WEBVTT

00:00:00.286 --> 00:00:02.807
Chris Anderson: Pekâlâ, 
öyle tahmin ediyorum ki

00:00:02.807 --> 00:00:05.268
hayatın hakkında konuşacağız

00:00:05.268 --> 00:00:08.426
ve benimle paylaştığınız
bazı resimleri kullanacağız.

00:00:08.426 --> 00:00:11.375
Sanırım şu fotoğrafla başlamalıyız.

00:00:11.375 --> 00:00:13.743
Peki, kim bu?

NOTE Paragraph

00:00:14.423 --> 00:00:19.492
Martine Rothblatt: Bu benim
en büyük oğlumuz Eli ile birlikte.

00:00:19.492 --> 00:00:21.382
Beş yaşlarındaydı.

00:00:21.382 --> 00:00:23.495
Bu fotoğraf Nijerya'da çekilmişti,

00:00:23.495 --> 00:00:27.489
Washington, D.C. baro sınavının 
hemen ertesinde çekilmişti.

NOTE Paragraph

00:00:27.489 --> 00:00:31.064
CA: Peki ama bu çok da 
Martine'e benzemiyor.

NOTE Paragraph

00:00:32.084 --> 00:00:39.841
MR: Evet. Bu benim erkekkenki hâlim,
büyütülüş şeklimdeki gibi.

00:00:39.841 --> 00:00:43.733
Erkekten kadına, Martin'den Martine'e 
dönüşümümden önce.

NOTE Paragraph

00:00:43.733 --> 00:00:45.762
CA: Martin Rothblatt olarak yetiştirildin.

NOTE Paragraph

00:00:45.762 --> 00:00:46.807
MR: Doğru.

NOTE Paragraph

00:00:46.807 --> 00:00:51.431
CA: Bu resmin çekilmesinden yaklaşık 
bir yıl sonra güzel bir kadınla evlendin.

00:00:51.431 --> 00:00:53.947
İlk görüşte aşk mıydı? Ne oldu?

NOTE Paragraph

00:00:53.947 --> 00:00:55.757
MR: İlk görüşte aşktı.

00:00:55.757 --> 00:01:00.170
Bina'yı Los Angeles'da 
bir diskotekte gördüm

00:01:00.170 --> 00:01:03.653
ve sonra birlikte yaşamaya başladık

00:01:03.653 --> 00:01:07.484
ama onu ilk gördüğüm anda
onun etrafındaki enerjiyi gördüm.

00:01:07.484 --> 00:01:09.156
Ona dans etmeyi teklif ettim.

00:01:09.156 --> 00:01:12.058
O da bana benim etrafımda 
bir enerji gördüğünü söyledi.

00:01:12.058 --> 00:01:15.753
Ben bekâr ve çocuklu bir erkektim.
O da bekâr ve çocuklu bir kadındı.

00:01:15.753 --> 00:01:18.928
Birbirimize çocuklarımızın 
resimlerini gösterdik

00:01:18.928 --> 00:01:22.298
ve yaklaşık 33 yıldır 
mutlu bir evlilik sürdürüyoruz.

00:01:22.298 --> 00:01:26.832
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:01:26.832 --> 00:01:29.890
CA: O zamanlarda, 
uydular hakkında çalışan

00:01:29.890 --> 00:01:31.585
yetenekli bir girişimciydin.

00:01:31.585 --> 00:01:33.847
Sanırım iki tane başarılı şirketin vardı

00:01:33.847 --> 00:01:35.951
ve sonra radyoları 
dönüştürmek için uyduları

00:01:35.951 --> 00:01:40.162
nasıl kullanabileceğimize ilişkin 
problemi ele almıştın.

00:01:40.162 --> 00:01:41.825
Biraz bundan bahset.

NOTE Paragraph

00:01:41.825 --> 00:01:44.241
MR: Evet. Her zaman uzay 
teknolojisini sevmişimdir

00:01:44.241 --> 00:01:47.092
ve uydular, bana, atalarımızın

00:01:47.092 --> 00:01:50.021
kanoları ilk defa 
suya itmeleri gibi gelmiştir.

00:01:50.021 --> 00:01:53.388
Yani, gökyüzü okyanusunda seyrüseferin

00:01:53.388 --> 00:01:55.826
bir parçası olmak benim için 
çok heyecan vericiydi

00:01:55.826 --> 00:02:00.354
ve farklı uydu iletişim 
sistemlerini geliştirdikçe,

00:02:00.354 --> 00:02:05.655
yaptığım temel şey daha büyük 
ve daha güçlü uyduları fırlatmaktı,

00:02:05.655 --> 00:02:09.316
bunun sonu olarak da alıcı antenlerin

00:02:09.316 --> 00:02:11.290
daha küçük olabileceğiydi

00:02:11.290 --> 00:02:15.144
ve doğrudan televizyon yayınının ardından

00:02:15.144 --> 00:02:18.678
eğer daha güçlü bir uydu yapabilirsek


00:02:18.678 --> 00:02:21.418
alıcı çanağın daha küçük 
olabileceği fikri aklıma geldi.

00:02:21.418 --> 00:02:24.710
Öyle ki bu çanak parabolik 
çanağın sadece bir parçası,

00:02:24.710 --> 00:02:28.449
bir otomobilin üstüne yerleştirilecek 
küçük düz bir parça olabilirdi

00:02:28.449 --> 00:02:32.350
ve ulusal uydu radyosuna sahip olabilirdi

00:02:32.350 --> 00:02:34.904
ve şu an bu sistem: Sirius XM.

NOTE Paragraph

00:02:34.904 --> 00:02:36.924
CA: Vay be. Kimler Sirius'u kullandı?

NOTE Paragraph

00:02:36.924 --> 00:02:39.506
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:02:39.506 --> 00:02:41.684
MR: Aylık abonelikleriniz için 
teşekkür ediyorum.

NOTE Paragraph

00:02:41.684 --> 00:02:44.447
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:44.447 --> 00:02:48.649
CA: Yani o zamanlardaki 
tüm tahminlere karşı başarılı oldu.

00:02:48.649 --> 00:02:50.878
Çok büyük bir ticari başarıydı

00:02:50.878 --> 00:02:55.197
ancak ondan kısa bir süre 
sonra 1990'ların başında

00:02:55.197 --> 00:02:59.713
hayatındaki bu büyük dönüşüm başladı
ve sen Martine olmaya başladın.

NOTE Paragraph

00:02:59.713 --> 00:03:03.300
MR: Doğru.
CA: Anlatsana, nasıl oldu?

00:03:05.010 --> 00:03:11.877
MR: Bina ve dört güzel 
çocuğumuzla bir toplantı yaptık

00:03:11.877 --> 00:03:16.749
ve her birine tek tek ruhumun

00:03:16.749 --> 00:03:22.739
her zaman bir kadın gibi hissettiğini

00:03:22.739 --> 00:03:27.334
ama eğer bunu söylersem insanların 
bana güleceğinden korktuğumu,

00:03:27.334 --> 00:03:29.863
bu yüzden hep saklı tuttuğumu

00:03:29.863 --> 00:03:32.998
ve sadece erkeksi tarafımı 
gösterdiğimi söyledim.

00:03:32.998 --> 00:03:36.016
Her biri bu konuya farklı yaklaştı.

00:03:36.016 --> 00:03:40.497
Bina: "Ben senin ruhunu seviyorum,

00:03:40.497 --> 00:03:44.073
dışı Martin ya da Martine 
benim için fark etmez,

00:03:44.073 --> 00:03:46.488
senin ruhunu seviyorum." dedi.

00:03:46.488 --> 00:03:50.320
Oğlum: "Eğer bir kadın olursan

00:03:50.320 --> 00:03:54.150
hâlâ benim babam 
olmaya devam edecek misin?" dedi.

00:03:54.150 --> 00:03:57.377
Ben de: "Evet her zaman 
senin baban olarak kalacağım." dedim

00:03:57.377 --> 00:04:00.675
ve hâlâ da onun babasıyım.

00:04:00.675 --> 00:04:05.226
En küçük kızım mükemmel bir 
beş yaş tepkisi verdi.

00:04:05.226 --> 00:04:08.667
Bana dedi ki: "Ben babamı seviyorum


00:04:08.667 --> 00:04:11.897
ve o (kadın) da beni seviyor.".

00:04:11.897 --> 00:04:16.432
Şöyle ki kızımın cinsiyetleri karıştırma 
konusunda hiçbir problemi yoktu.

NOTE Paragraph

00:04:16.432 --> 00:04:19.349
CA: Bu olaydan sonra şu kitabı yayınladın:

00:04:19.349 --> 00:04:21.229
"Cinsiyet Ayrımı".

00:04:21.229 --> 00:04:23.458
Bu kitaptaki iddian neydi?

NOTE Paragraph

00:04:23.458 --> 00:04:27.800
MR: Benim bu kitaptaki iddiam, 
dünyada yedi milyar insanın yaşadığı

00:04:27.800 --> 00:04:33.117
ve aslında bir cinsiyeti ifade etmenin 
yedi milyar farklı yolu olduğuydu.

00:04:33.117 --> 00:04:39.549
Her ne kadar insanların bir erkek 
veya bir kadın cinsel organı olsa da

00:04:39.549 --> 00:04:42.591
cinsel organlar sizin cinsiyetinizi

00:04:42.591 --> 00:04:45.400
ve hatta gerçekte 
cinsel kimliğinizi belirlemez.

00:04:45.400 --> 00:04:47.095
Bu sadece bir vücut yapısı

00:04:47.095 --> 00:04:48.526
ve üreme yollarıdır

00:04:48.526 --> 00:04:51.641
ve insanlar istedikleri 
cinsiyeti seçebilirler,

00:04:51.641 --> 00:04:54.477
eğer ki toplum tarafından

00:04:54.477 --> 00:04:57.477
erkek veya kadın kategorisini 
seçmeye zorlanmazlarsa,

00:04:57.477 --> 00:04:58.778
aynen Güney Afrika'nın

00:04:58.778 --> 00:05:01.778
insanları siyah veya beyaz 
kategorisini seçmeye zorladığı gibi.

00:05:01.778 --> 00:05:05.980
Antropoloji bilimden gelen bilgimizle 
biliyoruz ki; ırk bir kurgudur,

00:05:05.980 --> 00:05:08.782
her ne kadar ırkçılık 
çok çok gerçek olsa da

00:05:08.782 --> 00:05:11.382
ve şimdilerde ise toplumsal 
çalışmalardan biliyoruz ki

00:05:11.382 --> 00:05:15.140
ayrı erkek ve kadın cinsiyetleri 
yaratılmış bir kurgudur.

00:05:15.570 --> 00:05:18.335
Gerçek olan ise cinsiyetin değişkenliğidir

00:05:18.335 --> 00:05:22.225
ki bu da erkekten kadına 
bütün bir süreçte kesişmektedir.

NOTE Paragraph

00:05:22.225 --> 00:05:25.784
CA: Sen kendini her zaman 
yüzde yüz kadın hissetmiyorsun.

NOTE Paragraph

00:05:25.784 --> 00:05:28.019
MR: Doğru. Bazı açılardan cinsiyetimi

00:05:28.019 --> 00:05:31.920
aynen saç stilimi değiştirdiğim gibi 
değiştirdiğimi söyleyebilirim.

NOTE Paragraph

00:05:31.920 --> 00:05:39.142
CA: (Gülüşmeler) Peki, şimdi, 
bu senin mükemmel kızın, Jenesis.

00:05:39.142 --> 00:05:43.525
Oldukça kötü bir şey meydana 
geldiğinde yaklaşık bu yaşlardaydı.

NOTE Paragraph

00:05:43.525 --> 00:05:48.800
MR: Evet, evimizde kendi 
yatak odasına çıkan merdivenleri

00:05:48.800 --> 00:05:50.611
çıkamadığını fark etti

00:05:50.611 --> 00:05:52.813
ve doktorlarla geçirdiğimiz 
birkaç aydan sonra

00:05:52.813 --> 00:05:54.267
çok nadir görülen

00:05:54.267 --> 00:05:57.267
hemen hemen değişmeyecek 
şekilde ölümcül bir hastalık olan

00:05:57.267 --> 00:06:01.338
pulmoner arteriyel 
hipertansiyon teşhisi konuldu.

NOTE Paragraph

00:06:01.338 --> 00:06:03.639
CA: Peki buna nasıl tepki verdiniz?

NOTE Paragraph

00:06:03.639 --> 00:06:07.398
MR: Şey, öncelikle onu götürebileceğimiz 
en iyi doktorlara götürmeye çalıştık.

00:06:07.398 --> 00:06:08.415
Kendimizi en sonunda

00:06:08.415 --> 00:06:11.415
Washington, D.C.'deki Ulusal
Çocuk Hastanesi'nde bulduk.

00:06:11.415 --> 00:06:13.621
Çocuk kardiyolojisinin başındaki kişi,

00:06:13.621 --> 00:06:18.105
kızımı akciğer nakline yönlendireceğini

00:06:18.105 --> 00:06:19.984
ama umutlu olmamamız gerektiğini,

00:06:19.984 --> 00:06:22.096
çünkü uygun akciğerin, 
özellikle de çocuklar için,

00:06:22.096 --> 00:06:23.861
çok az olduğu söyledi.

00:06:23.861 --> 00:06:28.319
Bize, bu teşhisin konulduğu 
herkesin öldüğünü söyledi

00:06:28.319 --> 00:06:32.309
ve aranızda "Lorenzo'nun yağı" 
filmini izleyenleriniz varsa,

00:06:32.309 --> 00:06:34.843
ana karakterin ağlayarak 
merdivenlerden aşağı indiği

00:06:34.843 --> 00:06:41.089
ve oğlunun kaderine 
üzüldüğü bir sahne vardır,

00:06:41.089 --> 00:06:44.456
işte bizim de Jenesis için 
tam olarak hissettiğimiz şey buydu.

NOTE Paragraph

00:06:44.456 --> 00:06:48.078
CA: Ama sen bunu yapabileceklerinin 
bir sınırı olarak kabul etmedin.

00:06:48.078 --> 00:06:49.915
Araştırmaya ve bu hastalığı

00:06:49.915 --> 00:06:52.915
tedavi edecek bir yol bulmak 
için çalışmaya başladın.

NOTE Paragraph

00:06:52.915 --> 00:06:56.739
MR: Doğru. O dönemde 
haftalarca yoğun bakımda kaldı

00:06:56.739 --> 00:07:00.709
ve Bina ve ben 
hastanede kalacakları seçtik,

00:07:00.709 --> 00:07:03.101
diğeri ise çocuklarla ilgilenecekti

00:07:03.101 --> 00:07:05.678
ve ben hastanedeyden
ve o uyuyorken,

00:07:05.678 --> 00:07:07.373
hastanenin kütüphanesine gittim.

00:07:07.373 --> 00:07:12.221
Pulmoner hipertansiyon hakkında 
bulabildiğim tüm makaleleri okudum.

00:07:12.221 --> 00:07:15.680
Okulda bile hiç biyoloji dersi almamıştım,

00:07:15.680 --> 00:07:19.137
bu yüzden temel biyoloji kitaplarından 


00:07:19.137 --> 00:07:22.137
üniversite seviyesindeki 
kitaplara kadar gittim

00:07:22.137 --> 00:07:25.572
ve sonra tıbbi ders kitaplarına
ve ardından dergi makalelerine, git gel,

00:07:25.572 --> 00:07:29.635
sonunda birilerinin, bir tedavi bulma 
ihtimali olabileceğini düşünmek için

00:07:29.635 --> 00:07:31.400
yeterli bilgiyi elde etmiştim.

00:07:31.400 --> 00:07:35.254
Böylece kâr amacı 
gütmeyen bir dernek kurduk.

00:07:35.254 --> 00:07:39.597
İnsanlara bağış yapmaları 
için bir talepte bulundum

00:07:39.597 --> 00:07:42.336
ve böylece tıbbi araştırmayı 
karşılayabilecektik.

00:07:42.336 --> 00:07:45.981
Konu hakkında uzmanlaşmıştım--
doktorlar bana, Martine,

00:07:45.981 --> 00:07:49.696
bize sağladığın tüm 
destekler için çok minnetarız

00:07:49.696 --> 00:07:53.736
ama kızını kurtabilecek bir tedaviyi

00:07:53.736 --> 00:07:55.431
zamanında bulamayacağız dedi.

00:07:55.431 --> 00:08:02.652
Fakat, Burroughs Wellcome 
Şirketi tarafından geliştirilen

00:08:02.652 --> 00:08:05.764
hastalığın seyrini 
kesebilecek bir ilaç var

00:08:05.764 --> 00:08:10.570
fakat Burroughs Wellcome, 
Glaxo Wellcome tarafından alındı.

00:08:10.570 --> 00:08:12.723
Nadir ve seyrek görülen hastalıklar için

00:08:12.723 --> 00:08:16.015
hiçbir ilaç geliştirmeme kararı aldılar

00:08:16.015 --> 00:08:20.612
ve belki sen uydu 
iletişimleri alanındaki bilgini

00:08:20.612 --> 00:08:25.181
pulmoner hipertansyion için bir 
tedavi geliştirmek için kullanabilirsin.

NOTE Paragraph

00:08:25.191 --> 00:08:28.254
CA: Nasıl olur da bu ilaca erişebilirsin?

NOTE Paragraph

00:08:28.254 --> 00:08:30.428
MR: Glaxo Wellcome'a gittim

00:08:30.428 --> 00:08:35.907
ve üç kez reddedilişimden ve kapının 
yüzüme kapanmasından sonra,

00:08:35.907 --> 00:08:39.415
çünkü ilaç üzerindeki lisans hakkını

00:08:39.415 --> 00:08:42.208
bir uydu iletişimleri 
uzmanına vermeyeceklerdi,

00:08:42.208 --> 00:08:48.213
hiç kimseye ilacı vermeyeceklerdi

00:08:48.213 --> 00:08:51.682
ve benim bu alanda 
uzman olmadığımı düşündüler,

00:08:51.682 --> 00:08:58.276
en sonunda küçük bir grubu 
benimle birlikte çalışmaya ikna edebildim

00:08:58.276 --> 00:09:00.644
ve yeterli güvenirliliği oluşturabildik.

00:09:00.644 --> 00:09:02.525
Onların direncini zayıflattım

00:09:02.525 --> 00:09:05.995
ve bu arada bu işin başarılı 
olabileceğine dair hiçbir inançları yoktu,

00:09:05.995 --> 00:09:08.963
bana "zamanını boşa harcıyorsun. 
Kızın hakkında çok üzgünüz."

00:09:08.963 --> 00:09:10.414
demeye çalıştılar.

00:09:10.414 --> 00:09:13.432
Ancak en nihayetinde, 25.000 dolara

00:09:13.432 --> 00:09:17.900
ve elde edilen gelirlerin 
yüzde 10'u dâhil,

00:09:17.900 --> 00:09:21.200
bana bu ilacın dünya çapındaki 
haklarını verme konusunda anlaştık.

NOTE Paragraph

00:09:22.310 --> 00:09:28.616
CA: Yani sen bu ilacı mükemmel 
bir şekilde piyasaya sürdün,

00:09:28.616 --> 00:09:33.354
temelde parasal dengeyi 
saptayıp bir değer biçerek yaptın.

NOTE Paragraph

00:09:33.354 --> 00:09:37.185
MR: Ah evet Chris ama bu 
benim nihai sonucum değildi--

00:09:37.185 --> 00:09:40.180
onlara 25.000 dolarlık 
bir çek yazdıktan sonra,

00:09:40.180 --> 00:09:42.990
onlara "Peki, Jenesis için 
olan ilaç nerede?" dedim.

00:09:42.990 --> 00:09:46.041
Onlar bana "Ah, Martine, Jenesis 
için uygun bir ilaç yok.

00:09:46.041 --> 00:09:48.487
Bu bizim sadece farelerde 
denediğimiz bir şey." dediler.

00:09:48.487 --> 00:09:52.092
Bana, içinde az miktarda toz olan

00:09:52.092 --> 00:09:53.977
kilitlenebilir plastik torbada
bir şey verdiler.

00:09:53.977 --> 00:09:56.457
Bana "Bunu hiçbir insana verme" dediler

00:09:56.457 --> 00:10:00.265
ve bana patent olduğu söylenilen 
bir kâğıt parçası verdiler,

00:10:00.265 --> 00:10:04.096
ondan sonra bu ilacı hayata geçirecek 
bir yol bulmak zorundaydık.

00:10:04.096 --> 00:10:07.481
Birleşik Devletler'de en iyi 
üniversitelerde çalışan yüz kimyacı,

00:10:07.481 --> 00:10:11.830
bu küçük patenti bir ilaca dönüştürmenin 
mümkün olmadığına yemin ettiler.

00:10:11.830 --> 00:10:15.125
Eğer ilaç ortaya çıkarsa,
bu ilaç alınamaz,

00:10:15.125 --> 00:10:18.352
çünkü ilaç sadece 45 dakikalık 
bir yarılanma ömrüne sahipti.

NOTE Paragraph

00:10:18.352 --> 00:10:22.810
CA: Ve fakat, bir veya iki yıl sonra
elinde Jenesis için işe yarayan

00:10:22.810 --> 00:10:26.967
bir ilaç vardı.

NOTE Paragraph

00:10:26.967 --> 00:10:30.671
MR: Chris, mükemmel olan şey,

00:10:30.671 --> 00:10:33.654
bu değersiz toz parçasının 
sadece Jenesis için değil

00:10:33.654 --> 00:10:37.717
diğer insanların yaşamaları 
için de bir umut ışığı taşımasıdır,

00:10:37.717 --> 00:10:42.964
ne var ki; bu toz, yıllık

00:10:42.964 --> 00:10:47.097
bir buçuk milyar dolar gelir getiriyor.

NOTE Paragraph

00:10:47.097 --> 00:10:49.753
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:10:49.753 --> 00:10:53.454
CA: Bak işte yaptın.

00:10:53.454 --> 00:10:57.007
Bu yüzden bu şirketi halka açtın değil mi?

00:10:57.007 --> 00:10:59.537
Bundan büyük bir servet elde ettin.

00:10:59.537 --> 00:11:03.531
Peki Glaxo'ya kaç para ödemiştin,
unutmadan, 25.000 doların yanısıra?

NOTE Paragraph

00:11:03.531 --> 00:11:07.339
MR: Evet, yani, her yıl onlara
1,5 milyar doların yüzde 10'unu ödüyoruz.

00:11:07.339 --> 00:11:10.754
150 milyon dolar,
geçen yıl 100 milyon dolar.

00:11:10.754 --> 00:11:12.644
Bu onlar için hayatları 
boyunca yaptıkları

00:11:12.644 --> 00:11:14.165
en büyük yatırımdı. (Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:11:14.165 --> 00:11:16.232
CA: Sanırım en iyi haber ise

00:11:16.232 --> 00:11:18.089
şudur.

NOTE Paragraph

00:11:18.089 --> 00:11:22.362
MR: Evet. Jenesis tamamıyla 
mükemmel genç bir kız.

00:11:22.362 --> 00:11:24.985
Hâlâ hayatta, 30 yaşında ve sağlıklı.

00:11:24.985 --> 00:11:27.447
Beni, Bina'yı ve Jenesis'i görüyorsunuz.

00:11:27.447 --> 00:11:30.326
Jenesis hakkındaki en muhteşem şey,

00:11:30.326 --> 00:11:33.228
onun hayatta her şeyi 
yapabilecek olmasıydı

00:11:33.228 --> 00:11:36.774
ve inanın ki, eğer insanların 
sizin yüzünüze karşı

00:11:36.774 --> 00:11:39.846
ölümcül bir hastalığa yakalandığınızı 
söyleyerek yetiştiyseniz,

00:11:39.846 --> 00:11:41.559
muhtemelen Tahiti'ye giderdim,

00:11:41.559 --> 00:11:44.559
bunu da sadece kimseyle 
karşılaşmamak için yapardım.

00:11:44.559 --> 00:11:47.694
Bunun yerine o, United Therapeutics'de 
çalışmayı yeğledi.

00:11:47.694 --> 00:11:51.134
Nadir görülen hastaların 
ilaç alabilmesi için

00:11:51.134 --> 00:11:53.522
elinden gelen her şeyi 
yapmak istediğini söylüyor

00:11:53.522 --> 00:11:58.212
ve bugün o bizim telekonferans 
etkinliklerimizin proje lideri.

00:11:58.222 --> 00:12:01.821
Bu telekonferanslarda, pulmoner 
hipertansiyon için tedavi bulmak amacıyla

00:12:01.821 --> 00:12:04.880
tüm şirketin dijital olarak 
bir araya gelmesine yardımcı oluyor.

NOTE Paragraph

00:12:04.880 --> 00:12:07.987
CA: Ancak bu hastalığa yakalanan 
herkes o kadar da şanslı değil.

00:12:07.987 --> 00:12:12.442
Birçok insan bu sebeple ölüyor ve siz de 
bununla uğraşıyorsunuz. Peki nasıl?

NOTE Paragraph

00:12:12.442 --> 00:12:16.496
MR: Kesinlikle Chris. Bu hastalıktan 
ölmeye devam edenler

00:12:16.496 --> 00:12:19.805
sadece Birleşik Devletler'de 
yılda takriben 3.000 kişi,

00:12:19.805 --> 00:12:21.960
dünya çapında ise belki de bunun 10 katı,

00:12:21.960 --> 00:12:24.490
çünkü ilaçlar süreci yavaşlatıyor

00:12:24.490 --> 00:12:26.185
ama onu durdurmuyor.

00:12:26.185 --> 00:12:30.924
Pulmoner hipertansiyon, pulmoner fibroz,

00:12:30.924 --> 00:12:33.360
kistik fibroz, amfizem

00:12:33.360 --> 00:12:36.355
ve Leonard Nimoy'ın ölme 
sebebi olan koah için

00:12:36.355 --> 00:12:38.863
tek çare akciğer nakli

00:12:38.863 --> 00:12:40.823
ama maalesef ki akciğer nakli için

00:12:40.823 --> 00:12:43.525
Birleşik Devletler'de yılda

00:12:43.525 --> 00:12:46.525
sadece 2.000 insan için 
yeterli sayıda akciğer var

00:12:46.525 --> 00:12:49.822
ancak yılda yaklaşık yarım milyon insan

00:12:49.822 --> 00:12:52.121
akciğer yetersizliğinin 
son aşamasında ölüyor.

00:12:52.121 --> 00:12:54.815
CA: Peki bu konuda 
nasıl hareket ediyorsunuz?

00:12:54.815 --> 00:12:57.299
MR: Ben aynen binaların 
ve makina parçalarının

00:12:57.299 --> 00:13:00.712
sınırsız kaynağı ile 
arabaları ve uçakları

00:13:00.712 --> 00:13:03.104
ve binaları elimizde tuttuğumuz gibi,

00:13:03.104 --> 00:13:07.331
neden insanları, özellikle de 
akciğer hastalığı olanları,

00:13:07.331 --> 00:13:10.631
süresiz olarak hayatta tutacak 
organ nakli için sınırsız bir kaynak

00:13:10.631 --> 00:13:15.939
yapmayalım ihtimalini 
zihnimde canlandırıyorum.

00:13:16.106 --> 00:13:19.092
Böylece, insan genomunu 
çözen Craig Venter

00:13:19.092 --> 00:13:20.902
ve X ödülünün kurucusu olan

00:13:20.902 --> 00:13:23.444
Peter Diamandis ile birlikte
kurduğu bir şirketle,

00:13:23.444 --> 00:13:26.950
domuzun genetiğini değiştirmek için

00:13:26.950 --> 00:13:30.566
bir takım oluşturduk,

00:13:30.711 --> 00:13:35.216
böylece domuzun organları 
insan vücudu tarafından reddedilmeyecek

00:13:35.216 --> 00:13:38.327
ve dolayısıyla da 
nakledilebilir organlar için

00:13:38.327 --> 00:13:40.742
sınırsız bir kaynak sağlamış olacağız.

00:13:40.742 --> 00:13:43.714
Bunu şirketimiz, United Therapeutics, 
aracılığıyla yapıyoruz.

NOTE Paragraph

00:13:43.714 --> 00:13:46.779
CA: Yani sen, neydi, bir on yıl içinde

00:13:46.779 --> 00:13:51.260
bu kişilerle, nakledilebilir akciğer 
sıkıntısını çözeceğinize inanıyorsun.

NOTE Paragraph

00:13:51.260 --> 00:13:52.839
MR: Kesinlikle, Chris.

00:13:52.839 --> 00:13:56.531
Direkt televizyon yayını, Sirius XM'de 
başarılı olduğumuz kadar

00:13:56.531 --> 00:13:59.619
bunda da başarılı olacağımızdan eminim.

00:13:59.619 --> 00:14:01.825
Aslına bakarsan bu atla deve değil.

00:14:01.825 --> 00:14:05.284
Bu, bir genden diğerine kadar 
uzak olan, kolay bir mühendislik.

00:14:05.284 --> 00:14:08.666
Genom dizilimlemenin rutin olduğu 


00:14:08.666 --> 00:14:12.285
ve Synthetic Genomics'deki 
mükemmel insanların

00:14:12.285 --> 00:14:14.723
domuz genomu üzerinde 
sıfırlama yapabildiği,

00:14:14.723 --> 00:14:17.249
problemli genleri bulabildiği 
ve onu düzeltebildiği

00:14:17.249 --> 00:14:20.321
bir dönemde doğduğumuz için çok şanslıyız.

NOTE Paragraph

00:14:20.321 --> 00:14:23.360
CA: Ancak bu sadece vücutta değil --
bu tabii ki muhteşem.

00:14:23.360 --> 00:14:26.681
(Alkış)

00:14:26.681 --> 00:14:30.976
Bu, şu an için sizin ilginizi çeken 
dayanıklı vücutlar değil sadece.

00:14:30.976 --> 00:14:33.008
Bu dayanıklı zihinler de demek.

00:14:33.008 --> 00:14:38.848
Sanırım bu grafik size oldukça 
etkili bir şey söylüyor.

00:14:38.848 --> 00:14:40.032
Bu ne anlama geliyor?

NOTE Paragraph

00:14:40.032 --> 00:14:43.680
MR: Bu grafiğin söylediği şey, 
Ray Kurzweil'dan geliyor,

00:14:43.680 --> 00:14:46.230
bilgisayarın donanım,

00:14:46.230 --> 00:14:51.293
aygıt ve yazılımını işleme sürecindeki

00:14:51.293 --> 00:14:54.288
oran eğri boyunca artıyor,

00:14:54.288 --> 00:14:58.460
2020 yıllarında, bugün önceki 
sunumlarda da gördüğümüz gibi,

00:14:58.460 --> 00:15:01.625
bilgiyi ve etrafımızdaki dünyayı

00:15:01.625 --> 00:15:07.068
insan zihni ile aynı oranda işleyen 
bilgi teknolojileri olacak.

NOTE Paragraph

00:15:08.333 --> 00:15:12.027
CA: Böyle olunca da, beynimizin 
içeriğini elde edeceğinize

00:15:12.027 --> 00:15:16.114
ve onu sonsuza kadar 
saklayacağınıza inanarak

00:15:16.114 --> 00:15:22.457
aslında dünya için 
hazır olmuş mu olacaksınız?

00:15:22.457 --> 00:15:24.287
Bunu nasıl ifade edersin?

NOTE Paragraph

00:15:24.287 --> 00:15:28.728
MR: Şey, Chris, üzerinde çalıştığımız şey;

00:15:28.728 --> 00:15:31.213
insanların, kişisel özelliklerinin,

00:15:31.213 --> 00:15:35.221
kişiliklerinin, hatıralarının, 
duygularının, inançlarının,

00:15:35.221 --> 00:15:37.101
davranışlarının ve değerlerinin,

00:15:37.101 --> 00:15:40.147
bizim bugün Google'a, Amazon'a, 
Facebook'a yüklediğimiz her şeyin

00:15:40.147 --> 00:15:44.999
bütününden oluşan bir zihin dosyası 
yaratabileceği bir durum oluşturmak.

00:15:44.999 --> 00:15:51.174
Orada depolanmış olan tüm bilgi, 
gelecek birkaç on yıl içinde

00:15:51.174 --> 00:15:55.560
yazılımın bilinci yineleyebildiği 
zaman geldiğinde,

00:15:55.560 --> 00:16:00.474
zihin dosyamızda olması muhtemel 
bilinci hayata döndürebilecek.

NOTE Paragraph

00:16:00.474 --> 00:16:03.039
CA: Şimdi sen sadece bununla 
boşa uğraşıp durmuyorsun.

00:16:03.039 --> 00:16:06.160
Sen ciddisin. Yani, kim bu?

NOTE Paragraph

00:16:06.160 --> 00:16:10.549
MR: Bu benim sevgili eşim, Bina'nın
bir robot versiyonu.

00:16:10.549 --> 00:16:13.010
Biz ona Bina 48 diyoruz.

00:16:13.010 --> 00:16:16.609
Teksas'ta Hanson Robotics 
tarafından programlandı.

00:16:16.609 --> 00:16:19.581
National Geographic dergisinin 
orta sayfası

00:16:19.581 --> 00:16:22.251
o ve bakıcılarından birisiyle,

00:16:22.251 --> 00:16:24.294
kendisi internette geziniyor

00:16:24.294 --> 00:16:29.548
ve Bina'nın kişisel özelliklerinin, 
kişiliklerinin yüzlerce saatine sahip.

00:16:29.548 --> 00:16:31.794
O, sanki iki yaşında bir çocuk gibi

00:16:31.794 --> 00:16:34.975
ama insanları şaşkına 
çeviren şeyler söylüyor,

00:16:34.975 --> 00:16:37.610
bunu en iyi ifade eden belki de

00:16:37.610 --> 00:16:40.928
Bina'nın cevaplarının genellikle 
sinir bozucu olduğunu

00:16:40.928 --> 00:16:42.188
ama diğer zamanlarda ise

00:16:42.188 --> 00:16:44.316
daha önce röportaj yaptığı

00:16:44.316 --> 00:16:47.316
kanlı canlı insanlar kadar 
inandırıcı olduğunu söyleyen

00:16:47.316 --> 00:16:50.195
Pulitzer ödülü sahibi, 
New York Times gazetecisi Amy Harmon.

NOTE Paragraph

00:16:50.195 --> 00:16:54.593
CA: Yani burada senin düşüncen, 
umudunun bir parçası,

00:16:54.593 --> 00:16:59.918
Bina'nın bu versiyonunun veya 
ileride daha üst bir versiyonunun

00:16:59.918 --> 00:17:03.150
sonsuza kadar yaşayacağı mı?

00:17:03.150 --> 00:17:05.456
MR: Evet. Sadece Bina değil, herkes.

00:17:05.456 --> 00:17:07.553
Bilirsin, sanal olarak 
zihin dosyalarımızı

00:17:07.553 --> 00:17:10.233
Facebook'da, Instagram'da, 
neye sahipsek onda tutmak

00:17:10.233 --> 00:17:12.779
bize bedavaya mal oluyor.

00:17:12.779 --> 00:17:16.842
Sosyal medya, bence, 
zamanımızın en mükemmel buluşu

00:17:16.842 --> 00:17:20.836
ve bize Siri'den daha iyi Siri'yi çıkaran, 
gittikçe daha iyisine imkân sağlayan

00:17:20.836 --> 00:17:23.924
ve bilinç işletim sistemlerini geliştiren

00:17:23.924 --> 00:17:26.571
uygulamalar kullanışlı hâle geldikçe

00:17:26.571 --> 00:17:29.473
dünyadaki herkes, milyarlarca insan,

00:17:29.473 --> 00:17:33.211
kendilerinin zihin 
klonlarını geliştirebilecek,

00:17:33.211 --> 00:17:35.765
bunların internette 
kendi yaşamları olacak.

NOTE Paragraph

00:17:35.765 --> 00:17:37.219
CA: Yani mesele şu Martine,

00:17:37.219 --> 00:17:41.342
herhangi normal bir konuşma içinde
bu kulağa çok delice geliyor

00:17:41.342 --> 00:17:44.686
ama hayat açısından yaptığınız şey,

00:17:44.726 --> 00:17:46.786
bu hafta burada duyduğumuz şeyler,

00:17:46.786 --> 00:17:49.272
zihinlerimizin verdiği 
inşa edilmiş gerçeklikler,

00:17:49.272 --> 00:17:52.776
diyorum ki, buna karşı bahse giremezsin.

NOTE Paragraph

00:17:52.776 --> 00:17:55.632
MR: Yani, sanırım gerçekten
benden gelen bir şey yok.

00:17:55.632 --> 00:18:02.296
Bilakis, belki ben, Çin'de, 
Japonya'da, Hindistan'da,

00:18:02.296 --> 00:18:05.686
Birleşik Devletler'de, 
Avrupa'daki mükemmel şirketlerin

00:18:05.686 --> 00:18:09.006
yürüttüğü olayların 
birazcık da olsa haber vericisiyim.

00:18:09.006 --> 00:18:13.709
İnsan bilincimizin gittikçe 
artan yönlerini tanımlayan kodu

00:18:13.709 --> 00:18:17.424
yazma üzerine çalışan 
onlarca milyon insan var

00:18:17.424 --> 00:18:22.509
ve bütün bu bağlantıların 
bir araya geleceğini

00:18:22.509 --> 00:18:26.641
ve sonunda insan bilincini oluşturacağını 
görmek için dâhi olmaya gerek yok

00:18:26.641 --> 00:18:28.847
ve bu da bizim değer verdiğimiz bir şey.

00:18:28.847 --> 00:18:30.975
Hayatta yapacak çok fazla şey var

00:18:30.975 --> 00:18:32.448
ve eğer kitapları işlememize, 


00:18:32.448 --> 00:18:35.888
alışveriş yapmamıza, en iyi 
arkadaşımız olmasına yardımcı olacak,

00:18:35.888 --> 00:18:38.785
kendimizin bir dijital tıpatıp 
aynısına sahip olabilirsek,

00:18:38.785 --> 00:18:40.705
inanıyorum ki zihin klonlarımız,

00:18:40.705 --> 00:18:41.705
kendimizin dijital versiyonları

00:18:41.705 --> 00:18:43.787
bizim nihai en iyi arkadaşlarımız olacak

00:18:43.787 --> 00:18:46.378
ve kişisel olarak benim için, Bina için

00:18:46.378 --> 00:18:48.398
yine kişisel olarak,

00:18:48.398 --> 00:18:50.186
birbirimizi deli gibi seviyoruz.

00:18:50.186 --> 00:18:51.982
Her gün, diyoruz ki;

00:18:51.982 --> 00:18:54.517
"Vay be, seni 30 yıl 
öncekinden daha çok seviyorum.

00:18:54.517 --> 00:18:57.663
Bizim için, zihin klonlarının

00:18:57.663 --> 00:18:59.587
ve iyileştirilmiş vücutların beklentisi

00:18:59.587 --> 00:19:02.827
bizlerin gönül ilişkisidir Chris, 
sonsuza kadar gidebilecek bir aşk.

00:19:02.827 --> 00:19:05.999
Biz hiç birbirimizden sıkılmıyoruz.
Eminim ki sıkılmayacağız da.

NOTE Paragraph

00:19:05.999 --> 00:19:08.531
CA: Sanırım Bina burada, değil mi?
MR: Evet, burada.

00:19:08.531 --> 00:19:11.554
CA: Çok olabilir, bilmiyorum,
mikrofonumuz var mı?

00:19:11.554 --> 00:19:15.246
Bina, seni sahneye davet edebilir miyiz?
Sana bir soru sormak istiyorum.

00:19:15.246 --> 00:19:16.894
Ayrıca seni görmeliyiz.

NOTE Paragraph

00:19:16.894 --> 00:19:19.843
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:19:23.442 --> 00:19:24.998
Teşekkürler, teşekkürler.

00:19:24.998 --> 00:19:27.691
Gel hadi, Martine'e katıl.

00:19:27.691 --> 00:19:32.544
Yani, bak, evlendiğinde,

00:19:32.544 --> 00:19:35.633
biri sana, birkaç yıl içinde,

00:19:35.633 --> 00:19:37.931
evlendiğin adam, 
kadın olacak,

00:19:37.931 --> 00:19:41.283
bundan sonraki birkaç yıl içinde de
sen bir robot olacaksın deseydi--

00:19:41.283 --> 00:19:43.898
(Gülüşmeler) --

00:19:43.898 --> 00:19:46.763
Nasıl olurdu? Nasıl düşünürdün?

NOTE Paragraph

00:19:46.763 --> 00:19:49.479
Bina Rothblatt: Çok 
heyecanlı bir maceraydı

00:19:49.479 --> 00:19:52.089
ve o zamanlar bunun 
olacağını hiç düşünmezdim,

00:19:52.089 --> 00:19:55.676
fakat yeni hedefler bulmaya 
ve bu hedefleri değerlendirmeye

00:19:55.676 --> 00:19:57.197
ve bunları başarmaya başladık

00:19:57.197 --> 00:20:00.074
ve farkına varmadan
daha ileriye sürekli ileri gidiyorduk

00:20:00.074 --> 00:20:02.311
ve hâlâ da durmuş değiliz,
bu muhteşem bir şey.

NOTE Paragraph

00:20:02.311 --> 00:20:05.376
CA: Martine bana gerçekten 
çok güzel bir şey söyledi,

00:20:05.376 --> 00:20:08.135
aslında buraya gelmeden 
önce Skype üzerinden,

00:20:08.135 --> 00:20:13.966
zihin dosyası olarak yüzlerce
yıl yaşamak istediğini

00:20:13.966 --> 00:20:16.292
söyledi

00:20:16.752 --> 00:20:19.424
ama sensiz değil.

NOTE Paragraph

00:20:19.424 --> 00:20:21.502
BR: Doğru, bunu birlikte 
yapmak istiyoruz.

00:20:21.502 --> 00:20:23.462
Biz aynı zamanda 
dondurulmuş canlılarız

00:20:23.462 --> 00:20:25.275
ve birlikte uyanmak istiyoruz.

NOTE Paragraph

00:20:25.275 --> 00:20:27.741
CA: İşte gördüğünüz gibi,
benim bakış açımla,

00:20:27.741 --> 00:20:30.936
bu sadece benim duyduğum en mükemmel 
hayatlardan bir tanesi değil,

00:20:30.936 --> 00:20:33.940
o, benim duyduğum en mükemmel 
aşk hikâyelerinden birisi.

00:20:33.940 --> 00:20:36.300
İkinizi de TED'de görmüş 
olmak büyük bir mutluluk.

00:20:36.300 --> 00:20:37.646
Çok teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:20:37.646 --> 00:20:39.968
MR: Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:20:39.968 --> 00:20:46.609
(Alkış)