WEBVTT 00:00:01.869 --> 00:00:03.836 Jest rok 1878. 00:00:04.969 --> 00:00:08.247 Sir Francis Galton wygłasza niezwykłe przemówienie 00:00:09.318 --> 00:00:13.456 w Instytucie Antropologicznym Wielkiej Brytanii i Irlandii. 00:00:14.170 --> 00:00:18.196 Znany z innowacyjnych badań nad ludzką inteligencją 00:00:18.220 --> 00:00:20.208 Galton był wielkim erudytą. 00:00:21.716 --> 00:00:23.270 Był badaczem, 00:00:23.294 --> 00:00:25.047 antropologiem, 00:00:25.071 --> 00:00:26.601 socjologiem, 00:00:26.625 --> 00:00:28.194 psychologiem 00:00:28.218 --> 00:00:29.692 i statystykiem. 00:00:31.387 --> 00:00:33.669 Był również eugenikiem. 00:00:34.600 --> 00:00:35.846 W swoim przemówieniu 00:00:36.807 --> 00:00:41.560 zaprezentował nową technikę łączenia zdjęć 00:00:41.584 --> 00:00:43.843 i tworzenia złożonych portretów. 00:00:44.663 --> 00:00:49.167 Technika mogła być użyta do charakteryzowania różnych typów ludzi. 00:00:50.702 --> 00:00:56.051 Galton sądził, że łącząc zdjęcia agresywnych kryminalistów, 00:00:56.075 --> 00:00:59.201 odkryje twarz przestępczości. 00:01:00.253 --> 00:01:02.240 Jednak, ku jego zaskoczeniu, 00:01:02.264 --> 00:01:05.128 złożony portret, który stworzył, 00:01:05.951 --> 00:01:07.207 okazał się piękny. NOTE Paragraph 00:01:10.026 --> 00:01:13.054 Zaskakujące odkrycie Galtona stawia przed nami poważne pytania: 00:01:13.515 --> 00:01:15.100 "Czym jest piękno? 00:01:16.070 --> 00:01:22.582 Dlaczego pewne zestawienia linii, kolorów i kształtów nas przyciągają?". 00:01:24.396 --> 00:01:25.924 Przez większą część historii 00:01:25.924 --> 00:01:31.009 te pytania były badane za pomocą logiki i spekulacji. 00:01:32.115 --> 00:01:33.632 W ostatnich latach 00:01:33.656 --> 00:01:36.534 naukowcy zajęli się problemem piękna, 00:01:36.558 --> 00:01:41.627 sięgając po idee psychologii ewolucyjnej i narzędzia neurobiologii. 00:01:42.502 --> 00:01:46.365 Zaczynamy rozumieć, jak i dlaczego coś jest piękne, 00:01:46.945 --> 00:01:50.269 przynajmniej w odniesieniu do ludzkiej twarzy i formy. 00:01:51.201 --> 00:01:52.757 W tym procesie 00:01:52.781 --> 00:01:55.133 spotkają nas pewne niespodzianki. NOTE Paragraph 00:01:56.160 --> 00:01:58.968 Jeśli chodzi o dostrzeganie piękna w sobie nawzajem, 00:01:59.749 --> 00:02:04.104 a decyzja jest subiektywna dla jednostki, 00:02:04.128 --> 00:02:07.791 to wpływają na nią czynniki, które przyczyniają się do przeżycia grupy. 00:02:08.810 --> 00:02:11.458 Wiele badań pokazało, 00:02:11.482 --> 00:02:15.483 że kilka podstawowych cech wpływa na atrakcyjność twarzy, 00:02:16.315 --> 00:02:21.991 a zalicza się do nich: przeciętność, symetria i wpływ hormonów. 00:02:22.015 --> 00:02:24.425 Omówimy każdą z nich po kolei. NOTE Paragraph 00:02:26.531 --> 00:02:28.005 Odkrycie Galtona, 00:02:28.029 --> 00:02:33.312 że złożone lub przeciętne twarze są zazwyczaj bardziej atrakcyjne 00:02:33.336 --> 00:02:36.893 od każdej indywidualnej twarzy, która współtworzy przeciętność, 00:02:36.917 --> 00:02:38.846 było powielane wiele razy. 00:02:39.933 --> 00:02:44.122 To odkrycie odzwierciedla intuicje wielu ludzi. 00:02:44.754 --> 00:02:48.965 Przeciętne twarze prezentują główne upodobania grupy. 00:02:49.724 --> 00:02:54.043 Ludzie o mieszanych cechach reprezentują różne populacje 00:02:54.067 --> 00:02:57.415 i prawdopodobnie są bardziej różnorodni genetycznie 00:02:57.439 --> 00:02:59.637 oraz lepiej przystosowani do środowiska. 00:03:00.337 --> 00:03:04.741 Wielu ludzi uważa osoby rasy mieszanej za bardziej atrakcyjne 00:03:04.765 --> 00:03:06.939 niż osoby z rodzin endogamicznych. NOTE Paragraph 00:03:08.627 --> 00:03:12.810 Drugim czynnikiem, który decyduje o pięknie, jest symetria. 00:03:13.474 --> 00:03:17.800 Ludziom bardziej podobają się twarze symetryczne niż asymetryczne. 00:03:18.758 --> 00:03:22.996 Zaburzenia rozwojowe często kojarzymy z asymetrią. 00:03:24.034 --> 00:03:27.299 U roślin, zwierząt i ludzi 00:03:27.323 --> 00:03:30.629 asymetria jest często wynikiem zakażeń pasożytniczych. 00:03:31.373 --> 00:03:33.591 Okazuje się, że symetria 00:03:33.615 --> 00:03:37.118 jest też wskaźnikiem zdrowia. 00:03:38.449 --> 00:03:40.063 W latach 30. 00:03:40.779 --> 00:03:43.679 Maksymilian Faktorowicz uznał, 00:03:43.703 --> 00:03:46.880 że symetria jest ważna dla piękna, 00:03:46.904 --> 00:03:49.059 kiedy wynalazł mikrometr kosmetyczny. 00:03:50.297 --> 00:03:51.578 Dzięki temu urządzeniu 00:03:51.602 --> 00:03:54.527 mierzył drobne, asymetryczne wady, 00:03:54.551 --> 00:03:59.100 które mógł skorygować produktami sprzedawanymi w jego firmie 00:03:59.124 --> 00:04:02.948 o świetnej nazwie Max Factor, 00:04:02.972 --> 00:04:06.663 która jest jedną z najbardziej znanych marek makijażowych. NOTE Paragraph 00:04:08.515 --> 00:04:12.473 Trzeci czynnik wpływający na atrakcyjność twarzy 00:04:12.497 --> 00:04:14.210 to efekt działania hormonów. 00:04:15.533 --> 00:04:19.587 Niestety, muszę przeprosić za ograniczenie moich komentarzy 00:04:20.282 --> 00:04:21.849 do norm heteroseksualnych. 00:04:23.618 --> 00:04:28.088 Estrogen i testosteron odgrywają ważną rolę 00:04:28.112 --> 00:04:30.710 w kształtowaniu atrakcyjnych cech. 00:04:31.643 --> 00:04:35.500 Estrogen odpowiada za cechy sygnalizujące płodność. 00:04:36.334 --> 00:04:39.284 Mężczyźni uważają za atrakcyjne kobiety, 00:04:39.308 --> 00:04:43.609 które mają zarówno cechy młodości, jak i dojrzałości. 00:04:44.183 --> 00:04:48.156 Twarz, która jest zbyt dziecinna, oznacza, że kobieta jest niepłodna, 00:04:49.119 --> 00:04:51.092 dlatego mężczyźni wolą kobiety 00:04:51.116 --> 00:04:55.352 z dużymi oczami, pełnymi ustami i wąskim podbródkiem, 00:04:55.376 --> 00:04:57.005 które są oznakami młodości, 00:04:57.700 --> 00:05:01.083 oraz wysokie kości policzkowe wskazujące na dojrzałość. NOTE Paragraph 00:05:02.564 --> 00:05:07.847 Testosteron odpowiada za typowo męskie cechy 00:05:08.777 --> 00:05:10.797 takie jak: gęste brwi, 00:05:10.821 --> 00:05:12.126 wąskie policzki 00:05:12.150 --> 00:05:14.402 i większe, kwadratowe szczęki. 00:05:14.426 --> 00:05:16.216 Jednak jest w tym pewna ironia. 00:05:17.695 --> 00:05:19.656 U wielu gatunków 00:05:20.275 --> 00:05:23.967 testosteron osłabia układ odpornościowy. 00:05:25.002 --> 00:05:29.360 Idea, że cechy nadane przez testosteron to wskaźnik sprawności fizycznej, 00:05:29.360 --> 00:05:31.425 wcale nie ma sensu. 00:05:32.183 --> 00:05:34.682 Nie ma tutaj logiki. 00:05:35.658 --> 00:05:37.807 Zamiast wskazywać na sprawność fizyczną 00:05:37.831 --> 00:05:41.238 naukowcy przywołują hipotezę upośledzenia. NOTE Paragraph 00:05:42.789 --> 00:05:46.321 Najczęściej podawany przykład tej hipotezy 00:05:46.345 --> 00:05:47.836 to ogon pawia. 00:05:48.542 --> 00:05:51.378 Ten piękny, lecz nieporęczny ogon 00:05:51.392 --> 00:05:54.594 nie pomaga w unikaniu drapieżników 00:05:54.780 --> 00:05:56.367 czy zbliżeniu się do samic. 00:05:57.188 --> 00:06:00.640 Dlaczego coś tak ekstrawaganckiego miałoby wyewoluować? 00:06:01.947 --> 00:06:05.432 Nawet Karol Darwin, w 1860 roku, 00:06:05.432 --> 00:06:07.807 w liście do Asa Gray'a pisał, 00:06:07.831 --> 00:06:11.223 że nie może znieść widoku pawiego ogona. 00:06:12.074 --> 00:06:15.282 Nie mógł wyjaśnić tego zjawiska za pomocą teorii doboru naturalnego, 00:06:15.282 --> 00:06:16.965 więc, pod wpływem frustracji, 00:06:16.989 --> 00:06:20.173 opracował teorię doboru płciowego. NOTE Paragraph 00:06:21.501 --> 00:06:22.651 W tym kontekście 00:06:22.675 --> 00:06:27.058 wygląd pawiego ogona jest wabikiem seksualnym, 00:06:27.082 --> 00:06:32.924 który zwiększa szansę, że paw znajdzie samice 00:06:33.328 --> 00:06:34.662 i będzie miał potomstwo. 00:06:35.818 --> 00:06:38.807 Dodatkowo, współcześnie uważa się, 00:06:39.472 --> 00:06:44.442 że w ten sposób paw pokazuje swoje zdrowie. 00:06:46.001 --> 00:06:51.128 Tylko wyjątkowo zdrowe osobniki potrafią przekierować swoje zasoby tak, 00:06:51.152 --> 00:06:53.850 żeby mieć ekstrawaganckie cechy. 00:06:54.592 --> 00:06:59.485 Zatem tylko mężczyźni w dobrej formie mogą sobie pozwolić na to, jak testosteron 00:06:59.509 --> 00:07:00.778 wpływa na ich odporność. 00:07:01.560 --> 00:07:06.258 Analogicznie, tylko bogatych mężczyzn 00:07:06.258 --> 00:07:10.367 stać na zegarek warty ponad 10 tysięcy dolarów, 00:07:10.367 --> 00:07:13.481 żeby pokazać ich bogactwo. NOTE Paragraph 00:07:15.113 --> 00:07:17.915 Wiele ludzi, słysząc takie teorie ewolucyjne, 00:07:17.939 --> 00:07:22.693 myśli, że w jakiś sposób podświadomie 00:07:22.693 --> 00:07:25.608 każdy szuka zdrowego partnera. 00:07:25.632 --> 00:07:28.575 Myślę, że to nieprawda. 00:07:30.269 --> 00:07:35.131 Nastolatkowie i młodzi dorośli nie słyną z podejmowania decyzji 00:07:35.155 --> 00:07:37.343 ze względu na kwestie zdrowotne. 00:07:38.544 --> 00:07:40.145 Nie muszą tak robić. 00:07:40.169 --> 00:07:41.652 Wyjaśnię dlaczego. NOTE Paragraph 00:07:43.151 --> 00:07:44.502 Wyobraźmy sobie populację, 00:07:45.208 --> 00:07:49.386 której przedstawiciele mają upodobania do innych kolorów: 00:07:49.410 --> 00:07:52.735 zielonego, pomarańczowego i czerwonego. 00:07:53.922 --> 00:07:55.113 Z ich punktu widzenia 00:07:55.137 --> 00:07:57.500 to, co lubią, nie łączy się ze zdrowiem. 00:07:57.524 --> 00:07:59.016 Po prostu lubią to, co lubią. 00:08:00.128 --> 00:08:04.169 Ale jeśli byłoby tak, że te preferencje są powiązane 00:08:04.193 --> 00:08:07.191 z prawdopodobieństwem produkcji potomstwa 00:08:07.215 --> 00:08:10.077 w stosunku 3 : 2 : 1, 00:08:11.060 --> 00:08:12.504 to w pierwszym pokoleniu 00:08:12.528 --> 00:08:15.800 mielibyśmy stosunek 3 zielonych do 2 pomarańczowych i 1 czerwonego, 00:08:15.824 --> 00:08:18.010 a w każdym kolejnym pokoleniu 00:08:18.034 --> 00:08:20.740 populacja zielonych wzrastałaby 00:08:22.067 --> 00:08:23.778 do tego stopnia, że w 10 pokoleniu 00:08:23.802 --> 00:08:27.575 98% populacji wolałoby kolor zielony. 00:08:27.963 --> 00:08:31.084 Naukowiec, pobierając próbki z takiej populacji, 00:08:31.108 --> 00:08:34.757 zauważy, że upodobanie do zielonego jest uniwersalne. 00:08:35.606 --> 00:08:39.478 Ten abstrakcyjny przykład pokazuje, 00:08:39.502 --> 00:08:43.612 że preferencje do wybranych cech fizycznych 00:08:43.612 --> 00:08:46.612 są arbitralne dla jednostki, 00:08:48.090 --> 00:08:49.980 a jeśli te cechy są dziedziczne 00:08:53.232 --> 00:08:57.391 i sprzyjają posiadaniu potomstwa, 00:08:57.415 --> 00:08:58.629 to z biegiem czasu 00:08:58.653 --> 00:09:00.580 stają się uniwersalne dla całej grupy. NOTE Paragraph 00:09:03.172 --> 00:09:08.373 Co dzieje się w mózgu, kiedy widzimy kogoś atrakcyjnego? 00:09:10.520 --> 00:09:14.548 Atrakcyjne twarze aktywują obszary kory wzrokowej 00:09:14.572 --> 00:09:16.301 z tyłu mózgu, 00:09:16.301 --> 00:09:18.483 obszar zwany zakrętem wrzecionowatym, 00:09:18.507 --> 00:09:21.309 który jest przystosowany do identyfikowania twarzy, 00:09:21.333 --> 00:09:25.347 oraz sąsiadujący z nim kompleks boczny potyliczny, 00:09:25.371 --> 00:09:28.127 który odpowiada za rozpoznawanie przedmiotów. 00:09:28.700 --> 00:09:30.096 Dodatkowo, 00:09:30.120 --> 00:09:35.198 atrakcyjne twarze aktywują nasze ośrodki nagrody i przyjemności 00:09:35.222 --> 00:09:37.487 znajdujące się z przodu i w głębi mózgu. 00:09:38.179 --> 00:09:41.303 Wliczają się w to obszary o skomplikowanych nazwach, 00:09:41.327 --> 00:09:43.191 jak na przykład: prążkowie brzuszne, 00:09:43.215 --> 00:09:45.134 kora orbitofrontalna, 00:09:45.158 --> 00:09:47.752 i brzuszno-przyśrodkowa kora przedczołowa. 00:09:48.732 --> 00:09:52.716 Nasza kora wzrokowa rozpoznaje twarze 00:09:52.740 --> 00:09:55.377 i współdziała z ośrodkami przyjemności, 00:09:55.401 --> 00:09:57.848 co wzmacnia doświadczanie piękna. NOTE Paragraph 00:09:59.719 --> 00:10:03.811 Co ciekawe, sami interesujemy się pięknem, 00:10:03.835 --> 00:10:05.432 ale i tak nieświadomie 00:10:05.456 --> 00:10:07.214 piękno samo nas przyciąga. 00:10:08.478 --> 00:10:10.977 Nasz mózg reaguje na piękne twarze, 00:10:11.001 --> 00:10:13.355 nawet gdy nie myślimy o pięknie. 00:10:14.637 --> 00:10:18.926 Podczas eksperymentu grupa ludzi miała obserwować różne twarze 00:10:18.950 --> 00:10:23.393 i zdecydować, które pary twarzy 00:10:23.393 --> 00:10:25.753 są takie same, a które inne. 00:10:27.907 --> 00:10:29.890 Zauważono, 00:10:30.424 --> 00:10:36.566 że atrakcyjne twarze pobudzały neurony w korze wzrokowej, 00:10:36.590 --> 00:10:39.763 pomimo że badani myśleli o tożsamości, 00:10:39.807 --> 00:10:41.428 a nie o pięknie danej osoby. 00:10:43.127 --> 00:10:47.148 U kolejnej grupy badanych zauważono automatyczne reakcje 00:10:47.162 --> 00:10:49.625 na piękno w ośrodkach przyjemności. 00:10:50.551 --> 00:10:53.340 Podsumowując, badania pokazały, 00:10:54.033 --> 00:10:58.544 że nasz mózg reaguje na piękno, 00:10:58.568 --> 00:11:00.583 łącząc wzrok z przyjemnością. 00:11:01.854 --> 00:11:03.694 Detektory piękna 00:11:03.738 --> 00:11:06.396 dają znać za każdym razem, gdy widzimy coś pięknego, 00:11:06.396 --> 00:11:08.814 bez względu na to, o czym myślimy. NOTE Paragraph 00:11:11.022 --> 00:11:16.511 Mamy utwierdzony stereotyp, że piękno jest dobre. 00:11:17.712 --> 00:11:19.939 W korze orbitofrontalnej 00:11:19.963 --> 00:11:22.158 w tym samym czasie aktywują się neurony 00:11:22.182 --> 00:11:25.546 w odpowiedzi na piękno i dobro. 00:11:27.185 --> 00:11:30.707 Dzieje się tak nawet, gdy ludzie nie myślą 00:11:30.731 --> 00:11:32.334 o pięknie czy dobroci. 00:11:33.906 --> 00:11:37.865 Mózg automatycznie łączy piękno z dobrem. 00:11:38.690 --> 00:11:42.668 Odruchowe skojarzenia mogą być biologicznym bodźcem 00:11:42.692 --> 00:11:45.374 do wielu zachowań społecznych. 00:11:46.057 --> 00:11:50.451 Ludzie atrakcyjni mają więcej korzyści w życiu. 00:11:51.556 --> 00:11:54.310 Uważa się ich za bardziej inteligentnych, 00:11:54.334 --> 00:11:55.937 bardziej godnych zaufania, 00:11:55.961 --> 00:11:59.506 zarabiają więcej i dostają mniejsze kary, 00:11:59.530 --> 00:12:02.252 nawet jeśli takie oceny są bezpodstawne. NOTE Paragraph 00:12:03.572 --> 00:12:06.912 Tego rodzaju obserwacje ujawniają brzydką stronę piękna. 00:12:07.796 --> 00:12:09.869 Mój zespół odkrył niedawno, 00:12:09.893 --> 00:12:14.815 że osoby z małymi niedoskonałościami i zniekształceniami twarzy 00:12:14.839 --> 00:12:18.623 postrzega się jako gorsze, mniej życzliwe, 00:12:18.647 --> 00:12:23.078 mniej inteligentne, kompetentne czy pracowite. 00:12:23.854 --> 00:12:29.138 Niestety jest też stereotyp "niekształtne jest złe". 00:12:30.398 --> 00:12:37.056 Stereotyp jest prawdopodobnie rozpowszechniony i wyolbrzymiony 00:12:37.080 --> 00:12:39.493 przez zdjęcia w mediach, 00:12:39.517 --> 00:12:43.413 na których niedoskonałości twarzy są często wykorzystywane, 00:12:43.437 --> 00:12:46.095 żeby ukazać kogoś o złym charakterze. 00:12:47.378 --> 00:12:50.832 Musimy zrozumieć takie uprzedzenia, 00:12:50.856 --> 00:12:52.593 jeśli chcemy im zapobiec 00:12:52.617 --> 00:12:56.298 i stworzyć społeczeństwo, gdzie każdy traktowany jest tak samo, 00:12:56.322 --> 00:13:00.737 patrząc na zachowanie, a nie na wygląd. NOTE Paragraph 00:13:04.758 --> 00:13:08.003 Na koniec chcę podkreślić, 00:13:09.044 --> 00:13:11.462 że piękno to nieskończony proces. 00:13:12.527 --> 00:13:15.734 Tak zwane uniwersalne atrybuty piękna 00:13:15.758 --> 00:13:21.246 były kształtowane w czasie plejstocenu. 00:13:21.944 --> 00:13:25.014 Życie było wtedy brutalne i straszne, 00:13:25.014 --> 00:13:28.014 jednak to było bardzo dawno temu. 00:13:28.014 --> 00:13:32.878 Te kryteria wyboru cech korzystnych dla reprodukcji 00:13:32.892 --> 00:13:35.227 już nie obowiązują. NOTE Paragraph 00:13:35.966 --> 00:13:37.456 Na przykład, 00:13:37.480 --> 00:13:41.547 śmierć z powodu infekcji pasożytniczej nie jest najczęstszym powodem śmierci, 00:13:41.571 --> 00:13:44.462 nie w technologicznie rozwiniętym świecie. 00:13:45.997 --> 00:13:48.357 Od antybiotyków po chirugię, 00:13:48.381 --> 00:13:51.873 antykoncepcję i metody in vitro, 00:13:51.897 --> 00:13:55.287 warunki sukcesu reprodukcyjnego zostały zmienione. 00:13:55.956 --> 00:13:58.611 W takich sytuacjach 00:13:58.635 --> 00:14:01.436 nasze upodobania i zestawienia cech 00:14:01.486 --> 00:14:04.556 mogą się ciągle zmieniać i różnić. 00:14:05.416 --> 00:14:09.602 Nawet jeśli to my zmieniamy otoczenie, 00:14:10.985 --> 00:14:14.298 nowoczesne technologie i medycyna 00:14:14.322 --> 00:14:16.075 bardzo wpływają na to, 00:14:16.099 --> 00:14:19.301 jak postrzegane jest piękno. 00:14:21.197 --> 00:14:23.747 Uniwersalne kryteria piękna się zmieniają 00:14:23.771 --> 00:14:26.692 tak, jak my zmieniamy nasz świat. NOTE Paragraph 00:14:28.863 --> 00:14:30.048 Dziękuję.