1
00:00:14,000 --> 00:00:16,000
Neke od najboljih prilika za učenje

2
00:00:16,000 --> 00:00:18,000
su trenuci kada smo zbunjeni.

3
00:00:18,000 --> 00:00:21,000
Oni trenuci kada se pitate i zapitkujete.

4
00:00:21,000 --> 00:00:23,143
Ovi trenuci dešavali su se
tokom cele istorije

5
00:00:23,143 --> 00:00:25,477
i doveli su do nekih
zaista zapanjujućih otkrića.

6
00:00:25,501 --> 00:00:27,000
Na primer, uzmite ovu priču.

7
00:00:27,000 --> 00:00:29,000
Jednom je postojao čovek zvani Arhimed.

8
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
Rodio se 287. godine pre nove ere,
u Sirakuzi na Siciliji.

9
00:00:32,000 --> 00:00:35,000
Bio je grčki matematičar,
fizičar, inženjer

10
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
izumitelj i astronom.

11
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
Jednog dana,
Arhimeda je zvao kralj Sicilije

12
00:00:40,000 --> 00:00:43,000
da ispita da li ga je prevario zlatar.

13
00:00:43,000 --> 00:00:46,000
Kralj je rekao da je zlataru dao
tačnu količinu zlata

14
00:00:46,000 --> 00:00:48,000
koja je potrebna da se napravi kruna.

15
00:00:48,000 --> 00:00:52,000
Ipak, kada je kruna bila gotova, kralj
je posumnjao da ga je zlatar prevario

16
00:00:52,000 --> 00:00:54,000
i u krunu ubacio malo srebra,

17
00:00:54,000 --> 00:00:56,000
tako zadržavši nešto zlata za sebe.

18
00:00:56,000 --> 00:00:59,000
Kralj je pitao Arhimeda da reši problem.

19
00:00:59,000 --> 00:01:04,000
Ali postojala je kvaka -
nije smeo da ošteti krunu.

20
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
Jednog dana, dok se kupao,

21
00:01:06,000 --> 00:01:09,000
Arhimed je primetio
da se nivo vode u kadi dizao

22
00:01:09,000 --> 00:01:12,000
i da se kada prelivala
kada bi uronio u nju.

23
00:01:12,000 --> 00:01:15,000
Iznenada je shvatio
da to koliko vode izađe

24
00:01:15,000 --> 00:01:18,000
zavisi od toga
koji deo njegovog tela je uronjen.

25
00:01:18,000 --> 00:01:21,000
Ovo otkriće toliko ga je uzbudilo
da je iskočio iz kade

26
00:01:21,000 --> 00:01:24,000
i go potrčao kroz ulice vičući: "Eureka!"

27
00:01:24,000 --> 00:01:27,000
Što na starogrčkom znači: "Pronašao sam."

28
00:01:27,000 --> 00:01:29,000
Šta je on to pronašao?

29
00:01:29,000 --> 00:01:31,191
Pa, pronašao je način
da reši kraljev problem.

30
00:01:31,215 --> 00:01:34,000
Vidite, Arhimed je trebalo
da proveri gustinu krune

31
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
kako bi video da li je iste gustine
kao čisto zlato.

32
00:01:37,000 --> 00:01:40,000
Gustina je mera mase objekta
podeljena se njegovom zapreminom.

33
00:01:40,000 --> 00:01:43,000
Čisto zlato je veoma gusto,
dok je srebro manje gusto.

34
00:01:43,000 --> 00:01:48,000
Ako je u kruni bilo srebra, ona bila manje
gusta nego da je sačinjena od čistog zlata.

35
00:01:48,000 --> 00:01:51,096
Ali bez obzira od čega je napravljena,
kruna bi imala isti oblik,

36
00:01:51,120 --> 00:01:53,000
što znači istu zapreminu.

37
00:01:53,000 --> 00:01:55,191
Dakle, ako bi Arhimed
prvo izmerio masu krune,

38
00:01:55,215 --> 00:01:57,000
i onda izmerio njenu zapreminu,

39
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
mogao bi da otkrije koliko je bila gusta.

40
00:01:59,000 --> 00:02:02,143
Ali nije lako izmeriti zapreminu krune -
ona ima nepravilan oblik,

41
00:02:02,143 --> 00:02:04,524
koji je drugačiji
od jednostavne kutije ili lopte.

42
00:02:04,524 --> 00:02:08,381
Ne možete joj izmeriti veličinu i to
samo pomnožiti, kao kod drugih oblika.

43
00:02:08,381 --> 00:02:11,000
Arhimed je shvatio da je rešenje u tome

44
00:02:11,000 --> 00:02:13,000
da se kruna okupa.

45
00:02:13,000 --> 00:02:16,000
Tako što bi je stavio u vodu
i video koliko vode izlazi,

46
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
mogao bi da izmeri zapreminu

47
00:02:18,000 --> 00:02:21,000
i izračunao bi gustinu krune.

48
00:02:21,000 --> 00:02:23,048
Ako je kruna manje gustine
nego čisto zlato,

49
00:02:23,072 --> 00:02:26,000
onda je zlatar sasvim sigurno
prevario kralja.

50
00:02:26,000 --> 00:02:29,000
Kada se Arhimed vratio kod kralja
i uradio ovaj test,

51
00:02:29,000 --> 00:02:33,000
po priči, otkrio je da je zlatar
zaista prevario kralja,

52
00:02:33,000 --> 00:02:36,000
i ubacio nešto srebra. U današnje vreme,

53
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
merenje zapremine pomoću količine vode
koju objekat izbaci

54
00:02:39,000 --> 00:02:42,000
zove se Arhimedov princip. Sledeći put
kada se budete kupali

55
00:02:42,000 --> 00:02:45,000
možete videti Arhimedov princip na delu

56
00:02:45,000 --> 00:02:47,999
i možda se i vama javi
neka genijalna ideja.