1
00:00:01,388 --> 00:00:04,103
Kao dete sam imala mnogo strahova.

2
00:00:04,507 --> 00:00:07,061
Bojala sam se munje, insekata,

3
00:00:07,085 --> 00:00:09,650
buke i kostimiranih likova.

4
00:00:10,373 --> 00:00:13,720
Takođe sam imala dve vrlo ozbiljne fobije,

5
00:00:13,744 --> 00:00:15,901
od doktora i injekcija.

6
00:00:16,552 --> 00:00:20,406
Dok bih se borila da pobegnem
od porodičnog lekara,

7
00:00:20,430 --> 00:00:22,577
toliko bih postala fizički borbena

8
00:00:22,601 --> 00:00:25,877
da me je ošamario da bi me ošamutio.

9
00:00:25,901 --> 00:00:27,147
Imala sam šest godina.

10
00:00:27,972 --> 00:00:30,515
Tada je sve za mene bilo
„bori se ili beži”,

11
00:00:30,539 --> 00:00:34,683
i trebalo je da me drže tri ili četiri
odrasle osobe samo da bih primila vakcinu,

12
00:00:34,707 --> 00:00:36,307
uključujući moje roditelje.

13
00:00:37,712 --> 00:00:41,553
Kasnije se naša porodica preselila
iz Njujorka u Floridu

14
00:00:41,577 --> 00:00:43,801
baš kada sam krenula u srednju školu,

15
00:00:43,825 --> 00:00:46,356
i kao novo dete u parohijalnoj školi,

16
00:00:46,380 --> 00:00:47,533
koje nikog nije znalo

17
00:00:47,557 --> 00:00:49,849
i brinulo se da li će se uklopiti,

18
00:00:49,873 --> 00:00:51,744
već prvog dana škole,

19
00:00:51,768 --> 00:00:55,537
profesorka kreće po spisku
i prozove „En Mari Albano”,

20
00:00:55,561 --> 00:00:58,370
na šta sam odgovorila:
[naglaskom sa Staten Ajlanda] „Ovde!”

21
00:00:58,400 --> 00:01:01,940
Nasmejala se i rekla: „O, draga, ustani.

22
00:01:01,964 --> 00:01:04,588
Kaži P-A-S.”

23
00:01:04,612 --> 00:01:07,044
A ja odgovaram:
[naglaskom sa Staten Ajlanda] „Pas?”

24
00:01:07,064 --> 00:01:10,847
Odeljenje je prasnulo u smeh
zajedno sa profesorkom.

25
00:01:11,282 --> 00:01:12,804
I tako se to nastavilo,

26
00:01:12,828 --> 00:01:16,063
jer je imala još mnogo reči
kojima me je ponižavala.

27
00:01:17,230 --> 00:01:19,413
Otišla sam kući jecajući,

28
00:01:19,437 --> 00:01:20,729
izbezumljena

29
00:01:20,753 --> 00:01:23,077
i molila da me vrate u Njujork

30
00:01:23,101 --> 00:01:25,204
ili u neki ženski manastir.

31
00:01:25,228 --> 00:01:28,541
Nisam htela da se više vraćam
u tu školu. Nema šanse.

32
00:01:29,168 --> 00:01:30,855
Roditelji su me saslušali

33
00:01:30,879 --> 00:01:35,972
i rekli su mi da će se raspitati
kod monsinjora u Njujorku,

34
00:01:35,996 --> 00:01:40,133
ali da moram da nastavim da idem
da bih imala podatke o pohađanju

35
00:01:40,157 --> 00:01:42,893
da se prebacim u prvi srednje
na Staten Ajlandu.

36
00:01:44,319 --> 00:01:47,952
Sve to je bilo pre imejlova
i mobilnih telefona,

37
00:01:47,976 --> 00:01:50,731
tako da su se narednih nekoliko nedelja,

38
00:01:50,755 --> 00:01:56,589
navodno, pisma kretala na relaciji
između Njujorške nadbiskupije,

39
00:01:56,613 --> 00:01:57,858
Majamija

40
00:01:57,882 --> 00:01:59,575
i Vatikana,

41
00:01:59,599 --> 00:02:04,101
i svakog dana bih išla u školu uplakana
i dolazila kući uplakana,

42
00:02:04,125 --> 00:02:08,428
na šta bi me majka izvestila
da je neki kardinal ili biskup rekao:

43
00:02:08,452 --> 00:02:11,810
„Neka i dalje ide u školu
dok ne nađemo mesto za nju.”

44
00:02:12,714 --> 00:02:14,612
Zar nisam bila naivna?

45
00:02:14,636 --> 00:02:15,842
(Smeh)

46
00:02:16,488 --> 00:02:20,180
Pa, nakon par nedelja, jednog dana,
dok sam čekala školski autobus,

47
00:02:20,204 --> 00:02:22,332
upoznala sam devojčicu po imenu Debi,

48
00:02:22,356 --> 00:02:24,426
i ona me je predstavila svom društvu.

49
00:02:25,222 --> 00:02:27,680
I to je postalo moje društvo,

50
00:02:27,704 --> 00:02:30,207
i, pa, papa je bio oslobođen obaveze.

51
00:02:30,231 --> 00:02:31,250
(Smeh)

52
00:02:31,274 --> 00:02:33,612
Počela sam da se smirujem i privikavam.

53
00:02:35,169 --> 00:02:40,062
Moje izučavanje anksioznosti kod dece
u poslednje tri decenije

54
00:02:40,086 --> 00:02:43,621
delimično proističe iz lične potrage
za razumevanjem same sebe.

55
00:02:43,645 --> 00:02:45,201
Naučila sam mnogo toga.

56
00:02:46,439 --> 00:02:53,373
Kod mladih ljudi, anksioznost
je najčešći psihijatrijski poremećaj.

57
00:02:54,341 --> 00:02:58,326
Ti poremećaji rano nastaju,
do četvrte godine,

58
00:02:58,350 --> 00:03:03,647
a do adolescencije, jedan od 12 mladih
ima ozbiljnih poteškoća

59
00:03:03,671 --> 00:03:07,815
vezanih za sposobnost funkcionisanja
kod kuće, u školi i sa vršnjacima.

60
00:03:08,699 --> 00:03:11,628
Ta deca su toliko prestravljena,

61
00:03:11,652 --> 00:03:12,808
zabrinuta,

62
00:03:12,832 --> 00:03:16,371
bukvalno imaju fizičke neprijatnosti
usled anksioznosti.

63
00:03:16,936 --> 00:03:19,985
Teško im je da prate nastavu u školi,

64
00:03:20,009 --> 00:03:21,620
da se opuste i zabavljaju,

65
00:03:21,644 --> 00:03:22,797
da stiču drugare

66
00:03:22,821 --> 00:03:25,319
i rade sve stvari koje deca treba da rade.

67
00:03:26,099 --> 00:03:29,454
Anksioznost može stvoriti
veliku patnju kod deteta,

68
00:03:29,478 --> 00:03:34,276
i roditelji su glavni svedoci
detetove tuge.

69
00:03:35,874 --> 00:03:39,601
Kako sam u svom radu sretala
sve više dece sa anksioznošću,

70
00:03:39,625 --> 00:03:43,994
vratila sam se mami i tati
i postavila im par pitanja.

71
00:03:44,018 --> 00:03:46,161
„Zašto ste me držali

72
00:03:46,185 --> 00:03:49,060
kada sam se toliko plašila injekcija,

73
00:03:49,084 --> 00:03:50,552
i primorali me da mi ih daju?

74
00:03:51,280 --> 00:03:54,750
I zašto ste izmišljali one priče
i terali me da idem u školu

75
00:03:54,774 --> 00:03:57,866
kada sam toliko brinula
da ću se opet osramotiti?”

76
00:03:59,152 --> 00:04:03,696
Rekli su: „Srce bi nam se slomilo
zbog tebe svaki put,

77
00:04:03,720 --> 00:04:07,044
ali znali smo da su to stvari
koje moraš da uradiš.

78
00:04:07,535 --> 00:04:10,666
Morali smo da rizikujemo
da ćeš se uznemiriti

79
00:04:10,690 --> 00:04:14,655
dok smo čekali da se navikneš na situaciju

80
00:04:14,679 --> 00:04:17,206
vremenom i kroz iskustvo.

81
00:04:17,616 --> 00:04:19,780
Morala si da primiš vakcinu.

82
00:04:19,804 --> 00:04:21,526
Morala si da ideš u školu.”

83
00:04:23,081 --> 00:04:25,120
Moji roditelji nisu bili svesni

84
00:04:25,144 --> 00:04:28,925
da me nisu pelcovali
samo protiv malih boginja.

85
00:04:29,568 --> 00:04:35,328
Takođe su me pelcovali
protiv čitavog života sa anksioznošću.

86
00:04:36,526 --> 00:04:41,421
Prekomerna anksioznost kod deteta
je poput superotporne bakterije -

87
00:04:41,445 --> 00:04:44,805
zarazna je, čak se i širi,

88
00:04:44,829 --> 00:04:47,042
tako da mnogi mladi sa kojima se sastajem

89
00:04:47,066 --> 00:04:51,799
dođu sa više anksioznih poremećaja
koji se dešavaju istovremeno.

90
00:04:51,823 --> 00:04:54,169
Na primer, imaju specifičnu fobiju,

91
00:04:54,193 --> 00:04:58,349
plus separacionu anksioznost,
plus socijalnu anksioznost, sve zajedno.

92
00:04:59,020 --> 00:05:00,577
Ukoliko se ne leči,

93
00:05:00,601 --> 00:05:05,389
anksioznost u ranom detinjstvu može
do adolescencije dovesti do depresije.

94
00:05:06,146 --> 00:05:10,512
Može imati udela u zloupotrebi supstanci
i suicidnom ponašanju.

95
00:05:12,187 --> 00:05:14,239
Moji roditelji nisu bili terapeuti.

96
00:05:14,263 --> 00:05:16,166
Nisu znali nijednog psihologa.

97
00:05:16,709 --> 00:05:22,572
Jedino što su znali da te situacije
možda jesu neprijatne za mene,

98
00:05:22,596 --> 00:05:24,185
ali nisu štetne.

99
00:05:25,112 --> 00:05:30,380
Moja prekomerna anksioznost
bi mi dugoročno više naštetila

100
00:05:30,404 --> 00:05:33,720
da su me pustili da ih izbegnem
te situacije i pobegnem iz njih,

101
00:05:33,744 --> 00:05:37,496
umesto da naučim kako da tolerišem
povremenu neprijatnost.

102
00:05:38,330 --> 00:05:41,706
Dakle, u suštini, mama i tata
su primenjivali svoju domaću verziju

103
00:05:41,730 --> 00:05:43,307
terapije izlaganja,

104
00:05:44,236 --> 00:05:47,528
koja je centralna i ključna komponenta

105
00:05:47,552 --> 00:05:50,426
kognitivno bihevioralnog
tretmana anksioznosti.

106
00:05:51,446 --> 00:05:56,450
Kolege i ja sproveli smo najveću
randomiziranu kontrolisanu studiju

107
00:05:56,474 --> 00:06:00,426
tretmana anksioznosti
kod dece uzrasta od sedam do 17 godina.

108
00:06:01,307 --> 00:06:06,650
Otkrili smo da su terapija kognitivno
bihevioralnog izlaganja usmerena na dete

109
00:06:06,674 --> 00:06:11,154
ili lekovi sa selektivnim inhibitorom
preuzimanja serotonina

110
00:06:11,178 --> 00:06:14,093
delotvorni kod 60 posto
lečenih mladih ljudi.

111
00:06:14,962 --> 00:06:20,349
Njihova kombinacija izleči
80 posto dece u roku od tri meseca.

112
00:06:20,958 --> 00:06:22,698
To su sve dobre vesti.

113
00:06:22,722 --> 00:06:24,845
A ako ostanu na lekovima

114
00:06:24,869 --> 00:06:28,742
ili mesečno primenjuju tretmane izlaganja
kao što smo mi činili tokom studije,

115
00:06:28,766 --> 00:06:31,347
mogu da ostanu u dobrom stanju
više od godinu dana.

116
00:06:32,675 --> 00:06:36,409
Međutim, nakon što se završila
ova studija tretmana,

117
00:06:36,433 --> 00:06:40,592
vratili smo se unazad i sproveli
naknadnu studiju sa učesnicima,

118
00:06:40,616 --> 00:06:44,696
pri čemu smo otkrili da je kod mnogo dece
vremenom došlo do recidiva.

119
00:06:44,720 --> 00:06:48,935
I, uprkos najboljim tretmanima
zasnovanim na naučnim dokazima,

120
00:06:48,959 --> 00:06:53,318
takođe smo otkrili da kod oko 40 odsto
dece sa anksioznošću

121
00:06:53,342 --> 00:06:56,185
oboljenje ostane celog života.

122
00:06:57,291 --> 00:07:00,914
Dosta smo razmišljali o ovim rezultatima.

123
00:07:01,977 --> 00:07:03,542
Šta nam je promaklo?

124
00:07:04,638 --> 00:07:08,163
Pretpostavili smo da je to u pitanju
jer smo bili usredsređeni

125
00:07:08,187 --> 00:07:11,669
samo na intervencije usmerene na dete,

126
00:07:11,693 --> 00:07:15,861
a možda postoji još nešto važno
vezano za bavljenje roditeljima

127
00:07:15,885 --> 00:07:18,146
i njihovo uključivanje u tretman.

128
00:07:19,989 --> 00:07:23,633
Istraživanja iz moje laboratorije
i kod kolega širom sveta

129
00:07:23,657 --> 00:07:25,931
pokazala su doslednu tendenciju:

130
00:07:26,776 --> 00:07:30,915
dobronamerni roditelji
se često nehotice uvuku

131
00:07:30,939 --> 00:07:32,660
u ciklus anksioznosti.

132
00:07:33,361 --> 00:07:36,798
Popuštaju, prave previše ustupaka detetu,

133
00:07:36,822 --> 00:07:41,287
i puštaju da deca izbegnu
nezgodne situacije.

134
00:07:42,094 --> 00:07:44,055
Razmislite ovako:

135
00:07:44,587 --> 00:07:48,920
dete vam dolazi kući uplakano, u suzama.

136
00:07:48,944 --> 00:07:51,191
Ima pet ili šest godina.

137
00:07:51,215 --> 00:07:54,134
„Niko u školi me ne voli!
Ona deca su grozna.

138
00:07:54,158 --> 00:07:55,941
Niko neće da se igra sa mnom.”

139
00:07:57,023 --> 00:07:59,959
Kako se osećate kada vidite
da je vaše dete toliko uznemireno?

140
00:08:00,628 --> 00:08:01,788
Šta radite?

141
00:08:02,646 --> 00:08:08,075
Prirodni roditeljski instinkt
je da utešite to dete, umirite ga,

142
00:08:08,099 --> 00:08:10,928
zaštitite ga i rešite situaciju.

143
00:08:12,164 --> 00:08:16,779
Ako pozovete učiteljicu da interveniše
ili druge roditelje da ugovorite druženja,

144
00:08:16,803 --> 00:08:19,334
to je možda u redu
na uzrastu od pet godina.

145
00:08:19,359 --> 00:08:24,517
Ali šta ako vaše dete nastavi
da svakog dana dolazi kući u suzama?

146
00:08:25,182 --> 00:08:30,006
Da li ćete i dalje da im sređujete stvari
kada budu imali osam, 10, 14 godina?

147
00:08:30,594 --> 00:08:32,668
Deca će se, dok se razvijaju,

148
00:08:32,692 --> 00:08:37,318
stalno susretati
sa problemskim situacijama:

149
00:08:37,342 --> 00:08:40,996
prespavaće kod prijatelja,
imaće usmena izlaganja,

150
00:08:41,020 --> 00:08:43,171
težak kontrolni će iskrsnuti,

151
00:08:43,195 --> 00:08:47,128
oprobaće se u sportskom timu
ili pokušati da dobiju ulogu u predstavi,

152
00:08:47,152 --> 00:08:49,074
ulaziće u sukobe sa vršnjacima...

153
00:08:49,706 --> 00:08:53,121
Sve te situaciju podrazumevaju rizik:

154
00:08:53,145 --> 00:08:56,487
rizik da neće biti dobri u nečemu,
da neće dobiti ono što su hteli,

155
00:08:56,511 --> 00:08:58,988
rizik da će možda pogrešiti

156
00:08:59,012 --> 00:09:00,636
ili se osramotiti.

157
00:09:01,616 --> 00:09:03,827
Ako deca sa anksioznošću

158
00:09:03,851 --> 00:09:06,603
ne preduzimaju rizike i ne aktiviraju se,

159
00:09:07,555 --> 00:09:11,542
onda ne nauče kako da se izbore
sa takvim situacijama.

160
00:09:12,080 --> 00:09:13,235
Zar ne?

161
00:09:13,259 --> 00:09:17,455
Jer veštine se razvijaju
vremenom kroz izlaganje,

162
00:09:17,479 --> 00:09:21,520
ponovljeno izlaganje svakodnevnim
situacijama sa kojima se deca susreću:

163
00:09:22,680 --> 00:09:24,569
veštine samoumirivanja

164
00:09:24,593 --> 00:09:28,368
ili sposobnost da smirimo sami sebe
kada smo uznemireni,

165
00:09:29,067 --> 00:09:30,494
veštine rešavanja problema,

166
00:09:30,518 --> 00:09:33,792
uključujući sposobnost
rešavanja sukoba sa drugima,

167
00:09:34,631 --> 00:09:36,523
odlaganje zadovoljenja potreba,

168
00:09:36,547 --> 00:09:38,775
ili sposobnost da nastavite da radite

169
00:09:38,799 --> 00:09:42,387
uprkos tome što morate da čekate
da vidite šta će se desiti vremenom.

170
00:09:43,270 --> 00:09:46,361
Te i mnoge druge veštine
se razvijaju kod dece

171
00:09:46,385 --> 00:09:48,523
koja rizikuju i uključuju se.

172
00:09:49,325 --> 00:09:52,455
Tako se oblikuje samoefikasnost,

173
00:09:52,479 --> 00:09:55,863
a to je, jednostavno rečeno,
verovanje koje osoba ima u sebe

174
00:09:55,887 --> 00:09:59,306
da može prevazići problemske situacije.

175
00:10:00,650 --> 00:10:05,856
Deca sa anksioznošću
koja pobegnu i izbegnu te situacije

176
00:10:05,880 --> 00:10:08,732
i navedu druge
da obave stvari umesto njih,

177
00:10:08,756 --> 00:10:11,809
vremenom postaju sve više anksiozna

178
00:10:11,833 --> 00:10:14,455
i manje veruju u sebe.

179
00:10:15,328 --> 00:10:19,368
Za razliku od njihovih vršnjaka
koji ne pate od anksioznosti,

180
00:10:19,392 --> 00:10:24,239
ona steknu uverenje da nisu u stanju
da se izbore sa tim situacijama.

181
00:10:24,768 --> 00:10:28,631
Misle da im je potreban neko,
neko kao što su njihovi roditelji,

182
00:10:28,655 --> 00:10:30,214
da odrade stvari umesto njih.

183
00:10:31,769 --> 00:10:34,922
Mada je prirodan roditeljski instinkt

184
00:10:34,956 --> 00:10:39,112
da se deca umire, zaštite i uteše,

185
00:10:40,207 --> 00:10:44,383
psihijatar Alfred Adler je 1930.

186
00:10:44,407 --> 00:10:46,706
već upozoravao roditelje

187
00:10:46,730 --> 00:10:49,770
da možemo da volimo dete
koliko god hoćemo,

188
00:10:49,794 --> 00:10:52,196
ali da ga ne smemo učiniti zavisnim.

189
00:10:52,838 --> 00:10:57,123
Savetovao je roditelje da počnu
da uče decu od samog početka

190
00:10:57,147 --> 00:10:59,192
da čvrsto stoje na svojim nogama.

191
00:10:59,964 --> 00:11:04,051
Takođe je upozoravao
da će deca, ako steknu utisak

192
00:11:04,075 --> 00:11:08,767
da roditelji nemaju pametnija posla
nego da im uvek budu na raspolaganju,

193
00:11:08,791 --> 00:11:11,525
steći pogrešnu predstavu o ljubavi.

194
00:11:13,189 --> 00:11:17,050
Današnja deca sa anksioznošću

195
00:11:17,074 --> 00:11:19,698
stalno zovu roditelje

196
00:11:19,722 --> 00:11:24,218
ili im šalju poruke,
danonoćno upućuju zabrinute pozive.

197
00:11:24,242 --> 00:11:29,762
Pa, ako deca sa anksioznošću ne nauče
dobre mehanizme prevladavanja kao mala,

198
00:11:29,786 --> 00:11:31,888
šta im se desi kada odrastu?

199
00:11:33,055 --> 00:11:37,900
Vodim grupe za roditelje mladih odraslih
osoba sa anksioznim poremećajima.

200
00:11:39,034 --> 00:11:42,728
Ti mladi su starosti od 18 do 28.

201
00:11:43,561 --> 00:11:45,893
Uglavnom žive kod kuće,

202
00:11:45,917 --> 00:11:47,933
zavise od svojih roditelja.

203
00:11:48,798 --> 00:11:52,647
Mnogi su pohađali školu i fakultet.

204
00:11:52,671 --> 00:11:54,135
Neki su diplomirali.

205
00:11:54,907 --> 00:11:57,616
Gotovo niko od njih ne radi,

206
00:11:57,640 --> 00:12:00,400
samo borave kod kuće
i ne rade ništa naročito.

207
00:12:00,928 --> 00:12:04,194
Nemaju značajne odnose sa drugima

208
00:12:04,218 --> 00:12:06,645
i vrlo, vrlo su zavisni od roditelja

209
00:12:06,669 --> 00:12:08,799
koji svašta čine umesto njih.

210
00:12:09,802 --> 00:12:12,788
Roditelji i dalje zakazuju
preglede kod lekara umesto njih.

211
00:12:13,729 --> 00:12:17,178
Zovu stare prijatelje njihove dece
i mole ih da dođu u posetu.

212
00:12:17,202 --> 00:12:19,626
Peru im veš i kuvaju za njih.

213
00:12:20,098 --> 00:12:23,874
I u velikom su konfliktu
sa tom mladom odraslom osobom,

214
00:12:23,898 --> 00:12:28,213
jer je anksioznost napredovala,
a ta osoba nije.

215
00:12:29,285 --> 00:12:32,191
Ti roditelji osećaju ogromnu krivicu,

216
00:12:32,215 --> 00:12:33,906
a onda ogorčenost,

217
00:12:33,930 --> 00:12:35,661
pa onda još krivice.

218
00:12:36,662 --> 00:12:38,709
U redu, hajde sad malo dobrih vesti.

219
00:12:39,661 --> 00:12:44,523
Ako roditelji i ključne figure
u životu deteta

220
00:12:44,547 --> 00:12:48,883
mogu da pomognu detetu
da se suoči sa strahovima

221
00:12:48,907 --> 00:12:50,933
i nauči kako da rešava probleme,

222
00:12:50,957 --> 00:12:54,182
verovatnije je da će deca razviti

223
00:12:54,206 --> 00:12:58,376
svoje unutrašnje mehanizme prevladavanja
za izlaženje na kraj sa anksioznošću.

224
00:12:59,729 --> 00:13:03,737
Danas učimo roditelje
kako da budu prisutni u trenutku

225
00:13:03,761 --> 00:13:07,420
i razmisle o svojoj reakciji
na detetovu anksioznost.

226
00:13:08,613 --> 00:13:10,138
Pitamo ih:

227
00:13:10,162 --> 00:13:14,220
„Sagledajte situaciju i zapitajte se:
'Kakva je ova situacija?

228
00:13:14,669 --> 00:13:17,121
Koliko predstavlja pretnju za moje dete?

229
00:13:17,145 --> 00:13:20,120
I šta naposletku želim da nauči iz nje?'”

230
00:13:20,812 --> 00:13:23,904
Naravno, želimo da roditelji
vrlo pažljivo saslušaju,

231
00:13:23,928 --> 00:13:27,847
jer ako dete neko maltretira
ili se našlo u opasnosti,

232
00:13:27,871 --> 00:13:29,448
želimo da roditelji intervenišu,

233
00:13:29,472 --> 00:13:30,761
bez sumnje.

234
00:13:31,738 --> 00:13:36,050
Ali u tipičnim, svakodnevnim situacijama
koje stvaraju anksioznost,

235
00:13:36,074 --> 00:13:38,426
roditelji mogu najviše pomoći detetu

236
00:13:38,450 --> 00:13:41,998
ako ostanu mirni, staloženi i topli,

237
00:13:42,022 --> 00:13:44,785
ako uvaže detetova osećanja

238
00:13:44,809 --> 00:13:46,821
ali mu zatim pomognu,

239
00:13:46,845 --> 00:13:50,888
podrže ga u planiranju
kako će se izboriti sa situacijom.

240
00:13:51,627 --> 00:13:53,520
A zatim - ovo je ključno -

241
00:13:53,544 --> 00:13:57,226
zaista pustiti dete
da se samo pozabavi situacijom.

242
00:13:59,092 --> 00:14:03,792
Naravno, bolno je posmatrati
kako dete pati,

243
00:14:03,816 --> 00:14:06,723
kao što su mi roditelji rekli
godinama kasnije.

244
00:14:07,389 --> 00:14:09,131
Kada vidite kako vaše dete pati

245
00:14:09,155 --> 00:14:13,920
ali mislite da možete da uletite
i spasite ih te patnje,

246
00:14:13,944 --> 00:14:16,340
to je to, zar ne?

247
00:14:16,364 --> 00:14:17,877
To je ono što bismo da uradimo.

248
00:14:19,000 --> 00:14:21,542
Ali bilo da smo mladi ili stari,

249
00:14:21,566 --> 00:14:27,033
prekomerna anksioznost dovodi to toga
da precenjujemo rizik i nevolju,

250
00:14:27,057 --> 00:14:30,098
a potcenjujemo sposobnost da se izborimo.

251
00:14:31,700 --> 00:14:36,920
Znamo da ponavljano izlaganje
onome čega se bojimo slabi anksioznost,

252
00:14:36,944 --> 00:14:39,719
dok gradi snalažljivost i otpornost.

253
00:14:40,639 --> 00:14:42,538
Moji roditelji su bili na tragu nečemu.

254
00:14:43,158 --> 00:14:46,676
Današnjoj hiperanksioznoj
omladini nije od pomoći

255
00:14:46,700 --> 00:14:48,990
previše zaštitničko roditeljstvo.

256
00:14:50,149 --> 00:14:54,695
Smirenost i samopouzdanje
nisu samo emocije.

257
00:14:55,179 --> 00:14:58,928
To su veštine prevladavanja
koje roditelji i deca mogu da nauče.

258
00:14:59,912 --> 00:15:01,088
Hvala.

259
00:15:01,112 --> 00:15:04,400
(Aplauz)