WEBVTT

00:00:07.921 --> 00:00:10.361
Posle razarajućeg nuklearnog rata,

00:00:10.361 --> 00:00:14.661
Lilit Ijapo se budi
nakon 250 godina neaktivnog stanja

00:00:14.661 --> 00:00:18.857
zatekavši se okružena
grupom vanzemaljaca po imenu Oankali.

00:00:18.857 --> 00:00:21.737
Ova bića napredne evolucije
žele da trampe DNK

00:00:21.737 --> 00:00:23.157
pareći se s ljudima

00:00:23.157 --> 00:00:27.517
kako bi geni obe vrste postigli
raznolikost i ojačali jedni druge.

00:00:27.517 --> 00:00:32.257
Jedina alternativa koju nude
je sterilizacija celokupnog ljudskog roda.

00:00:32.257 --> 00:00:35.477
Da li bi čovečanstvo trebalo
da se vine u biološku nepoznanicu

00:00:35.477 --> 00:00:38.327
ili bi trebalo da se drži
svoga identiteta i nestane?

NOTE Paragraph

00:00:38.327 --> 00:00:41.317
Ovakva pitanja vrebaju
u „Zori“ od Oktavije Batler,

00:00:41.317 --> 00:00:44.167
prvoj knjizi iz trilogije
„Lilitini potomci“.

00:00:44.167 --> 00:00:47.257
Ova pripovedačica vizionarka
koja je izokrenula naučnu fantastiku,

00:00:47.257 --> 00:00:50.097
Batler je u svojim delima
gradila zapanjujuće svetove

00:00:50.097 --> 00:00:53.187
i istraživala je dileme
koje nas drže budnim po noći.

NOTE Paragraph

00:00:53.187 --> 00:00:54.996
Rođena 1947. godine,

00:00:54.996 --> 00:00:59.046
Batler je odrastala kao stidljiva
i introvertna u Pasadeni u Kaliforniji.

00:00:59.046 --> 00:01:01.386
Sanjala je o pričama od ranog uzrasta,

00:01:01.386 --> 00:01:04.306
i uskoro je ove scenarije
ispisivala na papiru.

00:01:04.306 --> 00:01:07.236
Sa 12 godina, molila je majku
da joj da pisaću mašinu

00:01:07.236 --> 00:01:12.256
nakon što je istrpela kičasti
naučnofantastični film „Đavolica s Marsa“.

00:01:12.256 --> 00:01:14.097
Neimpresionirana onim što je videla,

00:01:14.097 --> 00:01:16.677
Batler je znala da može
da ispriča bolju priču.

NOTE Paragraph

00:01:16.677 --> 00:01:19.547
Protagonisti naučne fantastike
su većinom beli muški heroji

00:01:19.547 --> 00:01:22.877
koji dižu u vazduh vanzemaljce
ili postaju spasioci smeđih ljudi.

00:01:22.877 --> 00:01:25.027
Batler je želela da piše
o raznolikim likovima

00:01:25.027 --> 00:01:26.607
za raznoliku publiku.

00:01:26.607 --> 00:01:31.187
Unela je iznijansiranost i dubinu
predstavljajući njihova iskustva.

NOTE Paragraph

00:01:31.187 --> 00:01:32.244
Za Batler,

00:01:32.244 --> 00:01:35.924
mašta nije tek tu za sejanje
semena naučne fantastike -

00:01:35.924 --> 00:01:40.794
već je i strategija za opstanak
na svoj način u nepravednom svetu.

00:01:40.794 --> 00:01:43.372
Njeno delo često uzima
uznemirujuće odlike sveta,

00:01:43.372 --> 00:01:48.182
poput diskriminacije na osnovu rase,
roda, klase ili sposobnosti,

00:01:48.182 --> 00:01:52.095
i poziva čitaoca da ih razmotri
u novim kontekstima.

NOTE Paragraph

00:01:52.095 --> 00:01:53.855
Jedan od njenih najvoljenijih romana,

00:01:53.855 --> 00:01:55.265
„Parabola o sejaču“,

00:01:55.265 --> 00:01:56.805
prati ovaj obrazac.

00:01:56.805 --> 00:01:59.565
Pripoveda o Loren Oji Olamini

00:01:59.565 --> 00:02:02.405
dok se u bliskoj budućnosti
probija kroz Kaliforniju,

00:02:02.405 --> 00:02:06.865
razorenu korporativnom pohlepom,
nejednakošću i uništenjem okoline.

00:02:06.865 --> 00:02:08.795
Dok boluje od hiperempatije,

00:02:08.795 --> 00:02:11.945
tj. stanja u romanu
zbog kog oseća tuđi bol,

00:02:11.945 --> 00:02:13.855
a znatno ređe tuđi užitak,

00:02:13.855 --> 00:02:18.325
Loren započinje pohod sa grupom izbeglica
kako bi našli plodno mesto.

00:02:18.325 --> 00:02:23.250
Tu nastoje da žive u skladu sa Loreninom
novoosnovanom religijom, seme zemlje,

00:02:23.250 --> 00:02:24.830
koja je zasnovana na načelu

00:02:24.830 --> 00:02:28.240
da se ljudi moraju prilagoditi
svetu koji se stalno menja.

NOTE Paragraph

00:02:28.240 --> 00:02:30.710
Lorenin pohod ima korene
u događaju iz stvarnosti -

00:02:30.710 --> 00:02:32.950
Kalifornijskom predlogu 187,

00:02:32.950 --> 00:02:36.950
kojim su se pokušala uskratiti osnovna
ljudska prava nedokumentovanih imigranata,

00:02:36.950 --> 00:02:39.380
pre nego što je proglašen neustavnim.

00:02:39.380 --> 00:02:42.990
Batler je često uvrštavala
savremene vesti u svoja dela.

00:02:42.990 --> 00:02:47.360
U nastavku „Parabole o sejaču“,
„Paraboli o talantima“ iz 1998. godine,

00:02:47.360 --> 00:02:49.281
pisala je o predsedničkom kandidatu

00:02:49.281 --> 00:02:53.591
koji kontroliše Amerikance
virtuelnom stvarnošću i „šok-ogrlicama".

00:02:53.591 --> 00:02:56.381
Slogan mu je bio: „Učinimo
Ameriku velikom ponovo.“

NOTE Paragraph

00:02:56.391 --> 00:02:58.491
Iako su ljudi primetili
njenu moć proricanja,

00:02:58.491 --> 00:03:01.661
Batler je zanimalo
i preispitivanje istorije.

00:03:01.661 --> 00:03:03.771
Na primer, roman „Srodnici“ pripoveda

00:03:03.771 --> 00:03:06.171
o ženi koja se iznova vraća kroz vreme

00:03:06.171 --> 00:03:09.241
na plantažu njenih predaka u Merilendu.

00:03:09.241 --> 00:03:13.771
Na početku, saznaje da joj je zadatak
da spasi život belog muškarca

00:03:13.771 --> 00:03:15.532
koji će da siluje njenu prabaku.

00:03:15.532 --> 00:03:19.662
Ako ga ne spasi, ona sama
će da prestane da postoji.

00:03:19.664 --> 00:03:23.074
Ova turobna dilema tera Dejnu
da se suoči sa trajnom traumom

00:03:23.074 --> 00:03:26.684
robovlasništva i seksualnog
nasilja nad crnkinjama.

NOTE Paragraph

00:03:26.684 --> 00:03:29.334
Svojim pričama o ženama
koje osnivaju nova društva,

00:03:29.334 --> 00:03:31.964
putnicima kroz vreme
koji prevazilaze istorijske razdore

00:03:31.964 --> 00:03:33.774
i ukrštanju među vrstama,

00:03:33.774 --> 00:03:38.694
Batler je istinski uticala
na rastuću popularnost afrofuturizma.

00:03:38.694 --> 00:03:40.000
To je kulturološki pokret

00:03:40.000 --> 00:03:44.820
gde su crni pisci i umetnici inspirisani
prošlošću, sadašnjošću i budućnošću

00:03:44.820 --> 00:03:50.160
stvarali dela koja sadrže magiju,
istoriju, tehnologiju i štošta još.

NOTE Paragraph

00:03:50.160 --> 00:03:53.100
Kako Loren spoznaje u „Paraboli o sejaču“:

00:03:53.100 --> 00:03:55.360
„Sve što dotakneš Promeniš.

00:03:55.360 --> 00:03:57.729
Sve što Promeniš Promeni tebe.

00:03:57.729 --> 00:04:00.669
Jedina trajna istina je Promena.“