WEBVTT 00:00:06.565 --> 00:00:09.069 Sene 1776'ydı. 00:00:09.069 --> 00:00:13.389 Bavaria'da akılcılığın, din özgürlüğünün 00:00:13.389 --> 00:00:15.438 ve evrensel insan haklarının yeni idealleri 00:00:15.438 --> 00:00:20.138 Katolik Kilisesi'nin kamu işlerindeki ağır etkisiyle karşı karşıydı. 00:00:20.138 --> 00:00:21.430 Atlas Okyanusu'nun ötesinde 00:00:21.430 --> 00:00:26.470 yeni bir millet bu ideallere dayanarak bağımsızlık hakkını iddia etti. 00:00:26.470 --> 00:00:27.966 Ama Bavaria'da 00:00:27.966 --> 00:00:32.336 hukuk profesörü Adam Weishaupt'un seküler felsefeyi öğretme çabaları 00:00:32.336 --> 00:00:34.614 boşa çıkmaya devam etti. NOTE Paragraph 00:00:34.614 --> 00:00:38.984 Weishaupt, kilisenin ideolojisinin eksikliklerine ışık tutacak 00:00:38.984 --> 00:00:43.120 gizli bir cemiyet aracılığıyla fikirlerini yaymaya karar verdi. 00:00:43.120 --> 00:00:47.052 Gizli cemiyetine Illuminati adını verdi. NOTE Paragraph 00:00:47.052 --> 00:00:52.792 Weishaupt, gizli cemiyetinin görüşlerini Mason denen bir gruptan örnek aldı. 00:00:52.792 --> 00:00:56.672 Aslen Orta Çağ'ın sonlarında seçkin taş işçilerinin cemiyeti olan Masonlar 00:00:56.672 --> 00:01:00.272 masonluk zanaatını aktarmaktan 00:01:00.272 --> 00:01:04.037 çoğunlukla bilgi ve aklın ideallerini desteklemeye geçtiler. 00:01:04.037 --> 00:01:07.930 Zaman içinde gösterişli, gizli tekris törenleriyle 00:01:07.930 --> 00:01:11.184 birçok varlıklı ve etkili bireyleri içeren 00:01:11.184 --> 00:01:14.377 yarı gizli, seçkin bir cemiyete dönüştü. NOTE Paragraph 00:01:14.377 --> 00:01:18.997 Masonlara da katılıp onlardan üye toplarken 00:01:18.997 --> 00:01:21.139 Weishaupt kendi paralel cemiyetini yarattı. 00:01:21.139 --> 00:01:27.466 Kendisi için Roma köle isyanının meşhur lideri olan Spartacus kod adını aldı. 00:01:27.466 --> 00:01:32.269 İlk üyeler Illuminati'nin yönetim kurulu ya da diğer bir adıyla Areopagus'u oldu. 00:01:32.269 --> 00:01:36.923 Bu üyelerden biri olan Baron Adolph Knigge aynı zamanda bir Masondu 00:01:36.923 --> 00:01:39.490 ve etkili bir üye toplayıcı oldu. 00:01:39.490 --> 00:01:42.871 Knigge'nin yardımıyla Illuminati, sayısını arttırdı, 00:01:42.871 --> 00:01:45.790 birçok Mason toplantılarında yankı uyandırdı 00:01:45.790 --> 00:01:48.453 ve Mason ayinlerini de dâhil etti. 00:01:48.453 --> 00:01:51.806 1784 yılında etkili bilginler ve politikacılar da dâhil olmak üzere 00:01:51.806 --> 00:01:55.434 600'den fazla üyesi vardı. NOTE Paragraph 00:01:55.434 --> 00:01:57.581 Illuminati'nin üyeleri arttıkça 00:01:57.581 --> 00:02:00.588 Amerikan Devrimi de aynı zamanda hız kazandı. 00:02:00.588 --> 00:02:04.867 Thomas Jefferson sonrasında Weishaupt'dan bir ilham olarak bahsedecekti. 00:02:04.867 --> 00:02:07.077 Avrupalı hükümdarlar ve ruhban sınıfı 00:02:07.077 --> 00:02:10.487 kendi topraklarında benzer bir isyan olmasından korkuyordu. 00:02:10.487 --> 00:02:14.886 Bu sırada Illuminati'nin varlığı herkesçe bilinen bir sır hâline gelmişti. 00:02:14.886 --> 00:02:20.343 Hem Illuminati hem de Masonlar özellikle toplumun varlıklı seçkinlerini çekiyordu 00:02:20.353 --> 00:02:22.804 ki bu, dinî ve siyasi kurumların üyeleriyle 00:02:22.804 --> 00:02:25.938 sürekli haşır neşir oldukları anlamına geliyordu. 00:02:25.938 --> 00:02:28.932 Hükûmetteki ve kilisedeki birçok kişi, her iki grubun da 00:02:28.932 --> 00:02:32.437 insanların dinî inancını zayıflatmaya kararlı olduklarına inanıyordu. 00:02:32.437 --> 00:02:35.802 Ancak bu gruplar ille de dine karşı çıkmıyordu— 00:02:35.802 --> 00:02:39.243 sadece dinin yönetimden ayrılması gerektiğine inanıyorlardı. 00:02:39.243 --> 00:02:42.086 Yine de şüphelenen Bavaria hükûmeti 00:02:42.086 --> 00:02:46.274 Illuminati üyesi olduğu öne sürülen kişilerin kayıtlarını tutmaya başladı. NOTE Paragraph 00:02:46.274 --> 00:02:49.324 Illuminati üyeleri, yerel yönetimde ve üniversitelerde 00:02:49.324 --> 00:02:52.318 önemli makamlar elde etmeye başladığında 00:02:52.318 --> 00:02:57.124 Bavaria Dükü Karl Theodor tarafından verilen 1784 kararnamesi 00:02:57.124 --> 00:03:00.164 tüm gizli cemiyetleri yasakladı. 00:03:00.164 --> 00:03:05.134 Görünürde gizli olan bir şeyi yasaklamak uygulamada zor görünse de 00:03:05.134 --> 00:03:06.918 bu durumda işe yaradı. 00:03:06.918 --> 00:03:08.824 Kuruluşundan sadece 9 sene sonra 00:03:08.824 --> 00:03:11.654 grup dağıldı, kayıtları ele geçirildi 00:03:11.654 --> 00:03:14.892 ve Weishaupt sürgün edildi. NOTE Paragraph 00:03:14.892 --> 00:03:21.584 Illuminati, daha sonra, kısa varoluşunda olduğundan daha çok adlanacaktı. 00:03:21.584 --> 00:03:25.158 10 yıl sonra, Fransız Devrimi sonrasında, 00:03:25.158 --> 00:03:29.748 muhafazakâr yetkililer, Illuminati'nin sürgünden kurtulduğunu 00:03:29.748 --> 00:03:33.064 ve monarşinin yıkılışını planladığını iddia ettiler. 00:03:33.064 --> 00:03:35.884 Amerika Birleşik Devletleri'nde vaiz Jedidah Morse 00:03:35.884 --> 00:03:40.861 devlete karşı olan Illuminati komplosunun benzer bir fikrini ileri sürdü. 00:03:40.861 --> 00:03:45.151 Ama gizli bir cemiyetin siyasi bir devrimi planladığı düşüncesi 00:03:45.151 --> 00:03:47.401 günümüzde hâlâ var olsa da 00:03:47.401 --> 00:03:50.154 Illuminati'nin hayatta kaldığı, büyüdüğü 00:03:50.154 --> 00:03:53.135 ve faaliyetlerini gizli olarak sürdürdüğünün bir kanıtı yok. 00:03:53.135 --> 00:03:56.873 Illuminati'nin kısa süreli varlığı Bavaria hükûmetinin kayıtlarında, 00:03:56.873 --> 00:03:59.158 hâlâ aktif olan Masonların kayıtlarında 00:03:59.158 --> 00:04:02.989 ve özellikle de bu iki kaynağın arasındaki kesişimde iyice belgelenmiş, 00:04:02.989 --> 00:04:04.962 o zamandan beri sesleri çıkmadı da. 00:04:04.962 --> 00:04:08.170 Illuminati'nin benimsediği akılcılık ruhuna bakarsak 00:04:08.170 --> 00:04:11.409 artık var olmadıkları sonucuna varmalıyız. NOTE Paragraph 00:04:11.409 --> 00:04:15.929 Ancak Weishaupt'u, Illuminati'yi kurmaya teşvik eden fikirler yine de yayıldı, 00:04:15.929 --> 00:04:19.218 günümüzdeki birçok Batı devletinin temelini oluşturuyor. 00:04:19.218 --> 00:04:22.712 Bu fikirler Illuminati ile başlamadı veya sona ermedi— 00:04:22.712 --> 00:04:26.160 aksine, Illimunati kurulduğunda yapım aşamasında olan 00:04:26.160 --> 00:04:30.740 ve o dağıldıktan çok sonra da devam eden bir değişim dalgasını 00:04:30.740 --> 00:04:32.678 temsil eden bir topluluktu.