0:00:01.111,0:00:06.451
आज मी संताप या विषयावर बोलणार आहे.

0:00:09.128,0:00:11.130
मी अकरा वर्षांचा असताना

0:00:11.130,0:00:14.462
माझ्या काही मित्रांना [br]शिक्षण सोडताना पाहिलं.

0:00:14.462,0:00:18.684
त्यांच्या पालकांना पुस्तकांचा खर्च [br]परवडत नसे, म्हणून.

0:00:18.684,0:00:21.186
ते पाहून मला संताप आला.

0:00:23.316,0:00:26.068
२७ व्या वर्षी, मी

0:00:26.068,0:00:31.280
एका गुलामीत जगणाऱ्या [br]अगतिक पित्याची अवस्था ऐकली.

0:00:31.280,0:00:36.292
त्याच्या कन्येला एका वेश्यागृहाला [br]विकलं जात होतं

0:00:36.302,0:00:38.683
हे ऐकून मला संताप आला.

0:00:40.423,0:00:42.763
पन्नासाव्या वर्षी,

0:00:42.763,0:00:47.586
मी रस्त्यावर रक्ताच्या थारोळ्यात पडलो

0:00:47.586,0:00:50.532
माझ्या मुलासमवेत.

0:00:50.532,0:00:52.999
याचा मला संताप आला.

0:00:55.299,0:01:00.484
प्रिय मित्रांनो, संताप हा वाईट असतो [br]असं आपल्याला शतकानुशतकं शिकवलं गेलं.

0:01:01.274,0:01:03.486
आपले पालक, गुरुजन आणि धर्मगुरू -

0:01:03.486,0:01:09.371
सर्वानीच आपल्याला, संतापावर ताबा ठेवून [br]तो दडपून कसा टाकावा, हे शिकवलं

0:01:12.241,0:01:14.146
पण मी विचारतो, "का?"

0:01:15.596,0:01:20.513
आपण आपल्या संतापाचं रुपांतर [br]समाजाच्या भल्यात का करू शकत नाही?

0:01:20.513,0:01:22.109
आपण आपला संताप,

0:01:22.109,0:01:25.615
जगातल्या वाईट गोष्टींशी सामना करून, [br]त्या बदलण्यासाठी का वापरू शकत नाही?

0:01:29.705,0:01:32.176
हे करण्याचा मी प्रयत्न केला.

0:01:34.036,0:01:35.847
मित्रांनो,

0:01:37.367,0:01:43.370
माझ्या बऱ्याचशा तेजस्वी कल्पनांचा जन्म [br]संतापापोटीच झाला.

0:01:43.814,0:01:53.514
उदाहरणार्थ, जेव्हा मी ३५ व्या वर्षी, [br]एका छोट्या कारागृहात बंदी होतो,

0:01:54.564,0:01:57.067
ती संपूर्ण रात्र मी संतापात काढली.

0:01:57.957,0:02:01.017
पण त्यातून एका नवीन कल्पनेचा जन्म झाला.

0:02:01.017,0:02:04.176
पण त्याबद्दल मी नंतर बोलेन.

0:02:04.176,0:02:11.041
प्रथम, मी स्वतःचं नाव कसं ठेवलं, [br]त्या गोष्टीपासून सुरुवात करू.

0:02:13.481,0:02:17.622
माझ्या बालपणापासून मी महात्मा गांधींचा [br]जोरदार चाहता आहे.

0:02:19.032,0:02:24.321
गांधीजी स्वतंत्र भारत चळवळीचे नेते होते.

0:02:25.261,0:02:27.299
पण त्याहून महत्त्वाचं,

0:02:27.299,0:02:34.034
त्यांनी शिकवलं, ते [br]समाजाच्या सर्वात दुर्बल घटकांना

0:02:34.034,0:02:38.305
आणि सर्वाधिक वंचित लोकांना [br]मानाची आणि आदराची वागणूक देणं.

0:02:39.595,0:02:44.562
आणि म्हणूनच, १९६९ साली,

0:02:44.562,0:02:47.829
जेव्हा भारतभर महात्मा गांधींची [br]जन्मशताब्दी साजरी केली जात होती,

0:02:47.829,0:02:50.117
- त्यावेळी मी १५ वर्षांचा होतो-

0:02:50.117,0:02:52.474
तेव्हा मला एक कल्पना सुचली.

0:02:53.774,0:02:57.244
आपण ती वेगळ्या रीतीने का साजरी करून नये?

0:02:57.244,0:03:02.672
मला ठाऊक होतं, [br]आणि कदाचित तुम्हीही जाणत असाल,

0:03:02.672,0:03:10.665
की भारतात पुष्कळ लोक [br]निम्नतम जातींमध्ये जन्मतात.

0:03:12.185,0:03:15.324
आणि त्यांना अस्पृश्य म्हणून वागवलं जातं.

0:03:15.324,0:03:16.656
तर या लोकांना,

0:03:16.656,0:03:21.066
देवळात जाण्याची परवानगी मिळणं [br]तर सोडाच,

0:03:21.066,0:03:28.250
त्यांना उच्च जातीच्या लोकांच्या घरी [br]किंवा दुकानांत देखील जाता येत नाही.

0:03:28.250,0:03:33.564
तर, माझ्या गावच्या नेत्यांचा [br]माझ्यावर प्रभाव पडला.

0:03:33.564,0:03:38.102
ते जातीव्यवस्था आणि अस्पृश्यतेचा [br]जोरदार विरोध करीत असत.

0:03:38.102,0:03:40.274
आणि गांधीवादी आदर्शांबद्दल बोलत असत.

0:03:41.774,0:03:44.944
तर ती प्रेरणा घेऊन मी ठरवलं, [br]आपण लोकांसमोर एक आदर्श ठेवू.

0:03:44.944,0:03:51.389
अस्पृश्य समाजाने रांधून वाढलेलं अन्न

0:03:51.389,0:03:54.619
ग्रहण करण्याचं या नेत्यांना आमंत्रण देऊ.

0:03:54.619,0:03:59.551
मी काही निम्न जातीच्या, [br]तथाकथित अस्पृश्य, लोकांकडे गेलो.

0:04:01.421,0:04:05.807
त्यांना पटवून देण्याचा प्रयत्न केला. [br]पण हे त्यांच्या आकलनाबाहेरचं होतं.

0:04:05.807,0:04:09.760
ते म्हणाले, " छे छे. हे अशक्य आहे. [br]असं आजपर्यंत कधीच घडलं नाही."

0:04:11.070,0:04:12.784
मी म्हणालो, " हे नेते पहा,"

0:04:12.784,0:04:15.221
हे महान आहेत. [br]यांचा अस्पृश्यतेला विरोध आहे.

0:04:15.221,0:04:17.911
ते येतील. कुणीच आलं नाही, [br]तर आपण एक उदाहरण घालून देऊ.

0:04:20.891,0:04:26.751
त्या लोकांना मी अगदी भोळसट वाटलो.

0:04:28.161,0:04:30.651
शेवटी एकदाचे ते तयार झाले.

0:04:30.651,0:04:36.352
मी आणि माझे मित्र सायकली घेऊन गेलो. [br]त्या राजकीय नेत्यांना आमंत्रण देऊन आलो.

0:04:37.982,0:04:41.126
त्यातल्या प्रत्येकाने [br]आमंत्रण स्वीकारल्याचं पाहून

0:04:41.126,0:04:45.722
मी उत्तेजित झालो, नव्हे, [br]माझ्या अंगावर मूठभर मांस चढलं.

0:04:47.192,0:04:50.083
मला वाटलं, "किती महान कल्पना. [br]आपण एक आदर्श समाजासमोर ठेवू.

0:04:50.083,0:04:53.711
आपण समाजात परिवर्तन घडवून आणू."

0:04:55.451,0:04:57.004
तो दिवस उगवला.

0:04:57.724,0:05:03.467
हे सारे अस्पृश्य, [br]तीन स्त्रिया आणि दोन पुरुष,

0:05:03.467,0:05:06.816
यायला कबूल झाले.

0:05:07.436,0:05:13.075
त्यांनी आपल्याजवळचे सर्वोत्तम कपडे[br]घातले होते, असं मला स्मरतं.

0:05:14.475,0:05:16.740
त्यांनी नवीन भांडी आणली होती.

0:05:18.000,0:05:20.339
त्यांनी शेकडो वेळा आंघोळी केल्या होत्या.

0:05:20.339,0:05:23.300
कारण असं काही करणं [br]हे त्यांच्या आकलनाबाहेरचं होतं.

0:05:23.300,0:05:25.944
परिवर्तनाचा क्षण आला होता.

0:05:27.254,0:05:29.702
ते एकत्र जमले आणि त्यांनी स्वयंपाक केला.

0:05:30.402,0:05:33.000
सात वाजले.

0:05:33.000,0:05:35.876
आठ वाजेपर्यंत आम्ही वाट बघत राहिलो.

0:05:35.876,0:05:40.857
कारण नेते उशीरा येणं हे तर नेहमीचंच आहे.

0:05:40.857,0:05:42.539
म्हणजे एखादा तास उशीरा येणं.

0:05:43.239,0:05:49.922
तर, आठ वाजल्यानंतर आम्ही सायकली काढल्या [br]आणि त्या नेत्यांच्या घरी गेलो.

0:05:49.922,0:05:52.278
फक्त त्यांना आठवण करून देण्यासाठी.

0:05:54.248,0:05:58.945
त्यांच्यापैकी एका नेत्याच्या पत्नीने [br]मला सांगितलं,

0:05:58.945,0:06:03.960
"माफ करा, त्यांचं डोकं दुखतं आहे. [br]बहुतेक ते येऊ शकणार नाहीत."

0:06:03.960,0:06:06.037
मी दुसऱ्या नेत्याकडे गेलो.

0:06:06.037,0:06:10.097
आणि त्यांची पत्नी म्हणाली, [br]"बरं. तुम्ही जा. ते नक्की येतील."

0:06:11.357,0:06:15.469
म्हणून मला वाटलं, [br]हा जेवणाचा कार्यक्रम नक्की पार पडणार.

0:06:15.469,0:06:19.952
तितक्याशा मोठ्या प्रमाणावर का नसेना.[br]मी आमच्या ठिकाणी परत गेलो.

0:06:21.352,0:06:27.319
हे ठिकाण म्हणजे [br]नवीनच बांधलेलं महात्मा गांधी उद्यान.

0:06:28.559,0:06:30.053
दहा वाजले.

0:06:31.483,0:06:34.822
एकही नेता आला नाही.

0:06:36.132,0:06:38.835
या गोष्टीचा मला संताप आला.

0:06:40.275,0:06:46.679
मी महात्मा गांधींच्या पुतळ्याला [br]टेकून उभा होतो.

0:06:49.839,0:06:54.310
मी मनातून थकलो होतो. पार गळून गेलो होतो.

0:06:56.890,0:07:02.375
जिथे जेवण ठेवलं होतं, तिथे मी बसलो.

0:07:05.695,0:07:07.785
मी माझ्या भावना काबूत ठेवल्या होत्या.

0:07:07.785,0:07:12.279
पण पहिला घास घेताक्षणी

0:07:12.279,0:07:15.210
मला रडू कोसळलं.

0:07:15.210,0:07:20.149
आणि अचानक मला खांद्यावर [br]एका हाताचा स्पर्श जाणवला.

0:07:20.149,0:07:26.047
तो होता जखमा भरणारा मातेचा स्पर्श. [br]एका अस्पृश्य स्त्रीचा स्पर्श.

0:07:26.047,0:07:30.278
आणि ती म्हणाली, [br]"कैलाश, कशासाठी रडतो आहेस तू?"

0:07:31.598,0:07:34.011
तू तुझं काम केलंस.

0:07:34.011,0:07:37.136
तू अस्पृश्यांच्या हातचं जेवलास.

0:07:37.136,0:07:40.127
आमच्या आठवणीत असं कधीच घडलं नव्हतं.

0:07:41.207,0:07:45.789
ती म्हणाली, "आज तू जिंकलास."

0:07:45.789,0:07:50.759
आणि माझ्या मित्रांनो, [br]तिचं म्हणणं बरोबर होतं.

0:07:52.059,0:07:55.789
मध्यरात्रीनंतर मी घरी परतलो.

0:07:55.789,0:08:00.363
अंगणात बसलेले अनेक उच्चवर्णीय [br]वयोवृद्ध लोक पाहून

0:08:00.363,0:08:02.517
मला धक्काच बसला.

0:08:02.517,0:08:05.613
माझी आई आणि [br]घरातल्या इतर वयस्कर स्त्रिया रडत होत्या

0:08:05.613,0:08:10.071
आणि त्या वयोवृद्ध लोकांच्या [br]विनवण्या करीत होत्या.

0:08:10.071,0:08:13.005
कारण त्यांनी आमच्या घराण्याला[br]वाळीत टाकण्याची धमकी दिली होती.

0:08:14.345,0:08:19.477
आणि घराणं वाळीत टाकणं [br]ही सामाजिक शिक्षा,

0:08:19.477,0:08:22.591
कल्पनेतल्या कुठल्याही शिक्षेहून मोठी आहे.

0:08:23.975,0:08:28.821
मला एकट्याला शिक्षा द्यायला [br]ते कसेबसे राजी झाले.

0:08:28.821,0:08:33.336
ही शिक्षा म्हणजे शुद्धीकरण. [br]म्हणजे मी गावापासून ६०० मैलावर जायचं.

0:08:33.336,0:08:37.267
गंगा नदीत बुडी मारून पवित्र व्हायचं.

0:08:37.267,0:08:41.691
आणि त्यानंतर १०१ पुरोहितांना [br]भोजन द्यायचं.

0:08:41.691,0:08:45.239
त्यांचे पाय धुवून, ते चरणतीर्थ प्यायचं.

0:08:46.529,0:08:49.528
हा शुद्ध मूर्खपणा होता.

0:08:49.528,0:08:52.417
मी ही शिक्षा नाकारली.

0:08:53.267,0:08:55.397
मग त्यांनी मला कोणती शिक्षा केली?

0:08:55.397,0:09:01.194
त्यांनी मला माझ्याच स्वयंपाकघरात [br]आणि भोजनघरात जायला बंदी केली.

0:09:01.194,0:09:04.246
माझी भांडीकुंडी वेगळी ठेवण्यात आली.

0:09:04.246,0:09:09.300
पण ज्या रात्री मला संताप आला होता, [br]तेव्हा त्यांना मला वाळीत टाकायचं होतं.

0:09:10.600,0:09:14.633
पण मी संपूर्ण जातीव्यवस्थेलाच [br]वाळीत टाकण्याचं ठरवलं.

0:09:15.503,0:09:20.228
(टाळ्या)

0:09:20.988,0:09:26.003
आणि ते शक्य होतं, कारण त्याची सुरुवात

0:09:26.003,0:09:28.119
स्वतःचं आडनाव बदलून करता आली असती.

0:09:28.119,0:09:31.784
कारण भारतात, [br]बरीचशी आडनावं ही जातींची नावं असतात.

0:09:31.784,0:09:34.306
म्हणून मी स्वतःचं आडनाव गाळून टाकलं.

0:09:34.306,0:09:40.810
आणि त्यानंतर मी स्वतःला [br]एक नवीन आडनाव दिलं : सत्यार्थी.

0:09:40.810,0:09:43.776
त्याचा अर्थ, सत्याचा शोध घेणारा.

0:09:45.216,0:09:49.248
(टाळ्या)

0:09:49.248,0:09:52.585
संतापातून परिवर्तन घडवण्याची सुरुवात [br]ही अशी झाली.

0:09:54.095,0:09:56.704
मित्रांनो, तुमच्यापैकी कोणी ओळखेल का,

0:09:56.704,0:10:01.530
बाल अधिकार कार्यकर्ता होण्यापूर्वी [br]मी काय करीत होतो?

0:10:02.410,0:10:03.788
कोणाला ठाऊक आहे का?

0:10:04.898,0:10:06.169
नाही.

0:10:06.169,0:10:12.558
मी एक इंजिनीयर होतो. [br]इलेक्ट्रिकल इंजिनीयर.

0:10:12.558,0:10:17.662
आणि त्यावेळी मी शिकलो, की ऊर्जा

0:10:17.662,0:10:22.146
कोळसा जाळून निर्माण होणारी,

0:10:22.146,0:10:26.250
अणुभट्टीतल्या स्फोटांतून निर्माण होणारी,

0:10:26.250,0:10:29.442
रोरावणाऱ्या नदीच्या प्रवाहातली,

0:10:29.442,0:10:33.066
सोसाट्याच्या वाऱ्यामधली,

0:10:33.066,0:10:38.083
तिचं परिवर्तन केल्यावर, [br]लक्षावधी लोकांची आयुष्यं उजळू शकते.

0:10:38.963,0:10:43.495
मी हे ही शिकलो की,[br]अत्यंत दुर्दम्य रूपातली ऊर्जा कशा प्रकारे

0:10:43.495,0:10:47.970
समाजाच्या हितासाठी [br]चांगल्या कामी जुंपता येते.

0:10:52.925,0:10:59.692
तर आता, मी तुरुंगात कसा गेलो, [br]त्या गोष्टीकडे वळतो.

0:10:59.692,0:11:03.919
मी डझनभर मुलांना [br]गुलामगिरीतून सोडवल्याच्या आनंदात होतो.

0:11:03.919,0:11:06.890
त्यांना त्यांच्या पालकांच्या हातात [br]सोपवलं होतं.

0:11:06.890,0:11:10.078
एखाद्या मुलाला मुक्त केल्यावर [br]मला अवर्णनीय आनंद होतो.

0:11:11.238,0:11:12.428
मी खूप आनंदात होतो.

0:11:13.458,0:11:19.021
पण दिल्लीत परतण्यासाठी [br]आगगाडीची वाट पाहत असताना,

0:11:19.021,0:11:22.264
मला डझनावारी मुलं येताना दिसली.

0:11:22.264,0:11:25.562
कोणीतरी त्यांचा अपव्यापार करीत होतं.

0:11:25.562,0:11:28.415
त्या लोकांना मी थांबवलं.

0:11:28.415,0:11:30.517
पोलिसांजवळ त्यांची तक्रार केली.

0:11:30.517,0:11:35.071
पण त्या पोलिसांनी मला मदत करण्याऐवजी

0:11:35.071,0:11:40.773
मला या छोट्या कोठडीत टाकलं, [br]एखाद्या जनावरासारखं.

0:11:41.573,0:11:43.121
आणि त्याच संतापभरल्या रात्रीतून

0:11:43.121,0:11:46.972
एका अत्यंत तेजस्वी आणि [br]महान कल्पनेचा जन्म झाला.

0:11:47.632,0:11:53.100
मला वाटलं, मी १० मुलांना मुक्त करीत असेन, [br]पण आणखी ५० मुलं त्यात ओढली जात असतील,

0:11:53.100,0:11:54.560
तर त्यात काही अर्थ नाही.

0:11:54.560,0:11:57.368
ग्राहकांच्या ताकदीवर माझा विश्वास आहे.

0:11:57.368,0:12:00.852
आणि तुम्हाला सांगतो, एक गोष्ट [br]

0:12:00.852,0:12:05.968
माझ्या हातूनच नव्हे, [br]तर जगभरात प्रथमच घडली.

0:12:05.968,0:12:10.041
ग्राहकांना माहिती देऊन, जागरूक करून,

0:12:10.041,0:12:14.501
बालमजूर न वापरता बनवलेल्या गालिच्यांची [br]मागणी करण्यासाठी चळवळ उभारली गेली.

0:12:15.691,0:12:19.083
युरोप आणि अमेरिकेत [br]आम्हाला यश मिळालं आहे.

0:12:19.083,0:12:23.768
आणि दक्षिण आशियाई देशांत

0:12:23.768,0:12:27.024
बालमजुरीत ८० टक्के घट झाली आहे.

0:12:27.024,0:12:30.406
(टाळ्या)

0:12:32.736,0:12:39.397
इतकंच नव्हे, तर हा नव्याने जन्मलेला [br]ग्राहकाचा संताप, किंवा ही ग्राहक चळवळ

0:12:39.397,0:12:43.505
इतर देशांत आणि इतर उद्योगांमध्ये [br]पसरली आहे.

0:12:43.505,0:12:48.931
चॉकोलेट असो, कपडे असोत, पादत्राणे असोत, [br]त्याहूनही पलिकडे पोहोचली आहे.

0:12:51.271,0:12:52.823
वयाच्या ११व्या वर्षी मी संतापलो.

0:12:52.823,0:12:58.176
जेव्हा मला कळलं की प्रत्येक मुलासाठी [br]शिक्षण हे किती महत्त्वाचं आहे,

0:12:58.176,0:13:05.821
वापरलेली पुस्तकं जमा करून, गरीब मुलांना [br]मदत करण्याची कल्पना मला सुचली.

0:13:05.821,0:13:09.270
वयाच्या ११व्या वर्षी मी [br]पुस्तक-पेढी स्थापन केली.

0:13:10.570,0:13:11.813
मी इतकं करून थांबलो नाही.

0:13:11.813,0:13:14.046
कालांतराने, मी सहसंस्थापक झालो,

0:13:14.046,0:13:18.580
नागरी समाजातल्या एकमेव आणि सर्वात मोठ्या [br]शैक्षणिक मोहिमेचा.

0:13:18.580,0:13:21.571
ही मोहीम म्हणजे ग्लोबल कँपेन फॉर एज्युकेशन

0:13:22.221,0:13:26.866
या मोहिमेने शिक्षणाबद्दलची पूर्ण विचारसरणी[br]बदलून टाकली आहे.

0:13:26.866,0:13:29.257
शिक्षण हा दानधर्म नसून, [br]एक मानवी अधिकार ठरला आहे.

0:13:29.257,0:13:34.026
आणि त्यामुळे शाळेत न जाणाऱ्या मुलांची [br]संख्या कमी होण्यात ठोस मदत झाली आहे.

0:13:34.026,0:13:37.614
गेल्या १५ वर्षांत ही संख्या [br]अर्धी झाली आहे.

0:13:37.614,0:13:41.693
(टाळ्या)

0:13:43.753,0:13:46.867
२७ व्या वर्षी मला आलेल्या संतापामुळे

0:13:46.867,0:13:52.235
एक मुलगी [br]वेश्यागृहात विकली जाण्यापासून वाचली.

0:13:52.235,0:13:57.018
आणि त्यामुळे मला एक नवीन कल्पना सुचली.

0:13:57.018,0:14:01.271
धाड घालून सुटका करण्याचं एक नवीन तंत्र.

0:14:01.271,0:14:04.188
मुलांना गुलामगिरीतून सोडवण्यासाठी.

0:14:04.758,0:14:10.614
आणि मला सांगायला अभिमान वाटतो,[br]की सुदैवाने एक नव्हे, दहा-वीस नव्हे, तर

0:14:10.614,0:14:16.957
८३, ००० बालमजुरांना [br]मी आणि माझ्या सहकाऱ्यांनी मुक्त केलं आहे.

0:14:16.962,0:14:20.093
आणि त्यांना त्यांच्या कुटुंबांकडे, [br]मातांकडे सुपूर्द केलं आहे.

0:14:20.093,0:14:23.452
(टाळ्या)

0:14:25.692,0:14:27.979
याबद्दल जागतिक धोरणं हवीत, [br]हे मला ठाऊक होतं.

0:14:27.979,0:14:31.011
आम्ही जगभर बालमजुरीच्या विरोधात [br]पदयात्रा आयोजित केल्या.

0:14:31.011,0:14:37.073
यातून एक नवा आंतरराष्ट्रीय ठराव [br]निर्माण झाला.

0:14:37.073,0:14:41.172
अत्यंत वाईट परिस्थितीतल्या मुलांचं [br]संरक्षण करणारा.

0:14:42.262,0:14:46.351
याचा ठोस परिणाम म्हणजे [br]जगभरातल्या बालमजुरांची संख्या

0:14:46.351,0:14:51.891
गेल्या १५ वर्षांत १/३ ने कमी झाली आहे.

0:14:51.891,0:14:56.311
(टाळ्या)

0:14:56.311,0:14:59.721
तर, प्रत्येक वेळी,

0:14:59.721,0:15:03.510
संतापाने सुरुवात झाली.

0:15:03.510,0:15:06.159
त्याचं कल्पनेत रुपांतर झालं.

0:15:06.159,0:15:09.565
मग, कृती.

0:15:09.565,0:15:12.441
तर, संताप, पुढे काय?

0:15:12.441,0:15:14.920
कल्पना, आणि..

0:15:14.920,0:15:16.278
श्रोते: कृती

0:15:16.278,0:15:20.835
कै. स.: संताप, कल्पना, कृती. [br]जे करण्याचा मी प्रयत्न केला.

0:15:22.254,0:15:24.751
संताप ही एक शक्ती आहे, [br]संताप ही एक ऊर्जा आहे.

0:15:24.751,0:15:27.552
आणि निसर्ग नियमानुसार,

0:15:27.552,0:15:32.795
ऊर्जा निर्माण करता येत नाही, [br]किंवा नष्टही करता येत नाही.

0:15:32.795,0:15:39.685
तर मग, संतापाच्या ऊर्जेचं परिवर्तन करून, [br]तिला कामाला का जुंपू नये?

0:15:39.685,0:15:44.221
एक जास्त चांगलं, सुंदर, निःपक्ष [br]आणि न्यायपूर्ण जग निर्माण करण्यासाठी.

0:15:44.861,0:15:47.341
आपल्यापैकी प्रत्येकाच्या मनात [br]संताप असतोच.

0:15:47.341,0:15:53.241
आणि आता थोडक्यात एक गुपित सांगतो.

0:15:53.241,0:16:00.795
आपण अहंकाराच्या अरुंद कवचात [br]बंदिस्त राहिलो,

0:16:00.795,0:16:05.225
स्वार्थाच्या वर्तुळात फिरत राहिलो,

0:16:05.225,0:16:12.709
तर संतापाचं रुपांतर [br]तिरस्कार, हिंसा, सूड, नाश यात होईल.

0:16:13.539,0:16:16.595
पण आपण ही वर्तुळं भेदू शकलो,

0:16:16.595,0:16:22.481
तर त्याच संतापाचं रूपांतर [br]एका महान शक्तीमध्ये होईल.

0:16:22.481,0:16:26.828
आपण आपल्या अंगभूत करुणेद्वारे [br]ही वर्तुळं भेदू शकतो.

0:16:26.828,0:16:30.678
आणि जगाशी करुणेतून संबंध जोडू शकतो. [br]जग जास्त चांगलं बनवू शकतो.

0:16:30.678,0:16:34.351
तोच संताप करुणेत रूपांतरित करता येऊ शकतो.

0:16:34.351,0:16:38.936
तर प्रिय मित्रांनो, बंधुंनो आणि भगिनींनो, [br]नोबेल विजेता या नात्याने, पुन्हा एकदा

0:16:39.956,0:16:42.711
मी तुम्हाला विनवतो, संतापी व्हा

0:16:43.841,0:16:46.983
मी तुम्हाला विनवतो, संतापी व्हा.

0:16:48.003,0:16:52.299
आपल्यापैकी सर्वात जास्त संतापी तो,

0:16:52.299,0:16:59.510
जो आपल्या संतापाचं रुपांतर [br]कल्पना आणि कृतीमध्ये करेल.

0:17:00.440,0:17:02.275
अनेक धन्यवाद.

0:17:02.275,0:17:06.245
(टाळ्या)

0:17:15.115,0:17:18.924
ख्रिस एण्डर्सन: गेली अनेक वर्षे [br]आपण अनेकांचं प्रेरणास्थान आहात.

0:17:18.924,0:17:22.109
तुम्हाला प्रेरणा कोणापासून किंवा [br]कशापासून मिळते? आणि का?

0:17:22.629,0:17:24.341
कै.स. : प्रश्न चांगला आहे.

0:17:24.341,0:17:28.335
ख्रिस, तुम्हाला मी सत्य सांगतो,

0:17:28.335,0:17:32.849
दरवेळी जेव्हा मी एखाद्या मुलाला [br]मुक्त करतो,

0:17:32.849,0:17:37.028
तेव्हा आपल्या मातेला पुन्हा भेटण्याची आशा [br]सोडून दिलेल्या त्या मुलाचं,

0:17:37.028,0:17:41.335
मुक्त झाल्यावरचं हास्य,

0:17:41.335,0:17:43.890
आणि आपलं मूल

0:17:43.890,0:17:50.501
परत येऊन आपल्या मांडीवर बसेल [br]ही आशा पूर्णपणे गमावलेल्या मातेच्या

0:17:50.501,0:17:52.656
गालावर ओघळणारा तो आनंदाचा पहिला अश्रु.

0:17:52.656,0:17:57.809
त्यांच्या अनावर झालेल्या भावना.

0:17:57.809,0:18:01.154
त्यात मला देवाची झलक दिसते. [br]तीच माझी सर्वात मोठी प्रेरणा.

0:18:01.154,0:18:06.032
आणि मी पूर्वी म्हटल्याप्रमाणे, [br]एकदा नव्हे, तर हजारो वेळा

0:18:06.032,0:18:09.628
मला माझा हा देव पाहण्याचं [br]भाग्य लाभलं आहे.

0:18:09.628,0:18:11.640
आणि तीच माझी सर्वात मोठी प्रेरणा.

0:18:11.640,0:18:13.652
धन्यवाद.

0:18:13.652,0:18:15.665
(टाळ्या)