0:00:06.983,0:00:10.717
Mówi się, że mimo[br]wielu różnych konfliktów,

0:00:10.717,0:00:14.251
wszyscy krwawimy tą samą krwią.

0:00:14.251,0:00:17.531
To fajne przysłowie, ale niedokładne.

0:00:17.531,0:00:21.542
Tak naprawdę krew[br]ma wiele różnych wariantów.

0:00:21.542,0:00:25.269
Czerwone krwinki zawierają [br]białko zwane hemoglobiną,

0:00:25.269,0:00:27.114
które wiąże się z tlenem,

0:00:27.114,0:00:30.330
pomagając rozprowadzić go po całym ciele.

0:00:30.330,0:00:33.251
Mają jednak też inny rodzaj[br]złożonego białka

0:00:33.251,0:00:35.947
na zewnątrz błony komórkowej.

0:00:35.947,0:00:41.059
Te białka, zwane antygenami,[br]komunikują się z białymi krwinkami,

0:00:41.059,0:00:44.524
komórkami odpornościowymi[br]chroniącymi przed infekcjami.

0:00:44.524,0:00:47.095
Antygeny służą jako[br]markery identyfikujące,

0:00:47.095,0:00:51.117
pozwalają systemowi odpornościowemu[br]rozpoznawać komórki organizmu

0:00:51.117,0:00:54.513
i nie atakować ich jak ciał obcych.

0:00:54.513,0:00:59.528
Dwa główne rodzaje antygenów: [br]A i B określają grupę krwi.

0:00:59.528,0:01:04.022
Skąd więc cztery grupy krwi[br]z wyłącznie dwóch antygenów?

0:01:04.022,0:01:08.839
Antygeny są kodowane[br]przez trzy różne allele,

0:01:08.839,0:01:11.534
czyli wersje danego genu.

0:01:11.534,0:01:15.452
Podczas gdy allele A i B[br]kodują antygeny A i B,

0:01:15.452,0:01:18.669
allel 0 nie koduje nic,

0:01:18.669,0:01:22.422
a ponieważ dziedziczymy po jednej kopii [br]każdego genu od każdego z rodziców,

0:01:22.422,0:01:27.081
otrzymujemy dwa allele[br]ustalające grupę krwi.

0:01:27.081,0:01:28.847
Kiedy będą różne,

0:01:28.847,0:01:33.607
jeden przeważy drugi w zależności[br]od ich wzajemnej dominacji.

0:01:33.607,0:01:39.832
W grupach krwi allele A i B są dominujące,[br]zaś 0 jest allelem recesywnym.

0:01:39.832,0:01:45.775
Więc A i A dadzą grupę krwi A,[br]zaś B i B grupę krwi B.

0:01:45.775,0:01:47.673
Gdy odziedziczysz po jednym z obu,

0:01:47.673,0:01:52.524
powstaną antygeny zarówno A i B,

0:01:52.524,0:01:54.448
co da grupę krwi AB.

0:01:54.448,0:01:56.831
Allel 0 jest recesywny,

0:01:56.831,0:02:00.163
więc każdy inny nad nim przeważa,

0:02:00.163,0:02:03.315
co daje grupę krwi A lub B.

0:02:03.315,0:02:07.508
Jeśli jednak odziedziczysz dwa 0,[br]zostaną wydane instrukcje,

0:02:07.508,0:02:12.849
które wyprodukują komórki krwi[br]bez antygenu A i B.

0:02:12.849,0:02:14.940
Z powodu tych oddziaływań,

0:02:14.940,0:02:16.765
znajomość grupy krwi obu rodziców

0:02:16.765,0:02:21.714
pozwala przewidzieć[br]grupę krwi ich dziecka.

0:02:21.714,0:02:23.542
Czemu grupy krwi są ważne?

0:02:23.542,0:02:25.083
W transfuzji krwi

0:02:25.083,0:02:28.940
odpowiednia grupa[br]jest sprawą życia i śmierci.

0:02:28.940,0:02:33.565
Jeśli ktoś z grupą krwi A[br]otrzyma krew z grupy B lub na odwrót,

0:02:33.565,0:02:38.192
jego przeciwciała odrzucą[br]obce antygeny i je zaatakują,

0:02:38.192,0:02:42.175
co może spowodować skrzep krwi.

0:02:42.175,0:02:46.736
Ponieważ ludzie z grupą krwi AB[br]produkują zarówno antygeny A i B,

0:02:46.736,0:02:51.868
nie posiadają przeciwciał[br]przeciwko nim, uznając oba za bezpieczne.

0:02:51.868,0:02:54.311
Są uniwersalnymi biorcami.

0:02:54.311,0:02:55.534
Z drugiej strony,

0:02:55.534,0:02:58.999
ludzie z grupą krwi 0[br]nie produkują żadnego antygenu,

0:02:58.999,0:03:01.507
są więc uniwersalnymi dawcami.

0:03:01.507,0:03:04.370
To jednak powoduje,[br]że organizm wyprodukuje przeciwciała

0:03:04.370,0:03:09.456
odrzucające każdą inną grupę krwi.

0:03:09.456,0:03:13.677
Niestety, dopasowanie biorcy i dawcy [br]jest bardziej skomplikowane

0:03:13.677,0:03:16.311
ze względu na dodatkowe systemy antygenów,

0:03:16.311,0:03:18.308
zwłaszcza czynnik Rh,

0:03:18.308,0:03:22.580
nazwany na cześć małp rezusów,[br]z których krwi go wyizolowano.

0:03:22.580,0:03:29.261
Rh+ i Rh- odnoszą się do obecności[br]lub braku antygenu D

0:03:29.261,0:03:31.955
z systemu grup krwi Rh.

0:03:31.955,0:03:34.820
Poza utrudnieniem w transfuzjach krwi,

0:03:34.820,0:03:38.355
może on spowodować[br]poważne komplikacje w ciąży.

0:03:38.355,0:03:42.853
Jeśli matka z Rh- nosi dziecko z Rh+,

0:03:42.853,0:03:47.216
jej ciało wyprodukuje przeciwciała Rh,[br]które mogą przeniknąć przez łożysko

0:03:47.216,0:03:49.142
i zaatakować płód.

0:03:49.142,0:03:53.340
Ten stan znany jest jako[br]choroba hemolityczna noworodków.

0:03:53.340,0:03:57.092
Niektóre kultury wierzą, że grupa krwi[br]jest związana z osobowością,

0:03:57.092,0:03:58.906
jednakże nauka tego nie potwierdza.

0:03:58.906,0:04:01.401
Ponieważ proporcje różnych grup krwi

0:04:01.401,0:04:03.784
wahają się w różnych populacjach,

0:04:03.784,0:04:06.603
naukowcy nie są pewni, jak powstały;

0:04:06.603,0:04:09.143
jako ochrona przed chorobami[br]przenoszonymi przez krew,

0:04:09.143,0:04:11.874
a może jako losowy dar genetyczny.

0:04:11.874,0:04:15.724
Różne gatunki mają[br]różne zestawy antygenów.

0:04:15.724,0:04:19.676
Tak naprawdę, cztery grupy krwi[br]współdzielone z małpami

0:04:19.676,0:04:25.943
wypadają blado przy[br]trzynastu grupach krwi u psów.