WEBVTT 00:00:14.000 --> 00:00:16.000 Öğrenmek için en iyi fırsatlar 00:00:16.000 --> 00:00:18.000 kafamızın karıştığı zamanlarda olur. 00:00:18.000 --> 00:00:21.000 O anlarda merak eder ve sorgularsın. 00:00:21.000 --> 00:00:23.000 Bu tür anlar tarih boyunca olmuştur 00:00:23.000 --> 00:00:25.000 ve inanılmaz buluşlara sebep vermiştir. 00:00:25.000 --> 00:00:27.000 Bu hikayeyi bir örnek olarak alın. 00:00:27.000 --> 00:00:29.000 Bir zamanlar Arşimet adında bir adam vardı. 00:00:29.000 --> 00:00:32.000 M.Ö. 287 yılında Sicilya'da Syracuse şehrinde doğmuştu. 00:00:32.000 --> 00:00:35.000 Yunanlı bir matematikçi, fizikçi, mühendis, 00:00:35.000 --> 00:00:37.000 mucit ve astronom idi. 00:00:37.000 --> 00:00:40.000 Bir gün, Arşimet, Sicilya kralı tarafından çağrıldı, ve kuyumcu 00:00:40.000 --> 00:00:43.000 tarafından kandırılıp kandırılmadığını araştırması istendi. 00:00:43.000 --> 00:00:46.000 Kral, kuyumcuya bir taç yapacak kadar 00:00:46.000 --> 00:00:48.000 altın verdiğini söyledi. 00:00:48.000 --> 00:00:52.000 Fakat taç geldiğinde, kral, kuyumcunun altından biraz çalıp 00:00:52.000 --> 00:00:54.000 tacın içine gizlice gümüş koyduğu konusunda 00:00:54.000 --> 00:00:56.000 şüpheler duydu. 00:00:56.000 --> 00:00:59.000 Kral, Arşimet'in bu sorunu çözmesini istedi. 00:00:59.000 --> 00:01:04.000 Ama bir sorun vardı: Taca hiçbir şekilde zarar vermemesi gerekiyordu. 00:01:04.000 --> 00:01:06.000 Bir gün, banyo yaparken, 00:01:06.000 --> 00:01:09.000 Arşimet küvetin içine girince 00:01:09.000 --> 00:01:12.000 suyun yükselip dışa taştığını gördü. 00:01:12.000 --> 00:01:15.000 Birden, taşan su miktarının, vücudunun ne kadarının 00:01:15.000 --> 00:01:18.000 suya girdiğine bağlı olduğunu fark etti. 00:01:18.000 --> 00:01:21.000 Bu buluş onu o kadar heyecanlandırdı ki, küvetten çıkıp 00:01:21.000 --> 00:01:24.000 sokakta çıplak bir şekilde koşarak ''Eureka!'' diye bağırdı. 00:01:24.000 --> 00:01:27.000 Bu kelime, eski Yunanca'dan gelir ve ''Buldum.'' anlamına gelir. 00:01:27.000 --> 00:01:29.000 Peki neyi buldu? 00:01:29.000 --> 00:01:31.000 Kralın sorununu nasıl çözeceğini buldu. 00:01:31.000 --> 00:01:34.000 Arşimet, tacın ''yoğunluğunu'' saf altının yoğunluğu ile 00:01:34.000 --> 00:01:37.000 aynı olup olmadığını kontrol etmesi gerekiyordu. 00:01:37.000 --> 00:01:40.000 Yoğunluk, bir objeye ait kütlenin hacmi ile bölünmesidir. 00:01:40.000 --> 00:01:43.000 Saf altın çok yoğundur, ama gümüş ise daha az yoğundur. 00:01:43.000 --> 00:01:48.000 Böylece taçın içinde gümüş varsa, saf altından yapılan bir taçtan daha az yoğun olması gerekir. 00:01:48.000 --> 00:01:51.000 Ama neyden yapılırsa yapılsın, taç aynı şekilde olurdu, 00:01:51.000 --> 00:01:53.000 böylece hacmi de aynı olmuş olurdu. 00:01:53.000 --> 00:01:55.000 Arşimet önce taçın kütlesini, 00:01:55.000 --> 00:01:57.000 sonrada hacmini ölçerek 00:01:57.000 --> 00:01:59.000 ne kadar yoğun olduğunu bulabilirdi. 00:01:59.000 --> 00:02:02.000 Ama bir taçın hacmini kolay bir şekilde ölçemezsin - çünkü basit bir kutu ya da toptan 00:02:02.000 --> 00:02:04.000 farklı olarak düzensiz bir şekle sahiptir. 00:02:04.000 --> 00:02:08.000 Boyutunu bulup diğer şekiller gibi çarpıp hesaplayamazsın. 00:02:08.000 --> 00:02:11.000 Arşimet çözümü taca banyo 00:02:11.000 --> 00:02:13.000 yaptırarak buldu. 00:02:13.000 --> 00:02:16.000 Suya koyarak ne kadar suyun arttığını bulup 00:02:16.000 --> 00:02:18.000 hacmini ölçebilir, 00:02:18.000 --> 00:02:21.000 böylece taçın yoğunluğunu da hesaplayabilirdi. 00:02:21.000 --> 00:02:23.000 Eğer tacın yoğunluğu saf altından daha az ise, 00:02:23.000 --> 00:02:26.000 o zaman kuyumcunun kralı kandırdığı kesindi. 00:02:26.000 --> 00:02:29.000 Hikayede olduğu gibi, Arşimet krala geri gidip deneyini gösterdiğinde 00:02:29.000 --> 00:02:33.000 kuyumucunun kralı gerçekten kandırıp 00:02:33.000 --> 00:02:36.000 gümüş kullandığı ortaya çıktı. Günümüzde, 00:02:36.000 --> 00:02:39.000 suyu kullanarak bir objenin hacmini hesaplamaya 00:02:39.000 --> 00:02:42.000 ''Arşimet Prensibi'' denir. Bir sonraki sefer banyo yaptığınızda, 00:02:42.000 --> 00:02:45.000 Arşimet Prensibinin nasıl çalıştığını görebilirsiniz. 00:02:45.000 --> 99:59:59.999 Ve belki siz de kendi dahiyane fikrinizi üretebilirsiniz.