0:00:06.206,0:00:07.893 Ludzie na całym świecie 0:00:07.893,0:00:13.712 spożywają średnio od jednego[br]do 2,7 kilogramów pokarmu dziennie. 0:00:13.712,0:00:17.534 To ponad 365 kilogramów na osobę rocznie 0:00:17.534,0:00:23.072 i ponad 28 800 kilogramów[br]w ciągu całego życia. 0:00:23.072,0:00:26.924 Każdy kawałek przechodzi[br]przez układ pokarmowy, 0:00:26.924,0:00:30.363 który składa się z dziesięciu narządów,[br]mających łącznie dziewięć metrów, 0:00:30.363,0:00:33.423 i zawiera ponad 20 typów [br]wyspecjalizowanych komórek. 0:00:33.423,0:00:38.123 Jest jednym z najbardziej zróżnicowanych[br]i złożonych układów w ludzkim ciele. 0:00:38.123,0:00:42.693 Jego części nieustannie pracują,[br]żeby wykonać jedno zadanie, 0:00:42.693,0:00:45.393 przekształcić surowy pokarm 0:00:45.393,0:00:48.914 w składniki odżywcze[br]i energię potrzebne do życia. 0:00:48.914,0:00:51.384 Układ pokarmowy[br]pokrywa powierzchnię tułowia 0:00:51.384,0:00:54.705 i składa się z czterech[br]głównych elementów. 0:00:54.705,0:00:57.594 Pierwszy z nich to przewód pokarmowy, 0:00:57.594,0:00:59.995 kręty kanał, który przesuwa pokarm, 0:00:59.995,0:01:05.525 a jego wewnętrzna powierzchnia wynosi[br]od 30 do 40 metrów kwadratowych. 0:01:05.525,0:01:08.519 To wystarczająco dużo, żeby pokryć[br]połowę boiska do badmintona. 0:01:08.519,0:01:09.977 Dalej jest trzustka, 0:01:09.977,0:01:10.853 pęcherzyk żółciowy 0:01:10.853,0:01:11.678 i wątroba. 0:01:11.678,0:01:16.504 Trzy narządy, które rozkładają pokarm[br]za pomocą soków trawiennych. 0:01:16.504,0:01:18.472 Następnie enzymy trawienne, 0:01:18.472,0:01:19.253 hormony, 0:01:19.253,0:01:19.996 nerwy 0:01:19.996,0:01:20.727 i krew 0:01:20.727,0:01:23.203 razem rozkładają pokarm, 0:01:23.203,0:01:25.093 regulują proces trawienia 0:01:25.093,0:01:27.947 i transportują jego produkty końcowe. 0:01:27.947,0:01:29.776 Ostatni element to krezka, 0:01:29.776,0:01:32.095 duży kawałek tkanki, który utrzymuje 0:01:32.095,0:01:35.854 i stabilizuje narządy trawienne[br]w jamie brzusznej, 0:01:35.854,0:01:37.833 umożliwiając im funkcjonowanie. 0:01:37.833,0:01:42.153 Proces trawienia rozpoczyna się,[br]zanim pokarm dotknie języka. 0:01:42.153,0:01:44.184 Spodziewając się pysznego kąska, 0:01:44.184,0:01:47.644 gruczoły w ustach[br]zaczynają wydzielać ślinę. 0:01:47.644,0:01:52.134 Codziennie produkujemy[br]około 1,5 litra śliny. 0:01:52.134,0:01:53.575 Kiedy pokarm trafia do ust, 0:01:53.575,0:01:56.055 poprzez żucie i mieszanie się ze śliną 0:01:56.055,0:02:00.873 zmienia się w wilgotną papkę,[br]którą nazywamy kęsem. 0:02:00.873,0:02:04.550 Enzymy obecne w ślinie rozkładają skrobię. 0:02:04.550,0:02:06.225 Następnie pokarm trafia 0:02:06.225,0:02:10.986 do 25-centymetrowej tuby[br]zwanej przełykiem, 0:02:10.986,0:02:14.314 skąd dalej przenika do żołądka. 0:02:14.314,0:02:16.726 Nerwy w otaczającej tkance przełyku 0:02:16.726,0:02:20.268 wyczuwają obecność pokarmu[br]i pobudzają perystaltykę, 0:02:20.268,0:02:23.155 czyli serię skurczów mięśni. 0:02:23.155,0:02:25.905 Dzięki temu przeżuty pokarm[br]przesuwa się do żołądka, 0:02:25.905,0:02:29.537 gdzie skazany jest na łaskę[br]muskularnych ścian żołądka, 0:02:29.537,0:02:32.886 które, odbijając pokarm,[br]rozbijają go na kawałki. 0:02:32.886,0:02:37.016 Hormony wydzielane przez komórki nabłonka[br]pobudzają uwalnianie ze ściany żołądka 0:02:37.016,0:02:39.936 kwasów i soków zawierających enzymy. 0:02:39.936,0:02:43.517 Zaczynają one rozpuszczać pokarm[br]i rozkładać zawarte w nim białka. 0:02:43.517,0:02:45.988 Te hormony pobudzają również trzustkę, 0:02:45.988,0:02:46.695 wątrobę 0:02:46.695,0:02:47.767 i pęcherzyk żółciowy, 0:02:47.767,0:02:49.717 które wydzielają soki trawienne, 0:02:49.717,0:02:53.815 i przenoszą żółć, zielono-żółtą wydzielinę[br]rozkładającą tłuszcze, 0:02:53.815,0:02:56.427 w przygotowaniu do następnego etapu. 0:02:56.427,0:02:58.450 Po trzech godzinach w żołądku 0:02:58.450,0:03:02.957 przeżuty pokarm zmienia się[br]w pienisty płyn zwany chymusem 0:03:02.957,0:03:05.714 i przechodzi do jelita cienkiego. 0:03:05.714,0:03:08.237 Wątroba wydziela żółć[br]do pęcherzyka żółciowego, 0:03:08.237,0:03:14.169 który uwalnia ją do początkowego odcinka[br]jelita cienkiego, czyli dwunastnicy. 0:03:14.169,0:03:17.778 Tutaj żółć rozkłada tłuszcze[br]unoszące się w chymusie, 0:03:17.778,0:03:22.207 ułatwiając ich trawienie[br]sokom trzustkowym i jelitowym, 0:03:22.207,0:03:24.357 które wkraczają do akcji. 0:03:24.367,0:03:29.528 Enzymy w sokach rozkładają[br]cząsteczki tłuszczu na kwasy tłuszczowe 0:03:29.528,0:03:33.217 i glicerol, żeby łatwiej je wchłonąć. 0:03:33.217,0:03:35.889 Enzymy rozbijają też 0:03:35.889,0:03:38.559 białka na aminokwasy 0:03:38.559,0:03:40.759 i węglowodany na glukozę. 0:03:40.759,0:03:43.900 Ten proces zachodzi w dolnych[br]odcinkach jelita cienkiego, 0:03:43.900,0:03:45.888 jelicie czczym i jelicie krętym, 0:03:45.888,0:03:49.877 które pokryte są milionami[br]małych wypustek zwanych kosmkami. 0:03:49.877,0:03:54.410 Tworzą one ogromną powierzchnię[br]zwiększającą wchłanianie cząsteczek 0:03:54.410,0:03:56.991 i przenikanie do krwiobiegu. 0:03:56.991,0:03:59.650 Krew zabiera cząsteczki[br]w ostatni etap podróży, 0:03:59.650,0:04:02.450 dostarczając je do narządów[br]i tkanek w całym ciele. 0:04:02.450,0:04:04.331 Ale to jeszcze nie koniec. 0:04:04.331,0:04:05.669 Resztki błonnika, 0:04:05.669,0:04:06.401 woda 0:04:06.401,0:04:09.300 i martwe komórki złuszczone[br]w trakcie trawienia 0:04:09.300,0:04:13.390 trafiają do jelita grubego. 0:04:13.390,0:04:17.421 Większość płynów zostaje[br]wchłonięta przez ścianę jelita. 0:04:17.421,0:04:20.029 Miękka masa, która pozostaje, to stolec. 0:04:20.029,0:04:24.031 Jelito grube przesuwa go do odbytnicy, 0:04:24.031,0:04:26.200 gdzie nerwy, wyczuwając jej powiększanie, 0:04:26.200,0:04:29.193 informują ciało, że pora[br]na wydalenie resztek. 0:04:29.193,0:04:32.041 Kiedy produkt uboczny trawienia[br]wydalany jest przez odbyt, 0:04:32.041,0:04:33.470 długa droga pokarmu, 0:04:33.470,0:04:36.521 trwająca zwykle od 30 do 40 godzin, 0:04:36.521,0:04:38.350 dobiega końca.