0:00:14.000,0:00:16.000
Öğrenmek için en iyi fırsatlar

0:00:16.000,0:00:18.000
kafamızın karıştığı zamanlarda olur.

0:00:18.000,0:00:21.000
O anlarda merak eder ve sorgularsın.

0:00:21.000,0:00:23.000
Bu tür anlar tarih boyunca olmuştur

0:00:23.000,0:00:25.000
ve inanılmaz buluşlara sebep vermiştir.

0:00:25.000,0:00:27.000
Bu hikayeyi bir örnek olarak alın.

0:00:27.000,0:00:29.000
Bir zamanlar Arşimet adında bir adam vardı.

0:00:29.000,0:00:32.000
M.Ö. 287 yılında Sicilya'da Syracuse şehrinde doğmuştu.

0:00:32.000,0:00:35.000
Yunanlı bir matematikçi, fizikçi, mühendis,

0:00:35.000,0:00:37.000
mucit ve astronom idi.

0:00:37.000,0:00:40.000
Bir gün, Arşimet, Sicilya kralı tarafından çağrıldı, ve kuyumcu

0:00:40.000,0:00:43.000
tarafından kandırılıp kandırılmadığını araştırması istendi.

0:00:43.000,0:00:46.000
Kral, kuyumcuya bir taç yapacak kadar

0:00:46.000,0:00:48.000
altın verdiğini söyledi.

0:00:48.000,0:00:52.000
Fakat taç geldiğinde, kral, kuyumcunun altından biraz çalıp

0:00:52.000,0:00:54.000
tacın içine gizlice gümüş koyduğu konusunda

0:00:54.000,0:00:56.000
şüpheler duydu.

0:00:56.000,0:00:59.000
Kral, Arşimet'in bu sorunu çözmesini istedi.

0:00:59.000,0:01:04.000
Ama bir sorun vardı: Taca hiçbir şekilde zarar vermemesi gerekiyordu.

0:01:04.000,0:01:06.000
Bir gün, banyo yaparken,

0:01:06.000,0:01:09.000
Arşimet küvetin içine girince

0:01:09.000,0:01:12.000
suyun yükselip dışa taştığını gördü.

0:01:12.000,0:01:15.000
Birden, taşan su miktarının, vücudunun ne kadarının

0:01:15.000,0:01:18.000
suya girdiğine bağlı olduğunu fark etti.

0:01:18.000,0:01:21.000
Bu buluş onu o kadar heyecanlandırdı ki, küvetten çıkıp

0:01:21.000,0:01:24.000
sokakta çıplak bir şekilde koşarak ''Eureka!'' diye bağırdı.

0:01:24.000,0:01:27.000
Bu kelime, eski Yunanca'dan gelir ve ''Buldum.'' anlamına gelir.

0:01:27.000,0:01:29.000
Peki neyi buldu?

0:01:29.000,0:01:31.000
Kralın sorununu nasıl çözeceğini buldu.

0:01:31.000,0:01:34.000
Arşimet, tacın ''yoğunluğunu'' saf altının yoğunluğu ile

0:01:34.000,0:01:37.000
aynı olup olmadığını kontrol etmesi gerekiyordu.

0:01:37.000,0:01:40.000
Yoğunluk, bir objeye ait kütlenin hacmi ile bölünmesidir.

0:01:40.000,0:01:43.000
Saf altın çok yoğundur, ama gümüş ise daha az yoğundur.

0:01:43.000,0:01:48.000
Böylece taçın içinde gümüş varsa, saf altından yapılan bir taçtan daha az yoğun olması gerekir.

0:01:48.000,0:01:51.000
Ama neyden yapılırsa yapılsın, taç aynı şekilde olurdu,

0:01:51.000,0:01:53.000
böylece hacmi de aynı olmuş olurdu.

0:01:53.000,0:01:55.000
Arşimet önce taçın kütlesini,

0:01:55.000,0:01:57.000
sonrada hacmini ölçerek

0:01:57.000,0:01:59.000
ne kadar yoğun olduğunu bulabilirdi.

0:01:59.000,0:02:02.000
Ama bir taçın hacmini kolay bir şekilde ölçemezsin - çünkü basit bir kutu ya da toptan

0:02:02.000,0:02:04.000
farklı olarak düzensiz bir şekle sahiptir.

0:02:04.000,0:02:08.000
Boyutunu bulup diğer şekiller gibi çarpıp hesaplayamazsın.

0:02:08.000,0:02:11.000
Arşimet çözümü taca banyo

0:02:11.000,0:02:13.000
yaptırarak buldu.

0:02:13.000,0:02:16.000
Suya koyarak ne kadar suyun arttığını bulup

0:02:16.000,0:02:18.000
hacmini ölçebilir,

0:02:18.000,0:02:21.000
böylece taçın yoğunluğunu da hesaplayabilirdi.

0:02:21.000,0:02:23.000
Eğer tacın yoğunluğu saf altından daha az ise,

0:02:23.000,0:02:26.000
o zaman kuyumcunun kralı kandırdığı kesindi.

0:02:26.000,0:02:29.000
Hikayede olduğu gibi, Arşimet krala geri gidip deneyini gösterdiğinde

0:02:29.000,0:02:33.000
kuyumucunun kralı gerçekten kandırıp

0:02:33.000,0:02:36.000
gümüş kullandığı ortaya çıktı. Günümüzde,

0:02:36.000,0:02:39.000
suyu kullanarak bir objenin hacmini hesaplamaya

0:02:39.000,0:02:42.000
''Arşimet Prensibi'' denir. Bir sonraki sefer banyo yaptığınızda,

0:02:42.000,0:02:45.000
Arşimet Prensibinin nasıl çalıştığını görebilirsiniz.

0:02:45.000,9:59:59.000
Ve belki siz de kendi dahiyane fikrinizi üretebilirsiniz.