1
00:00:00,286 --> 00:00:02,807
Chris Anderson: Pekâlâ, 
öyle tahmin ediyorum ki

2
00:00:02,807 --> 00:00:05,268
hayatın hakkında konuşacağız

3
00:00:05,268 --> 00:00:08,426
ve benimle paylaştığınız
bazı resimleri kullanacağız.

4
00:00:08,426 --> 00:00:11,375
Sanırım şu fotoğrafla başlamalıyız.

5
00:00:11,375 --> 00:00:13,743
Peki, kim bu?

6
00:00:14,423 --> 00:00:19,492
Martine Rothblatt: Bu benim
en büyük oğlumuz Eli ile birlikte.

7
00:00:19,492 --> 00:00:21,382
Beş yaşlarındaydı.

8
00:00:21,382 --> 00:00:23,495
Bu fotoğraf Nijerya'da çekilmişti,

9
00:00:23,495 --> 00:00:27,489
Washington, D.C. baro sınavının 
hemen ertesinde çekilmişti.

10
00:00:27,489 --> 00:00:31,064
CA: Peki ama bu çok da 
Martine'e benzemiyor.

11
00:00:32,084 --> 00:00:39,841
MR: Evet. Bu benim erkekkenki hâlim,
büyütülüş şeklimdeki gibi.

12
00:00:39,841 --> 00:00:43,733
Erkekten kadına, Martin'den Martine'e 
dönüşümümden önce.

13
00:00:43,733 --> 00:00:45,762
CA: Martin Rothblatt olarak yetiştirildin.

14
00:00:45,762 --> 00:00:46,807
MR: Doğru.

15
00:00:46,807 --> 00:00:51,431
CA: Bu resmin çekilmesinden yaklaşık 
bir yıl sonra güzel bir kadınla evlendin.

16
00:00:51,431 --> 00:00:53,947
İlk görüşte aşk mıydı? Ne oldu?

17
00:00:53,947 --> 00:00:55,757
MR: İlk görüşte aşktı.

18
00:00:55,757 --> 00:01:00,170
Bina'yı Los Angeles'da 
bir diskotekte gördüm

19
00:01:00,170 --> 00:01:03,653
ve sonra birlikte yaşamaya başladık

20
00:01:03,653 --> 00:01:07,484
ama onu ilk gördüğüm anda
onun etrafındaki enerjiyi gördüm.

21
00:01:07,484 --> 00:01:09,156
Ona dans etmeyi teklif ettim.

22
00:01:09,156 --> 00:01:12,058
O da bana benim etrafımda 
bir enerji gördüğünü söyledi.

23
00:01:12,058 --> 00:01:15,753
Ben bekâr ve çocuklu bir erkektim.
O da bekâr ve çocuklu bir kadındı.

24
00:01:15,753 --> 00:01:18,928
Birbirimize çocuklarımızın 
resimlerini gösterdik

25
00:01:18,928 --> 00:01:22,298
ve yaklaşık 33 yıldır 
mutlu bir evlilik sürdürüyoruz.

26
00:01:22,298 --> 00:01:26,832
(Alkış)

27
00:01:26,832 --> 00:01:29,890
CA: O zamanlarda, 
uydular hakkında çalışan

28
00:01:29,890 --> 00:01:31,585
yetenekli bir girişimciydin.

29
00:01:31,585 --> 00:01:33,847
Sanırım iki tane başarılı şirketin vardı

30
00:01:33,847 --> 00:01:35,951
ve sonra radyoları 
dönüştürmek için uyduları

31
00:01:35,951 --> 00:01:40,162
nasıl kullanabileceğimize ilişkin 
problemi ele almıştın.

32
00:01:40,162 --> 00:01:41,825
Biraz bundan bahset.

33
00:01:41,825 --> 00:01:44,241
MR: Evet. Her zaman uzay 
teknolojisini sevmişimdir

34
00:01:44,241 --> 00:01:47,092
ve uydular, bana, atalarımızın

35
00:01:47,092 --> 00:01:50,021
kanoları ilk defa 
suya itmeleri gibi gelmiştir.

36
00:01:50,021 --> 00:01:53,388
Yani, gökyüzü okyanusunda seyrüseferin

37
00:01:53,388 --> 00:01:55,826
bir parçası olmak benim için 
çok heyecan vericiydi

38
00:01:55,826 --> 00:02:00,354
ve farklı uydu iletişim 
sistemlerini geliştirdikçe,

39
00:02:00,354 --> 00:02:05,655
yaptığım temel şey daha büyük 
ve daha güçlü uyduları fırlatmaktı,

40
00:02:05,655 --> 00:02:09,316
bunun sonu olarak da alıcı antenlerin

41
00:02:09,316 --> 00:02:11,290
daha küçük olabileceğiydi

42
00:02:11,290 --> 00:02:15,144
ve doğrudan televizyon yayınının ardından

43
00:02:15,144 --> 00:02:18,678
eğer daha güçlü bir uydu yapabilirsek


44
00:02:18,678 --> 00:02:21,418
alıcı çanağın daha küçük 
olabileceği fikri aklıma geldi.

45
00:02:21,418 --> 00:02:24,710
Öyle ki bu çanak parabolik 
çanağın sadece bir parçası,

46
00:02:24,710 --> 00:02:28,449
bir otomobilin üstüne yerleştirilecek 
küçük düz bir parça olabilirdi

47
00:02:28,449 --> 00:02:32,350
ve ulusal uydu radyosuna sahip olabilirdi

48
00:02:32,350 --> 00:02:34,904
ve şu an bu sistem: Sirius XM.

49
00:02:34,904 --> 00:02:36,924
CA: Vay be. Kimler Sirius'u kullandı?

50
00:02:36,924 --> 00:02:39,506
(Alkış)

51
00:02:39,506 --> 00:02:41,684
MR: Aylık abonelikleriniz için 
teşekkür ediyorum.

52
00:02:41,684 --> 00:02:44,447
(Gülüşmeler)

53
00:02:44,447 --> 00:02:48,649
CA: Yani o zamanlardaki 
tüm tahminlere karşı başarılı oldu.

54
00:02:48,649 --> 00:02:50,878
Çok büyük bir ticari başarıydı

55
00:02:50,878 --> 00:02:55,197
ancak ondan kısa bir süre 
sonra 1990'ların başında

56
00:02:55,197 --> 00:02:59,713
hayatındaki bu büyük dönüşüm başladı
ve sen Martine olmaya başladın.

57
00:02:59,713 --> 00:03:03,300
MR: Doğru.
CA: Anlatsana, nasıl oldu?

58
00:03:05,010 --> 00:03:11,877
MR: Bina ve dört güzel 
çocuğumuzla bir toplantı yaptık

59
00:03:11,877 --> 00:03:16,749
ve her birine tek tek ruhumun

60
00:03:16,749 --> 00:03:22,739
her zaman bir kadın gibi hissettiğini

61
00:03:22,739 --> 00:03:27,334
ama eğer bunu söylersem insanların 
bana güleceğinden korktuğumu,

62
00:03:27,334 --> 00:03:29,863
bu yüzden hep saklı tuttuğumu

63
00:03:29,863 --> 00:03:32,998
ve sadece erkeksi tarafımı 
gösterdiğimi söyledim.

64
00:03:32,998 --> 00:03:36,016
Her biri bu konuya farklı yaklaştı.

65
00:03:36,016 --> 00:03:40,497
Bina: "Ben senin ruhunu seviyorum,

66
00:03:40,497 --> 00:03:44,073
dışı Martin ya da Martine 
benim için fark etmez,

67
00:03:44,073 --> 00:03:46,488
senin ruhunu seviyorum." dedi.

68
00:03:46,488 --> 00:03:50,320
Oğlum: "Eğer bir kadın olursan

69
00:03:50,320 --> 00:03:54,150
hâlâ benim babam 
olmaya devam edecek misin?" dedi.

70
00:03:54,150 --> 00:03:57,377
Ben de: "Evet her zaman 
senin baban olarak kalacağım." dedim

71
00:03:57,377 --> 00:04:00,675
ve hâlâ da onun babasıyım.

72
00:04:00,675 --> 00:04:05,226
En küçük kızım mükemmel bir 
beş yaş tepkisi verdi.

73
00:04:05,226 --> 00:04:08,667
Bana dedi ki: "Ben babamı seviyorum


74
00:04:08,667 --> 00:04:11,897
ve o (kadın) da beni seviyor.".

75
00:04:11,897 --> 00:04:16,432
Şöyle ki kızımın cinsiyetleri karıştırma 
konusunda hiçbir problemi yoktu.

76
00:04:16,432 --> 00:04:19,349
CA: Bu olaydan sonra şu kitabı yayınladın:

77
00:04:19,349 --> 00:04:21,229
"Cinsiyet Ayrımı".

78
00:04:21,229 --> 00:04:23,458
Bu kitaptaki iddian neydi?

79
00:04:23,458 --> 00:04:27,800
MR: Benim bu kitaptaki iddiam, 
dünyada yedi milyar insanın yaşadığı

80
00:04:27,800 --> 00:04:33,117
ve aslında bir cinsiyeti ifade etmenin 
yedi milyar farklı yolu olduğuydu.

81
00:04:33,117 --> 00:04:39,549
Her ne kadar insanların bir erkek 
veya bir kadın cinsel organı olsa da

82
00:04:39,549 --> 00:04:42,591
cinsel organlar sizin cinsiyetinizi

83
00:04:42,591 --> 00:04:45,400
ve hatta gerçekte 
cinsel kimliğinizi belirlemez.

84
00:04:45,400 --> 00:04:47,095
Bu sadece bir vücut yapısı

85
00:04:47,095 --> 00:04:48,526
ve üreme yollarıdır

86
00:04:48,526 --> 00:04:51,641
ve insanlar istedikleri 
cinsiyeti seçebilirler,

87
00:04:51,641 --> 00:04:54,477
eğer ki toplum tarafından

88
00:04:54,477 --> 00:04:57,477
erkek veya kadın kategorisini 
seçmeye zorlanmazlarsa,

89
00:04:57,477 --> 00:04:58,778
aynen Güney Afrika'nın

90
00:04:58,778 --> 00:05:01,778
insanları siyah veya beyaz 
kategorisini seçmeye zorladığı gibi.

91
00:05:01,778 --> 00:05:05,980
Antropoloji bilimden gelen bilgimizle 
biliyoruz ki; ırk bir kurgudur,

92
00:05:05,980 --> 00:05:08,782
her ne kadar ırkçılık 
çok çok gerçek olsa da

93
00:05:08,782 --> 00:05:11,382
ve şimdilerde ise toplumsal 
çalışmalardan biliyoruz ki

94
00:05:11,382 --> 00:05:15,140
ayrı erkek ve kadın cinsiyetleri 
yaratılmış bir kurgudur.

95
00:05:15,570 --> 00:05:18,335
Gerçek olan ise cinsiyetin değişkenliğidir

96
00:05:18,335 --> 00:05:22,225
ki bu da erkekten kadına 
bütün bir süreçte kesişmektedir.

97
00:05:22,225 --> 00:05:25,784
CA: Sen kendini her zaman 
yüzde yüz kadın hissetmiyorsun.

98
00:05:25,784 --> 00:05:28,019
MR: Doğru. Bazı açılardan cinsiyetimi

99
00:05:28,019 --> 00:05:31,920
aynen saç stilimi değiştirdiğim gibi 
değiştirdiğimi söyleyebilirim.

100
00:05:31,920 --> 00:05:39,142
CA: (Gülüşmeler) Peki, şimdi, 
bu senin mükemmel kızın, Jenesis.

101
00:05:39,142 --> 00:05:43,525
Oldukça kötü bir şey meydana 
geldiğinde yaklaşık bu yaşlardaydı.

102
00:05:43,525 --> 00:05:48,800
MR: Evet, evimizde kendi 
yatak odasına çıkan merdivenleri

103
00:05:48,800 --> 00:05:50,611
çıkamadığını fark etti

104
00:05:50,611 --> 00:05:52,813
ve doktorlarla geçirdiğimiz 
birkaç aydan sonra

105
00:05:52,813 --> 00:05:54,267
çok nadir görülen

106
00:05:54,267 --> 00:05:57,267
hemen hemen değişmeyecek 
şekilde ölümcül bir hastalık olan

107
00:05:57,267 --> 00:06:01,338
pulmoner arteriyel 
hipertansiyon teşhisi konuldu.

108
00:06:01,338 --> 00:06:03,639
CA: Peki buna nasıl tepki verdiniz?

109
00:06:03,639 --> 00:06:07,398
MR: Şey, öncelikle onu götürebileceğimiz 
en iyi doktorlara götürmeye çalıştık.

110
00:06:07,398 --> 00:06:08,415
Kendimizi en sonunda

111
00:06:08,415 --> 00:06:11,415
Washington, D.C.'deki Ulusal
Çocuk Hastanesi'nde bulduk.

112
00:06:11,415 --> 00:06:13,621
Çocuk kardiyolojisinin başındaki kişi,

113
00:06:13,621 --> 00:06:18,105
kızımı akciğer nakline yönlendireceğini

114
00:06:18,105 --> 00:06:19,984
ama umutlu olmamamız gerektiğini,

115
00:06:19,984 --> 00:06:22,096
çünkü uygun akciğerin, 
özellikle de çocuklar için,

116
00:06:22,096 --> 00:06:23,861
çok az olduğu söyledi.

117
00:06:23,861 --> 00:06:28,319
Bize, bu teşhisin konulduğu 
herkesin öldüğünü söyledi

118
00:06:28,319 --> 00:06:32,309
ve aranızda "Lorenzo'nun yağı" 
filmini izleyenleriniz varsa,

119
00:06:32,309 --> 00:06:34,843
ana karakterin ağlayarak 
merdivenlerden aşağı indiği

120
00:06:34,843 --> 00:06:41,089
ve oğlunun kaderine 
üzüldüğü bir sahne vardır,

121
00:06:41,089 --> 00:06:44,456
işte bizim de Jenesis için 
tam olarak hissettiğimiz şey buydu.

122
00:06:44,456 --> 00:06:48,078
CA: Ama sen bunu yapabileceklerinin 
bir sınırı olarak kabul etmedin.

123
00:06:48,078 --> 00:06:49,915
Araştırmaya ve bu hastalığı

124
00:06:49,915 --> 00:06:52,915
tedavi edecek bir yol bulmak 
için çalışmaya başladın.

125
00:06:52,915 --> 00:06:56,739
MR: Doğru. O dönemde 
haftalarca yoğun bakımda kaldı

126
00:06:56,739 --> 00:07:00,709
ve Bina ve ben 
hastanede kalacakları seçtik,

127
00:07:00,709 --> 00:07:03,101
diğeri ise çocuklarla ilgilenecekti

128
00:07:03,101 --> 00:07:05,678
ve ben hastanedeyden
ve o uyuyorken,

129
00:07:05,678 --> 00:07:07,373
hastanenin kütüphanesine gittim.

130
00:07:07,373 --> 00:07:12,221
Pulmoner hipertansiyon hakkında 
bulabildiğim tüm makaleleri okudum.

131
00:07:12,221 --> 00:07:15,680
Okulda bile hiç biyoloji dersi almamıştım,

132
00:07:15,680 --> 00:07:19,137
bu yüzden temel biyoloji kitaplarından 


133
00:07:19,137 --> 00:07:22,137
üniversite seviyesindeki 
kitaplara kadar gittim

134
00:07:22,137 --> 00:07:25,572
ve sonra tıbbi ders kitaplarına
ve ardından dergi makalelerine, git gel,

135
00:07:25,572 --> 00:07:29,635
sonunda birilerinin, bir tedavi bulma 
ihtimali olabileceğini düşünmek için

136
00:07:29,635 --> 00:07:31,400
yeterli bilgiyi elde etmiştim.

137
00:07:31,400 --> 00:07:35,254
Böylece kâr amacı 
gütmeyen bir dernek kurduk.

138
00:07:35,254 --> 00:07:39,597
İnsanlara bağış yapmaları 
için bir talepte bulundum

139
00:07:39,597 --> 00:07:42,336
ve böylece tıbbi araştırmayı 
karşılayabilecektik.

140
00:07:42,336 --> 00:07:45,981
Konu hakkında uzmanlaşmıştım--
doktorlar bana, Martine,

141
00:07:45,981 --> 00:07:49,696
bize sağladığın tüm 
destekler için çok minnetarız

142
00:07:49,696 --> 00:07:53,736
ama kızını kurtabilecek bir tedaviyi

143
00:07:53,736 --> 00:07:55,431
zamanında bulamayacağız dedi.

144
00:07:55,431 --> 00:08:02,652
Fakat, Burroughs Wellcome 
Şirketi tarafından geliştirilen

145
00:08:02,652 --> 00:08:05,764
hastalığın seyrini 
kesebilecek bir ilaç var

146
00:08:05,764 --> 00:08:10,570
fakat Burroughs Wellcome, 
Glaxo Wellcome tarafından alındı.

147
00:08:10,570 --> 00:08:12,723
Nadir ve seyrek görülen hastalıklar için

148
00:08:12,723 --> 00:08:16,015
hiçbir ilaç geliştirmeme kararı aldılar

149
00:08:16,015 --> 00:08:20,612
ve belki sen uydu 
iletişimleri alanındaki bilgini

150
00:08:20,612 --> 00:08:25,181
pulmoner hipertansyion için bir 
tedavi geliştirmek için kullanabilirsin.

151
00:08:25,191 --> 00:08:28,254
CA: Nasıl olur da bu ilaca erişebilirsin?

152
00:08:28,254 --> 00:08:30,428
MR: Glaxo Wellcome'a gittim

153
00:08:30,428 --> 00:08:35,907
ve üç kez reddedilişimden ve kapının 
yüzüme kapanmasından sonra,

154
00:08:35,907 --> 00:08:39,415
çünkü ilaç üzerindeki lisans hakkını

155
00:08:39,415 --> 00:08:42,208
bir uydu iletişimleri 
uzmanına vermeyeceklerdi,

156
00:08:42,208 --> 00:08:48,213
hiç kimseye ilacı vermeyeceklerdi

157
00:08:48,213 --> 00:08:51,682
ve benim bu alanda 
uzman olmadığımı düşündüler,

158
00:08:51,682 --> 00:08:58,276
en sonunda küçük bir grubu 
benimle birlikte çalışmaya ikna edebildim

159
00:08:58,276 --> 00:09:00,644
ve yeterli güvenirliliği oluşturabildik.

160
00:09:00,644 --> 00:09:02,525
Onların direncini zayıflattım

161
00:09:02,525 --> 00:09:05,995
ve bu arada bu işin başarılı 
olabileceğine dair hiçbir inançları yoktu,

162
00:09:05,995 --> 00:09:08,963
bana "zamanını boşa harcıyorsun. 
Kızın hakkında çok üzgünüz."

163
00:09:08,963 --> 00:09:10,414
demeye çalıştılar.

164
00:09:10,414 --> 00:09:13,432
Ancak en nihayetinde, 25.000 dolara

165
00:09:13,432 --> 00:09:17,900
ve elde edilen gelirlerin 
yüzde 10'u dâhil,

166
00:09:17,900 --> 00:09:21,200
bana bu ilacın dünya çapındaki 
haklarını verme konusunda anlaştık.

167
00:09:22,310 --> 00:09:28,616
CA: Yani sen bu ilacı mükemmel 
bir şekilde piyasaya sürdün,

168
00:09:28,616 --> 00:09:33,354
temelde parasal dengeyi 
saptayıp bir değer biçerek yaptın.

169
00:09:33,354 --> 00:09:37,185
MR: Ah evet Chris ama bu 
benim nihai sonucum değildi--

170
00:09:37,185 --> 00:09:40,180
onlara 25.000 dolarlık 
bir çek yazdıktan sonra,

171
00:09:40,180 --> 00:09:42,990
onlara "Peki, Jenesis için 
olan ilaç nerede?" dedim.

172
00:09:42,990 --> 00:09:46,041
Onlar bana "Ah, Martine, Jenesis 
için uygun bir ilaç yok.

173
00:09:46,041 --> 00:09:48,487
Bu bizim sadece farelerde 
denediğimiz bir şey." dediler.

174
00:09:48,487 --> 00:09:52,092
Bana, içinde az miktarda toz olan

175
00:09:52,092 --> 00:09:53,977
kilitlenebilir plastik torbada
bir şey verdiler.

176
00:09:53,977 --> 00:09:56,457
Bana "Bunu hiçbir insana verme" dediler

177
00:09:56,457 --> 00:10:00,265
ve bana patent olduğu söylenilen 
bir kâğıt parçası verdiler,

178
00:10:00,265 --> 00:10:04,096
ondan sonra bu ilacı hayata geçirecek 
bir yol bulmak zorundaydık.

179
00:10:04,096 --> 00:10:07,481
Birleşik Devletler'de en iyi 
üniversitelerde çalışan yüz kimyacı,

180
00:10:07,481 --> 00:10:11,830
bu küçük patenti bir ilaca dönüştürmenin 
mümkün olmadığına yemin ettiler.

181
00:10:11,830 --> 00:10:15,125
Eğer ilaç ortaya çıkarsa,
bu ilaç alınamaz,

182
00:10:15,125 --> 00:10:18,352
çünkü ilaç sadece 45 dakikalık 
bir yarılanma ömrüne sahipti.

183
00:10:18,352 --> 00:10:22,810
CA: Ve fakat, bir veya iki yıl sonra
elinde Jenesis için işe yarayan

184
00:10:22,810 --> 00:10:26,967
bir ilaç vardı.

185
00:10:26,967 --> 00:10:30,671
MR: Chris, mükemmel olan şey,

186
00:10:30,671 --> 00:10:33,654
bu değersiz toz parçasının 
sadece Jenesis için değil

187
00:10:33,654 --> 00:10:37,717
diğer insanların yaşamaları 
için de bir umut ışığı taşımasıdır,

188
00:10:37,717 --> 00:10:42,964
ne var ki; bu toz, yıllık

189
00:10:42,964 --> 00:10:47,097
bir buçuk milyar dolar gelir getiriyor.

190
00:10:47,097 --> 00:10:49,753
(Alkış)

191
00:10:49,753 --> 00:10:53,454
CA: Bak işte yaptın.

192
00:10:53,454 --> 00:10:57,007
Bu yüzden bu şirketi halka açtın değil mi?

193
00:10:57,007 --> 00:10:59,537
Bundan büyük bir servet elde ettin.

194
00:10:59,537 --> 00:11:03,531
Peki Glaxo'ya kaç para ödemiştin,
unutmadan, 25.000 doların yanısıra?

195
00:11:03,531 --> 00:11:07,339
MR: Evet, yani, her yıl onlara
1,5 milyar doların yüzde 10'unu ödüyoruz.

196
00:11:07,339 --> 00:11:10,754
150 milyon dolar,
geçen yıl 100 milyon dolar.

197
00:11:10,754 --> 00:11:12,644
Bu onlar için hayatları 
boyunca yaptıkları

198
00:11:12,644 --> 00:11:14,165
en büyük yatırımdı. (Gülüşmeler)

199
00:11:14,165 --> 00:11:16,232
CA: Sanırım en iyi haber ise

200
00:11:16,232 --> 00:11:18,089
şudur.

201
00:11:18,089 --> 00:11:22,362
MR: Evet. Jenesis tamamıyla 
mükemmel genç bir kız.

202
00:11:22,362 --> 00:11:24,985
Hâlâ hayatta, 30 yaşında ve sağlıklı.

203
00:11:24,985 --> 00:11:27,447
Beni, Bina'yı ve Jenesis'i görüyorsunuz.

204
00:11:27,447 --> 00:11:30,326
Jenesis hakkındaki en muhteşem şey,

205
00:11:30,326 --> 00:11:33,228
onun hayatta her şeyi 
yapabilecek olmasıydı

206
00:11:33,228 --> 00:11:36,774
ve inanın ki, eğer insanların 
sizin yüzünüze karşı

207
00:11:36,774 --> 00:11:39,846
ölümcül bir hastalığa yakalandığınızı 
söyleyerek yetiştiyseniz,

208
00:11:39,846 --> 00:11:41,559
muhtemelen Tahiti'ye giderdim,

209
00:11:41,559 --> 00:11:44,559
bunu da sadece kimseyle 
karşılaşmamak için yapardım.

210
00:11:44,559 --> 00:11:47,694
Bunun yerine o, United Therapeutics'de 
çalışmayı yeğledi.

211
00:11:47,694 --> 00:11:51,134
Nadir görülen hastaların 
ilaç alabilmesi için

212
00:11:51,134 --> 00:11:53,522
elinden gelen her şeyi 
yapmak istediğini söylüyor

213
00:11:53,522 --> 00:11:58,212
ve bugün o bizim telekonferans 
etkinliklerimizin proje lideri.

214
00:11:58,222 --> 00:12:01,821
Bu telekonferanslarda, pulmoner 
hipertansiyon için tedavi bulmak amacıyla

215
00:12:01,821 --> 00:12:04,880
tüm şirketin dijital olarak 
bir araya gelmesine yardımcı oluyor.

216
00:12:04,880 --> 00:12:07,987
CA: Ancak bu hastalığa yakalanan 
herkes o kadar da şanslı değil.

217
00:12:07,987 --> 00:12:12,442
Birçok insan bu sebeple ölüyor ve siz de 
bununla uğraşıyorsunuz. Peki nasıl?

218
00:12:12,442 --> 00:12:16,496
MR: Kesinlikle Chris. Bu hastalıktan 
ölmeye devam edenler

219
00:12:16,496 --> 00:12:19,805
sadece Birleşik Devletler'de 
yılda takriben 3.000 kişi,

220
00:12:19,805 --> 00:12:21,960
dünya çapında ise belki de bunun 10 katı,

221
00:12:21,960 --> 00:12:24,490
çünkü ilaçlar süreci yavaşlatıyor

222
00:12:24,490 --> 00:12:26,185
ama onu durdurmuyor.

223
00:12:26,185 --> 00:12:30,924
Pulmoner hipertansiyon, pulmoner fibroz,

224
00:12:30,924 --> 00:12:33,360
kistik fibroz, amfizem

225
00:12:33,360 --> 00:12:36,355
ve Leonard Nimoy'ın ölme 
sebebi olan koah için

226
00:12:36,355 --> 00:12:38,863
tek çare akciğer nakli

227
00:12:38,863 --> 00:12:40,823
ama maalesef ki akciğer nakli için

228
00:12:40,823 --> 00:12:43,525
Birleşik Devletler'de yılda

229
00:12:43,525 --> 00:12:46,525
sadece 2.000 insan için 
yeterli sayıda akciğer var

230
00:12:46,525 --> 00:12:49,822
ancak yılda yaklaşık yarım milyon insan

231
00:12:49,822 --> 00:12:52,121
akciğer yetersizliğinin 
son aşamasında ölüyor.

232
00:12:52,121 --> 00:12:54,815
CA: Peki bu konuda 
nasıl hareket ediyorsunuz?

233
00:12:54,815 --> 00:12:57,299
MR: Ben aynen binaların 
ve makina parçalarının

234
00:12:57,299 --> 00:13:00,712
sınırsız kaynağı ile 
arabaları ve uçakları

235
00:13:00,712 --> 00:13:03,104
ve binaları elimizde tuttuğumuz gibi,

236
00:13:03,104 --> 00:13:07,331
neden insanları, özellikle de 
akciğer hastalığı olanları,

237
00:13:07,331 --> 00:13:10,631
süresiz olarak hayatta tutacak 
organ nakli için sınırsız bir kaynak

238
00:13:10,631 --> 00:13:15,939
yapmayalım ihtimalini 
zihnimde canlandırıyorum.

239
00:13:16,106 --> 00:13:19,092
Böylece, insan genomunu 
çözen Craig Venter

240
00:13:19,092 --> 00:13:20,902
ve X ödülünün kurucusu olan

241
00:13:20,902 --> 00:13:23,444
Peter Diamandis ile birlikte
kurduğu bir şirketle,

242
00:13:23,444 --> 00:13:26,950
domuzun genetiğini değiştirmek için

243
00:13:26,950 --> 00:13:30,566
bir takım oluşturduk,

244
00:13:30,711 --> 00:13:35,216
böylece domuzun organları 
insan vücudu tarafından reddedilmeyecek

245
00:13:35,216 --> 00:13:38,327
ve dolayısıyla da 
nakledilebilir organlar için

246
00:13:38,327 --> 00:13:40,742
sınırsız bir kaynak sağlamış olacağız.

247
00:13:40,742 --> 00:13:43,714
Bunu şirketimiz, United Therapeutics, 
aracılığıyla yapıyoruz.

248
00:13:43,714 --> 00:13:46,779
CA: Yani sen, neydi, bir on yıl içinde

249
00:13:46,779 --> 00:13:51,260
bu kişilerle, nakledilebilir akciğer 
sıkıntısını çözeceğinize inanıyorsun.

250
00:13:51,260 --> 00:13:52,839
MR: Kesinlikle, Chris.

251
00:13:52,839 --> 00:13:56,531
Direkt televizyon yayını, Sirius XM'de 
başarılı olduğumuz kadar

252
00:13:56,531 --> 00:13:59,619
bunda da başarılı olacağımızdan eminim.

253
00:13:59,619 --> 00:14:01,825
Aslına bakarsan bu atla deve değil.

254
00:14:01,825 --> 00:14:05,284
Bu, bir genden diğerine kadar 
uzak olan, kolay bir mühendislik.

255
00:14:05,284 --> 00:14:08,666
Genom dizilimlemenin rutin olduğu 


256
00:14:08,666 --> 00:14:12,285
ve Synthetic Genomics'deki 
mükemmel insanların

257
00:14:12,285 --> 00:14:14,723
domuz genomu üzerinde 
sıfırlama yapabildiği,

258
00:14:14,723 --> 00:14:17,249
problemli genleri bulabildiği 
ve onu düzeltebildiği

259
00:14:17,249 --> 00:14:20,321
bir dönemde doğduğumuz için çok şanslıyız.

260
00:14:20,321 --> 00:14:23,360
CA: Ancak bu sadece vücutta değil --
bu tabii ki muhteşem.

261
00:14:23,360 --> 00:14:26,681
(Alkış)

262
00:14:26,681 --> 00:14:30,976
Bu, şu an için sizin ilginizi çeken 
dayanıklı vücutlar değil sadece.

263
00:14:30,976 --> 00:14:33,008
Bu dayanıklı zihinler de demek.

264
00:14:33,008 --> 00:14:38,848
Sanırım bu grafik size oldukça 
etkili bir şey söylüyor.

265
00:14:38,848 --> 00:14:40,032
Bu ne anlama geliyor?

266
00:14:40,032 --> 00:14:43,680
MR: Bu grafiğin söylediği şey, 
Ray Kurzweil'dan geliyor,

267
00:14:43,680 --> 00:14:46,230
bilgisayarın donanım,

268
00:14:46,230 --> 00:14:51,293
aygıt ve yazılımını işleme sürecindeki

269
00:14:51,293 --> 00:14:54,288
oran eğri boyunca artıyor,

270
00:14:54,288 --> 00:14:58,460
2020 yıllarında, bugün önceki 
sunumlarda da gördüğümüz gibi,

271
00:14:58,460 --> 00:15:01,625
bilgiyi ve etrafımızdaki dünyayı

272
00:15:01,625 --> 00:15:07,068
insan zihni ile aynı oranda işleyen 
bilgi teknolojileri olacak.

273
00:15:08,333 --> 00:15:12,027
CA: Böyle olunca da, beynimizin 
içeriğini elde edeceğinize

274
00:15:12,027 --> 00:15:16,114
ve onu sonsuza kadar 
saklayacağınıza inanarak

275
00:15:16,114 --> 00:15:22,457
aslında dünya için 
hazır olmuş mu olacaksınız?

276
00:15:22,457 --> 00:15:24,287
Bunu nasıl ifade edersin?

277
00:15:24,287 --> 00:15:28,728
MR: Şey, Chris, üzerinde çalıştığımız şey;

278
00:15:28,728 --> 00:15:31,213
insanların, kişisel özelliklerinin,

279
00:15:31,213 --> 00:15:35,221
kişiliklerinin, hatıralarının, 
duygularının, inançlarının,

280
00:15:35,221 --> 00:15:37,101
davranışlarının ve değerlerinin,

281
00:15:37,101 --> 00:15:40,147
bizim bugün Google'a, Amazon'a, 
Facebook'a yüklediğimiz her şeyin

282
00:15:40,147 --> 00:15:44,999
bütününden oluşan bir zihin dosyası 
yaratabileceği bir durum oluşturmak.

283
00:15:44,999 --> 00:15:51,174
Orada depolanmış olan tüm bilgi, 
gelecek birkaç on yıl içinde

284
00:15:51,174 --> 00:15:55,560
yazılımın bilinci yineleyebildiği 
zaman geldiğinde,

285
00:15:55,560 --> 00:16:00,474
zihin dosyamızda olması muhtemel 
bilinci hayata döndürebilecek.

286
00:16:00,474 --> 00:16:03,039
CA: Şimdi sen sadece bununla 
boşa uğraşıp durmuyorsun.

287
00:16:03,039 --> 00:16:06,160
Sen ciddisin. Yani, kim bu?

288
00:16:06,160 --> 00:16:10,549
MR: Bu benim sevgili eşim, Bina'nın
bir robot versiyonu.

289
00:16:10,549 --> 00:16:13,010
Biz ona Bina 48 diyoruz.

290
00:16:13,010 --> 00:16:16,609
Teksas'ta Hanson Robotics 
tarafından programlandı.

291
00:16:16,609 --> 00:16:19,581
National Geographic dergisinin 
orta sayfası

292
00:16:19,581 --> 00:16:22,251
o ve bakıcılarından birisiyle,

293
00:16:22,251 --> 00:16:24,294
kendisi internette geziniyor

294
00:16:24,294 --> 00:16:29,548
ve Bina'nın kişisel özelliklerinin, 
kişiliklerinin yüzlerce saatine sahip.

295
00:16:29,548 --> 00:16:31,794
O, sanki iki yaşında bir çocuk gibi

296
00:16:31,794 --> 00:16:34,975
ama insanları şaşkına 
çeviren şeyler söylüyor,

297
00:16:34,975 --> 00:16:37,610
bunu en iyi ifade eden belki de

298
00:16:37,610 --> 00:16:40,928
Bina'nın cevaplarının genellikle 
sinir bozucu olduğunu

299
00:16:40,928 --> 00:16:42,188
ama diğer zamanlarda ise

300
00:16:42,188 --> 00:16:44,316
daha önce röportaj yaptığı

301
00:16:44,316 --> 00:16:47,316
kanlı canlı insanlar kadar 
inandırıcı olduğunu söyleyen

302
00:16:47,316 --> 00:16:50,195
Pulitzer ödülü sahibi, 
New York Times gazetecisi Amy Harmon.

303
00:16:50,195 --> 00:16:54,593
CA: Yani burada senin düşüncen, 
umudunun bir parçası,

304
00:16:54,593 --> 00:16:59,918
Bina'nın bu versiyonunun veya 
ileride daha üst bir versiyonunun

305
00:16:59,918 --> 00:17:03,150
sonsuza kadar yaşayacağı mı?

306
00:17:03,150 --> 00:17:05,456
MR: Evet. Sadece Bina değil, herkes.

307
00:17:05,456 --> 00:17:07,553
Bilirsin, sanal olarak 
zihin dosyalarımızı

308
00:17:07,553 --> 00:17:10,233
Facebook'da, Instagram'da, 
neye sahipsek onda tutmak

309
00:17:10,233 --> 00:17:12,779
bize bedavaya mal oluyor.

310
00:17:12,779 --> 00:17:16,842
Sosyal medya, bence, 
zamanımızın en mükemmel buluşu

311
00:17:16,842 --> 00:17:20,836
ve bize Siri'den daha iyi Siri'yi çıkaran, 
gittikçe daha iyisine imkân sağlayan

312
00:17:20,836 --> 00:17:23,924
ve bilinç işletim sistemlerini geliştiren

313
00:17:23,924 --> 00:17:26,571
uygulamalar kullanışlı hâle geldikçe

314
00:17:26,571 --> 00:17:29,473
dünyadaki herkes, milyarlarca insan,

315
00:17:29,473 --> 00:17:33,211
kendilerinin zihin 
klonlarını geliştirebilecek,

316
00:17:33,211 --> 00:17:35,765
bunların internette 
kendi yaşamları olacak.

317
00:17:35,765 --> 00:17:37,219
CA: Yani mesele şu Martine,

318
00:17:37,219 --> 00:17:41,342
herhangi normal bir konuşma içinde
bu kulağa çok delice geliyor

319
00:17:41,342 --> 00:17:44,686
ama hayat açısından yaptığınız şey,

320
00:17:44,726 --> 00:17:46,786
bu hafta burada duyduğumuz şeyler,

321
00:17:46,786 --> 00:17:49,272
zihinlerimizin verdiği 
inşa edilmiş gerçeklikler,

322
00:17:49,272 --> 00:17:52,776
diyorum ki, buna karşı bahse giremezsin.

323
00:17:52,776 --> 00:17:55,632
MR: Yani, sanırım gerçekten
benden gelen bir şey yok.

324
00:17:55,632 --> 00:18:02,296
Bilakis, belki ben, Çin'de, 
Japonya'da, Hindistan'da,

325
00:18:02,296 --> 00:18:05,686
Birleşik Devletler'de, 
Avrupa'daki mükemmel şirketlerin

326
00:18:05,686 --> 00:18:09,006
yürüttüğü olayların 
birazcık da olsa haber vericisiyim.

327
00:18:09,006 --> 00:18:13,709
İnsan bilincimizin gittikçe 
artan yönlerini tanımlayan kodu

328
00:18:13,709 --> 00:18:17,424
yazma üzerine çalışan 
onlarca milyon insan var

329
00:18:17,424 --> 00:18:22,509
ve bütün bu bağlantıların 
bir araya geleceğini

330
00:18:22,509 --> 00:18:26,641
ve sonunda insan bilincini oluşturacağını 
görmek için dâhi olmaya gerek yok

331
00:18:26,641 --> 00:18:28,847
ve bu da bizim değer verdiğimiz bir şey.

332
00:18:28,847 --> 00:18:30,975
Hayatta yapacak çok fazla şey var

333
00:18:30,975 --> 00:18:32,448
ve eğer kitapları işlememize, 


334
00:18:32,448 --> 00:18:35,888
alışveriş yapmamıza, en iyi 
arkadaşımız olmasına yardımcı olacak,

335
00:18:35,888 --> 00:18:38,785
kendimizin bir dijital tıpatıp 
aynısına sahip olabilirsek,

336
00:18:38,785 --> 00:18:40,705
inanıyorum ki zihin klonlarımız,

337
00:18:40,705 --> 00:18:41,705
kendimizin dijital versiyonları

338
00:18:41,705 --> 00:18:43,787
bizim nihai en iyi arkadaşlarımız olacak

339
00:18:43,787 --> 00:18:46,378
ve kişisel olarak benim için, Bina için

340
00:18:46,378 --> 00:18:48,398
yine kişisel olarak,

341
00:18:48,398 --> 00:18:50,186
birbirimizi deli gibi seviyoruz.

342
00:18:50,186 --> 00:18:51,982
Her gün, diyoruz ki;

343
00:18:51,982 --> 00:18:54,517
"Vay be, seni 30 yıl 
öncekinden daha çok seviyorum.

344
00:18:54,517 --> 00:18:57,663
Bizim için, zihin klonlarının

345
00:18:57,663 --> 00:18:59,587
ve iyileştirilmiş vücutların beklentisi

346
00:18:59,587 --> 00:19:02,827
bizlerin gönül ilişkisidir Chris, 
sonsuza kadar gidebilecek bir aşk.

347
00:19:02,827 --> 00:19:05,999
Biz hiç birbirimizden sıkılmıyoruz.
Eminim ki sıkılmayacağız da.

348
00:19:05,999 --> 00:19:08,531
CA: Sanırım Bina burada, değil mi?
MR: Evet, burada.

349
00:19:08,531 --> 00:19:11,554
CA: Çok olabilir, bilmiyorum,
mikrofonumuz var mı?

350
00:19:11,554 --> 00:19:15,246
Bina, seni sahneye davet edebilir miyiz?
Sana bir soru sormak istiyorum.

351
00:19:15,246 --> 00:19:16,894
Ayrıca seni görmeliyiz.

352
00:19:16,894 --> 00:19:19,843
(Alkış)

353
00:19:23,442 --> 00:19:24,998
Teşekkürler, teşekkürler.

354
00:19:24,998 --> 00:19:27,691
Gel hadi, Martine'e katıl.

355
00:19:27,691 --> 00:19:32,544
Yani, bak, evlendiğinde,

356
00:19:32,544 --> 00:19:35,633
biri sana, birkaç yıl içinde,

357
00:19:35,633 --> 00:19:37,931
evlendiğin adam, 
kadın olacak,

358
00:19:37,931 --> 00:19:41,283
bundan sonraki birkaç yıl içinde de
sen bir robot olacaksın deseydi--

359
00:19:41,283 --> 00:19:43,898
(Gülüşmeler) --

360
00:19:43,898 --> 00:19:46,763
Nasıl olurdu? Nasıl düşünürdün?

361
00:19:46,763 --> 00:19:49,479
Bina Rothblatt: Çok 
heyecanlı bir maceraydı

362
00:19:49,479 --> 00:19:52,089
ve o zamanlar bunun 
olacağını hiç düşünmezdim,

363
00:19:52,089 --> 00:19:55,676
fakat yeni hedefler bulmaya 
ve bu hedefleri değerlendirmeye

364
00:19:55,676 --> 00:19:57,197
ve bunları başarmaya başladık

365
00:19:57,197 --> 00:20:00,074
ve farkına varmadan
daha ileriye sürekli ileri gidiyorduk

366
00:20:00,074 --> 00:20:02,311
ve hâlâ da durmuş değiliz,
bu muhteşem bir şey.

367
00:20:02,311 --> 00:20:05,376
CA: Martine bana gerçekten 
çok güzel bir şey söyledi,

368
00:20:05,376 --> 00:20:08,135
aslında buraya gelmeden 
önce Skype üzerinden,

369
00:20:08,135 --> 00:20:13,966
zihin dosyası olarak yüzlerce
yıl yaşamak istediğini

370
00:20:13,966 --> 00:20:16,292
söyledi

371
00:20:16,752 --> 00:20:19,424
ama sensiz değil.

372
00:20:19,424 --> 00:20:21,502
BR: Doğru, bunu birlikte 
yapmak istiyoruz.

373
00:20:21,502 --> 00:20:23,462
Biz aynı zamanda 
dondurulmuş canlılarız

374
00:20:23,462 --> 00:20:25,275
ve birlikte uyanmak istiyoruz.

375
00:20:25,275 --> 00:20:27,741
CA: İşte gördüğünüz gibi,
benim bakış açımla,

376
00:20:27,741 --> 00:20:30,936
bu sadece benim duyduğum en mükemmel 
hayatlardan bir tanesi değil,

377
00:20:30,936 --> 00:20:33,940
o, benim duyduğum en mükemmel 
aşk hikâyelerinden birisi.

378
00:20:33,940 --> 00:20:36,300
İkinizi de TED'de görmüş 
olmak büyük bir mutluluk.

379
00:20:36,300 --> 00:20:37,646
Çok teşekkür ederim.

380
00:20:37,646 --> 00:20:39,968
MR: Teşekkür ederim.

381
00:20:39,968 --> 00:20:46,609
(Alkış)