0:00:01.869,0:00:03.836
Jest rok 1878.

0:00:04.969,0:00:08.247
Sir Francis Galton [br]wygłasza niezwykłe przemówienie

0:00:09.318,0:00:13.456
w Instytucie Antropologicznym[br]Wielkiej Brytanii i Irlandii.

0:00:14.170,0:00:18.196
Znany z innowacyjnych badań[br]nad ludzką inteligencją

0:00:18.220,0:00:20.208
Galton był wielkim erudytą.

0:00:21.716,0:00:23.270
Był badaczem,

0:00:23.294,0:00:25.047
antropologiem,

0:00:25.071,0:00:26.601
socjologiem,

0:00:26.625,0:00:28.194
psychologiem

0:00:28.218,0:00:29.692
i statystykiem.

0:00:31.387,0:00:33.669
Był również eugenikiem.

0:00:34.600,0:00:35.846
W swoim przemówieniu

0:00:36.807,0:00:41.560
zaprezentował nową technikę łączenia zdjęć

0:00:41.584,0:00:43.843
i tworzenia złożonych portretów.

0:00:44.663,0:00:49.167
Technika mogła być użyta[br]do charakteryzowania różnych typów ludzi.

0:00:50.702,0:00:56.051
Galton sądził, że łącząc [br]zdjęcia agresywnych kryminalistów,

0:00:56.075,0:00:59.201
odkryje twarz przestępczości.

0:01:00.253,0:01:02.240
Jednak, ku jego zaskoczeniu,

0:01:02.264,0:01:05.128
złożony portret, który stworzył,

0:01:05.951,0:01:07.207
okazał się piękny.

0:01:10.026,0:01:13.054
Zaskakujące odkrycie Galtona [br]stawia przed nami poważne pytania:

0:01:13.515,0:01:15.100
"Czym jest piękno?

0:01:16.070,0:01:22.582
Dlaczego pewne zestawienia linii,[br]kolorów i kształtów nas przyciągają?".

0:01:24.396,0:01:25.924
Przez większą część historii

0:01:25.924,0:01:31.009
te pytania były badane[br]za pomocą logiki i spekulacji.

0:01:32.115,0:01:33.632
W ostatnich latach

0:01:33.656,0:01:36.534
naukowcy zajęli się problemem piękna,

0:01:36.558,0:01:41.627
sięgając po idee psychologii ewolucyjnej[br]i narzędzia neurobiologii.

0:01:42.502,0:01:46.365
Zaczynamy rozumieć,[br]jak i dlaczego coś jest piękne,

0:01:46.945,0:01:50.269
przynajmniej w odniesieniu[br]do ludzkiej twarzy i formy.

0:01:51.201,0:01:52.757
W tym procesie

0:01:52.781,0:01:55.133
spotkają nas pewne niespodzianki.

0:01:56.160,0:01:58.968
Jeśli chodzi o dostrzeganie piękna[br]w sobie nawzajem,

0:01:59.749,0:02:04.104
a decyzja jest subiektywna dla jednostki,

0:02:04.128,0:02:07.791
to wpływają na nią czynniki,[br]które przyczyniają się do przeżycia grupy.

0:02:08.810,0:02:11.458
Wiele badań pokazało,

0:02:11.482,0:02:15.483
że kilka podstawowych cech [br]wpływa na atrakcyjność twarzy,

0:02:16.315,0:02:21.991
a zalicza się do nich: przeciętność,[br]symetria i wpływ hormonów.

0:02:22.015,0:02:24.425
Omówimy każdą z nich po kolei.

0:02:26.531,0:02:28.005
Odkrycie Galtona,

0:02:28.029,0:02:33.312
że złożone lub przeciętne twarze[br]są zazwyczaj bardziej atrakcyjne

0:02:33.336,0:02:36.893
od każdej indywidualnej twarzy,[br]która współtworzy przeciętność,

0:02:36.917,0:02:38.846
było powielane wiele razy.

0:02:39.933,0:02:44.122
To odkrycie odzwierciedla[br]intuicje wielu ludzi.

0:02:44.754,0:02:48.965
Przeciętne twarze prezentują[br]główne upodobania grupy.

0:02:49.724,0:02:54.043
Ludzie o mieszanych cechach[br]reprezentują różne populacje

0:02:54.067,0:02:57.415
i prawdopodobnie są [br]bardziej różnorodni genetycznie

0:02:57.439,0:02:59.637
oraz lepiej przystosowani do środowiska.

0:03:00.337,0:03:04.741
Wielu ludzi uważa osoby rasy mieszanej[br]za bardziej atrakcyjne

0:03:04.765,0:03:06.939
niż osoby z rodzin endogamicznych.

0:03:08.627,0:03:12.810
Drugim czynnikiem,[br]który decyduje o pięknie, jest symetria.

0:03:13.474,0:03:17.800
Ludziom bardziej podobają się [br]twarze symetryczne niż asymetryczne.

0:03:18.758,0:03:22.996
Zaburzenia rozwojowe[br]często kojarzymy z asymetrią.

0:03:24.034,0:03:27.299
U roślin, zwierząt i ludzi

0:03:27.323,0:03:30.629
asymetria jest często wynikiem[br]zakażeń pasożytniczych.

0:03:31.373,0:03:33.591
Okazuje się, że symetria

0:03:33.615,0:03:37.118
jest też wskaźnikiem zdrowia.

0:03:38.449,0:03:40.063
W latach 30.

0:03:40.779,0:03:43.679
Maksymilian Faktorowicz uznał,

0:03:43.703,0:03:46.880
że symetria jest ważna dla piękna,

0:03:46.904,0:03:49.059
kiedy wynalazł mikrometr kosmetyczny.

0:03:50.297,0:03:51.578
Dzięki temu urządzeniu

0:03:51.602,0:03:54.527
mierzył drobne, asymetryczne wady,

0:03:54.551,0:03:59.100
które mógł skorygować produktami[br]sprzedawanymi w jego firmie

0:03:59.124,0:04:02.948
o świetnej nazwie Max Factor,

0:04:02.972,0:04:06.663
która jest jedną z najbardziej znanych[br]marek makijażowych.

0:04:08.515,0:04:12.473
Trzeci czynnik wpływający[br]na atrakcyjność twarzy

0:04:12.497,0:04:14.210
to efekt działania hormonów.

0:04:15.533,0:04:19.587
Niestety, muszę przeprosić [br]za ograniczenie moich komentarzy

0:04:20.282,0:04:21.849
do norm heteroseksualnych.

0:04:23.618,0:04:28.088
Estrogen i testosteron[br]odgrywają ważną rolę

0:04:28.112,0:04:30.710
w kształtowaniu atrakcyjnych cech.[br]

0:04:31.643,0:04:35.500
Estrogen odpowiada za cechy[br]sygnalizujące płodność.

0:04:36.334,0:04:39.284
Mężczyźni uważają za atrakcyjne kobiety,

0:04:39.308,0:04:43.609
które mają zarówno [br]cechy młodości, jak i dojrzałości.

0:04:44.183,0:04:48.156
Twarz, która jest zbyt dziecinna,[br]oznacza, że kobieta jest niepłodna,

0:04:49.119,0:04:51.092
dlatego mężczyźni wolą kobiety

0:04:51.116,0:04:55.352
z dużymi oczami, pełnymi ustami[br]i wąskim podbródkiem,

0:04:55.376,0:04:57.005
które są oznakami młodości,

0:04:57.700,0:05:01.083
oraz wysokie kości policzkowe[br]wskazujące na dojrzałość.

0:05:02.564,0:05:07.847
Testosteron odpowiada[br]za typowo męskie cechy

0:05:08.777,0:05:10.797
takie jak: gęste brwi,

0:05:10.821,0:05:12.126
wąskie policzki

0:05:12.150,0:05:14.402
i większe, kwadratowe szczęki.

0:05:14.426,0:05:16.216
Jednak jest w tym pewna ironia.

0:05:17.695,0:05:19.656
U wielu gatunków

0:05:20.275,0:05:23.967
testosteron osłabia układ odpornościowy.

0:05:25.002,0:05:29.360
Idea, że cechy nadane przez testosteron[br]to wskaźnik sprawności fizycznej,

0:05:29.360,0:05:31.425
wcale nie ma sensu.

0:05:32.183,0:05:34.682
Nie ma tutaj logiki.

0:05:35.658,0:05:37.807
Zamiast wskazywać na sprawność fizyczną

0:05:37.831,0:05:41.238
naukowcy przywołują hipotezę upośledzenia.

0:05:42.789,0:05:46.321
Najczęściej podawany przykład tej hipotezy

0:05:46.345,0:05:47.836
to ogon pawia.

0:05:48.542,0:05:51.378
Ten piękny, lecz nieporęczny ogon

0:05:51.392,0:05:54.594
nie pomaga w unikaniu drapieżników

0:05:54.780,0:05:56.367
czy zbliżeniu się do samic.

0:05:57.188,0:06:00.640
Dlaczego coś tak ekstrawaganckiego[br]miałoby wyewoluować?

0:06:01.947,0:06:05.432
Nawet Karol Darwin, w 1860 roku,

0:06:05.432,0:06:07.807
w liście do Asa Gray'a pisał,

0:06:07.831,0:06:11.223
że nie może znieść widoku pawiego ogona.

0:06:12.074,0:06:15.282
Nie mógł wyjaśnić tego zjawiska[br]za pomocą teorii doboru naturalnego,

0:06:15.282,0:06:16.965
więc, pod wpływem frustracji,

0:06:16.989,0:06:20.173
opracował teorię doboru płciowego.

0:06:21.501,0:06:22.651
W tym kontekście

0:06:22.675,0:06:27.058
wygląd pawiego ogona [br]jest wabikiem seksualnym,

0:06:27.082,0:06:32.924
który zwiększa szansę,[br]że paw znajdzie samice

0:06:33.328,0:06:34.662
i będzie miał potomstwo.

0:06:35.818,0:06:38.807
Dodatkowo, współcześnie uważa się,

0:06:39.472,0:06:44.442
że w ten sposób paw[br]pokazuje swoje zdrowie.

0:06:46.001,0:06:51.128
Tylko wyjątkowo zdrowe osobniki [br]potrafią przekierować swoje zasoby tak,

0:06:51.152,0:06:53.850
żeby mieć ekstrawaganckie cechy.

0:06:54.592,0:06:59.485
Zatem tylko mężczyźni w dobrej formie[br]mogą sobie pozwolić na to, jak testosteron

0:06:59.509,0:07:00.778
wpływa na ich odporność.

0:07:01.560,0:07:06.258
Analogicznie, tylko bogatych mężczyzn

0:07:06.258,0:07:10.367
stać na zegarek warty[br]ponad 10 tysięcy dolarów,

0:07:10.367,0:07:13.481
żeby pokazać ich bogactwo.

0:07:15.113,0:07:17.915
Wiele ludzi, słysząc[br]takie teorie ewolucyjne,

0:07:17.939,0:07:22.693
myśli, że w jakiś sposób podświadomie

0:07:22.693,0:07:25.608
każdy szuka zdrowego partnera.

0:07:25.632,0:07:28.575
Myślę, że to nieprawda.

0:07:30.269,0:07:35.131
Nastolatkowie i młodzi dorośli nie słyną[br]z podejmowania decyzji

0:07:35.155,0:07:37.343
ze względu na kwestie zdrowotne.

0:07:38.544,0:07:40.145
Nie muszą tak robić.

0:07:40.169,0:07:41.652
Wyjaśnię dlaczego.

0:07:43.151,0:07:44.502
Wyobraźmy sobie populację,

0:07:45.208,0:07:49.386
której przedstawiciele [br]mają upodobania do innych kolorów:

0:07:49.410,0:07:52.735
zielonego, pomarańczowego i czerwonego.

0:07:53.922,0:07:55.113
Z ich punktu widzenia

0:07:55.137,0:07:57.500
to, co lubią, nie łączy się ze zdrowiem.

0:07:57.524,0:07:59.016
Po prostu lubią to, co lubią.

0:08:00.128,0:08:04.169
Ale jeśli byłoby tak, [br]że te preferencje są powiązane

0:08:04.193,0:08:07.191
z prawdopodobieństwem produkcji potomstwa

0:08:07.215,0:08:10.077
w stosunku 3 : 2 : 1,

0:08:11.060,0:08:12.504
to w pierwszym pokoleniu

0:08:12.528,0:08:15.800
mielibyśmy stosunek 3 zielonych[br]do 2 pomarańczowych i 1 czerwonego,

0:08:15.824,0:08:18.010
a w każdym kolejnym pokoleniu

0:08:18.034,0:08:20.740
populacja zielonych wzrastałaby

0:08:22.067,0:08:23.778
do tego stopnia, że w 10 pokoleniu

0:08:23.802,0:08:27.575
98% populacji wolałoby kolor zielony.

0:08:27.963,0:08:31.084
Naukowiec, pobierając próbki[br]z takiej populacji,

0:08:31.108,0:08:34.757
zauważy, że upodobanie[br]do zielonego jest uniwersalne.

0:08:35.606,0:08:39.478
Ten abstrakcyjny przykład pokazuje,

0:08:39.502,0:08:43.612
że preferencje[br]do wybranych cech fizycznych

0:08:43.612,0:08:46.612
są arbitralne dla jednostki,

0:08:48.090,0:08:49.980
a jeśli te cechy są dziedziczne

0:08:53.232,0:08:57.391
i sprzyjają posiadaniu potomstwa,

0:08:57.415,0:08:58.629
to z biegiem czasu

0:08:58.653,0:09:00.580
stają się uniwersalne dla całej grupy.

0:09:03.172,0:09:08.373
Co dzieje się w mózgu,[br]kiedy widzimy kogoś atrakcyjnego?

0:09:10.520,0:09:14.548
Atrakcyjne twarze aktywują[br]obszary kory wzrokowej

0:09:14.572,0:09:16.301
z tyłu mózgu,

0:09:16.301,0:09:18.483
obszar zwany zakrętem wrzecionowatym,

0:09:18.507,0:09:21.309
który jest przystosowany[br]do identyfikowania twarzy,

0:09:21.333,0:09:25.347
oraz sąsiadujący z nim[br]kompleks boczny potyliczny,

0:09:25.371,0:09:28.127
który odpowiada[br]za rozpoznawanie przedmiotów.

0:09:28.700,0:09:30.096
Dodatkowo,

0:09:30.120,0:09:35.198
atrakcyjne twarze aktywują [br]nasze ośrodki nagrody i przyjemności

0:09:35.222,0:09:37.487
znajdujące się z przodu i w głębi mózgu.

0:09:38.179,0:09:41.303
Wliczają się w to obszary[br]o skomplikowanych nazwach,

0:09:41.327,0:09:43.191
jak na przykład: prążkowie brzuszne,

0:09:43.215,0:09:45.134
kora orbitofrontalna,

0:09:45.158,0:09:47.752
i brzuszno-przyśrodkowa kora przedczołowa.

0:09:48.732,0:09:52.716
Nasza kora wzrokowa rozpoznaje twarze

0:09:52.740,0:09:55.377
i współdziała z ośrodkami przyjemności,

0:09:55.401,0:09:57.848
co wzmacnia doświadczanie piękna.

0:09:59.719,0:10:03.811
Co ciekawe, sami interesujemy się pięknem,

0:10:03.835,0:10:05.432
ale i tak nieświadomie

0:10:05.456,0:10:07.214
piękno samo nas przyciąga.

0:10:08.478,0:10:10.977
Nasz mózg reaguje na piękne twarze,

0:10:11.001,0:10:13.355
nawet gdy nie myślimy o pięknie.

0:10:14.637,0:10:18.926
Podczas eksperymentu grupa ludzi[br]miała obserwować różne twarze

0:10:18.950,0:10:23.393
i zdecydować, które pary twarzy

0:10:23.393,0:10:25.753
są takie same, a które inne.

0:10:27.907,0:10:29.890
Zauważono,

0:10:30.424,0:10:36.566
że atrakcyjne twarze pobudzały[br]neurony w korze wzrokowej,

0:10:36.590,0:10:39.763
pomimo że badani myśleli o tożsamości,

0:10:39.807,0:10:41.428
a nie o pięknie danej osoby.

0:10:43.127,0:10:47.148
U kolejnej grupy badanych[br]zauważono automatyczne reakcje

0:10:47.162,0:10:49.625
na piękno w ośrodkach przyjemności.

0:10:50.551,0:10:53.340
Podsumowując, badania pokazały,

0:10:54.033,0:10:58.544
że nasz mózg reaguje na piękno,

0:10:58.568,0:11:00.583
łącząc wzrok z przyjemnością.

0:11:01.854,0:11:03.694
Detektory piękna

0:11:03.738,0:11:06.396
dają znać za każdym razem,[br]gdy widzimy coś pięknego,

0:11:06.396,0:11:08.814
bez względu na to, o czym myślimy.

0:11:11.022,0:11:16.511
Mamy utwierdzony stereotyp,[br]że piękno jest dobre.

0:11:17.712,0:11:19.939
W korze orbitofrontalnej

0:11:19.963,0:11:22.158
w tym samym czasie aktywują się neurony

0:11:22.182,0:11:25.546
w odpowiedzi na piękno i dobro.

0:11:27.185,0:11:30.707
Dzieje się tak nawet, gdy ludzie nie myślą

0:11:30.731,0:11:32.334
o pięknie czy dobroci.

0:11:33.906,0:11:37.865
Mózg automatycznie łączy piękno z dobrem.

0:11:38.690,0:11:42.668
Odruchowe skojarzenia [br]mogą być biologicznym bodźcem

0:11:42.692,0:11:45.374
do wielu zachowań społecznych.

0:11:46.057,0:11:50.451
Ludzie atrakcyjni [br]mają więcej korzyści w życiu.

0:11:51.556,0:11:54.310
Uważa się ich za bardziej inteligentnych,

0:11:54.334,0:11:55.937
bardziej godnych zaufania,

0:11:55.961,0:11:59.506
zarabiają więcej i dostają mniejsze kary,

0:11:59.530,0:12:02.252
nawet jeśli takie oceny są bezpodstawne.

0:12:03.572,0:12:06.912
Tego rodzaju obserwacje[br]ujawniają brzydką stronę piękna.

0:12:07.796,0:12:09.869
Mój zespół odkrył niedawno,

0:12:09.893,0:12:14.815
że osoby z małymi niedoskonałościami[br]i zniekształceniami twarzy

0:12:14.839,0:12:18.623
postrzega się jako gorsze, mniej życzliwe,

0:12:18.647,0:12:23.078
mniej inteligentne,[br]kompetentne czy pracowite.

0:12:23.854,0:12:29.138
Niestety jest też stereotyp[br]"niekształtne jest złe".

0:12:30.398,0:12:37.056
Stereotyp jest prawdopodobnie[br]rozpowszechniony i wyolbrzymiony

0:12:37.080,0:12:39.493
przez zdjęcia w mediach,

0:12:39.517,0:12:43.413
na których niedoskonałości twarzy[br]są często wykorzystywane,

0:12:43.437,0:12:46.095
żeby ukazać kogoś o złym charakterze.

0:12:47.378,0:12:50.832
Musimy zrozumieć takie uprzedzenia,

0:12:50.856,0:12:52.593
jeśli chcemy im zapobiec

0:12:52.617,0:12:56.298
i stworzyć społeczeństwo,[br]gdzie każdy traktowany jest tak samo,

0:12:56.322,0:13:00.737
patrząc na zachowanie, a nie na wygląd.

0:13:04.758,0:13:08.003
Na koniec chcę podkreślić,

0:13:09.044,0:13:11.462
że piękno to nieskończony proces.

0:13:12.527,0:13:15.734
Tak zwane uniwersalne atrybuty piękna

0:13:15.758,0:13:21.246
były kształtowane w czasie plejstocenu.

0:13:21.944,0:13:25.014
Życie było wtedy brutalne i straszne,

0:13:25.014,0:13:28.014
jednak to było bardzo dawno temu.

0:13:28.014,0:13:32.878
Te kryteria wyboru cech [br]korzystnych dla reprodukcji

0:13:32.892,0:13:35.227
już nie obowiązują.

0:13:35.966,0:13:37.456
Na przykład,

0:13:37.480,0:13:41.547
śmierć z powodu infekcji pasożytniczej[br]nie jest najczęstszym powodem śmierci,

0:13:41.571,0:13:44.462
nie w technologicznie rozwiniętym świecie.

0:13:45.997,0:13:48.357
Od antybiotyków po chirugię,

0:13:48.381,0:13:51.873
antykoncepcję i metody in vitro,

0:13:51.897,0:13:55.287
warunki sukcesu reprodukcyjnego[br]zostały zmienione.

0:13:55.956,0:13:58.611
W takich sytuacjach

0:13:58.635,0:14:01.436
nasze upodobania i zestawienia cech

0:14:01.486,0:14:04.556
mogą się ciągle zmieniać i różnić.

0:14:05.416,0:14:09.602
Nawet jeśli to my zmieniamy otoczenie,

0:14:10.985,0:14:14.298
nowoczesne technologie i medycyna

0:14:14.322,0:14:16.075
bardzo wpływają na to,

0:14:16.099,0:14:19.301
jak postrzegane jest piękno.

0:14:21.197,0:14:23.747
Uniwersalne kryteria piękna się zmieniają

0:14:23.771,0:14:26.692
tak, jak my zmieniamy nasz świat.

0:14:28.863,0:14:30.048
Dziękuję.