1 00:00:14,000 --> 00:00:16,000 Czasami najlepsze momenty, by się czegoś nauczyć 2 00:00:16,000 --> 00:00:18,000 to te, kiedy czegoś nie rozumiemy. 3 00:00:18,000 --> 00:00:21,000 Kiedy zaczynamy się zastanawiać i zadawać pytania. 4 00:00:21,000 --> 00:00:23,000 Takich momentów było w historii wiele 5 00:00:23,000 --> 00:00:25,000 i doprowadziły do prawdziwie niesamowitych odkryć. 6 00:00:25,000 --> 00:00:27,000 Ta historia będzie tego przykładem. 7 00:00:27,000 --> 00:00:29,000 Był sobie kiedyś człowiek o imieniu Archimedes. 8 00:00:29,000 --> 00:00:32,000 Urodził się w 287 roku p.n.e. w mieście Syrakuzy na Sycylii. 9 00:00:32,000 --> 00:00:35,000 Był on greckim matematykiem, fizykiem, inżynierem, 10 00:00:35,000 --> 00:00:37,000 wynalazcą i astronomem. 11 00:00:37,000 --> 00:00:40,000 Pewnego dnia Archimedes został wezwany przez króla Sycylii 12 00:00:40,000 --> 00:00:43,000 by sprawdzić, czy ten nie został oszukany przez złotnika. 13 00:00:43,000 --> 00:00:46,000 Król oznajmił, że dał złotnikowi dokładną ilość złota 14 00:00:46,000 --> 00:00:48,000 potrzebną do wykonania korony. 15 00:00:48,000 --> 00:00:52,000 Jednak, kiedy była już gotowa, król podejrzewał, że złotnik go oszukał 16 00:00:52,000 --> 00:00:54,000 i przetopił trochę srebra do korony, 17 00:00:54,000 --> 00:00:56,000 zatrzymując trochę złota dla siebie. 18 00:00:56,000 --> 00:00:59,000 Król poprosił Archimedesa o rozwiązanie tego problemu. 19 00:00:59,000 --> 00:01:04,000 Był jednak pewien haczyk, nie mógł on w żaden sposób uszkodzić korony. 20 00:01:04,000 --> 00:01:06,000 Pewnego dnia biorąc kąpiel, 21 00:01:06,000 --> 00:01:09,000 Archimedes zauważył, że poziom wody w wannie podniósł się 22 00:01:09,000 --> 00:01:12,000 i przepełnił ją, jak ten się w niej zanurzył. 23 00:01:12,000 --> 00:01:15,000 Nagle uświadomił sobie, że to, jak dużo wody zostało wylane poza wanne 24 00:01:15,000 --> 00:01:18,000 zależało od tego jak głęboko się zanurzył. 25 00:01:18,000 --> 00:01:21,000 To odkrycie sprawiło, że podekscytowany wyskoczył z wanny 26 00:01:21,000 --> 00:01:24,000 i pobiegł nago przez ulicę krzycząc "Eureka!" 27 00:01:24,000 --> 00:01:27,000 Co w starożytnej grece oznaczało "Znalazłem to!" 28 00:01:27,000 --> 00:01:29,000 Co znalazł? 29 00:01:29,000 --> 00:01:31,000 Znalazł sposób rozwiązania problemu króla. 30 00:01:31,000 --> 00:01:34,000 Widzicie, Archimedes musiał sprawdzić masę właściwą korony, 31 00:01:34,000 --> 00:01:37,000 czy była taka sam, jak w masa właściwa czystego złota. 32 00:01:37,000 --> 00:01:40,000 Masa właściwa - gęstość, to stosunek masy pewnej ilości substancji do zajmowanej przez nią objętości. 33 00:01:40,000 --> 00:01:43,000 Czyste złoto jest bardzo gęste, srebro natomiast nie. 34 00:01:43,000 --> 00:01:48,000 Zatem, jeśli korona zawierałaby srebro miałaby mniejszą masę właściwą. 35 00:01:48,000 --> 00:01:51,000 Jednak niezależnie z czego byłaby wykonana, kształt, czyli objętość, 36 00:01:51,000 --> 00:01:53,000 pozostałby taka sama. 37 00:01:53,000 --> 00:01:55,000 Zatem, mierząc masę i objętość korony 38 00:01:55,000 --> 00:01:57,000 Zatem, mierząc masę i objętość korony 39 00:01:57,000 --> 00:01:59,000 mógł się dowiedzieć ile wynosi jej masa właściwa. 40 00:01:59,000 --> 00:02:02,000 Jednak nie łatwo zmierzyć objętość korony, bo ma nieregularny kształt, 41 00:02:02,000 --> 00:02:04,000 inny od sześcianu czy kuli. 42 00:02:04,000 --> 00:02:08,000 Nie można zmierzyć i pomnożyć jego wielkości jak w przypadku innych kształtów. 43 00:02:08,000 --> 00:02:11,000 Archimedes wpadł na pomysł, 44 00:02:11,000 --> 00:02:13,000 by zanurzyć koronę w wodzie 45 00:02:13,000 --> 00:02:16,000 i sprawdzić o ile podniósł się jej poziom. 46 00:02:16,000 --> 00:02:18,000 W ten sposób mógł zmierzyć jej objętość 47 00:02:18,000 --> 00:02:21,000 i obliczyć masę właściwą. 48 00:02:21,000 --> 00:02:23,000 Jeśli korona byłaby lżejsza od czystego złota, 49 00:02:23,000 --> 00:02:26,000 oznaczałoby to, że złotnik oszukał króla. 50 00:02:26,000 --> 00:02:29,000 Wieść głosi, że kiedy Archimedes przeprowadził test 51 00:02:29,000 --> 00:02:33,000 okazało się, że tak się właśnie stało. 52 00:02:33,000 --> 00:02:36,000 Złotnik przetopił do niej trochę srebra. 53 00:02:36,000 --> 00:02:39,000 Dzisiaj, metodę obliczenia objętości ciała poprzez jego sile wyporu w wodzie, 54 00:02:39,000 --> 00:02:42,000 nazywamy Prawem Archimedesa. Następnym razem, kiedy będziesz brać kapiel 55 00:02:42,000 --> 00:02:45,000 zaobserwuj Prawo Archimedesa w akcji 56 00:02:45,000 --> 99:59:59,999 i może nawet wpadniesz na własny genialny pomysł.