0:00:03.634,0:00:07.363
[Matayarisho:[br]Nani huamua ninachoona mtandaoni?]

0:00:08.376,0:00:09.526
Hujambo, jina langu ni Taylor.

0:00:09.526,0:00:11.778
Natafiti intaneti na uandishi wa habari,

0:00:11.778,0:00:16.077
na jinsi sisi kama raia tunapokea taarifa kuhusu dunia.

0:00:17.389,0:00:19.628
Katika siku za zamani wakati watu walipokea taarifa,

0:00:19.778,0:00:22.688
mara nyingi iliamuliwa na watu.

0:00:22.688,0:00:25.381
Kuna wanadamu ambao waliamua mambo ambayo tulihitaji kujua.

0:00:25.560,0:00:28.550
Kwa hivyo tulipofungua gazeti au kutazama habari za jioni,

0:00:28.550,0:00:32.570
ni mtu aliyeamua tulichosikia na kutazama.

0:00:33.240,0:00:36.546
Matokeo ya hayo ni kwambo sote tulifahamu mambo yanayofanana.

0:00:38.059,0:00:40.742
Sasa mtandao umebadilisha kila kitu.

0:00:41.090,0:00:44.017
Unapoingia mtandaoni, unapofungua programu,

0:00:44.486,0:00:47.224
unachoona hakibainishwi na mtu

0:00:47.489,0:00:48.710
lakini na mashine.

0:00:49.589,0:00:51.820
Na hili ni nzuri kwa njia nyingi:

0:00:51.984,0:00:54.053
Inakuruhusu utumie Ramani za Google;

0:00:54.053,0:00:56.523
Inakuruhusu uagize chakula mtandaoni;

0:00:56.523,0:01:00.162
Inakuruhusu uwasiliane na marafiki kote duniani

0:01:00.162,0:01:01.870
na kushiriki maelezo...

0:01:02.290,0:01:04.911
Lakini kuna vipengele vya mashine hii

0:01:05.221,0:01:07.511
ambavyo tunahitaji kufikiri kwa makini kuvihusu

0:01:07.741,0:01:11.618
kwa sababu vinabainisha maelezo ambayo sote tunayapokea

0:01:11.793,0:01:15.050
kama raia katika jamii na katika demokrasia.

0:01:15.489,0:01:17.029
Kwa hivyo unapofungua programu

0:01:17.179,0:01:20.531
na unaonyeshwa picha katika mipasho yako ya Snapchat,

0:01:20.764,0:01:24.420
maelezo hayo yote yamebainisha na mashine hii,

0:01:24.465,0:01:28.951
na mashine hiyo inaendeshwa na marupurupu ya kampuni

0:01:28.951,0:01:32.251
ambayo inamiliki tovuti au inamiliki programu.

0:01:32.684,0:01:36.540
Na marupurupu hayo ni kwa ajili yako kutumia mara nyingi uwezavyo

0:01:36.540,0:01:38.080
katika programu hiyo.

0:01:38.680,0:01:42.087
Kwa hivyo wanafanya mambo yanayokufanya uhisi vizuri kuhusu kuwa hapo.

0:01:42.250,0:01:44.553
Wanaruhusu watu kupenda picha zako.

0:01:44.975,0:01:47.943
Wanakuonyesha maudhui ambayo wanafikiri ungependa kuyaona

0:01:48.066,0:01:50.850
ambayo huenda yatakufanya ufurahie zaidi au ukasirike zaidi

0:01:50.850,0:01:53.880
ambayo yatasababisha msukumo wa hisia kutoka kwako ili usiondoke hapo.

0:01:54.260,0:01:57.173
Hii ni kwa sababu wanataka kukuonyesha matangazo mengi zaidi iwezekanavyo

0:01:57.173,0:01:58.173
ukiwa mahali pale

0:01:58.173,0:02:00.160
kwa kuwa huo ndio muundo wao wa biashara.

0:02:00.897,0:02:04.414
Pia wanachukua fursa hio hio ya wewe kutumia programu yao

0:02:04.414,0:02:06.140
kukusanya data kukuhusu.

0:02:06.370,0:02:08.005
Na wanatumia data hii

0:02:08.005,0:02:11.553
kubuni wasifu wa kina wa maisha na tabia yako,

0:02:11.845,0:02:13.924
na kisha wasifu hizi zinaweza kutumiwa

0:02:13.924,0:02:16.930
kukuonyesha matangazo zaidi,

0:02:17.200,0:02:19.700
na kisha hilo hubainisha unachoona pia.

0:02:21.470,0:02:25.170
Lakini haya yote hayahusu tu muundo wa biashara wa kampuni hizi,

0:02:25.614,0:02:28.277
ina athari kwa demokrasia yetu

0:02:28.735,0:02:34.509
kwa sababu tunachoona mtandaoni imebadilishwa kutufaa sisi,

0:02:34.990,0:02:36.183
tunachopenda

0:02:36.453,0:02:37.843
tunachoamini,

0:02:38.253,0:02:41.203
kwa tunachotaka kuona au kuamini.

0:02:41.523,0:02:43.498
Ni hiyo inamaanisha kuwa kama jamii,

0:02:43.756,0:02:47.500
sote hatupati maarifa au maelezo sawa

0:02:47.500,0:02:50.197
ambayo ni ngumu kwa demokrasia inayotuhitaji

0:02:50.197,0:02:52.621
tufanye kazi kwa pamoja na kufahamu mambo yanayofanana

0:02:52.851,0:02:55.171
ili kufanya uamuzi unaohusu maisha yetu pamoja.

0:02:55.391,0:02:57.030
Sote tunapojua mambo tofauti

0:02:57.030,0:03:01.059
na sote tunatengwa katika vifungu vyetu vidogo vya maelezo,

0:03:01.567,0:03:04.860
ni vigumu kwetu kuelewana.

0:03:04.860,0:03:07.670
Hatuna hali au maarifa yanayofanana.

0:03:08.241,0:03:11.335
Nafikiri ni muhimu zaidi tufikiri kwa umakini

0:03:11.545,0:03:13.897
kuhusu maelezo tunayopokea mtandaoni,

0:03:14.247,0:03:17.167
na kuhusu kampuni na miundo inayobainisha

0:03:17.337,0:03:19.455
tunachoona mtandoani.

0:03:21.504,0:03:24.702
[NewsWise ni mradi wa CIVIX& Shirika la Uandishi wa Habari la Kanada]

0:03:25.172,0:03:27.595
Manukuu yametolewa na Claudia Contreras[br]Ukaguzi umefanywa na Carol Wang