0:00:14.000,0:00:16.000
Czasami najlepsze momenty,[br]by się czegoś nauczyć

0:00:16.000,0:00:18.000
to te, kiedy czegoś nie rozumiemy.

0:00:18.000,0:00:21.000
Kiedy zaczynamy się zastanawiać[br]i zadawać pytania.

0:00:21.000,0:00:23.000
Takich momentów było w historii wiele

0:00:23.000,0:00:25.000
i doprowadziły do prawdziwie niesamowitych odkryć.

0:00:25.000,0:00:27.000
Ta historia będzie tego przykładem.

0:00:27.000,0:00:29.000
Był sobie kiedyś człowiek o imieniu Archimedes.

0:00:29.000,0:00:32.000
Urodził się w 287 roku p.n.e.[br]w mieście Syrakuzy na Sycylii.

0:00:32.000,0:00:35.000
Był on greckim matematykiem, fizykiem, inżynierem,

0:00:35.000,0:00:37.000
wynalazcą i astronomem.

0:00:37.000,0:00:40.000
Pewnego dnia Archimedes [br]został wezwany przez króla Sycylii

0:00:40.000,0:00:43.000
by sprawdzić, czy ten nie został[br]oszukany przez złotnika.

0:00:43.000,0:00:46.000
Król oznajmił, że dał złotnikowi dokładną ilość złota

0:00:46.000,0:00:48.000
potrzebną do wykonania korony.

0:00:48.000,0:00:52.000
Jednak, kiedy była już gotowa, [br]król podejrzewał, że złotnik go oszukał

0:00:52.000,0:00:54.000
i przetopił trochę srebra do korony,

0:00:54.000,0:00:56.000
zatrzymując trochę złota dla siebie.

0:00:56.000,0:00:59.000
Król poprosił Archimedesa [br]o rozwiązanie tego problemu.

0:00:59.000,0:01:04.000
Był jednak pewien haczyk, nie mógł on [br]w żaden sposób uszkodzić korony.

0:01:04.000,0:01:06.000
Pewnego dnia biorąc kąpiel,

0:01:06.000,0:01:09.000
Archimedes zauważył, że poziom wody [br]w wannie podniósł się

0:01:09.000,0:01:12.000
i przepełnił ją, jak ten się w niej zanurzył.

0:01:12.000,0:01:15.000
Nagle uświadomił sobie, że to, [br]jak dużo wody zostało wylane poza wanne

0:01:15.000,0:01:18.000
zależało od tego jak głęboko się zanurzył.

0:01:18.000,0:01:21.000
To odkrycie sprawiło, [br]że podekscytowany wyskoczył z wanny

0:01:21.000,0:01:24.000
i pobiegł nago przez ulicę krzycząc "Eureka!"

0:01:24.000,0:01:27.000
Co w starożytnej grece oznaczało "Znalazłem to!"

0:01:27.000,0:01:29.000
Co znalazł?

0:01:29.000,0:01:31.000
Znalazł sposób rozwiązania problemu króla.

0:01:31.000,0:01:34.000
Widzicie, Archimedes musiał [br]sprawdzić masę właściwą korony,

0:01:34.000,0:01:37.000
czy była taka sam, [br]jak w masa właściwa czystego złota.

0:01:37.000,0:01:40.000
Masa właściwa - gęstość, to stosunek masy pewnej ilości substancji do zajmowanej przez nią objętości.

0:01:40.000,0:01:43.000
Czyste złoto jest bardzo gęste, srebro natomiast nie.

0:01:43.000,0:01:48.000
Zatem, jeśli korona zawierałaby srebro [br]miałaby mniejszą masę właściwą.

0:01:48.000,0:01:51.000
Jednak niezależnie z czego byłaby wykonana, [br]kształt, czyli objętość,

0:01:51.000,0:01:53.000
pozostałby taka sama.

0:01:53.000,0:01:55.000
Zatem, mierząc masę i objętość korony

0:01:55.000,0:01:57.000
Zatem, mierząc masę i objętość korony

0:01:57.000,0:01:59.000
mógł się dowiedzieć ile wynosi jej masa właściwa.

0:01:59.000,0:02:02.000
Jednak nie łatwo zmierzyć objętość korony,[br]bo ma nieregularny kształt,

0:02:02.000,0:02:04.000
inny od sześcianu czy kuli.

0:02:04.000,0:02:08.000
Nie można zmierzyć i pomnożyć jego wielkości [br]jak w przypadku innych kształtów.

0:02:08.000,0:02:11.000
Archimedes wpadł na pomysł,

0:02:11.000,0:02:13.000
by zanurzyć koronę w wodzie

0:02:13.000,0:02:16.000
i sprawdzić o ile podniósł się jej poziom.

0:02:16.000,0:02:18.000
W ten sposób mógł zmierzyć jej objętość

0:02:18.000,0:02:21.000
i obliczyć masę właściwą.

0:02:21.000,0:02:23.000
Jeśli korona byłaby lżejsza od czystego złota,

0:02:23.000,0:02:26.000
oznaczałoby to, że złotnik oszukał króla.

0:02:26.000,0:02:29.000
Wieść głosi, że kiedy Archimedes przeprowadził test

0:02:29.000,0:02:33.000
okazało się, że tak się właśnie stało.

0:02:33.000,0:02:36.000
Złotnik przetopił do niej trochę srebra.

0:02:36.000,0:02:39.000
Dzisiaj, metodę obliczenia objętości ciała [br]poprzez jego sile wyporu w wodzie,

0:02:39.000,0:02:42.000
nazywamy Prawem Archimedesa. [br]Następnym razem, kiedy będziesz brać kapiel

0:02:42.000,0:02:45.000
zaobserwuj Prawo Archimedesa w akcji

0:02:45.000,9:59:59.000
i może nawet wpadniesz [br]na własny genialny pomysł.