Thử tưởng tượng bạn không có
khả năng để nói những câu như "Tôi đói", "Tôi bị đau",
"Cảm ơn", hay "Tôi yêu bạn".
Bị mắc kẹt trong chính cơ thể bạn,
Một cơ thể không phản ứng
khi bạn ra lệnh.
Xung quanh bạn có nhiều người,
nhưng lại hoàn toàn cô độc.
Bạn ước rằng bạn có thể vươn ra,
để kết nối, để an ủi, đ
ể cùng tham gia với người khác.
Đó là thực tại của tôi trong suốt 13 năm.
Đa số chúng ta đều không thấy khó khăn
trong việc trò chuyện, giao tiếp.
Còn tôi thì nghĩ về nó rất nhiều.
Tôi đã có rất nhiều thời gian để suy nghĩ.
Suốt 12 năm đầu của cuộc đời,
Tôi từng là cậu bé bình thường,
hạnh phúc và khoẻ mạnh.
Nhưng rồi tất cả mọi thứ thay đổi.
Tôi mắc bệnh nhiễm trùng não.
Các bác sĩ không rõ bệnh đó là gì,
Nhưng họ đã điều trị cho tôi
tốt nhất có thể.
Tuy nhiên, bệnh tình của tôi
dần tệ hơn.
Cuối cùng thì tôi mất khả năng điều khiển
hành động của cơ thể,
giao tiếp bằng mắt,
và cuối cùng là khả năng nói của tôi.
Khi ở trong viện
Tôi rất mong được về nhà.
Tôi hỏi mẹ: "Nhà, bao giò?'
Đó là những từ cuối cùng tôi có thể
phát ra được thành tiếng.
Sau đó tôi đã không thể qua được tất cả
các bài kiểm tra nhận thức não bộ.
Người ta bảo bố mẹ tôi
rằng tôi trở nên vô dụng.
Rằng tôi sống thực vật và có trí tuệ
chỉ bằng đứa trẻ ba tháng tuổi.
Họ bảo bố mẹ cho tôi về
mà chăm sóc cho chu đáo
chờ đến khi tôi chết.
Trên thực tế, trong suốt cuộc đời mình,
bố mẹ đã dành toàn bộ thời gian
chăm sóc tôi theo cách tốt nhất có thể.
Bạn bè họ dần rời xa.
Một năm thành hai năm
rồi hai năm thành ba năm.
Dường như con người cũ của tôi
bắt đầu biến mất.
Những bộ trò chơi Lego và bộ trò chơi
điện tử tôi từng thích chơi bị cất đi
Tôi được chuyển ra khỏi phòng ngủ
đến một nơi tiện hơn.
Tôi trở thành một bóng ma,
thành những gì còn sót lại của một
cậu bé từng được mọi người yêu mến.
Trong suốt thời gian đó, trí tuệ tôi dần hồi phục lại.
Dần dần, khả năng nhận thức của
tôi bắt đầu khá hơn
Nhưng không ai để ý
rằng tôi đã dần sống lại.
Tôi để ý mọi thứ.
Như một người bình thường.
Tôi có thể nhìn thấy và thấu hiểu mọi thứ.
Nhưng tôi không có cách nào
để nói cho mọi người biết.
Con người tôi bị kẹt lại
trong một cơ thể gần như là bất động,
một bộ não hoạt động
giới hạn bởi tầm nhìn hạn hẹp.
Tôi chợt nghĩ đến
một thực tế đáng sợ rằng tôi
sẽ bị nhốt trong
thân thể này suốt cuộc đời còn lại,
hoàn toàn cô độc.
Tôi bị giam giữ và chỉ có thể làm bạn
với những suy nghĩ của riêng tôi.
Tôi sẽ không bao giờ được giải thoát.
Sẽ không có ai cư xử trìu mến với tôi.
Tôi sẽ không có bạn để nói chuyện cùng.
Sẽ không có ai chịu yêu tôi.
Tôi không còn mơ ước, hi vọng hay
mục tiêu phấn đấu.
Vâng, điều đó chẳng dễ chịu gì.
Tôi sống trong sợ hãi,
và, nói thẳng ra,
chờ cái chết đến giải thoát tôi,
chờ chết một mình trong một khu chăm sóc.
Tôi không chắc liệu mình
có thể diễn đạt bằng lời
cái cảm giác nhận ra mình không thể
giao tiếp được nữa.
Con người bạn tan biến trong lớp sương
mù dày đặc
và tất cả những xúc cảm và ham muốn bị
giới hạn, kìm hãm và câm nín.
Với tôi, cảm xúc đáng sợ nhất là
cảm thấy bất lực hoàn toàn.
Tôi chỉ vật vờ tồn tại.
Đó là một nơi tăm tối
để tìm lại bản thân mình
bởi vì theo một nghĩa nào đó,
bạn đã biến mất.
Mọi người đã quán xuyến
mọi việc thay tôi.
Họ quyết định xem
tôi ăn gì và khi nào thì ăn,
cho tôi nằm nghiêng bên nào
hay trói tôi vào chiếc xe lăn.
Tôi thường bị cho
ngồi trước màn hình tivi
xem đi xem lại Barney cả ngày.
Tôi nghĩ vì Barney
rất vui vẻ và hạnh phúc,
còn tôi chắc chắn là không,
điều này càng làm mọi việc tệ hơn.
Tôi đã hoàn toàn không có khả năng
thay đổi điều gì trong đời,
hoặc cái cách mọi người nghĩ về tôi.
Tôi quan sát mọi người hành xử
một cách lặng lẽ và vô hình
khi người ta nghĩ là không có ai
đang quan sát họ cả.
Nhưng thật không may,
tôi không chỉ là một người quan sát
Vì không có cách nào để giao tiếp,
tôi đã trở thành nạn nhân hoàn hảo:
một vật không thể phản kháng,
dường như không có cảm xúc
để mọi người tùy ý sử dụng
cho những tham vọng đen tối của họ.
Hơn 10 năm qua, những người
có nhiệm vụ trông nom tôi
lạm dụng tôi về mặt thể xác,
về lời nói và tình dục.
Mặc dù họ nghĩ tôi không biết,
nhưng tôi có cảm nhận được.
Lần đầu tiên
chuyện lạm dụng xảy ra,
tôi đã rất sốc và không thể tin nổi.
Tại sao họ có thể làm như thế
với tôi?
Tôi hết sức bối rối.
Tôi đã làm gì
để bị đối xử như vậy?
Một phần trong tôi muốn òa khóc
nhưng một phần lại muốn đấu tranh.
Nỗi đau, sự ảo não và sự tức giận
tràn ngập trong suy nghĩ của tôi.
Tôi cảm thấy mình
vô giá trị.
Không ai đến an ủi tôi.
Nhưng bố mẹ tôi không biết
điều gì đang diễn ra cả.
Tôi đã sống trong sợ hãi,
và tôi biết nó sẽ còn tiếp diễn.
Tôi chỉ không biết là bao giờ.
Tất cả những gì tôi biết
là tôi sẽ không còn như trước nữa.
Tôi nhớ một câu Whitney Houston
đã từng hát,
"Dù họ có lấy đi thứ gì của tôi,
thì họ không thể lấy đi nhân cách của tôi"
Và tôi đã tự nhủ,,
"Cô có chắc không?"
Mặc dù bố mẹ tôi có thể
phát hiện ra và giúp đỡ tôi.
Nhưng những năm tháng chăm sóc
phải thức giấc hai tiếng một lần
để trở người cho tôi,
cộng thêm nỗi đau mất đi đứa con trai,
đã là quá đủ với bố mẹ tôi.
Nhưng sau một lần tranh cãi giữa bố mẹ
vào giây phút mất hết hy vọng
và tuyệt vọng,
mẹ tôi quay về phía tôi
và nói tôi nên chết đi.
Tôi đã rất sốc, nhưng khi nghĩ về
những lời của bà,
trong tôi ngập tràn lòng từ bi và tình yêu
dành cho bà,
nhưng tôi không thể làm được gì.
Có rất nhiều lần tôi đã đầu hàng,
đắm chìm trong vực sâu tối tăm.
Tôi nhớ có một lần đặc biệt nhất.
Bố tôi bỏ tôi một mình trong xe
trong khi ông ấy đi mua một thứ gì đó
ở trong cửa hàng.
Một người lạ bước tới,
nhìn tôi và anh ta mỉm cười.
Tôi không biết tại sao,
nhưng hành động đơn giản đó,
khoảnh khắc thoáng qua kết nối
con người với nhau đó,
đã thay đổi cảm giác của tôi,
nó làm tôi muốn cố gắng tiến lên.
Sự tồn tại của tôi bị tra tấn
bởi sự đơn điệu,
sự thật thường quá sức chịu đựng.
Khi một mình với suy nghĩ của bản thân,
tôi tự tưởng tượng ra những cuộc phiêu lưu
của những con kiến đang bò trên sàn nhà.
Tôi tự dạy mình cách xem thời gian
bằng cách chú ý đến những cái bóng ở đâu
Bằng cách học sự di chuyển của
cái bóng tương ứng với thời gian trong ngày,
tôi đã biết được còn bao lâu nữa
thì đến lúc tôi được đón về.
Nhìn thấy bố tôi bước qua cách cửa
để đón tôi
là khoảnh khắc tuyệt vời nhất trong ngày.
Lí trí của tôi trở thành công cụ
mà tôi có thể sử dụng
vừa để đóng cánh cửa
để rút lui khỏi thực tế của tôi
vừa để mở rộng cách cửa vào không gian
nơi mà tôi có thể thoải mái tưởng tượng
Tôi đã hy vọng thực tế sẽ thay đổi
và sẽ có ai đó mong chờ
việc tôi quay trở lại với cuộc sống.
Nhưng tôi đã bị xóa sổ
như một lâu đài cát
được dựng lên quá gần với
những con sóng,
và thân phận của tôi
mà mọi người nhận định.
Đối với một số người tôi là Martin,
một cái vỏ rỗng, sống thực vật,
xứng đáng nhận những lời chửi rủa,
xua đuổi và cả lạm dụng nữa.
Với một số người khác,
tôi là một chàng trai bị bệnh não
đáng ra sẽ trưởng thành như một người
mà họ đối xử nhẹ nhàng tử tế.
Dù tốt hay xấu,
tôi là một cái khung tranh trống
được lắp vào các phiên bản
đã được định sẵn khác nhau.
Mỗi người sẽ nhìn tôi theo một cách khác.
Một chuyên viên trị liệu bằng cây cỏ
bắt đầu đến chăm sóc cho tôi 1 tuần 1 lần
Dù thông qua trực giác
hay vì sự chú ý đến tiểu tiết của cô ấy
điều người khác không để ý đến
mà cô ấy dần tin chắc rằng tôi có thể
hiểu được những thứ xung quanh
Cô ấy giục bố mẹ tôi
đưa tôi đến kiểm tra với các chuyên gia
về phương pháp trò chuyện thay thế.
Thế là trong vòng 1 năm,
tôi bắt đầu sử dụng
một chương trình máy tính để giao tiếp.
Nó vừa thú vị
mà vừa khó chịu.
Tôi nghĩ ra rất nhiều từ ngữ trong đầu
mà tôi nóng lòng dchia sẻ chúng.
Thỉnh thoảng, tôi cứ nói với bản thân
chỉ vì vì tôi nói được.
Tôi luôn có sẵn khán giả trong đầu mình,
và tôi tin rằng việc bày tỏ
suy nghĩ và ước muốn của mình
cũng là những gì
mọi người muốn nghe.
Nhưng khi tôi càng muốn
giao tiếp nhiều hơn,
tôi nhận ra rằng mọi thứ mới chỉ
là sự bắt đầu
để tạo ra tiếng nói mới của riêng tôi.
Tôi bị đẩy vào một thế giới mà
tôi không biết làm thế nào để tồn tại.
Tôi thôi không phải
đến trại chăm sóc
và bắt đầu công việc đầu tiên
là chạy máy phôtô.
Mặc dù nghe có vẻ rất đơn giản,
nhưng với tôi nó thật kì diệu.
Thế giới mới của tôi thật sự rất thú vị
nhưng thường xuyên bị quá tải
và đáng sợ.
Tôi như một người đàn ông trẻ con,
và dù nhiều lúc cảm thấy
như được giải phóng,
tôi vẫn khó hoà nhập.
Tôi cũng nhận ra rằng
rất nhiều người biết tôi từ lâu
thấy khó có thể từ bỏ suy nghĩ
về Martin đã tồn tại trong đầu họ.
Trong khi những người
mà tôi mới chỉ gặp mặt
đấu tranh để nhìn một người đàn ông
ngồi im lặng trên chiếc xe lăn.
Tôi đã nhận ra rằng có những người
sẽ chỉ lắng nghe tôi
khi tôi nói những gì mà họ trông đơi.
Mặt khác, có những người không quan tâm
và làm những gì
mà họ nghĩ là điều tốt nhất.
Tôi phát hiện ra cuộc đối thoại thực sự
không chỉ là
truyền đi một thông điệp nào đó,
mà là việc thông điệp đó
được lắng nghe và được tôn trọng.
Cho đến nay, mọi thứ vẫn tốt đẹp.
Cơ thể của tôi dần trở nên khỏe hơn.
Tôi có công việc trong ngành máy tính
mà tôi thích,
và thậm chí còn nuôi cả Kojak
một chú chó mà tôi muốn có bao năm nay
Nhưng tôi cũng muốn được chia sẻ
cuộc đời mình với ai đó.
Tôi nhớ khi ngồi ngắm nhìn cảnh vật
trên đường bố đưa tôi về nhà,
nghĩ về tình yêu tràn đầy trong người mình
nhưng lại không có ai để trao gửi.
Ngay khi tôi chấp nhận số phận
cô độc trong suốt phần đời còn lại,
tôi lại gặp Joan.
Cô ấy không chỉ là điều tuyệt vời nhất
đã đến với cuộc đời tôi,
mà Joan còn giúp tôi thách thức
quan niệm sai lầm về bản thân tôi.
Joan nói qua những câu nói của tôi
rằng cô ấy đã yêu tôi.
Tuy nhiên, sau tất cả những gì
mà tôi đã trải qua,
tôi vẫn không
rũ bỏ được niềm tin
rằng không có ai thực sự có thể
nhìn thấu bệnh tật khiếm khuyết
và chấp nhận con người thật của tôi.
Tôi cũng khó khăn
để hiểu ra tôi là một người trưởng thành.
Đây là lần đầu tiên có ai đó
coi tôi là một người đàn ông,
điều này đã làm tôi sững cả người.
Tôi nhìn xung quanh và hỏi :
"Ai cơ, tôi á?"
Tất cả băn khoăn khổ sở
đều thay đổi nhờ Joan.
Chúng tôi rất hợp nhau,
và tôi học được tầm quan trọng của việc
giao tiếp một cách cởi mở và thật lòng.
Tôi thấy an toàn và điều này đã cho tôi
thêm tự tin nói ra những điều tôi nghĩ.
Tôi bắt đầu cảm thấy sống lại,
như một người xứng đáng được yêu thương.
Tôi bắt đầu định hình
lại định mệnh của tôi.
Tôi nói nhiều hơn một chút ở nơi làm việc.
Tôi khẳng định sự độc lập của tôi
với mọi người xung quanh.
Được trao cho phương tiện giao tiếp
đã thay đổi tất cả.
Tôi sử dụng sức mạnh của con chữ
và sẽ thách thức những định kiến
của những người xung quanh tôi
và của cả chính tôi nữa.
Giao tiếp là điều khiến
chúng ta thành con người,
cho phép chúng ta kết nối
tới mức độ sâu xa nhất
đến những người xung quanh chúng ta...
kể câu chuyện của riêng ta,
bảy tỏ mong muốn, nhu cầu và ước nguyện,
hoặc nghe thấy điều đó từ những
người khác bằng việc lắng nghe họ.
Và đây là cách
ta cho thế giới biết chúng ta là ai.
Vậy chúng ta
là ai nếu thiếu đi điều đó?
Đối thoại thực sự
sẽ gia tăng sự thấu hiểu
và tạo ra một thế giới tràn đầy
sự quan tâm và lòng trắc ẩn.
Ngày xưa, tôi bị coi như là
một vật vô tri giác,
một con ma vô hồn
của một cậu bé trên chiếc xe lăn.
Bây giờ, tôi còn hơn cả thế nữa.
Một người chồng, một người con,
một người bạn,
một người anh, một doanh nhân,
cử nhân tốt nghiệp hạng danh giá,
một nhiếp ảnh gia nghiệp dư nhiệt tình.
Khả năng giao tiếp
đã mang đến cho tôi những điều này.
Chúng ta được nói rằng hành động
có sức mạnh hơn cả lời nói.
Nhưng tôi băn khoăn rằng,
có thật như thế không?
Ngôn ngữ của chúng ta,
dù chúng ta giao tiếp thế nào,
cũng đều thật sự mạnh mẽ.
Dù chúng ta có nói từ ngữ
với giọng điệu riêng,
gõ chữ bằng con mắt mình,
hoặc giao tiếp ngôn ngữ không lời
với những người nói chuyện với ta,
từ ngữ là một trong những
công cụ mạnh nhất.
Tôi đến với bạn từ vực thẳm tối tăm nhất,
được kéo ra khỏi đó bằng sự quan tâm
và từ chính ngôn ngữ của riêng mình.
Cách các bạn lắng nghe tôi hôm nay
đã mang tôi đến gần hơn với ánh sáng.
Chúng ta ở đây để tỏa sáng cùng nhau.
Nếu có một chướng ngại vật khó khăn
chắn ngang con đường giao tiếp của tôi,
đó là đôi khi tôi muốn hét lên
và đôi lúc chỉ đơn giản là
thì thầm những từ ngữ yêu thương, biết ơn.
Tất cả đều nghe có vẻ giống nhau.
Nhưng nếu bạn có thể,
hãy tưởng tượng hai từ ngữ ấm áp nhất:
Cám ơn.
(Vỗ tay)