1
00:00:06,983 --> 00:00:10,717
Često se kaže da, uprkos 
mnogim konfliktima čovečanstva,

2
00:00:10,717 --> 00:00:14,251
našim venama teče ista krv.

3
00:00:14,251 --> 00:00:17,531
To je lepa misao,
ali ne sasvim tačna.

4
00:00:17,531 --> 00:00:21,542
Zapravo, postoji više
različitih tipova krvi.

5
00:00:21,542 --> 00:00:25,269
Naša crvena krvna zrnca sadrže
protein koji se zove hemoglobin

6
00:00:25,269 --> 00:00:27,114
i koji se vezuje za kiseonik,

7
00:00:27,114 --> 00:00:30,330
omogućavajući ćelijama 
da ga prenose kroz telo.

8
00:00:30,330 --> 00:00:33,251
Međutim, one takođe sadrže još jedan
složeni protein

9
00:00:33,251 --> 00:00:35,947
na spoljašnjoj strani ćelijske membrane.

10
00:00:35,947 --> 00:00:41,059
Ovi proteini, koji se zovu antigeni, 
komuniciraju sa belim krvnim zrncima,

11
00:00:41,059 --> 00:00:44,524
ćelijama imunog sistema koje nas
štite od infekcija.

12
00:00:44,524 --> 00:00:47,095
Antigeni služe kao znaci raspoznavanja,

13
00:00:47,095 --> 00:00:51,117
omogućavajući imunom sistemu
da prepozna ćelije sopstvenog organizma

14
00:00:51,117 --> 00:00:54,513
kako ih ne bi napao kao strana tela.

15
00:00:54,513 --> 00:00:59,528
Dva osnovna tipa antigena, A i B,
određuju našu krvnu grupu.

16
00:00:59,528 --> 00:01:04,022
Ali, odakle nam četiri krvne grupe
od samo dva antigena?

17
00:01:04,022 --> 00:01:08,839
Antigene kodiraju tri različita alela,

18
00:01:08,839 --> 00:01:11,534
varijante određenog gena.

19
00:01:11,534 --> 00:01:15,452
Dok aleli A i B kodiraju
antigene A i B,

20
00:01:15,452 --> 00:01:18,669
alel O ne kodira nijedan,

21
00:01:18,669 --> 00:01:22,422
a zato što nasleđujemo po jednu 
kopiju svakog gena od oba roditelja,

22
00:01:22,422 --> 00:01:27,081
svako od nas ima dva alela
koji određuju krvnu grupu.

23
00:01:27,081 --> 00:01:28,847
Kada se oni razlikuju,

24
00:01:28,847 --> 00:01:33,607
jedan nadvlada drugi u zavisnosti
od njihove relativne dominantnosti.

25
00:01:33,607 --> 00:01:39,832
U slučaju krvnih grupa, aleli A i B
su dominantni, dok je O recesivan.

26
00:01:39,832 --> 00:01:45,775
Tako A i A daju krvnu grupu A,
a B i B grupu B.

27
00:01:45,775 --> 00:01:47,673
Ako nasledite po jedan iz obe grupe,

28
00:01:47,673 --> 00:01:52,524
nastala kombinacija dominantnih
gena stvara antigene A i B

29
00:01:52,524 --> 00:01:54,448
i dobijate krvnu grupu AB.

30
00:01:54,448 --> 00:01:56,831
Alel O je recesivan,

31
00:01:56,831 --> 00:02:00,163
pa će ga druga dva nadvladati
ako se jave zajedno,

32
00:02:00,163 --> 00:02:03,315
zbog čega će se javiti ili grupa A
ili grupa B.

33
00:02:03,315 --> 00:02:07,508
Ali ako nasledite dva alela O,
ispoljiće se uputstva

34
00:02:07,508 --> 00:02:12,849
koja će uticati na stvaranje krvnih zrnaca
bez antigena A i B.

35
00:02:12,849 --> 00:02:14,940
Zbog ovih međusobnih odnosa,

36
00:02:14,940 --> 00:02:16,765
ako znamo krvne grupe oba roditelja

37
00:02:16,765 --> 00:02:21,714
možemo predvideti relativnu verovatnoću
javljanja krvnih grupa kod dece.

38
00:02:21,714 --> 00:02:23,542
Zašto su važne krvne grupe?

39
00:02:23,542 --> 00:02:25,083
Kod transfuzije krvi,

40
00:02:25,083 --> 00:02:28,940
odrediti potrebnu grupu je pitanje
života i smrti.

41
00:02:28,940 --> 00:02:33,565
Ako neko ko ima krvnu grupu A
primi krv grupe B, ili obrnuto,

42
00:02:33,565 --> 00:02:38,192
njihova antitela će odbaciti
strane antigene i napasti ih,

43
00:02:38,192 --> 00:02:42,175
što može dovesti do zgrušavanja
primljene krvi.

44
00:02:42,175 --> 00:02:46,736
Međutim, kako se kod onih koji imaju 
AB grupu stvaraju i A i B antigeni,

45
00:02:46,736 --> 00:02:51,868
oni ne proizvode antitela, pa će 
oba antigena prepoznati kao bezbedne,

46
00:02:51,868 --> 00:02:54,311
što ih čini univerzalnim primaocima.

47
00:02:54,311 --> 00:02:55,534
Sa druge strane,

48
00:02:55,534 --> 00:02:58,999
kod osoba sa krvnom grupom O
uopšte se ne stvaraju antigeni,

49
00:02:58,999 --> 00:03:01,507
što ih čini univerzalnim davaocima,

50
00:03:01,507 --> 00:03:04,370
ali zato njihov imuni sistem
stvara antitela

51
00:03:04,370 --> 00:03:09,456
koja odbacuju sve druge krvne grupe.

52
00:03:09,456 --> 00:03:13,677
Nažalost, povezivanje davalaca i 
primalaca krvi je još komplikovanije

53
00:03:13,677 --> 00:03:16,311
zbog dodatnih sistema antigena,

54
00:03:16,311 --> 00:03:18,308
posebno Rh faktora,

55
00:03:18,308 --> 00:03:22,580
nazvanog po rezus majmunima
kod kojih je najpre izolovan.

56
00:03:22,580 --> 00:03:29,261
Rh+ ili Rh- odnosi se na prisustvo
ili odsustvo antigena D

57
00:03:29,261 --> 00:03:31,955
Rh sistema krvnih grupa.

58
00:03:31,955 --> 00:03:34,820
Pored toga što ponekad
onemogućava transfuziju krvi,

59
00:03:34,820 --> 00:03:38,355
može dovesti do ozbiljnih 
komplikacija u trudnoći.

60
00:03:38,355 --> 00:03:42,853
Ako Rh- majka nosi Rh+ dete,

61
00:03:42,853 --> 00:03:47,216
njeno telo proizvodi Rh antitela
koja mogu proći kroz placentu

62
00:03:47,216 --> 00:03:49,142
i napasti fetus,

63
00:03:49,142 --> 00:03:53,340
dovodeći do stanja poznatog kao
hemolitička bolest novorođenčeta.

64
00:03:53,340 --> 00:03:57,092
U nekim kulturama se veruje 
da je krvna grupa povezana sa ličnošću,

65
00:03:57,092 --> 00:03:58,906
mada nauka to nije dokazala.

66
00:03:58,906 --> 00:04:01,401
I iako odnos procenata različitih
krvnih grupa

67
00:04:01,401 --> 00:04:03,784
varira među populacijama,

68
00:04:03,784 --> 00:04:06,603
naučnici nisu sigurni zašto su evoluirale;

69
00:04:06,603 --> 00:04:09,143
možda kao zaštita od bolesti
koje se prenose krvlju,

70
00:04:09,143 --> 00:04:11,874
ili nasumičnim genetskim prenošenjem.

71
00:04:11,874 --> 00:04:15,724
Konačno, različite vrste imaju
različite grupe antigena.

72
00:04:15,724 --> 00:04:19,676
Zapravo, četiri osnovne krvne grupe
zajedničke svim čovekolikim majmunima

73
00:04:19,676 --> 00:04:25,943
čine se zanemarljivim u odnosu
na 13 grupa koje postoje kod pasa.