ရွှေ့နေခဲ့တယ်။

00:02:23.586 --> 00:02:26.273
အလှမ်းဝေးတဲ့ ကြယ်စုတွေဟာ
အားလုံးပဲ ကျုပ်တို့ထံမှ ဝေးရာဆီ

00:02:26.273 --> 00:02:29.795
ရွေ့လျားနေပြီး ပိုဝေးတဲ့ ကြယ်စုတွေက
ပိုမြန်မြန် ဝေးဝေးသွားနေကြတယ်။

00:02:29.795 --> 00:02:32.880
Hubble ကမှ ကျုပ်တို့ရဲ့ စကြဝဠာ
ပြန့်ကားလာနေကြောင်းကို တွေ့ခဲ့ရာ၊

00:02:32.880 --> 00:02:36.203
Big Bang သီအိုရီအတွက်
ပထမ သက်သေခံချက် ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

00:02:36.203 --> 00:02:39.995
တွေ့မြင်ရတဲ့ စကြ၀ဠာဟာ တချိန်လုံးပဲ
ကျစ်လစ်သိပ်သည်းခဲ့တဲ့ အမှတ်တနေရာမှ

00:02:39.995 --> 00:02:42.774
အဆက်မပြတ် ပြန့်ကားလာခဲ့နေကြောင်း
ဆိုတဲ့ အတွေးအခေါ်ဖြစ်တဲ့

00:02:42.774 --> 00:02:45.025
ဒီသီအိုရီရဲ့ အရေးပါဆုံး
ဟောကိန်းတွေထဲမှ တစ်ခုက

00:02:45.025 --> 00:02:50.443
ရှေးဦး စကြ၀ဠာထဲတွင် ဟိုက်ဒြိုဂျင်နှင့်
ဟီလီယံ ဓာတ်ငွေ့ နှစ်မျိုးတို့ဟာ

00:02:50.443 --> 00:02:52.467
သုံးချိုး တစ်ချိုး ပါဝင်ခဲ့ခြင်းပါပဲ။

00:02:52.467 --> 00:02:55.390
ပြီးတော့ အဲဒီဟောကိန်းကိုလည်း
အလင်းရောင်းနဲ့ စမ်းသပ်နိုင်တယ်။

00:02:55.390 --> 00:02:59.654
ကျုပ်တို့က စကြ၀ဠာကို အစွန်းအဖျားရှိ
ဆိတ်ငြိမ်ရပ်ဝန်းမှ အလင်းရောင်ကို လေ့လာပြီး

00:02:59.654 --> 00:03:04.412
ခွဲထုတ်လိုက်ရင် ဓာတ်ငွေ့နှစ်မျိုးရဲ့ အစအန
ကို ခုနကအချိုးအတိုင်း တကယ်ပဲ တွေ့ရမှာပါ။

00:03:04.412 --> 00:03:06.613
ဒါ Big Bangရဲ့ နောက်ထပ် အောင်ပွဲတစ်ရပ်ပါ။

00:03:06.613 --> 00:03:09.804
သို့သော်လည်း ဖြေရှင်းရဦးမယ့် ပဟေဠိတွေ
အများကြီး ကျန်နေကြတုန်းပါ။

00:03:09.804 --> 00:03:12.458
မြင်ရတဲ့ စကြ၀ဠာဟာ ပြန့်ကားနေကြောင်း
ကျုပ်တို့ သိသော်လည်း

00:03:12.458 --> 00:03:14.340
ဒြပ်ဆွဲခြင်းက ဘရိတ်အုပ်သလို ရှိရပါမယ်။

00:03:14.340 --> 00:03:17.956
ဒါပေမဲ့၊ အဝေးရှိ သေကြတော့မယ့် ကြယ်တွေရဲ့
အလင်းရောင်ကို မကြာမီက တိုင်းကြည့်ရာ

00:03:17.956 --> 00:03:20.701
၎င်းတို့မှာ ခန့်မှန်းခဲ့ရသည်ထက်ကို
ပိုဝေးနေကြောင်း သိရတယ်။

00:03:20.701 --> 00:03:24.399
ဒီလိုဆို စကြ၀ဠာပြန့်ကားခြင်းဟာ
တကယ့်ကို ပိုအရှိန်ရလာတယ်။

00:03:24.399 --> 00:03:26.545
တစ်ခုခုက ၎င်းကို တွန်းကန်နေသလို
ထင်စရာရှိပြီး

00:03:26.545 --> 00:03:30.103
အဲဒါဟာ စကြာဝဠာရဲ့ ၂/၃ အထိရှိပြီး
တဖြည်းဖြည်းခြင်း ၎င်းကို ဆုတ်ဖြဲနေတဲ့

00:03:30.103 --> 00:03:34.275
မှောင်မည်းနေတဲ့ စွမ်းအင်ဘဲ ဖြစ်တယ်လို့
သိပ္ပံပညာရှင် အများက ယူဆကြတယ်။

00:03:34.275 --> 00:03:38.555
ရုပ်ဒြပ်တွေ ပြုမူကြပုံ ကျုပ်တို့ရဲ့ အသိပညာ
တွေနဲ့ ကျုပ်တို့ ကိရိယာတွေရဲ့ တိကျမှုရဲ့

00:03:38.555 --> 00:03:42.207
ကျေးဇူးကြောင့် အဝေးမှ ကြယ်တွေကို 
လေ့လာကြည့်ရုံဖြင့် စကြ၀ဠာအကြောင်းကို

00:03:42.207 --> 00:03:45.027
တို့တွေ တွေးဖူးတာထက်ကို
များစွာမှ ပိုသိရှိလာနိုင်ကြပါတယ်။

00:03:45.027 --> 00:03:47.986
ဒါပေမဲ့ Dark Energyရဲ့ သဘာဝလို
အခြား ဆန်းကြယ်တဲ့ အရာတွေကို

00:03:47.986 --> 00:03:50.547
ကျုပ်တို့က မီးမောင်းထိုးပြလျက် ရှင်းပြ
ပေးကြရဦးမှာပါ။