WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:02.000 Bu yazıdan başlayım. 00:00:02.000 --> 00:00:04.000 Bu əl yazısı bildiriş bir neçə il 00:00:04.000 --> 00:00:06.000 əvvəl yaşadığım Broooklyn-dəki evimin 00:00:06.000 --> 00:00:09.000 yaxınlığındakı şirniyyat mağazasından asılmışdı. 00:00:09.000 --> 00:00:11.000 Mağazada şəkərlə şəkilləri kopyalayan 00:00:11.000 --> 00:00:13.000 cihaz var idi. 00:00:13.000 --> 00:00:15.000 Uşaqlar da xoşladıqları 00:00:15.000 --> 00:00:18.000 şəkilləri gətirib, bu mağazada 00:00:18.000 --> 00:00:20.000 ad günü tortlarının üstünü bəzədirdilər. NOTE Paragraph 00:00:20.000 --> 00:00:23.000 Uşaqların sevdiyi şəkillərdən biri də cizgi filmlərdəki 00:00:23.000 --> 00:00:25.000 personajlar idi. 00:00:25.000 --> 00:00:27.000 Balaca dəniz qızı, smurf(şirinlər), Micky Mouse 00:00:27.000 --> 00:00:30.000 kimi şəkilləri sevirdilər. 00:00:30.000 --> 00:00:32.000 Ancaq Micky Mouse-un şəklini 00:00:32.000 --> 00:00:35.000 tortun üstündə çəkmək 00:00:35.000 --> 00:00:38.000 qeyri-leqaldır. 00:00:38.000 --> 00:00:40.000 Müəlliflik hüququna ziddir. 00:00:40.000 --> 00:00:42.000 Tortların üstündəki şəkillərin 00:00:42.000 --> 00:00:44.000 qanuna uyğunluğuna o qədər 00:00:44.000 --> 00:00:46.000 fikir verilirdi ki, 00:00:46.000 --> 00:00:48.000 şirniyyat mağazası, 00:00:48.000 --> 00:00:50.000 müəllif hüquqlarını pozan şəkillərin 00:00:50.000 --> 00:00:52.000 heç birini qəbul etməyib, 00:00:52.000 --> 00:00:54.000 ancaq əvvəlcədən mağazada hazırlanmış və 00:00:54.000 --> 00:00:56.000 müəllif huquqları qorunan şəkillərin 00:00:56.000 --> 00:01:00.000 kopyları ilə tortları bəzəyəcəklərini 00:01:00.000 --> 00:01:02.000 bildirdilər. NOTE Paragraph 00:01:02.000 --> 00:01:05.000 Konqresdə də indi iki qanun layihəsi müzakirə olunur. 00:01:05.000 --> 00:01:07.000 Biri SOPA, digəri PİPA 00:01:07.000 --> 00:01:09.000 SOPA-nın açılışı Onlayn Piratlığın Dayandırılmasıdır. 00:01:09.000 --> 00:01:11.000 Senatda müzəkirə edilir. 00:01:11.000 --> 00:01:14.000 PİPA isə PROTECTİP-in 00:01:14.000 --> 00:01:16.000 qısaltmasıdır, 00:01:16.000 --> 00:01:18.000 açılışı İqtisadi Yaradıcılığa Qarşı 00:01:18.000 --> 00:01:20.000 Mövcud Onlayn Təhlükənin və Müəlliflik 00:01:20.000 --> 00:01:22.000 Hüquqlarının Oğurlanmasının Dayandırılmasıdır. 00:01:22.000 --> 00:01:24.000 Konqresmen müavinlərinin vaxtı çoxdu belə 00:01:24.000 --> 00:01:26.000 uzun akronimlər yaratmağa. 00:01:26.000 --> 00:01:28.000 Qanun lahiyələrinin 00:01:28.000 --> 00:01:30.000 məğzi isə budur. 00:01:30.000 --> 00:01:32.000 Müəlliflik hüquqlarının qorunmasını 00:01:32.000 --> 00:01:35.000 o dərəcəyə çatdırmaq istəyirlər 00:01:35.000 --> 00:01:38.000 ki, insanlar professional olmadığından asanlıqla nə isə 00:01:38.000 --> 00:01:41.000 yarada bilməyəcəklər. NOTE Paragraph 00:01:41.000 --> 00:01:44.000 Bunu müəllif hüquqlarını ciddi şəkildə 00:01:44.000 --> 00:01:46.000 pozan vebsaytları 00:01:46.000 --> 00:01:48.000 müəyyənləşdirmək-- ki bu səhifələrin 00:01:48.000 --> 00:01:50.000 nəyə əsasən müəyyənləşdirildiyi 00:01:50.000 --> 00:01:52.000 qanunda aydın yazılmayıb-- 00:01:52.000 --> 00:01:55.000 və adlarının domen sistemindən çıxarılması ilə gerçəkləşdirəcəklər. 00:01:55.000 --> 00:01:57.000 Demen ad sistemdə bu adlar mövcud olmayacaq. 00:01:57.000 --> 00:01:59.000 Vebsaytların adlarını 00:01:59.000 --> 00:02:02.000 götürdüyü bu sistem insanların oxuya biləcəyi səhifələri-- məsələn 00:02:02.000 --> 00:02:04.000 google.com-u maşınların oxuya bildiyi 00:02:04.000 --> 00:02:06.000 rəqəmlərə-74.125.226.212- 00:02:06.000 --> 00:02:11.000 çevirir. NOTE Paragraph 00:02:11.000 --> 00:02:14.000 Vebsaytların bu cür məyyənləşdirilib 00:02:14.000 --> 00:02:16.000 domen sistemdən 00:02:16.000 --> 00:02:18.000 adının silinməsi isə səhifənin silinməsi 00:02:18.000 --> 00:02:20.000 demək deyil. 00:02:20.000 --> 00:02:23.000 Qanuni cəhətdən böyük boşluq olsa da, 00:02:23.000 --> 00:02:25.000 görünür, Konqres elə də narahat deyil. 00:02:25.000 --> 00:02:27.000 Bu qanunun işləməmə səbəbi 00:02:27.000 --> 00:02:31.000 isə budur ki, insanlar 74.125.226.212-i yazmaq 00:02:31.000 --> 00:02:33.000 və ya bu link-ə girməklə Google 00:02:33.000 --> 00:02:36.000 səhifəsinə girə bilərlər. 00:02:36.000 --> 00:02:38.000 Yəni qanunun 00:02:38.000 --> 00:02:40.000 həyata keçirilməsi proseri 00:02:40.000 --> 00:02:44.000 əsas təhlükədir. NOTE Paragraph 00:02:44.000 --> 00:02:47.000 Qanunun həyata keçirilməsindən çox 00:02:47.000 --> 00:02:50.000 yan təsirinin əsas problem olacağı bir qanunu 00:02:50.000 --> 00:02:52.000 Konqresin nə üçün hazırladığını başa düşmək üçün 00:02:52.000 --> 00:02:54.000 hekayənin əvvəlinə də bir az nəzər salaq. 00:02:54.000 --> 00:02:56.000 Hekayə belə başlayır: 00:02:56.000 --> 00:02:58.000 SOPA və PİPA qanun layihəsi kimi 00:02:58.000 --> 00:03:01.000 20-ci əsrdə yaradılmış mediya şirkətləri 00:03:01.000 --> 00:03:03.000 tərəfindən irəli sürülüb. 00:03:03.000 --> 00:03:05.000 20-ci əsr media şirkətlərinin əsri idi, 00:03:05.000 --> 00:03:08.000 çünki sayca az idilər. 00:03:08.000 --> 00:03:10.000 Televiziya proqramı yaradırdınızsa, 00:03:10.000 --> 00:03:14.000 bütün proqramlardan yaxşı olmağı lazım deyildi; 00:03:14.000 --> 00:03:16.000 həmin vaxtda yayımlanan 00:03:16.000 --> 00:03:18.000 iki proqramdan daha 00:03:18.000 --> 00:03:20.000 yaxşı olmağı bəs idi, 00:03:20.000 --> 00:03:22.000 rəqabət elə də güclü 00:03:22.000 --> 00:03:25.000 deyildi. 00:03:25.000 --> 00:03:27.000 Çox da pis olmayan, 00:03:27.000 --> 00:03:29.000 baxılası bir proqram hazırlamaqla 00:03:29.000 --> 00:03:32.000 izləyici kütləsinin 3-də 1-ini-- yəni 00:03:32.000 --> 00:03:35.000 on milyonları 00:03:35.000 --> 00:03:37.000 cəlb edə 00:03:37.000 --> 00:03:39.000 bilirdilər. 00:03:39.000 --> 00:03:41.000 Pul çap etmək huququ və tükənməz(?) 00:03:41.000 --> 00:03:43.000 mürəkkəbi olmaq kimidir. NOTE Paragraph 00:03:43.000 --> 00:03:46.000 Texnologiya həmişəki kimi inkişaf etdi. 00:03:46.000 --> 00:03:49.000 XX əsrin sonlarına doğru, dijital(rəqəmsal) texnologiyadan 00:03:49.000 --> 00:03:51.000 da əvvəl analoji texnologiya inkişaf edir, 00:03:51.000 --> 00:03:53.000 mediyada rəqabət güclənməyə 00:03:53.000 --> 00:03:55.000 başlayırdı. 00:03:55.000 --> 00:03:57.000 Kaset, video kaset maqnitofonları, 00:03:57.000 --> 00:03:59.000 hətta kiçik fotokopiya cihazları 00:03:59.000 --> 00:04:01.000 media biznesini əl-qolunu bağlayacaq 00:04:01.000 --> 00:04:03.000 qədər insanların 00:04:03.000 --> 00:04:05.000 münasibətlərini dəyişdirdi. 00:04:05.000 --> 00:04:07.000 Texnoligiya göstərdi ki 00:04:07.000 --> 00:04:09.000 insanlar qutudakı kartof deyillər. 00:04:09.000 --> 00:04:12.000 İnsanlar sadəcə istehlak etmirlər. 00:04:12.000 --> 00:04:14.000 İnsanlar sitehlak etməyi sevir, 00:04:14.000 --> 00:04:17.000 ancaq yeni texnologiya ilə biz yaratmağı və 00:04:17.000 --> 00:04:19.000 bölüşməyi də sevdiyimizi 00:04:19.000 --> 00:04:21.000 öyrəndik. 00:04:21.000 --> 00:04:23.000 Bu da medianın heç vaxt sevmədiyi 00:04:23.000 --> 00:04:25.000 irəliləyiş idi. 00:04:25.000 --> 00:04:27.000 Amerika Kinomotoqrafiya Assosiasiyasının 00:04:27.000 --> 00:04:29.000 əsas lobbisti Jack Valenti bir dəfə 00:04:29.000 --> 00:04:33.000 video maqnitofonu Jack the Ripper-ə (ingilis kriminal) 00:04:33.000 --> 00:04:35.000 yazıq(?) Hollivudu isə 00:04:35.000 --> 00:04:37.000 evdə tək qalan 00:04:37.000 --> 00:04:40.000 qadına oxşatmışdı. 00:04:40.000 --> 00:04:42.000 Ritorika qabiliyyəti olan biridir. NOTE Paragraph 00:04:42.000 --> 00:04:44.000 Media şirkətləri 00:04:44.000 --> 00:04:46.000 daimi olaraq Konqresin nə isə 00:04:46.000 --> 00:04:48.000 etməsini tələb edirdilər. 00:04:48.000 --> 00:04:50.000 Konqres də onların sözlərinə əməl edirdi. 00:04:50.000 --> 00:04:52.000 90-cı illərdə Konqres hər şeyi dəyişəcək 00:04:52.000 --> 00:04:55.000 bir qanun qəbul etdi. 00:04:55.000 --> 00:04:57.000 Evdə Səs Yazılması Qanunu adlanan bu layihə 1992-ci ildə 00:04:57.000 --> 00:04:59.000 qəbul edildi. 00:04:59.000 --> 00:05:02.000 Qanuna əsasən insanların radiodan mahnıları 00:05:02.000 --> 00:05:04.000 yazıb özləri və dostları üçün kaset 00:05:04.000 --> 00:05:07.000 hazırlaması qeyri-qanuni 00:05:07.000 --> 00:05:10.000 deyildi. Cinayət sayılmırdı. 00:05:10.000 --> 00:05:12.000 Səs yazıb, remix edib 00:05:12.000 --> 00:05:15.000 dostlarla bölüşmək qanuni idi. 00:05:15.000 --> 00:05:17.000 Ancaq bu kasetləri yüksək keyfiyyətlə stehsal edib satırsınızsa, 00:05:17.000 --> 00:05:19.000 bu qeyri-qanunidir 00:05:19.000 --> 00:05:21.000 Kaset biznesi üçün 00:05:21.000 --> 00:05:23.000 problem deyildi. 00:05:23.000 --> 00:05:26.000 Çünki qanuni və qeyri-qanuni kopyalamaq arasındakı 00:05:26.000 --> 00:05:28.000 fərq qanunda aydın şəkildə 00:05:28.000 --> 00:05:30.000 izah edilmişdi. NOTE Paragraph 00:05:30.000 --> 00:05:33.000 Media biznesinin istədiyi isə tam bu deyildi. 00:05:33.000 --> 00:05:35.000 Onlar səs yazılmasını tam 00:05:35.000 --> 00:05:38.000 dayandırılmasını istəyirdilər. 00:05:38.000 --> 00:05:41.000 1992-ci il Evdə Səs Yazılması Qanununun qəbulundan sonra, 00:05:41.000 --> 00:05:45.000 media biznesi leqal və qeyri-leqal arasındakı fərqə 00:05:45.000 --> 00:05:47.000 o qədər əməl etmədilər, əsas bu idi ki, 00:05:47.000 --> 00:05:49.000 Konqres mediyanın irəli sürdüyü 00:05:49.000 --> 00:05:51.000 bu qanunu əsaslı saydığı müddətcə 00:05:51.000 --> 00:05:55.000 insanlar öz media mühitlərində daha çox 00:05:55.000 --> 00:05:57.000 iştirak edirdilər. 00:05:57.000 --> 00:05:59.000 Bununla media B planına keçdi. 00:05:59.000 --> 00:06:01.000 B planının yaranması bir az vaxt apardı. NOTE Paragraph 00:06:01.000 --> 00:06:03.000 Tam qanun layihəsi olaraq B planı 1998-ci ildə 00:06:03.000 --> 00:06:05.000 reallaşdı; 00:06:05.000 --> 00:06:08.000 Dijital Millenium Müəllif Hüquqları Aktı(DMCA) adlanırdı. 00:06:08.000 --> 00:06:10.000 Qarışıq həm də dəyişməkdə olan bir layihə idi. 00:06:10.000 --> 00:06:13.000 Qanuna görə 00:06:13.000 --> 00:06:15.000 kopyananmayan dijital(rəqəmsal?) 00:06:15.000 --> 00:06:17.000 materialın satışı qadağan idi; 00:06:17.000 --> 00:06:20.000 qanunun boşluğu kopyalanmayan dijitak materialın mövcud olmaması idi. 00:06:20.000 --> 00:06:22.000 Ed Feltonun məşhur ifadəsi, " Yaş olmayan 00:06:22.000 --> 00:06:24.000 suyu kiməsə ötürmək" 00:06:24.000 --> 00:06:26.000 kimi bir şey idi. 00:06:26.000 --> 00:06:29.000 Bitləri kopyalamaq olur. Kompyuder bunun üçün yaranıb. 00:06:29.000 --> 00:06:32.000 Bu qanunun tətbiqi zamanı yaranan yan effekt idi. NOTE Paragraph 00:06:32.000 --> 00:06:34.000 Hətta kopyalanmyan bitlərin 00:06:34.000 --> 00:06:36.000 satışı üçün, qanun layihəsi 00:06:36.000 --> 00:06:38.000 koputerin kopyalama funksiyasını 00:06:38.000 --> 00:06:41.000 yox edən sistemlərin istifadəsini 00:06:41.000 --> 00:06:44.000 tək qanuna uyğun istəfadə kimi qəbul etdi. 00:06:44.000 --> 00:06:46.000 Almaq məqsədinizdən asılı olmayaraq 00:06:46.000 --> 00:06:49.000 evinizə aldığınız hər kompyuter və televizor 00:06:49.000 --> 00:06:52.000 informasiya yayan sənayelər tərəfindən informasiyanı sataraq qanunu 00:06:52.000 --> 00:06:55.000 pozduğunuz bəhanəsi ilə 00:06:55.000 --> 00:06:58.000 məhv edilə bilər. 00:06:58.000 --> 00:07:01.000 Kompyuterlərin əsas funksiyası olan 00:07:01.000 --> 00:07:04.000 kopyalamaq haqda bilməməmiz, 00:07:04.000 --> 00:07:06.000 bilsək də işlədə bilməməmiz üçün 00:07:06.000 --> 00:07:08.000 kompyuterin kopyalama 00:07:08.000 --> 00:07:10.000 funskiyasının yenidən 00:07:10.000 --> 00:07:12.000 qurulmasını da qeyri-qanuniləşdirdilər. 00:07:12.000 --> 00:07:14.000 DMCA-in qəbul olunması ilə 00:07:14.000 --> 00:07:16.000 media sənayesi leqal və 00:07:16.000 --> 00:07:18.000 qeyri-leqal kompyalamaq arasındakı 00:07:18.000 --> 00:07:21.000 fərqdən asılı olmayaraq ümumilikdə texniki olaraq 00:07:21.000 --> 00:07:24.000 kopyalamağın qarşısını almağa 00:07:24.000 --> 00:07:26.000 çalışdı. NOTE Paragraph 00:07:26.000 --> 00:07:29.000 DMCA-nin təsiri davam etsə də, internet domen sistemi, paylaşma limiti 00:07:29.000 --> 00:07:32.000 kimi sahələrdə güclü təsiri 00:07:32.000 --> 00:07:34.000 yoxdur. 00:07:34.000 --> 00:07:36.000 Buna səbəb İnternetin insanlar 00:07:36.000 --> 00:07:39.000 fikirləşdiklərindən də güclü və populyar 00:07:39.000 --> 00:07:42.000 olmasıdır. 00:07:42.000 --> 00:07:44.000 Kopya kasetlər, fanzinlər(fan jurnal) 00:07:44.000 --> 00:07:46.000 internetdə yayılan informasiya ilə müqayisədə 00:07:46.000 --> 00:07:48.000 heçnədir. 00:07:48.000 --> 00:07:50.000 Yaşadığımız indiki 00:07:50.000 --> 00:07:52.000 dövrdə 12 yaşdan yuxarı Amerika 00:07:52.000 --> 00:07:54.000 vətəndaşlarının çoxu 00:07:54.000 --> 00:07:56.000 bir-biri ilə onlayn nə isə paylaşır. 00:07:56.000 --> 00:07:58.000 Yazı, şəkil, audio və videolar 00:07:58.000 --> 00:08:00.000 paylaşılır. 00:08:00.000 --> 00:08:02.000 Paylaşdığımızın bəzilərini özümüz hazırayırıq. 00:08:02.000 --> 00:08:04.000 Bəzən tapdığımız şeyləri paylaşırıq. 00:08:04.000 --> 00:08:06.000 Tapdığımız informasiyadan 00:08:06.000 --> 00:08:08.000 başqasını yaratmağımız isə media 00:08:08.000 --> 00:08:11.000 sənayesinin istəmədiyidir. NOTE Paragraph 00:08:11.000 --> 00:08:13.000 Yəni PİPA və SOPA döyüşün 00:08:13.000 --> 00:08:15.000 2-ci raundudur. 00:08:15.000 --> 00:08:17.000 DMCA texniki qanundur-- 00:08:17.000 --> 00:08:20.000 mağazadan müəyyən funksiyalarına görə 00:08:20.000 --> 00:08:23.000 aldığınız kopyüter, kompüter oyunu və televizorun həmin funksiyalarından 00:08:23.000 --> 00:08:25.000 istifadə edərkən sizi 00:08:25.000 --> 00:08:27.000 cinayətkar sayır-- 00:08:27.000 --> 00:08:29.000 PİPA və SOPA isə daha dərinə gedir, 00:08:29.000 --> 00:08:33.000 dünyanın istənilən yerində yayılan informasiyaya 00:08:33.000 --> 00:08:35.000 nəzarət etmək istəyirlər. 00:08:35.000 --> 00:08:38.000 Əvvəl də dediim kimi, piratlığın qarşısını almaq üçün 00:08:38.000 --> 00:08:41.000 domen adı yox edilmiş səhifələrin İP 00:08:41.000 --> 00:08:43.000 adreslərini də yox etmək,yaxud gizlətmək lazım olacaq. 00:08:43.000 --> 00:08:45.000 Bu adreslər axtarış saytlarından, 00:08:45.000 --> 00:08:47.000 onlayn sorğulardan. istifadəçi siyahısından 00:08:47.000 --> 00:08:50.000 çıxarmaq lazım olacaq. 00:08:50.000 --> 00:08:54.000 İnternetdəki informasiyanın böyük əksəriyyəti də Yahoo və Google-da 00:08:54.000 --> 00:08:57.000 olduğundan, bununla bütün 00:08:57.000 --> 00:08:59.000 bu səhifənin istifadəçiləri 00:08:59.000 --> 00:09:01.000 nəzarətdə saxlanılmış olur. 00:09:01.000 --> 00:09:03.000 Çünki PİPA və SOPA-nın 00:09:03.000 --> 00:09:06.000 qanun kimi qəbul olunması 00:09:06.000 --> 00:09:09.000 bizi internetdə paylaşmaq hüququndan 00:09:09.000 --> 00:09:12.000 məhrum edə bilər. NOTE Paragraph 00:09:12.000 --> 00:09:15.000 Əsrlərin hüquq sisteminə görə 00:09:15.000 --> 00:09:18.000 günahı sübut olunana qədər şəxs təqsirsiz 00:09:18.000 --> 00:09:20.000 sayılırdısa, PİPA və SOPA-nın 00:09:20.000 --> 00:09:22.000 qəbulu ilə əksinə--təqsirsizlik sübut edilənə qədər 00:09:22.000 --> 00:09:24.000 günahkarlıq prinsipi qəbul ediləcək. 00:09:24.000 --> 00:09:26.000 Qanuna uyğun 00:09:26.000 --> 00:09:29.000 olan informasiya paylaşdığımız 00:09:29.000 --> 00:09:31.000 sübut edilənə qədər heç nə paylaşa 00:09:31.000 --> 00:09:33.000 bilməyəcəyik. 00:09:33.000 --> 00:09:36.000 Qanunun qəbulu ilə leqal və qeyri-leqal arasındakı 00:09:36.000 --> 00:09:38.000 fərqi fərdlər və ya 00:09:38.000 --> 00:09:40.000 xidmət təklif edən 00:09:40.000 --> 00:09:43.000 şirkətlət müəyyən edir. 00:09:43.000 --> 00:09:46.000 Bir istifadəçini nəzarətdə saxlamaq 00:09:46.000 --> 00:09:48.000 çox baha başa gəlməsə də 00:09:48.000 --> 00:09:50.000 istifadəçilərini sayı 100 milyonlarla 00:09:50.000 --> 00:09:52.000 olan səhifələrdə bu çox baha başa gələcək. NOTE Paragraph 00:09:52.000 --> 00:09:54.000 Qanunun yaratmaq istədiyi internet budur. 00:09:54.000 --> 00:09:57.000 Bu göstərişi hər yerdə təsəvvür edin, 00:09:57.000 --> 00:10:00.000 ancaq şirniyyat magazası deyil YouTube, 00:10:00.000 --> 00:10:02.000 Facebook, Twitter-ə aid 00:10:02.000 --> 00:10:04.000 olduğunu təsəvvür edin. 00:10:04.000 --> 00:10:06.000 Kommentlərin nəzarəti adı altında 00:10:06.000 --> 00:10:09.000 işarənin TED-ə aid olduğunu 00:10:09.000 --> 00:10:12.000 təsəvvür edin. 00:10:12.000 --> 00:10:15.000 SOPA və PİPA-nın real təsiri 00:10:15.000 --> 00:10:18.000 qanun layihəsində nəzərdə tutulandan ağır olacaq. 00:10:18.000 --> 00:10:20.000 Əsas təhlükə budur ki, 00:10:20.000 --> 00:10:23.000 yaratmaq, istehsal etmək və 00:10:23.000 --> 00:10:25.000 paylaşmaq azadlığımızdan istifadə 00:10:25.000 --> 00:10:27.000 etməyə çalışdığımız anda 00:10:27.000 --> 00:10:30.000 qanuna uymamaqla, oğurluqla günahlandırıla 00:10:30.000 --> 00:10:33.000 bilərik. 00:10:33.000 --> 00:10:36.000 Ən əsası da, bizi nəzarət və ya əksinə, 00:10:36.000 --> 00:10:39.000 qanunsuzluğa köməklə təqsirləndiriləcəklər- 00:10:39.000 --> 00:10:41.000 bu azadlıqları bizə təklif edən 00:10:41.000 --> 00:10:43.000 olacaq. 00:10:43.000 --> 00:10:46.000 yaradıcıları olacaq. NOTE Paragraph 00:10:46.000 --> 00:10:48.000 Qanunun qəbul edilməməsi üçün isə 00:10:48.000 --> 00:10:50.000 edə biləcəyimiz 00:10:50.000 --> 00:10:53.000 iki iş var, biri asan digəri 00:10:53.000 --> 00:10:55.000 bir az çətin, qarışıqdır. 00:10:55.000 --> 00:10:57.000 Asanı budur ki, ABŞ vətəndaşısınızsa, 00:10:57.000 --> 00:10:59.000 nümayəndənizə, senatorunuza 00:10:59.000 --> 00:11:02.000 müraciət edin. 00:11:02.000 --> 00:11:05.000 SOPA və PİPA-nı 00:11:05.000 --> 00:11:08.000 qanun layihəsi kimi təklifinə imza atan insanlara 00:11:08.000 --> 00:11:10.000 nəzər salsaq, bilinən media 00:11:10.000 --> 00:11:13.000 şirkətlərindən ümumiyyətlə(?) 00:11:13.000 --> 00:11:16.000 milyonlarla pul aldıqlarını 00:11:16.000 --> 00:11:18.000 aşkar edərik. 00:11:18.000 --> 00:11:20.000 Adi vətəndaşların isə milyonları yoxdur, 00:11:20.000 --> 00:11:22.000 seçki yolu ilə seçdikləri təmsilçiləri var, 00:11:22.000 --> 00:11:25.000 hər bir vətəndaş da bu təmsilçiyə 00:11:25.000 --> 00:11:28.000 müraciət edə, İnternet azadlıqlarının 00:11:28.000 --> 00:11:30.000 Senatda müdafiə edilməsini 00:11:30.000 --> 00:11:33.000 tələb edə bilər. NOTE Paragraph 00:11:33.000 --> 00:11:35.000 ABŞ vətəndaşı olmadığınız halda isə 00:11:35.000 --> 00:11:37.000 ABŞ vətəndaşları tanışlarınızla əlaqə səxlayıb 00:11:37.000 --> 00:11:39.000 onları bu cür etməyə ruhlandıra bilərsiniz. 00:11:39.000 --> 00:11:41.000 Bu ölkə-daxili siyasət kimi görünə bilər, 00:11:41.000 --> 00:11:43.000 ancaq belə deyil. 00:11:43.000 --> 00:11:45.000 Media sənayesi təkcə Amerika 00:11:45.000 --> 00:11:47.000 vətəndaşlarının deyil bütün dünyanın 00:11:47.000 --> 00:11:50.000 internetinə nəzarət edəcək. 00:11:50.000 --> 00:11:52.000 Bu edə biləcəyimiz asan iş idi. 00:11:52.000 --> 00:11:54.000 Elə də qarışıq deyil. NOTE Paragraph 00:11:54.000 --> 00:11:56.000 Çətini isə hazırlıqlı olmaqdır: 00:11:56.000 --> 00:11:59.000 çünki bu qanun layihələrinin davamı gəlir. 00:11:59.000 --> 00:12:02.000 SOPA keçən il təklif edilmiş COİCA-nın 00:12:02.000 --> 00:12:04.000 bir az dəyişilmiş formasıdır. 00:12:04.000 --> 00:12:06.000 Bu qanunların ən birincisi isə 00:12:06.000 --> 00:12:08.000 paylaşmanın texniki olaraq 00:12:08.000 --> 00:12:10.000 qadağan olunduğu DMCA idi. 00:12:10.000 --> 00:12:13.000 DMCA isə Evdə Səs Yazılması Qanununun davamı idi, 00:12:13.000 --> 00:12:15.000 bu qanun media sənayesinin işini bir az çətinləşdirirdi. 00:12:15.000 --> 00:12:17.000 Bu qanunda deyildiyi kimi 00:12:17.000 --> 00:12:20.000 leqal və qeyr-leqal köçürmə və paylaşma insidentlərini 00:12:20.000 --> 00:12:22.000 bir-bir müəyyən edib, qeyri-leqalın qarşısını almaq 00:12:22.000 --> 00:12:25.000 çətin işdir. 00:12:25.000 --> 00:12:27.000 İnformasiya sənayesi bunu 00:12:27.000 --> 00:12:29.000 etməməyi üstün tutur. 00:12:29.000 --> 00:12:32.000 Bu seçim etməli olmamağı seçirlər. 00:12:32.000 --> 00:12:34.000 Qanunu və qeyri-qanuni bölüşmə 00:12:34.000 --> 00:12:36.000 arasında fərq qoymaq istəmirlər. 00:12:36.000 --> 00:12:38.000 Ümumilikdə bölüşmənin qeyri-qanuni olmasını istəyirlər. NOTE Paragraph 00:12:38.000 --> 00:12:41.000 PİPA və SOPA qeyri-adilik, məntiqsizlik deyil, 00:12:41.000 --> 00:12:43.000 qeyri-adi hadisə də deyil. 00:12:43.000 --> 00:12:46.000 Bu layihələr 20 illik tarixin 00:12:46.000 --> 00:12:48.000 növbəti mərhələsidirlər. 00:12:48.000 --> 00:12:50.000 Bu mərhələni qazansaq, ki qazanacağımıza 00:12:50.000 --> 00:12:52.000 inanıram, çətin mərhələlər gəlir. 00:12:52.000 --> 00:12:57.000 Konqresi inandırmalıyıq ki, demokratik cəmiyyətlərdə 00:12:57.000 --> 00:13:00.000 müəllif hüquqları pozulması probleminin həlli 00:13:00.000 --> 00:13:04.000 Napster və YouTube-da edildiyi kimi mövcud faktların sübutunun 00:13:04.000 --> 00:13:07.000 təqdim edilməsi və informasiyanın yaradılma yolunun 00:13:07.000 --> 00:13:10.000 aydın göstərilməsi ilə 00:13:10.000 --> 00:13:12.000 mümkündür. 00:13:12.000 --> 00:13:14.000 Bu məsələnin tək həll yoludur. NOTE Paragraph 00:13:14.000 --> 00:13:16.000 İndi isə edəcəyimiz 00:13:16.000 --> 00:13:18.000 çətin iş hazırlıqlı olmaqdır. 00:13:18.000 --> 00:13:20.000 PİPA və SOPA-nın həqiqətən etmək istədiyi budur. 00:13:20.000 --> 00:13:22.000 Time Warner hücuma keçib artıq, 00:13:22.000 --> 00:13:24.000 biz də səsimizi çıxarmalı 00:13:24.000 --> 00:13:26.000 yalnız istehlak etmək deyil, 00:13:26.000 --> 00:13:28.000 istehsal etmək, yaratmaq 00:13:28.000 --> 00:13:30.000 hüququmuzu qorumalıyıq. NOTE Paragraph 00:13:30.000 --> 00:13:32.000 Sağ olun. NOTE Paragraph 00:13:32.000 --> 00:13:38.000 (Alqış)